Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες υποθέσεις παιδοφιλίας εμφανίζονται στο προσκήνιο. Ωστόσο, θα ήταν τουλάχιστον αφελές αν ισχυριζόμασταν ότι η παιδοφιλία ή γενικότερα η παιδική εκμετάλλευση αποτελεί εφεύρημα της σημερινής εποχής. Αν κάποιος κατατρέξει σε παλαιότερες εποχές μπορεί πολύ εύκολα να διακρίνει ακόμη και χειρότερες συμπεριφορές απέναντι σε παιδιά.
Ο όρος «παιδοφιλία» χρησιμοποιήθηκε επίσημα για πρώτη φορά στο σύστημα κατηγοριοποίησης ψυχικών διαταραχών DSM III, θέλοντας να περιγράψει μια ειδική κατηγορία ατόμων που κακοποιούν σεξουαλικά τα παιδιά. Όλες οι ανανεωμένες εκδόσεις πλέον, ορίζουν την παιδοφιλία ως επαναλαμβανόμενες και επίμονες σεξουαλικές τάσεις και φαντασιώσεις που αφορούν σεξουαλική δραστηριότητα με παιδιά.
Διαγνωστικά κριτήρια:
Σύμφωνα με την τελευταία έκδοση κατηγοριοποίησης ψυχικών διαταραχών, το DSM -5 , η Παιδοφιλική Διαταραχή (pedophilic disorder), υπόκειται κάτω από το φάσμα της Παραφιλικής Διαταραχής (paraphilic disorder). Σύμφωνα με το DSM-5 λοιπόν, προϋποθέτονται τρία κριτήρια για την διάγνωση ενός ατόμου ως Παιδόφιλου:
Α. Σε περίοδο 6 μηνών ένα άτομο έχει επαναλαμβανόμενες, έντονες σεξουαλικές φαντασιώσεις και προτροπές ή συμπεριφορές που περιλαμβάνουν σεξουαλική δραστηριότητα με παιδί (κάτω των 13ων ετών)
Β. Το άτομο έχει προβεί σε ενέργειες σαν αποτέλεσμα των σεξουαλικών επιθυμιών του ή η σεξουαλική του επιθυμία προκαλεί σημαντικές δυσκολίες
Γ. Το άτομο είναι τουλάχιστον 16 ετών και τουλάχιστον πέντε χρόνια μεγαλύτερο από το παιδί ή τα παιδιά που αναφέρονται στο Κριτήριο Α.
Επιπλέον, γίνεται µια κατηγοριοποίηση των παιδόφιλων. Καταρχήν πρέπει να προσδιορίζεται αν το άτοµο αυτό:
1) Ελκύεται σεξουαλικά από άτοµα του αντίθετου φύλου (ετερόφυλος) .
2) Ελκύεται σεξουαλικά από άτοµα του ίδιου φύλου (οµοφυλόφιλος)
3) Ελκύεται σεξουαλικά και από τα δύο φύλα (αµφίφιλος)
Σημαντικό επίσης είναι να προσδιοριστεί αν το άτοµο που διαπράττει σεξουαλικές πράξεις σε βάρος παιδιών ελκύεται σεξουαλικά µόνο από παιδιά (αποκλειστικός τύπος) ή τόσο από ανήλικους όσο και από ενήλικους (µη αποκλειστικός τύπος)
Όπως είναι φανερό η παιδοφιλία αφορά την σεξουαλική επαφή µε προεφηβικά αγόρια ή κορίτσια ή και τα δύο. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, τα άτομα που έλκονται από κοριτσάκια, συνήθως προτιμούν την ηλικία των 8-10 ετών (ή και µικρότερα), ενώ αυτοί που έλκονται από αγόρια προτιμούν λίγο µεγαλύτερα παιδιά. Επίσης εκείνοι οι οποίοι έλκονται από αγόρια έχουν διπλάσιες πιθανότητες για υποτροπή. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το αλκοόλ και το στρές επιτείνουν τις συμπεριφορές αυτές, ενώ οι παιδεραστές μπορεί να περιορίζουν τις παραφιλικές τους δραστηριότητες στα παιδιά τους, συγγενικά παιδιά ή ακόμη και παιδιά εκτός της οικογένειας.
