Ασχολίαστες αφήνεις τις μέχρι στιγμής εργασίες της Ερευνητικής Επιτροπής για το Συνεργατισμό ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, μέχρι να κλητευθεί να καταθέσει ο ίδιος.
Μιλώντας στο κρατικό ραδιόφωνο ο Υπουργός Οικονομικών σχολίασε τις επισημάνσεις της Κομισιόν για την εταιρική διακυβέρνηση αλλά και για το τι έγινε τα τελευταία χρόνια στο Συνεργατισμό.
Αυτούσιες οι δηλώσεις του Υπουργού
Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε τις εργασίες της Επιτροπής για τον Συνεργατισμό;
Απάντηση: Αν και δεν έχω κληθεί, θεωρώ πολύ λογικό ότι κάποια στιγμή θα κληθώ και εγώ ο ίδιος. Άκουσα να λέγεται ότι δεν υπήρξαν ποτέ πολιτικές παρεμβάσεις. Δεν θα ήθελα όμως να μπω στη διαδικασία να σχολιάζω από αέρος τις καταθέσεις σε μια θεσμοθετημένη Ερευνητική Επιτροπή. Δεν το θεωρώ δεοντολογικό.
Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε την επισήμανση της Κομισιόν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) για την εταιρική διακυβέρνηση;
Απάντηση: Αυτό είναι ένα δεδομένο. Ήταν ουσιαστικά ο λόγος για τον οποίο η Συνεργατική οδηγήθηκε σε οικονομικό αδιέξοδο και χρειάστηκε κρατική στήριξη. Πώς θα είχε σωστές δομές διακυβέρνησης ένας οργανισμός που δεν ήταν καν οργανισμός; Ήταν ένα δίκτυο σχεδόν 100 συνεργατικών ιδρυμάτων. Οι διοικούντες αυτού του δικτύου δεν κρίνονταν με βάση κανένα αξιόπιστο κριτήριο ικανότητας και καταλληλότητας και δεν υπήρχαν κοινά συστήματα. Συζητάμε για αποτελεσματική διακυβέρνηση σε ένα οργανισμό ο οποίος μέχρι πρόσφατα δεν είχε τα μηχανογραφικά συστήματα που θα του επέτρεπαν να ξέρει αν ένας πελάτης είχε μη εξυπηρετούμενο δάνειο σε ένα συνεργατικό ίδρυμα και κάποια μεγάλη κατάθεση σε κάποιο άλλο. Τέτοιες ήταν οι δομές διακυβέρνησης. Δεν υπήρχε καμιά διαδικασία ελέγχου. Δεν υπήρχε αξιόπιστη διαδικασία παραχώρησης δανείων. Δίνονταν δάνεια με ευκολία, σε κάποιες περιπτώσεις με τρόπο σκανδαλώδη. Γι’ αυτό δημιουργήθηκε και αυτό το τεράστιο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίστηκε σε κάποιο βαθμό, στον ίδιο περίπου βαθμό που αντιμετωπίστηκε και σε όλες τις υπόλοιπες τράπεζες. Δηλαδή δεν καταγράφεται ιδιαίτερη διαφορά στην επίδοση της Συνεργατικής από τις άλλες τράπεζες. Κάποιες έτρεξαν κάπως πιο γρήγορα ενώ άλλες κυπριακές τράπεζες έχουν ακόμη χειρότερες επιδόσεις. Αυτή όμως είναι η εικόνα: ένα μεγάλο πρόβλημα που δημιουργήθηκε στην περίοδο πριν από το 2013 και στη Συνεργατική και στις υπόλοιπες τράπεζες.
Θεωρώ ότι πρέπει να κριθεί και να αξιολογηθεί από όλους το αν τα τελευταία χρόνια έγινε τουλάχιστον προσπάθεια διόρθωσης και υπήρξαν κάποια αποτελέσματα ή αν τα πράγματα έγιναν χειρότερα. Η δική μου θέση είναι ότι τα πράγματα σταδιακά διορθώνονται και στο τραπεζικό σύστημα γενικότερα αλλά και στη Συνεργατική υπάρχει αυτή η πρόοδος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η πρόοδος ήταν αρκετή. Ήταν πραγματικά αναγκαίες οι διορθώσεις που έγιναν στο νομοθετικό μας πλαίσιο πολύ πρόσφατα που εγκρίθηκαν από τη Βουλή. Δεν πρέπει να υποτιμούμε τον ρυθμό μείωσης των μη-εξυπηρετούμενων δανείων. Είναι κοντά στα 7,5-8 δις στο τραπεζικό σύστημα εκ των οποίων 1,5 στη Συνεργατική και το υπόλοιπο στις άλλες τράπεζες. Αυτή είναι μεγάλη μείωση για το μέγεθος της κυπριακής οικονομίας και από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ. Όμως η ευρωπαϊκή εποπτεία πιέζει και δεν θεωρεί ότι αυτός ο ρυθμός είναι αρκετός.
