"- Πώς πρέπει ν' αγαπούμε το Θεό;
- Αγαπώντας τους ανθρώπους
- Και πώς πρέπει να αγαπούμε τους ανθρώπους;
- Μοχθώντας να τους φέρουμε στο σωστό δρόμο.
- Και ποιος είναι ο σωστός δρόμος;
- Ο ανήφορος."
Μας έχει τόσο μιλήσει για αυτόν… και να που ήρθε η στιγμή που έγινε το θάμα. 65 χρόνια μετά το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη πιάνουμε στα χέρια μας ένα νέο βιβλίο του, το μοναδικό ακυκλοφόρητο έργο του. Ο Ανήφορος. Μια σπουδαία προσθήκη στην παγκόσμια βιβλιοθήκη.
"Το βιβλίο γράφτηκε το 1946 όταν ο Καζαντζάκης έφυγε από την Ελλάδα και πήγε στην Αγγλία, με διάφορους σκοπούς αλλά τελικά δεν γύρισε ποτέ στην Ελλάδα, παρά μόνο για να ταφεί στη χώρα του."
Μέσα σε 280 σελίδες, σε ένα κείμενο εσωτερικό, που το διακρίνει μελαγχολία βαθιά και λυτρωτική, ο Καζαντζάκης ξεδιπλώνει το μυθιστόρημά του που διαδραματίζεται αμέσως μετά τον πόλεμο σε Κρήτη και Αγγλία.
"Είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό έργο, περικλείει πολλά αν όχι όλα τα στοιχεία της φιλοσοφίας του Καζαντζάκη και της αναζήτησης που είχε και τα οποία περιλήφθηκαν με τον άλφα ή βήτα τρόπο στα βιβλία που ακολούθησαν, όχι όπως ήταν αλλά εξέλιξε τις ιδέες του, γιατί ο Καζαντζάκης εξελίσσεται μέσα από τα βιβλία του."
Το χειρόγραφο φυλάσσεται στο Μουσείο Καζαντζάκη στη Μυρτιά, το πατρογονικό χωριό του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα. Γιατί όμως δεν κυκλοφόρησε νωρίτερα;
"Δεν είχε ουσιαστικά συσταθεί σαν έγγραφο μετά το θάνατο του, γιατί υπήρχε διάσπαρτο, αλλά μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε για αυτό. Το πιθανότερο είναι ότι ο Καζαντζάκης φεύγοντας το 1946 από την Ελλάδα, με κάποια πικρία, ήθελε να δημοσιευτεί στο εξωτερικό και φεύγοντας από την Ελλάδα, ο πρώτος σκοπός είναι να συσταθεί μια διεθνής εταιρεία πνευματικών ανθρώπων για να φέρουν τα καλά της ανθρωπότητας μπροστά και όχι τα κακά τα οποία είχαν προκύψει μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό δεν ευοδώθηκε και αυτό ίσως απογοήτευσε τον Καζαντζάκη και το γεγονός ότι δεν εξέδωσε τον Ανήφορο σε κάποια ξένη γλώσσα όπως επιθυμούσε μάλλον τον έκανε να το αφήσει."
Στο εξώφυλλο σχηματίζεται μια κόκκινη γραμμή που διόλου τυχαία δεν είναι.
"Ο ίδιος ο Καζαντζάκης μας έδειξε το δρόμο γιατί υπάρχει μια προφορά του λόγου του, έχει γράψει ο ίδιος λοιπόν, «θα βρεις λοιπόν αναγνώστη στις σελίδες τούτες την κόκκινη γραμμή καμωμένη από στάλες από το αίμα μου, που σημαδεύει την πορεία μου ανάμεσα στους ανθρώπους, τα πάθη και τις ιδέες» και άρα καταλήξαμε σε αυτή τη μια γραμμή. 5:01 Με μια γραμμή απεικονίσαμε όλα τα του τα έργα, κάθε βιβλίο λοιπόν έχει αυτή τη γραμμή που περιγράφει τον κόσμο του Καζαντζάκη."
«Δε με νοιάζει ο θάνατος, με νοιάζει η φθορά, αυτή εξευτελίζει τον άνθρωπο. Αυτήν πρέπει να νικήσω…» Με αυτό το βιβλίο ο Καζαντζάκης επανασυστήνεται στον 21ο αιώνα και ο Ανήφορος είναι η αρχή της μεγάλης επανόδου του σπουδαίου αυτού στοχαστή που είναι πάντοτε επίκαιρος.
"Δεν είναι μόνο ο Ανήφορος, είναι και όλα του τα έργα τα οποία θα ξαναβγούν με μια τελείως διαφορετική αισθητική, νέα εξώφυλλα, δική του γραμματοσειρά, γραμματοσειρά που δεν έχετε ξαναδεί ποτέ και δημιουργήθηκε για τα έργα του Καζαντζάκη, πρόλογοι και επίμετρα τα οποία ουσιαστικά ο πρόλογος αναφέρεται στο ποιο σημείο βρισκόταν ο Καζαντζάκης όταν έγραφε το συγκεκριμένο βιβλίο και το επίμετρο γιατί το συγκεκριμένο βιβλίο είναι διαχρονικό και ποιες είναι αυτές οι έννοιες που ταξιδεύουν μέσα στο χρόνο του Καζαντζάκη και φτάνουν μέχρι σήμερα."
«Έτσι μονάχα η ζωή σώζεται, και τι θα πει σώζεται, ανεβαίνει», γράφει ο Καζαντζάκης. Στόχος είναι να διαβαστεί και πάλι σύσσωμο το μεγαλειώδες έργο του οικουμενικού και πιο πολυμεταφρασμένου Νεοέλληνα συγγραφέα.
"Πιστεύω ότι αν τα καταφέρουμε θα δημιουργήσουμε μια νέα γενιά αναγνωστών και μια νέα γενιά πολιτών που θα σκέφτεται, θα ψάχνει και θα ονειρεύεται."
Έτσι, η Διόπτρα προσαρμόζει τα βιβλία του Καζαντζάκη για τους μικρούς αναγνώστες και τον Οκτώβριο του 2023 πρόκειται να κυκλοφορήσει τον Καπετάν Μιχάλη και τον Αλέξη Ζορμπά σε graphic novels.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από σήμερα, 26 Οκτωβρίου, σε Ελλάδα και Κύπρο.
