Για το καίριο ζήτημα των ψευδών ειδήσεων, γνωστών ως fake news μίλησε σε ημερίδα «Ψευδείς Ειδήσεις: Φαινόμενο χειραγώγησης στο σύγχρονο κόσμο» ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος αναφέρθηκε και σε ένα νομοσχέδιο το οποίο ετοιμάζει η Κυβέρνηση για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Νομοσχέδιο προ των πυλών
Κατά το χαιρετισμό του ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, αναφέρθηκε σε μια δική του εμπειρία όπου έλαβε μήνυμα από δημοσιογράφο με πληροφορίες για το που βρισκόταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης.
Νίκος Χριστοδουλίδης – Κυβερνητικός Εκπρόσωπος
«Την Τετάρτη το βράδυ 15 Νοεμβρίου 2017, έλαβα το ακόλουθο μήνυμα. ‘Γιατί πήγε ο Αναστό (σ.σ. με αυτό τον τρόπο αναφερόταν στον Νίκο Αναστασιάδη το μήνυμα) στη Νέα Υόρκη;’. Εκείνη την ώρα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήταν στη Λευκωσία. Αυτό αποδεικνύει το επίκεντρο του θέματος σήμερα»
Ο κ. Χριστοδουλίδης έκανε μια μικρή ιστορική αναδρομή για το πότε σημειώθηκαν τα πρώτα fake news και τόνισε πως το φαινόμενο αυτό «Εμφανίζεται πιο συχνά σε κοινωνίες και πολιτείες με υψηλό επίπεδο θεσμών».
Σε παρατήρηση του ο όρος "ψευδείς ειδήσεις" εντάχθηκε στο λεξιλόγιο μετά τις αμερικανικές εκλογές και πρόσθεσε πως «Δεν προέρχονται από επαγγελματίες δημοσιογράφους αλλά από τρίτους που διαδίδουν πληροφορίες σε αυτούς».
Προχωρώντας στην ομιλία του μίλησε για την δύναμη των κοινωνικών δικτύων και το ρόλο των δημοσιογράφων:
Νίκος Χριστοδουλίδης – Κυβερνητικός Εκπρόσωπος
«Μια ανάρτηση, όπως ο καθένας έχει την δυνατότητα να κάνει μπορεί να φτάσει σε περισσότερο κόσμο το μήνυμα. Μια ανάρτηση με εκατοντάδες like και share αποκτά κύρος ασχέτως το περιεχόμενο. Παρόλα αυτά ο επαγγελματίας δημοσιογράφος θα πρέπει να δρα με βάση την δεοντολογία του. Οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι έχουν ρόλο να διαδραματίσουν στην αντιμετώπιση των fake news».
Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος αναφέρθηκε και σε ένα νομοσχέδιο το οποίο ετοιμάζει η Κυβέρνηση το οποίο θα κατατεθεί και αναμένεται να ψηφιστεί τους πρώτους μήνες του 2018. Μεταξύ άλλων εντός του σχεδίου θα αντιμετωπίζεται και το πρόβλημα των ψευδών ειδήσεων.
Νίκος Χριστοδουλίδης – Κυβερνητικός Εκπρόσωπος
«Ευελπιστούμε ότι θα έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα των μέσων που λειτουργούν στην Κύπρο και το προσωπικό που το εκπροσωπεί».
Όπως είπε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, το νομοσχέδιο για τα ΜΜΕ που ετοιμάζεται στοχεύει και στο «να διαμορφωθεί το πλαίσιο που αφορά και άλλα συναφή θέματα όπως η Δημοσιογραφική Δεοντολογία, η Ελευθερία του Τύπου, τα πρακτορεία ειδήσεων και οι ανταποκριτές ξένων πρακτορείων και Μέσων Ενημέρωσης».
Πρόσθεσε ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο προνοεί για μητρώα και ταυτότητες δημοσιογράφων, καταγραφή σε μητρώο ολόκληρου του μηντιακού σκηνικού της χώρας μας καλύπτοντας, τον έντυπο, τηλεοπτικό, ραδιοφωνικό και διαδικτυακό τύπο, και πολλά άλλα».
Αργότερα σε απάντηση προς τους δημοσιογράφους είπε πως «το νομοσχέδιο δεν θα δώσει λύση, θα προσπαθήσει να βάλει τάξη όμως».
Οι τύποι των fake news
Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο Γιώργος Οικονομίδης, Διευθύνων Σύμβουλος της «com2go group», ο οποίος τόνισε πως «Έχουμε κάνει πολλές εκπτώσεις στην εμπιστοσύνη των ειδήσεων»
Σύμφωνα με τον ίδιο έχουν καταγραφεί 7 τύποι ψευδών ειδήσεων
- Μέσω σάτηρας
- Η λάθος στη σύνδεση των γεγονότων με τις εικόνες
- Αποπλανητικό το περιεχόμενο
- Ψεύτικο μέρος του περιεχομένου
- Κλοπή/ Δημιουργία ψεύτικων προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα
- Παραποιημένο περιεχόμενο, κυρίως σε φωτογραφίες (photoshop)
- Εντελώς ψεύτικες ειδήσεις (Πχ. στήριξη Πάπα στον Τραμπ)
Στην παρουσίαση του αναφέρθηκε και σε μερικούς τρόπους όπου ο αναγνώστης μπορεί να προστατευτεί από τις ψευδείς ειδήσεις.
