"Πράματα και θάματα" στη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα εντοπίζει ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης στην έκθεση του με τίτλο "Διαχειριστικός έλεγχος και έλεγχος συμμόρφωσης της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (ΣΚΤ) για την περίοδο 1.7.2015 μέχρι 31.12.2016."
Στην 67 σελίδων έκθεση καταγράφονται μεταξύ άλλων:
- Η ΣΚΤ θα πρέπει να προβεί το συντομότερο σε επανασχεδιασμό του μοντέλου διακυβέρνησης
- Διαπιστώνονται, τόσο από την διοίκηση του οργανισμού όσο και από τις εποπτικές αρχές, αδυναμίες στη διεύθυνση
- Συνεχείς αποτυχίες υλοποίησης επιχειρηματικών σχεδιασμών και επίτευξης τεθέντων από την ίδια την ΣΚΤ στόχων απόδοσης
- Συνεχή διολίσθηση την αξία του οργανισμού με αποτέλεσμα την σταδιακή απώλεια των €1,675 εκ. που δόθηκαν από τον κύπριο φορολογούμενο για στήριξη του.
- Εξακολουθεί να χειρίζεται θέματα προσλήψεων προσωπικού και παροχής ωφελημάτων, καθώς και θέματα διαγωνισμών για εξασφάλιση υπηρεσιών
"Καταπέλτης" τα συμπεράσματα για Altamira
Σε οτι αφορά την δημιουργία πλατφόρμας διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (MEX) με την εταιρεία Altamira Asset Management, η Ελεγκτική Υπηρεσία υποδεικνύει οτι:
"Η διεύθυνση της ΣΚΤ οδήγησε τον οργανισμό σε μία απαράδεκτη κατάσταση να διαπραγματεύεται με μία μόνο εταιρεία, χωρίς να υπάρχουν πλέον προφανείς εναλλακτικές επιλογές. Τούτο θέτει την ΣΚΤ σε μειονεκτική θέση και δίνει στην Altamira τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης από θέση ισχύος. Ταυτόχρονα, ο όλος χειρισμός θέτει την ΣΚΤ σε σοβαρούς κινδύνους αποτυχίας υλοποίησης στόχων που έχουν τεθεί από την ίδια αλλά και από τους επόπτες της."
Διαβάστε τη σύνοψη, έτσι όπως καταγράφεται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας:
"Με βάση το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής που υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2013, το συνολικό έλλειμμα κεφαλαίου των (τότε) Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων (ΣΠΙ) υπολογίστηκε από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) στο €1,5 δις, με βάση τo δυσμενές σενάριο της PIMCO. H Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα (ΣΚΤ) προχώρησε σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά €1,5 δις το οποίο καλύφθηκε εξ ολοκλήρου από την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ). Μετά από εποπτικό έλεγχο που διενήργησε το 2015 ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ), η ΣΚΤ κλήθηκε να αυξήσει τις προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις κατά €471 εκ. Τούτο κατέστησε αναγκαία την περαιτέρω στήριξη της ΣΚΤ από το Κράτος και προς τούτο στις 18.12.2015 η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔΑΕΕ) ενέκρινε τη χορήγηση πρόσθετων €175 εκ. από το Ταμείο Ανακεφαλαιοποίησης το οποίο για τον σκοπό αυτό έλαβε δάνειο από το Κράτος και στο οποίο παραχωρήθηκε ποσοστό 21,875% των μετοχών, με αποτέλεσμα το ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου που κατέχει άμεσα το Κράτος να μειωθεί στο 77,346%. Συνολικά, άμεσα ή έμμεσα, το Κράτος ελέγχει το 99.2% των μετοχών της ΣΚΤ.
Τον Μάρτιο του 2016 έγινε αποτίμηση της αξίας της ΣΚΤ που κατέδειξε ότι η δίκαιη αξία της ανέρχετο μεταξύ €500 εκ. και €625 εκ. Με εισήγηση της Μονάδας Διαχείρισης η οποία συστάθηκε με Νόμο στο Υπουργείο Οικονομικών έγινε εισήγηση προς το Υπουργείο Οικονομικών και την ΚΤΚ για υιοθέτηση της αποτίμησης στα €625 εκ. πριν την ανακεφαλαιοποίηση και στα €800 εκ. μετά την ανακεφαλαιοποίηση των €175 εκ.