Επιπλέον στοιχεία από μελέτες που έχουν γίνει στο εξωτερικό δείχνουν, ότι υπάρχουν κατηγορίες παιδιών που θεωρούνται πιο ευάλωτες. Στις κατηγορίες αυτές κατατάσσονται:
- Κορίτσια
- Έφηβοι μεγαλύτερη σε ηλικία, 14-17 ετών
- Νέοι που αντιμετωπίζουν θέματα με την ψυχική τους υγεία (π.χ κατάθλιψη)
- Συμμετέχοντες σε ομάδες συνομιλιών στο διαδίκτυο
- Τακτικοί χρήστες του διαδικτύου
Όσο άφορα το φαινόμενο της παιδικής πορνογραφίας, εντάσσεται βεβαίως στα πλαίσια της παιδοφιλίας και είναι άμεσα συνδεδεμένο με το διαδίκτυο και την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Για αυτό τον λόγο μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως «σύγχρονο έγκλημα», το οποίο τείνει μάλιστα να εξελιχθεί σε μάστιγα. Παρουσιάζονται συνεχώς καινούργιες υποθέσεις ενώ οι ιστοσελίδες ξεφυτρώνουν η μια μετά την άλλη. Η συνήθης έκφραση της παιδικής πορνογραφίας είναι η παρουσίαση ανηλίκων μέσω φωτογραφικού υλικού ως συμμετεχόντων σε σεξουαλικές πράξεις ή καταστάσεις που υποδηλώνουν σεξουαλικές δραστηριότητες.
Η διαφορά λοιπόν του τότε με το σήμερα βρίσκεται στο γεγονός ότι παλαιότερα, ένας παιδόφιλος προσπαθούσε να πλησιάσει ένα ανήλικο είτε μέσω κάποιου επαγγέλματος που να είχε άμεση σχέση με παιδιά, είτε αποκτώντας δικά του παιδιά, είτε θα προσφερόταν εθελοντικά να συνεργαστεί με παιδιά ή θα προσπαθούσε να δημιουργήσει καλές σχέσεις με τα παιδιά της γειτονιάς. Πλέον, από την δεκαετία του 1990 και έπειτα, η εμφάνιση του διαδικτύου στην ζωή μας, έκανε την «δουλειά» των παιδόφιλων πολύ πιο εύκολη, αφού δισεκατομμύρια παιδιά διατηρούν προφίλ σε διάφορους ιστότοπους.
Πρόληψη και προστασία των παιδιών από την σεξουαλική κακοποίηση
Στο θέμα πρόληψης και προστασίας των παιδιών από την σεξουαλική κακοποίηση, φαίνεται ξεκάθαρα ότι σημαντικότερο παράγοντα αποτελεί η σχέση μεταξύ γονέα και παιδιού. Η καλή επικοινωνία μεταξύ τους, δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφάλειας και βοηθά το παιδί να εμπιστεύεται τους γονείς ακόμη και σε θέματα τόσο σοβαρά που πολύ πιθανόν να διστάσουν να συζητήσουν. Ενδεικτικό της σημαντικότητας να διατηρούμε άριστη επικοινωνία με τα παιδιά μας αποτελούν έρευνες οι οποίες υποστηρίζουν ότι ο παιδόφιλος πετυχαίνει τον σκοπό του καταφέρνοντας αρχικά να τελειοποιήσει την επικοινωνία του με αυτά. Για αυτό τον λόγο επιλέγονται συνήθως παιδιά, τα οποία νιώθουν ανήμπορα στο σπίτι τους, είναι απομονωμένα και δεν έχουν κάποιο οικείο τους άτομο να εκφραστούν.
Σαν γονείς λοιπόν, δίνουμε προτεραιότητα στο παιδί μας όταν μιλά (χωρίς να ασχολούμαστε με οτιδήποτε άλλο) και τα μαθαίνουμε να εμπιστεύονται τα συναισθήματα τους. Επιπλέον, αποφεύγουμε να τα κατακρίνουμε, έτσι ώστε να νιώθουν άνετα να μας ενημερώνουν για οτιδήποτε προκύπτει στην ζωή τους. Ακόμη, προειδοποιούμαι τα παιδιά για το ενδεχόμενο παρενόχλησης, και τα μαθαίνουμε μέσω πρόβας (role play) τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να χειριστούν μια τέτοια κατάσταση.
Κλείνοντας, θα ήταν καλό να έχουμε υπόψη κάποιες προειδοποιητικές σωματικές και ψυχολογικές-συμπεριφορικές ενδείξεις οι οποίες πιθανόν να οφείλονται σε σεξουαλική κακοποίηση, χωρίς να σημαίνει απαραίτητα ότι αν το παιδί παρουσιάσει οποιοδήποτε από τα πιο κάτω, είναι θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης.
- Αυπνία
- Φόβο για το σκοτάδι
- Μώλωπες
- Διαταραχές που έχουν σχέση με το φαγητό
- Κατάθλιψη, απόπειρες αυτοκτονίας
- Επαναλαμβανόμενα προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα
- Κολπικές μολύνσεις/ βλάβη γεννητικών οργάνων
- Αφροδίσια νοσήματα
- Νυκτερινή ενούρηση
- Έλλειψη εμπιστοσύνης σε ενήλικες
- Μείωση στις σχολικές επιδόσεις
- Εσωστρέφεια
- Ανεξήγητος φόβος προς συγκεκριμένα άτομα
- Χαμηλή αυτοπεποίθηση
- Υπερβολικό άγχος και φόβος σε ιατρικές εξετάσεις
- Μεταστροφή στην στάση απέναντι στο σεξ κτλ
