Σχεδόν σε όλες τις συζητήσεις και συνεντεύξεις από ειδικούς που φιλοξενούνται από τους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς μας δέκτες, σε τοπικό αλλά και ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, η καθολική παραδοχή είναι μια: Αποτύχαμε στη διαχείριση των πλαστικών. Τα πλαστικά πνίγουν τις θάλασσες και τα ποτάμια μας, καταστρέφουν τον θαλάσσιο πλούτο της Μεσογείου, σκοτώνουν τα ψάρια και τις χελώνες, μολύνουν το περιβάλλον και δυστυχώς η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.
Στην Κύπρο μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίσαμε να ανακυκλώνουμε τα πλαστικά, και μόλις εσχάτως ανακαλύψαμε ότι η ανακύκλωση από μόνη της δεν αρκεί, αυτό που έχει την πρώτιστη σημασία είναι η αλλαγή τρόπου ζωής, αυτό που λέμε lifestyle, ώστε να πετύχουμε μείωση του όγκου σκουπιδιών που παράγουμε. Φυσικά οι ενδείξεις ήταν εκεί και οι επιστήμονες προειδοποιούσαν, πλην όμως σε ώτα μη ακουόντων. Ψηφίστηκε από την κυπριακή Βουλή η νομοθεσία για χρέωση στις πλαστικές σακούλες που τίθεται σε εφαρμογή το καλοκαίρι του 2018, όμως σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό το μέτρο από μόνο του δεν αρκεί και οι αντιδράσεις ογκούνται καθώς τα έσοδα των χρεώσεων τα επωφελούνται οι υπεραγορές.
Ο Βουλευτής των Οικολόγων Χαράλαμπος Θεοπέμπτου από όλες τις θέσεις και τις επάλξεις που κατά καιρούς υπηρέτησε, παραμένει εραστής του περιβάλλοντος, και ειδικά της κυπριακής φύσης και ένας αθεράπευτος ακτιβιστής που πασχίζει να αναδείξει την αναγκαιότητα της κυκλικής οικονομίας. Τον φιλοξενήσαμε στο ΚΥΠΕ και ζητήσαμε την άποψή του για την κατάσταση με τα πλαστικά, με αφορμή και μια ενδιαφέρουσα είδηση που μετέδωσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων με τίτλο: ‘’Η Γη δεν αντέχει άλλα πλαστικά’’.
Η ερώτηση απλή έως και απλοϊκή, τι πήγε στραβά; Υπάρχει μια και μόνο απάντηση;
Ο κ. Θεοπέμπτου εξηγεί ότι η παραγωγή των πλαστικών είναι εξαιρετικά χαμηλού κόστους, τα πλαστικά είναι πολύ εύχρηστα και τα χρησιμοποιούμε παντού και στην αντίληψη του κοινού δεν είναι συνδεδεμένα με προβλήματα υγείας και πολλά άλλα.
«Γνωρίζαμε εδώ και πολλά χρόνια τα προβλήματα που παρουσιάζουν αλλά δυστυχώς δεν κάναμε απολύτως τίποτα. Άλλες χώρες ξεκίνησαν εδώ και καιρό την προσπάθεια μείωσης, όπως π.χ. η Ιρλανδία που από το 2002 χρεώνει τις πλαστικές τσάντες, πολλές αφρικανικές χώρες και μερικές λατινοαμερικάνικες έχουν απαγόρευση. Ακόμη και η Κίνα από την οποία εισάγουμε πλαστικές τσάντες έχει από το 2008 απαγορεύσει εντελώς τις πλαστικές τσάντες μεταφοράς. Όμως πλαστικά έχουμε και σε συσκευασίες, μπουκάλες, πώματα ακόμη και ρούχα και σκόνες πλυσίματος. Μικροσκοπικά κομματάκια πλαστικού (microbeads) χρησιμοποιούνται σε καλλυντικά και οδοντόπαστες, ακόμη και πλαστικό ρύζι κυκλοφορεί μέσα σε κανονικό», αναφέρει ο κ. Θεοπέμπτου.
Σε ερώτηση ειδικότερα για την κατάσταση στη Μεσόγειο, όπου η χρήση πλαστικών είναι μεγάλη, η άναρχη οικοδόμηση έχει καταστρέψει το περιβάλλον και οι κλιματικές αλλαγές ευθύνονται και για τις μεγάλες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές, ο Βουλευτής των Οικολόγων είναι κατηγορηματικός.
«Το μεγάλο πρόβλημα με τη Μεσόγειο είναι η άρνηση των μεσογειακών χωρών να συνεργαστούν μεταξύ τους επομένως δεν μπορεί κανένας να ελπίζει σε κάτι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υπεραλίευση όπου όλοι γνωρίζουν ότι σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει τίποτα πλέον. Παράλληλα έχουμε και την εισβολή ξενικών ειδών από τον κόλπο, εξαιρετικά μεγάλο αριθμό πλοίων που δεν τηρούν τους κανόνες και τεράστιες ποσότητες μη επεξεργασμένων λυμάτων που καταλήγουν στη θάλασσα. Δεν βλέπω πώς μέσα σε όλα αυτά θα μπορέσουμε να συμφωνήσουμε για τα απόβλητα και ειδικότερα τα πλαστικά όπου οι μεσογειακοί λαοί πρωτοπορούν στην χρήση», αναφέρει.
