της Μαρίας Μασουρή
1η Απριλίου 1955.
Η ημέρα που σημάδεψε τη ιστορία της Κύπρου.
Η δίψα για απελευθέρωση από τον αγγλικό ζυγό και ένωση με την μητέρα πατρίδα Ελλάδα, ξεσήκωσε τον κυπριακό λαό σε έναν αγώνα με στρατιωτικό ηγέτη τον Γεώργιο Γρίβα Διγενή και πολιτικό ηγέτη τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
Την έναρξη του αγώνα, σήμαναν εκρήξεις.
Βόμβες αιφνιδίασαν τους Βρετανούς. Οι πρώτες επιθέσεις έγιναν σε εγκαταστάσεις της Αγγλοκρατίας.
Την ίδια ημέρα κυκλοφορούν φυλλάδια. Ήταν ένα κείμενο, υπό την μορφή προκήρυξης, που συνέταξε ο Γεώργιος Γρίβας με την οποία ενημέρωνε τον κυπριακό λαό για το σκοπό του Αγώνα και ταυτόχρονα καλούσε τους πολίτες να συμπράξουν, για να ελευθερωθεί η Κύπρος.
Οι αγωνιστές, έδωσαν όρκο με τον οποίο δεσμεύτηκαν ότι θ` αγωνιστούν με όλες τους τις δυνάμεις για την απελευθέρωση της Κύπρου.
Μετά τις εκρήξεις της 1ης Απριλίου, οι Αγγλικές δυνάμεις τέθηκαν σε επιφυλακή.
Δεν άργησαν οι συλλήψεις των αγωνιστών της ΕΟΚΑ και πρώτος νεκρός ήταν ο Μόδεστος Παντελή, ο οποίος πέθανε από ηλεκτροπληξία στην προσπάθεια του να αποκόψει ηλεκτροφόρα καλώδια στη Δεκέλεια.
Οι Βρετανοί επικήρυξαν τον Γρηγόρη Αυξεντίου που ήταν και υπαρχηγός της ΕΟΚΑ. Κατά τη διάρκεια του αγώνα ήταν κυρίως γνωστός με το ψευδώνυμο Ζήδρος, ενώ αργότερα ονομάστηκε «Σταυραετός του Μαχαιρά».
Τον Μάρτιο του 57, οι Άγγλοι, μετά από προδοσία πληροφορήθηκαν που βρισκόταν το κρησφύγετο του Γρηγόρη Αυξεντίου κοντά στο Μαχαιρά. Το περικύκλωσαν και μετά από πολύωρη μάχη και αρκετούς νεκρούς Άγγλους έριξαν βενζίνη στο κρησφύγετο και τον έκαψαν ζωντανό.
Ηρωική μορφή του απελευθερωτικού αγώνα και ο Κυριάκος Μάτσης, το κρησφύγετο του οποίου περικυκλώθηκε και ανατινάχθηκε από τις Βρετανικές δυνάμεις.
Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ, εκατοντάδες ήταν οι αγωνιστές που έχασαν την ζωή τους σε μάχες, ενέδρες και βασανιστήρια. Κάποιοι οδηγήθηκαν από τους Βρετανούς στην αγχόνη.
Μιχάλης Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου, Ανδρέας Ζάκος, Ιάκωβος Πατάτσος, Χαρίλαος Μιχαήλ, Μιχαήλ Κουτσόφτας, Ανδρέας Παναγίδης, Στέλιος Μαυρομμάτης και Ευαγόρας Παλληκαρίδης.
Είναι οι εννέα ήρωες που αντίκρισαν την αγχόνη μα δεν λύγισαν.
Οι απαγχονισθέντες τάφηκαν στο χώρο των φυλακών που σήμερα έχουν γίνει τόπος προσκυνήματος, ως «Φυλακισμένα Μνήματα». Εκεί βρίσκονται θαμμένοι και άλλοι τέσσερις ήρωες της ΕΟΚΑ που έπεσαν μαχόμενοι. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Κυριάκος Μάτσης, ο Στυλιανός Λένας και ο Μάρκος Δράκος.
Όλοι τους πέρασαν στο πάνθεον των ηρώων και ο αγώνας τους για απελευθέρωση έγραψε αμέτρητες σελίδες δόξας στην κυπριακή ιστορία..
Γιατί όπως έγραψε και ο ίδιος ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ζωή για σας ο θάνατος κι αθάνατοι θα μείνετε.