Τα βήματα αυτά είναι
- Να ελέγχει την ηλεκτρονική διεύθυνση
- Το κείμενο περιέχει χαμηλής ποιότητας εικόνες με συντακτικά λάθη
- Να ελέγχει το «about us» (ποια είναι η ιστοσελίδα)
- Να κάνει αναζήτξηση σε άλλα μέσα στο διαδίκτυο (wikipedia, google)
- Οι δημοσιογράφοι να μην σκέφτονται να βγάλουν πρώτοι την είδηση, να κοιτάνε αν υπάρχει και κάπου αλλού
- Να παρασύρονται από τα συναισθήματα διότι οι ψευδείς ειδήσεις παίζουν με το μυαλό.
Κούλογλου: Ο καθένας γίνεται δημοσιογράφος
Επίτιμος καλεσμένος υπήρξες ο Ευρωβουλευτής και πρώην Δημοσιογράφος Στέλιος Κούλογλου.
«Το φαινόμενο αυτό μας ήρθε από την Αμερική με την εκλογή του Τράμπ. Από τότε που βρέθηκαν οι άνθρωποι σε κοινωνίες άρχησαν τα ψέματα. Ίσως το πρώτο ήταν ότι φταίει το μήλο για εκείνη την υπόθεση με τον Αδάμ και την Εύα»
Ο κ. Κούλογλου σημείωσε πως «Οι ψευδείς ειδήσεις βοηθούν στον πόλεμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πόλεμος του κόλπου».
Όπως ανέφερε:
Στέλιος Κούλογλου - Ευρωβουλευτής
«Η δύναμη και η πηγή της ενημέρωσης μετατοπίζονται σταδιακά στο διαδίκτυο. Η τηλεόραση έχει το μεγαλύτερο ποσοστό, αν προσθέσουμε όμως τις πηγές του διαδικτύου (μηχανές αναζήτησης, κοινωνικά δίκτυα κλπ) καταλαμβάνουν την πρώτη θέση. Όταν το διαδίκτυο αποκτά τόση μεγάλη δύναμη αποκτά και την προσοχή των πολιτικών και όσων θέλουν να βγάλουν χρήματα»
Μίλησε ακόμα για την διαφορά που κάνουν τα κοινωνικά δίκτυα και το διαδίκτυο
Στέλιος Κούλογλου - Ευρωβουλευτής
«Η διαφορά με τα social media είναι ότι καθένας μπορεί να παίξει ένα μικρό δημοσιογράφο και μπορεί να διαδώσει ειδήσεις που δεν μπορούσε να κάνει παλαιότερα. Το internet ευνοεί το ακραίο. Η είδηση ακόμα κι αν είναι ψέμα θα βρίσκονται πρώτη στις μηχανές αναζήτησης. Όταν κάνετε μια αναζήτηση οι τρεις πρώτες είναι αυτές που ψάχνει ο κόσμος περισσότερο».
Ενώ κατέληξε ότι «Η εκπαίδευση των νέων από μικρά παιδιά είναι σημαντική για να ξεχωρίζουν τις αληθινές από τις ψευδείς ειδήσεις. Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν και ψηφιακή ανάγνωση».
Παυλίδης: Fake news υπήρχαν πάντα
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, Γιώργος Παυλίδης από πλευράς του τόνισε πως «Fake news υπήρχαν πάντα. Τα ψέμματα που διαδίδονται σήμερα ίσως είναι περισσότερα από τις πραγματικές ειδήσεις».
Στην δική του ομιλία πρότεινε κάποιες δράσεις που θα μπορούσε να πραγματοποιήσει η Κυβέρνηση για την μείωση του φαινομένου.
- Την εισαγωγή του μαθήματος γραμματισμού ως υποχρεωτικό μάθημα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης
- Διοργάνωση σεμιναρίων και ημερίδων
- Εκπόνηση μιας μεγάλης διάρκειας έρευνας
- Κατοχύρωση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος
- Λειτουργία πειθαρχικού
- Υποχρεωτική τοποθέτηση φίλτρων ποιότητας
- Η παγκόσμια κοινότητα/ ευρωκοινοβούλιο να υποχρεώνει τα μέσα να εγκαταστήσουν εργαλείων στις ιστοσελίδες τους για cross check.
Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε από το Γραφείο Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, την Ένωση Συντακτών Κύπρου, την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου και την Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.