Σύμφωνα με τον κ. Θεοπέμπτου, ακόμη και αν η ΕΕ προχωρήσει με την νέα της πολιτική για τη μείωση των πλαστικών στη φύση, λόγω του ότι η νότια Μεσόγειος είναι εκτός ΕΕ, θα είναι δύσκολο να έχουμε καλό αποτέλεσμα.
Σε ό,τι αφορά την νομοθεσία για τις πλαστικές σακούλες που υιοθετεί και η Κύπρος το καλοκαίρι, ο κ. Θεοπέμπτου θεωρεί ότι η συζήτηση έγινε πολύ πρόχειρα εξ ου και οι αντιδράσεις για τη μη ίδρυση του πράσινου ταμείου στο οποίο θα κατέληγαν τα χρήματα από τη χρέωση.
«Από την 1η Ιουλίου οι πλαστικές τσάντες θα χρεώνονται στα ταμεία 5 σεντ η μια και τα λεφτά θα μένουν κέρδος στην εταιρεία. Το νομοσχέδιο για τις πλαστικές τσάντες όπως και άλλα νομοσχέδια για τα οποία η Κυβέρνηση φοβόταν τις αντιδράσεις του κοινού, καθυστέρησαν και όταν στάληκαν στη Βουλή, ήμασταν κάτω από την απειλή δικαστικών μέτρων από την ΕΕ. Έτσι δεν είχαμε χρόνο να το συζητήσουμε διεξοδικά, το Υπουργείο Οικονομικών αν και κλήθηκε δεν ήρθε στη συνεδρίαση, δεν είχαμε χρόνο να βρούμε λύσεις σε αυτό και άλλα θέματα, και έτσι αναγκαστήκαμε να το ψηφίσουμε», εξηγεί.
Ρωτάμε τον κ. Θεοπέμπτου για την αναγκαιότητα να ληφθούν πιο αυστηρά μέτρα για μείωση των αποβλήτων και για επαναχρησιμοποίηση, αφού όλοι οι ειδικοί εξηγούν ότι η μείωση και επαναχρησιμοποίηση προηγούνται της ανακύκλωσης.
Εξηγεί ότι με την ένταξη μας στην ΕΕ, το Υπουργείο Εσωτερικών παρά το ότι δεν είχε την τεχνογνωσία ή οποιοδήποτε τμήμα ή υπηρεσία, απαίτησε και πήρε την ευθύνη για τα οικιακά απόβλητα. Προσέλαβε, όπως μας υπενθυμίζει, μια εταιρεία η οποία ετοίμασε την πολιτική του κράτους και η οποία συγκρουόταν με το περιεχόμενο και το πνεύμα των Οδηγιών για τα απόβλητα, ιδιαίτερα της Οδηγίας 2008/98.
«Η υιοθέτηση πολιτικών για μείωση των αποβλήτων παρά το ότι έρχεται πρώτη στην ιεραρχία συγκρουόταν με το γεγονός ότι αν δεν παίρναμε αρκετά απόβλητα στην Κόσιη και στο Πεντάκωμο θα πληρώναμε πρόστιμο. Μια φορά μάλιστα πληρώσαμε περίπου €1 εκατομμύριο πρόστιμο γιατί δεν πήραμε αρκετά απόβλητα. Όσον αφορά την επαναχρησιμοποίηση κανένας δεν ασχολείται και η ανακύκλωση συσκευασιών προχώρησε επειδή για αυτήν είχαν νομική υποχρέωση οι ιδιώτες», αναφέρει.
Πέραν από τις λανθασμένες πολιτικές που κατά τον κ. Θεοπέμπτου υιοθετήθηκαν και την προχειρότητα στη λήψη αποφάσεων, ο κόσμος διψά για ενημέρωση και η έλλειψη της ορθής ενημέρωσης είναι κάτι που μας χαρακτηρίζει.
«Οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις όχι μόνο υιοθέτησαν λανθασμένες πολιτικές για τα απόβλητα, αλλά δεν προώθησαν ακόμη και τα πιο απλά όπως την ενημέρωση, την αστυνόμευση, την υποχρεωτική ανακύκλωση και τα συστήματα "πληρώνω όσα πετώ". Οι Τοπικές Αρχές από την άλλη δεν ασχολούνται σοβαρά αναμένοντας οδηγίες από την κεντρική κυβέρνηση. Ακόμη και απλά πράγματα όπως π.χ. πληροφορίες εταιρειών που ενδιαφέρονται για μεταχειρισμένο οικιακό εξοπλισμό για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, λείπουν από τις ιστοσελίδες τους. Η ζημιά που κάναμε στην κυπριακή φύση είναι ανυπολόγιστη ο κόσμος τα βλέπει και νομίζω ότι είναι πολύ πιο έτοιμος να συμμετέχει, από ότι υπολογίζουν οι πολιτικοί», λέει στο ΚΥΠΕ.
