Στην Κύπρο, εδώ και δεκαετίες, αναπτύξαμε και αναλύσαμε όλες τις αρνητικές εκδοχές μιας πιθανής λύσης. Δεν ασχοληθήκαμε όμως ποτέ με τις πραγματικές συνέπειες της μη λύσης. Η αλήθεια είναι ότι καταφέραμε άνετα να συμβιβαστούμε με το στάτους κβο, σε βαθμό που αυτό να μας ικανοποιεί περισσότερο από τα όσα διαπραγματευόμαστε ως λύση του προβλήματος.
Μήπως έφθασε η στιγμή που υποχρεωτικά και οδυνηρά θα αντιληφθούμε τις συνέπειες της μη λύσης; Κάποιοι διπλωμάτες της Κυπριακής Δημοκρατίας θα ήταν καλό να περιγράψουν τις ώρες αγωνίας που πέρασαν πριν λίγες βδομάδες στη Νέα Υόρκη. Τότε που η ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ περνούσε μέσα από συμπληγάδες και άγγιζε για πρώτη φορά τη σοβαρή πιθανότητα ανατροπής ενός βασικού στοιχείου του στάτους κβο. Της εδώ και δεκαετίες παρουσίας της Ειρηνευτικής Δύναμης.
Καταφέραμε να πάρουμε μιαν ακόμα εξάμηνη παράταση, με τη σαφή όμως προειδοποίηση του Συμβουλίου Ασφαλείας ότι αυτή ενδέχεται να είναι και η τελευταία. Το σενάριο που πλέον συζητείται, όχι για εκδικητικούς λόγους έναντι της πλευράς μας αλλά γιατί αυτό συμβαίνει με το σύνολο των ειρηνευτικών αποστολών και τη δραστική μείωση της αμερικανικής συνεισφοράς, είναι η ουσιαστική πλέον μείωση της δύναμης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και η μετατροπή της σε αστυνομική παρουσία.
Τι θα σημαίνει μια τέτοια εξέλιξη; Την οριστική κατάληξη του Κυπριακού στη διχοτόμηση. Και όχι μόνο. Η παρουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ως στρατιωτική δύναμη, υποδείκνυε μέχρι σήμερα την ύπαρξη μιας ανοικτής διένεξης που έπρεπε να αντιμετωπιστεί. Άλλωστε, βασική αποστολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ήταν η διατηρηση της κατάπαυσης του πυρός και ο έλεγχος της περιοχής μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Η νεκρή ζώνη, όπως καθιερώθηκε, είναι κομμάτι εδάφους που παραχώρησε η Κυπριακή Δημοκρατία στα Ηνωμένα Έθνη για να διασφαλιστεί η κατάπαυση του πυρός και να αποφευχθούν περαιτέρω εθνοπραξίες. Η τυχόν μετατροπή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ σε αστυνομική δύναμη, θα σημαίνει αυτομάτως την ουσιαστική εγκατάλειψη της μέχρι σήμερα αποστολής της και πιθανόν να συνοδεύεται από νέους όρους εντολής που θα της δώσει το Σ.Α. Με απλά λόγια, δεν θα έχει την ευθύνη της νεκρής ζώνης αλλά, ενδεχομένως, τη διευθέτηση καθημερινών προβλημάτων (λαθρεμπόριο, παράνομη διακίνηση προσώπων, έγκλημα κτλ.) μεταξύ των δύο πλευρών. Και η νεκρή ζώνη; Θα επιστραφεί στην Κυπριακή Δημοκρατία; Σε μια τέτοια περίπτωση, το πιο σοφό θα ήταν να παραμείνει ως έχει η κατάσταση για να συντηρηθεί τουλάχιστον η «απόσταση ασφαλείας» μεταξύ των δύο πλευρών. Τι θα συμβεί όμως εάν ο τουρκικός στρατός διεκδικήσει (αδίκως) μέρος της νεκρής ζώνης; Εδώ θα πρέπει να απαντήσουν όλοι όσοι μέχρι σήμερα βολεύτηκαν με το στάτους κβο. Όλοι όσοι το θεωρούσαν και το θεωρούν καλύτερο από το περιεχόμενο της λύσης που επίσημα συζητούμε. Θα αντιδράσουμε με την Εθνική Φρουρά; Ή, μήπως, θα ανεχτούμε την επέκταση της κατοχής, καταπίνοντας απνευστί τις μαγκιές δεκαετιών; Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ, πάντως, δεν θα είναι εκεί για να κρυφτούμε πίσω της.
Η τελευταία (όπως όλα δείχνουν) παράταση που πήραμε, λήγει το Δεκέμβριο. Δεν υπάρχει και πολύς χρόνος για σοβαρό προβληματισμό όλων των ενδεχομένων τα οποία είναι δυνατό να αντιμετωπίσουμε. Κι ας μην ξεχνάμε, έχουμε ως λαός μια τραγική εμπειρία από... ματωμένα χριστούγεννα.