Η Επιτροπεία της ΣΚΤ σε συνεδρία της ημερ. 20.12.2016, αποφάσισε όπως η ΣΚΤ προβεί, ως η αποδεχόμενη εταιρεία, σε νομική συγχώνευση με τα 18 ΣΠΙ. Στις 30.12.2016, συγκλήθηκε Ειδική Γενική Συνέλευση στην οποία εγκρίθηκε η πιο πάνω απόφαση η οποία υλοποιήθηκε πρόσφατα, τον Ιούλιο 2017.
Επιπλέον, σύμφωνα με το αναθεωρημένο Σχέδιο Αναδιάρθρωσης, η ΣΚΤ θα έπρεπε να διασφαλίσει όλες τις απαιτούμενες εγκρίσεις μέχρι το τέλος του 2016, έτσι ώστε να είναι δυνατή, από τον Ιούνιο 2017 και μέχρι τις 30.9.2018, η εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ), μέσω αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου, με την έκδοση μετοχών η αξία των οποίων ανέρχεται τουλάχιστον στο 25% του καταβληθέντος μετοχικού κεφαλαίου. Στις 22.12.2016, η ΣΚΤ υπέβαλε στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς το Ενημερωτικό Δελτίο για εισαγωγή στο ΧΑΚ 6.036.120.911 συνήθων μετοχών ονομαστικής αξίας €0,28 η κάθε μία οι οποίες θα αποτελέσουν αντικείμενο εισαγωγής προς διαπραγμάτευση στην Κύρια Αγορά του ΧΑΚ ή στην Εναλλακτική Αγορά του ΧΑΚ, εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εισαγωγή των μετοχών στην Κύρια Αγορά.
Σύμφωνα με το άρθρο 109 του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου (Ν.20(Ι)/2014), κάθε κρατική επιχείρηση υποβάλλει στον Υπουργό Οικονομικών τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις της οι οποίες επίσης υποβάλλονται στον Γενικό Ελεγκτή για έλεγχο. Σύμφωνα με το άρθρο 2 του πιο πάνω Νόμου, ο όμιλος της ΣΚΤ εμπίπτει στον ορισμό της «κρατικής επιχείρησης» και επομένως πρέπει να ελέγχεται από τον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας.
Σε συνέχεια του πρώτου ελέγχου της Υπηρεσίας μας στη ΣΚΤ για το έτος 2014 και των σοβαρών παρατηρήσεων που προέκυψαν, η ΣΚΤ αρνήθηκε τον Ιανουάριο του 2016 να συνεργαστεί περαιτέρω, προβάλλοντας επιχειρήματα αμφισβητώντας την εξουσία και αρμοδιότητες του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας να διεξαγάγει διαχειριστικό έλεγχο στη ΣΚΤ. Ο Γενικός Εισαγγελέας γνωμάτευσε ότι ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας έχει έναντι της ΣΚΤ «όλα τα δικαιώματα, εξουσίες και υποχρεώσεις που έχει έναντι όλων των άλλων ελεγχομένων υπ’ αυτού οργανισμών.».
Για το θέμα ελέγχου της ΣΚΤ κατατέθηκαν τον Οκτώβριο του 2016 από πολιτικό κόμμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων Προτάσεις Νόμου οι οποίες υπερψηφίστηκαν και έθεσαν την ΣΚΤ εκτός του πεδίου ελέγχου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Τελικά, στις 2.12.2016, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε νέα νομοθεσία με την οποία η ΣΚΤ υπάχθηκε εκ νέου στον οικονομικό έλεγχο του Γενικού Ελεγκτή.
Στην παρούσα έκθεση καταγράφονται τα ευρήματα της Υπηρεσίας μας ως προς τα θέματα προσλήψεων και ωφελημάτων προσωπικού, ως προς τους διάφορους διαγωνισμούς που διενεργεί η ΣΚΤ για εξασφάλιση υπηρεσιών, για το θέμα της δημιουργίας πλατφόρμας διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων με την εταιρεία Altamira Asset Management, και για το θέμα της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου για δωρεάν παραχώρηση μετοχών σε φυσικά πρόσωπα πελάτες της ΣΚΤ.