Συνεπώς, πολύ ορθά έπρεπε να γίνουν οι κινήσεις που έγιναν το τελευταίο διάστημα. Αυτές οι κινήσεις στο σύνολό τους – ο διαχωρισμός της Συνεργατικής με τη μεταφορά των μη εξυπηρετούμενων δανείων εκτός ισολογισμού, τα νέα νομοθετικά εργαλεία εκποιήσεων αφερεγγυότητας και το σχέδιο ΕΣΤΙΑ – θα βοηθήσουν καθοριστικά και πολύ σύντομα θα δούμε την καθοριστική και οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος των παλαιών μη εξυπηρετούμενων δανείων. Την ίδια θετική εκτίμηση έχουν και οι οίκοι αξιολόγησης που μετά τις κινήσεις για τη Συνεργατική έχουν αποδώσει τρεις διαφορετικές αναβαθμίσεις στην κυπριακή οικονομία, εκ των οποίων η μια πολύ πρόσφατα, μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών. Αυτή τη θετική προοπτική πρέπει να ενισχύσουμε, να τη διασφαλίσουμε και να αντιμετωπίσουμε οριστικά και δραστικά αυτό το τελευταίο πρόβλημα και να συνεχίσουμε και στα υπόλοιπα μέτωπα.
Ερώτηση: Έγιναν όμως και τα τελευταία δύο-τρία χρόνια κάποια πράγματα στο Συνεργατισμό, πώς τα σχολιάζετε;
Απάντηση: Τα τελευταία χρόνια στη Συνεργατική και στις υπόλοιπες τράπεζες έχει σημειωθεί πρόοδος αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι προκύπτει μια ιδανική κατάσταση. Αυτή είναι η δική μου θέση. Όσον αφορά δε τις δυσκολίες και αρνητικές πτυχές της διακυβέρνησης των τελευταίων ετών, μπορώ να σας παραπέμψω και σε δικές μου επίσημες ομιλίες στη Βουλή όπου είχα εκφράσει πως η Συνεργατική μετατρεπόταν σε ένα δυσκίνητο ημικρατικό οργανισμό και γι’ αυτό ήταν έντονη η πεποίθησή μου ότι αυτή η περίοδος 'κρατικοποίησης' του Συνεργατισμού έπρεπε να τερματιστεί το συντομότερο επειδή δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι μια υγιής βιώσιμη κατάσταση. Ήταν μια προσωρινή κατάσταση εξ ανάγκης και όχι από επιλογή. Χρειάστηκε προσωρινά κρατική στήριξη. Όσο αναγκαία και να ήταν όμως αυτή η στήριξη έχει φέρει άλλες αρνητικές παρενέργειες. Γι’ αυτό έπρεπε το συντομότερο αυτή η κατάσταση να τερματιστεί με την έξοδο του κράτους από τη μετοχική δομή και λειτουργία αυτής της τράπεζας.
Η θέση μου είναι ότι αυτή η διαδικασία έπρεπε να γίνει σταδιακά και όχι με απότομο τρόπο. Θεωρώ ότι, και έτσι προκύπτει και από τις τεκμηριωμένες επιδόσεις, αν υπήρχε ακόμη κανένας χρόνος τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. Ακόμα κι αν η προσέγγιση των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών ήταν να γίνει διαχωρισμός του χαρτοφυλακίου – και αυτή η προσέγγιση έχει τη δική της λογική – , εγώ δεν θα το επιχειρούσα δια μιας αλλά περίπου όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί στα επόμενα ένα-δύο χρόνια. Η μετάβαση θα ήταν πιο ομαλή και πιο αποδοτική. Δεν είναι όμως σε επίπεδο κυβερνήσεων που αποφασίζονται αυτά τα πράγματα. Προκύπτουν μέσα από αποφάσεις ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Θεωρώ ότι αυτή η εξέλιξη θα είναι θετική τόσο για το τραπεζικό σύστημα όσο και για την οικονομία. Αυτό θα φανεί πολύ σύντομα, εξ ου και το ότι η μια αναβάθμιση διαδέχεται την άλλη. Αυτή τη θετική προοπτική όμως είναι που πρέπει να διασφαλίσουμε και να διαχειριστούμε παρά την αύξηση του δημόσιου χρέους. Η αύξηση του δημόσιου χρέους μας παίρνει πάλι εκεί που ήμασταν στα τέλη του 2016. Από τα τέλη του 2016 μέχρι το 2018 καταφέραμε να έχουμε μια σημαντική αποκλιμάκωση. Δεν έχουμε αρνητικές αμφισβητήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας του κράτους. Έχουμε θετικές αξιολογήσεις επειδή αυξάνεται κάπως το δημόσιο χρέος με μια μη επαναλαμβανόμενη κίνηση αλλά αποκλιμακώνεται ένα εξίσου πιεστικό πρόβλημα, αυτό των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Συνεπώς το συνολικό όφελος είναι δεδομένο.
