Της Μιράντας Λυσάνδρου
Η έλλειψη ανειδίκευτου ανθρώπινου δυναμικού ήταν και παραμένει τεράστιο πρόβλημα για τις κυπριακές επιχειρήσεις, με σοβαρές παρενέργειες στην εύρυθμη λειτουργία, την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητά τους.
ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ -Διευθυντής Τμήματος Εργατικών Σχέσεων ΚΕΒΕ «Σήμερα στην Κύπρο, όλοι οι τομείς οικονομικής δραστηριότητας, έχουν σοβαρή έλλειψη ανειδίκευτου προσωπικού. Ξενοδοχεία, λιανικό εμπόριο, εστιατόρια και βιομηχανίες».
ΜΑΡΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ -Γραμματέας Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου «Σαν λιανικό εμπόριο βλέπουμε νέες αλυσίδες, νέους παίχτες που μπαίνουν μέσα στην αγορά, που πιστεύουν και επενδύουν στην αγορά της Κύπρου και δυστυχώς σήμερα ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος του λιανικού εμπορίου είναι η εξεύρεση προσωπικού. Ένα θέμα το οποίο δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων και αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην επέκταση και ανάπτυξη. Είμαστε πλέον σε οριακά σημεία».
ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ -Διευθυντής Τμήματος Εργατικών Σχέσεων ΚΕΒΕ «Η προσφυγή των εταιρειών στους ξένους εργάτες είναι μία αναγκαιότητα. Δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Δεν υπάρχει ντόπιο εργατικό δυναμικό».
Κύπριος για κάλυψη θέσεων ανειδίκευτου προσωπικού δεν υπάρχει ούτε για δείγμα, ενώ στη μετά Covid εποχή ούτε οι κοινοτικοί είναι πια διαθέσιμοι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ- Γενικός Διευθυντής ΟΕΒ «Επειδή η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού δεν είναι μόνο κυπριακό φαινόμενο, αλλά είναι φαινόμενο που αντιμετωπίζουν όλες οι ανεπτυγμένες οικονομίες, οι κοινοτικοί πλέον δεν ενδιαφέρονται για απασχόληση σε άλλες δικαιοδοσίες, βρίσκουν εύκολα εργασία στη χώρα τους ή σε γειτονικές χώρες. Συνεπώς η μόνη πηγή για να μπορέσει αυτός ο τόπος να αναπτύσσεται είναι οι τρίτες χώρες».
Στην εκπνοή της θητείας της η προηγούμενη κυβέρνηση επιχείρησε να καλύψει αυτό το κενό στην κυπριακή αγορά εργασίας μέσω μίας πιο σύγχρονης και ευέλικτης Στρατηγικής Απασχόλησης Αλλοδαπού Ανθρώπινου Δυναμικού. Πλην όμως, εννέα μήνες μετά, το Υπουργείο Εργασίας δείχνει ανέτοιμο να ανταποκριθεί στα χρονοδιαγράμματα που το ίδιο έθεσε για ταχεία έγκριση των αιτήσεων για εισαγωγή ανειδίκευτου ανθρώπινου δυναμικού.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ- Γενικός Διευθυντής ΟΕΒ «Σε επίπεδο σχεδιασμού οι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου σε σχέση με τις διαδικασίες απασχόλησης προσωπικού από τρίτες χώρες έχουν βελτιωθεί. Ο σχεδιασμός είναι πολύ καλός, αυτό που πάσχουμε πάντα είναι στην εκτέλεση».
Η στρατηγική που υιοθετήθηκε πριν από εννέα μήνες αναγνωρίζει το πρόβλημα και βάσει των απλοποιημένων διαδικασιών που προβλέπει, το Υπουργείο Εργασίας έχει υποχρέωση να εγκρίνει εντός τεσσάρων εβδομάδων το αίτημα ενός εργοδότη για εισαγωγή εργαζομένων από τρίτες χώρες υπό την προϋπόθεση ότι ο εργοδότης έχει αναζητήσει πρώτα εργατικό δυναμικό από την ντόπια αγορά.
ΜΑΡΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ -Γραμματέας Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου «Από τη στιγμή που μπήκε ξεκάθαρα μία διαδικασία αδειοδότησης ξένου προσωπικού που ορίζει συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια δεν τηρείται, δεν ανταποκρίνεται το ίδιο το Τμήμα Εργασίας, είναι για αυτό που χρειάζεται η καταλυτική και αποφασιστική παρέμβαση του ίδιου του Υπουργού Εργασίας για να καλύψει όλες τις θέσεις του ανειδίκευτου προσωπικού που ζητούμε μέσα στο λιανικό εμπόριο».
Εκτός από το λιανικό εμπόριο, το οποίο έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας με συνεισφορά γύρω στα 3 δις. ευρώ (ποσοστό 14-15% ετησίως), και ο τουρισμός, η μεγαλύτερη βιομηχανία της χώρας με έμμεση συνεισφορά στο ΑΕΠ που μπορεί να φτάσει και στο 25% πλήττεται από την έλλειψη ανειδίκευτου προσωπικού και ασκεί πιέσεις στον Υπουργό Εργασίας για εξεύρεση λύσης.
ΦΙΛΟΚΥΠΡΟΣ ΡΟΥΣΟΥΝΙΔΗΣ - Γενικός Διευθυντής ΠΑΣΥΞΕ «Σε διαβουλεύσεις και συζητήσεις που είχαμε και με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αλλά και με τον αρμόδιο Υπουργό υπάρχει η βούληση και ήδη επεξεργάζονται λύσεις ούτως ώστε το χρονικό διάστημα που παίρνει και κάποιες άλλες παράμετροι που χρειάζονται μέχρι να εγκριθεί μια αίτηση να συντομεύσει τουλάχιστον στον ένα μήνα, ενώ τώρα χρειάζονται 3,4 και σε κάποιες περιπτώσεις ίσως και περισσότερος χρόνος, που αντιλαμβάνεστε δεν είναι ωφέλιμο ούτε για τη βιομηχανία ούτε και για τον επιχειρηματία, διότι έως ότου κάνει τις διαδικασίες να φέρει το άτομο, να υπάρξει μία περίοδος ενσωμάτωσης στις ξενοδοχειακές μας μονάδες έχει ήδη περάσει το μέσο της σεζόν».
Από την πλευρά του ο επισιτιστικός τομέας θεωρεί ότι υπάρχουν και δομικά ζητήματα στη διαδικασία για εισαγωγή προσωπικού από τρίτες χώρες που θα πρέπει να αλλάξουν:
ΕΙΡΗΝΗ ΛΟΪΖΙΔΟΥ- Group HR Manager, Όμιλος εταιρειών PHC «Υπάρχουν όροι στη σύμβαση που αυξάνουν τον χρόνο που χρειάζεται για να αξιολογηθεί μία αίτηση. Λόγου χάρη στον επισιτιστικό κλάδο υποχρεούμαστε να αιτηθούμε ξεχωριστά ανά εστιατόριο, ενώ θα ήταν ίσως πιο αποτελεσματικό εάν αιτούμασταν ως μία οντότητα με εστιατόρια σε όλες τις επαρχίες μειώνοντας έτσι τον αριθμό των αιτήσεων που έχει κάποιος να διαχειριστεί».
Όπως επισημαίνει η κα Λοΐζίδου ο τομέας στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο προσωπικό από τρίτες χώρες. Το παράδειγμα του δικού τους ομίλου είναι ενδεικτικό αφού από τα 1.800 άτομα προσωπικό στα εστιατόρια οι ξένοι εργάτες, είτε αυτοί είναι φοιτητές, είτε αιτητές ασύλου, είτε άτομα με βίζα ανέρχονται στους 600!
ΕΙΡΗΝΗ ΛΟΪΖΙΔΟΥ- Group HR Manager,Όμιλος εταιρειών PHC «Καταλυτικός παράγοντας είναι να εισαχθεί και η τεχνολογία στη διαδικασία των αιτήσεων αφού αυτό θα βοηθήσει στη πιο γρήγορη διεκπεραίωσή τους. Αφού αυτή τη στιγμή καταθέτουμε τα πάντα σε χειρόγραφα»
Οι αιτητές ασύλου ήταν μια λύση...