Εκφράζουμε την άποψη πως η ΣΚΤ θα πρέπει να προβεί το συντομότερο σε επανασχεδιασμό του μοντέλου διακυβέρνησης, ώστε αυτό να βελτιωθεί σημαντικά. Φαίνεται να διαπιστώνονται, τόσο από την διοίκηση του οργανισμού όσο και από τις εποπτικές αρχές, αδυναμίες στη διεύθυνση. Τούτο αντικατοπτρίζεται σε συνεχείς αποτυχίες υλοποίησης επιχειρηματικών σχεδιασμών και επίτευξης τεθέντων από την ίδια την ΣΚΤ στόχων απόδοσης, ενώ ταυτόχρονα οδηγεί σε συνεχή διολίσθηση την αξία του οργανισμού με αποτέλεσμα την σταδιακή απώλεια των €1,675 εκ. που δόθηκαν από τον κύπριο φορολογούμενο για στήριξη του.
Η απαξίωση της ΣΚΤ δυστυχώς επιταχύνεται με την παράνομη απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών, που δυστυχώς στην πορεία υιοθετήθηκε και από το Υπουργικό Συμβούλιο, για δωρεάν παραχώρηση του 25% των μετοχών σε φυσικά πρόσωπα, πελάτες του οργανισμού. Οι ενέργειες του Υπουργείου Οικονομικών αλλά και της ΣΚΤ στο θέμα αυτό, φαίνεται να σχετίζονται με την προσπάθεια να επιτευχθεί εισαγωγή σε οργανωμένη αγορά προτού οι εποπτικές αρχές διαπιστώσουν τη διαφαινόμενη ανάγκη για πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες. Τούτο είναι απαράδεκτο και ενδεχομένως να συνιστά παραβίαση προνοιών της σχετικής νομοθεσίας, πέραν της ηθικής πτυχής η οποία, ως προς τη συμπεριφορά του Κράτους, των αξιωματούχων και λειτουργών του, θα πρέπει μάλιστα να αντικρίζεται μέσα από ένα ιδιαίτερα αυστηρό φακό.
Παράλληλα, η Υπηρεσία μας διαπιστώνει ότι, παρά την ασφυκτική πίεση για μείωση των λειτουργικών εξόδων της τράπεζας και αύξησης της κερδοφορίας της, η ΣΚΤ εξακολουθεί να χειρίζεται θέματα προσλήψεων προσωπικού και παροχής ωφελημάτων, καθώς και θέματα διαγωνισμών για εξασφάλιση υπηρεσιών, κατά τρόπο που δεν συνάδει με τις βέλτιστες εμπορικές πρακτικές.
Στην έκθεση καταγράφουμε ως σύσταση τη χωρίς καθυστέρηση λήψη μέτρων για συμμόρφωση με τις συστάσεις των εποπτικών αρχών για αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου και περαιτέρω αναδιάρθρωση του οργανισμού, ώστε να βελτιωθεί σημαντικά η διακυβέρνηση και να αυξηθεί η κερδοφορία του.
Είναι εισήγηση μας πως η ίδια η ΣΚΤ θα πρέπει να ενημερώσει τον βασικό της μέτοχο που είναι το Κράτος πως η απόφαση για δωρεάν παραχώρηση μετοχών, πέραν της παραβίασης αριθμού νομοθεσιών και ενδεχομένως του ίδιου του Συντάγματος, είναι προβληματική και βλάπτει σοβαρά τα συμφέροντα της ΣΚΤ. Ως εκ τούτου η σχετική Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου θα πρέπει κατά την άποψη μας να ακυρωθεί χωρίς άλλη καθυστέρηση.
Σημειώνουμε ότι στην εταιρική διακυβέρνηση υπάρχει η έννοια του Stewardship («επιμελητεία») που σημαίνει το καθήκον επιμέλειας (fiduciary duty) των διοικητικών συμβούλων και διευθυντών προς τους μετόχους να διατηρήσουν και ενισχύσουν την αξία της εταιρείας. Το καθήκον επιμέλειας είναι απόλυτα συνυφασμένο με την λογοδοσία.
Είναι εισήγηση μας όπως το Υπουργικό Συμβούλιο, ως έχον με βάση το άρθρο 54 του Συντάγματος την εξουσία για την εποπτεία της περιουσίας που ανήκει στην Δημοκρατία, παρέμβει, τηρώντας πάντοτε τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας ως προς τη μορφή παρέμβασης του, ώστε να ληφθούν άμεσα διορθωτικά μέτρα που θα διασφαλίσουν τη χρηστή διαχείριση της ΣΚΤ."