Ερώτηση: Στους διορισμούς στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συνεργατισμού είχε κάποια εμπλοκή και η Κυβέρνηση. Μπορείτε να μας το ξεκαθαρίσετε;
Απάντηση: Το κράτος, βάσει της νομοθεσίας, έχει το δικαίωμα να ορίζει το Διοικητικό Συμβούλιο. Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου διορίζονται με πρόταση της Κυβέρνησης, η οποία να συνοδεύεται με τη σύμφωνο γνώμη της Κεντρικής Τράπεζας και να εξασφαλίζει την έγκριση της Βουλής. Δεν υπάρχει καμιά εμπλοκή σε οποιοδήποτε άλλο διορισμό. Και στο Διοικητικό Συμβούλιο όμως που υπήρχε η εξουσία του διορισμού, η εξουσία ήταν περιορισμένη διότι θα έπρεπε να ήταν κοινή απόφαση Κυβέρνησης, Κεντρικής Τράπεζας και Βουλής. Πέραν αυτής της εσωτερικής διαδικασίας που προβλέπεται σε κυπριακή νομοθεσία, υπάρχει και το ότι όσοι προτείνονται για διορισμό στο Διοικητικό Συμβούλιο μέσα από αυτή τη διαδικασία ελέγχονται ένας-ένας και συλλογικά σε διαρκή βάση αν πράγματι πληρούν τα κριτήρια της ικανότητας και της καταλληλότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει την ίδια διαδικασία ελέγχου και για τα διευθυντικά στελέχη κάθε τράπεζας, δηλαδή αυτά που δεν διορίζονται από τους μετόχους – το κράτος – αλλά εσωτερικά από τη διοίκηση της τράπεζας. Και αυτοί πρέπει να ελέγχονται με πολύ συγκεκριμένα κριτήρια ικανότητας. Διαψεύδω τις εντυπώσεις ότι η Κυβέρνηση ή το Υπουργείο Οικονομικών μπορούσε να διορίσει όποιον θέλει.
Ερώτηση: Τι γίνεται με το σχέδιο εθελούσιας αποχώρησης;
Απάντηση: Το σχέδιο ετοιμάστηκε από την τράπεζα και τέθηκε ενώπιων του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο το επικύρωσε. Το σχέδιο έχει χαρακτηριστεί από πολλούς υπερβολικά γενναιόδωρο και πιθανό να είναι, αλλά αυτό το σχέδιο μπορεί να εφαρμοστεί, προσφέρεται. Δεν θα πληρωθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά από τα έσοδα και τους οικονομικούς πόρους της ίδιας της τράπεζας. Γι’ αυτό και έχει τα όριά του, τα οποία δεν είναι ιδιαίτερα περιορισμένα.
Είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρο σχέδιο. Αυτό είναι το σχέδιο, αυτή είναι η προοπτική. Δεν πρόκειται να υπάρξει καλύτερο. Δεν πρόκειται να υπάρξει άλλο εθελούσιο σχέδιο. Δεν πρόκειται να υπάρξει μεταφορά εργαζομένων από τη Συνεργατική στο δημόσιο. Δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση, εξάλλου είναι και αντισυνταγματικό. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό το σχέδιο θα αξιοποιηθεί από τον αριθμό που χρειάζεται. Θα υπάρξει πολύ σύντομα και νέα διοίκηση στη Συνεργατική που δεν θα έχει τραπεζική άδεια αλλά ασφαλώς θα είναι οργανισμός που θα διαχειρίζεται δάνεια και περιουσιακά στοιχεία. Είναι οργανισμός που λειτουργεί κάτω από ένα αυστηρό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, όπως έχουν εγκριθεί και καθοριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώ ασφαλώς και πάνω απ’ όλα θα γίνει ό,τι πρέπει να γίνει για να διασφαλιστεί και η βιωσιμότητα της μετεξελιγμένης Συνεργατικής αλλά και η συμμόρφωση με τις πρόνοιες της εμπορικής συμφωνίας που έχει γίνει με την Ελληνική Τράπεζα για να μεταφερθούν 1100 υπάλληλοι (όχι 1150) για να εκπληρωθούν οι όροι της συμφωνίας αλλά και οι δεσμευτικοί όροι που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνοντας αυτό το σχεδιασμό. Εναλλακτικές λύσεις θα αποφασιστούν από τη νέα διοίκηση του οργανισμού.