Το πρόβλημα της έλλειψης ανειδίκευτου προσωπικού γίνεται ακόμα πιο οξύ από εδώ και πέρα κάνοντας τις επιχειρήσεις να κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα, αφού έχει από 1η Οκτωβρίου τεθεί σε ισχύ το διάταγμα που αφαιρεί το δικαίωμα των αιτητών ασύλου να βρουν εργασία αμέσως μετά την υποβολή της αίτησής τους για άσυλο στη χώρα. Το δικαίωμα για εργασία μετατίθεται εννέα μήνες μετά την υποβολή της αίτησης ως αντικίνητρο για την εκμετάλλευση του συστήματος ασύλου από οικονομικούς μετανάστες.
ΦΙΛΟΚΥΠΡΟΣ ΡΟΥΣΟΥΝΙΔΗΣ- Γενικός Διευθυντής ΠΑΣΥΞΕ
«Στο ερώτημά σας όσον αφορά στους αιτητές πολιτικού ασύλου ήταν μία δεξαμενή από την οποία αντλούσαμε κόσμο για βοηθητικά επαγγέλματα, για λάντζα, κηπουρούς, όπου τώρα δεν θα υπάρχει και αυτό θεωρώ ότι επιβάλλει να δούμε πιο επισταμένα και το συντομότερο δυνατό ξανά τη στατηγική για να μην βρεθούμε προ των πυλών της επόμενης τουριστικής σεζόν και να είμαστε ανέτοιμοι, κάτι που θεωρώ έως και επικίνδυνο για τη βιομηχανία διότι αυτά τα δύο – τρία χρόνια μετά την πανδημία αρκετές ανταγωνιστικές τουριστικές χώρες θα επανατοποθετηθούν τουριστικά και πρέπει να είμαστε και εμείς στο καλύτερο δυνατό επίπεδο».
Σήμερα 14.500 αιτητές ασύλου εργάζονται στην Κύπρο, ένας τεράστιος αριθμός δεδομένου ότι αποτελούν το 15% περίπου των αλλοδαπών εργαζομένων στη χώρα.
Φρένο στην ανάπτυξη
Όπως προειδοποιούν οι επιχειρήσεις και οι οργανώσεις τους ο μεγάλος κίνδυνος από τις μακρόσυρτες διαδικασίες στην έλευση ανειδίκευτου προσωπικού από τρίτες χώρες είναι να μπει φρένο στην ανάπτυξη. Όπως καταγράφεται στην έκθεση της ΑΝΑΔ σε σχέση με την προσφορά και ζήτηση εργασίας την επόμενη δεκαετία, οι τομείς οικονομικής δραστηριότητας που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες ανάγκες απασχόλησης μέχρι το 2032 είναι οι ίδιοι που έχουν τρομερές ελλείψεις ανειδείκευτου προσωπικού.
ΜΑΡΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ -Γραμματέας Παγκυπρίου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου «Από τους δέκα τομείς οικονομικής δραστηριότητας που θα παρουσιάσουν τις μεγαλύτερες ανάγκες απασχόλησης, το λιανικό εμπόριο κατατάσσεται στην τρίτη θέση. Ετησίως θα δημιουργούνται 1.175 θέσεις».
Εξάλλου με βάση την προκαταρκτική ανάλυση των αποτελεσμάτων έρευνας που έτρεξε η ΟΕΒ τις τελευταίες εβδομάδες καταδεικνύεται ότι οι ανάγκες σε προσωπικό βάσης είναι τεράστιες.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ -Γενικός Διευθυντής ΟΕΒ «Σε ό,τι αφορά ανειδίκευτους μιλάμε για χιλιάδες άτομα που είναι αναγκαία να καλύψουν αυτά που σήμερα υπάρχουν, όχι αυτά που θα δημιουργηθούν με τις συνθήκες τις οποίες επιδιώκουμε όλοι να βελτιώσουμε με την ανάπτυξη της οικονομίας. Μιλάμε για τις σημερινές υπαρκτές ανάγκες. Συνεπώς έχουμε τις δυνατότητες, έχουμε τα συστατικά, εκείνο που μας λείπει είναι λίγος καλύτερος συντονισμός και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων, που οι αποφάσεις είναι σωστά σχεδιασμένες».
Απαντήσεις στα αιτήματα των επιχειρηματιών έδωσε από την εκπομπή Alpha Ενημέρωση ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εργασίας Αντρέας Ζαχαριάδης.
