Οι ομιλίες των αρχηγών κομμάτων για τον Προϋπολογισμό του 2024

Η Πρόεδρος της Βουλής και Πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού Αννίτα Δημητρίου άρχισε την ομιλία της με αυστηρό μήνυμα προς την κυβέρνηση κάνοντας λόγο για ασέβεια προς το Σώμα, για την παρουσία μόνο του Υπουργού Μεταφορών στη συνεδρίαση για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2024. Υπέδειξε μάλιστα ότι πολλές φορές η Βουλή χρειάστηκε να βάλει «πλάτη» για ανάγκες του κυβερνητικού έργου. Δεν μπορούν, όπως είπε, τα κρίσιμα ζητήματα να επαφίενται στην αντιπολίτευση ή η Βουλή να αναλαμβάνει ευθύνες που δεν της αναλογούν.

Σχολιάζοντας τις αναφορές περί επιτευγμάτων της κυβέρνησης, σημείωσε πως αρκετά από αυτά αποτελούν μέτρα και νομοσχέδια που είχαν ετοιμαστεί επί της προηγούμενης διακυβέρνησης αλλιώς θα μιλούσαμε για κυβέρνηση «ρεκόρ»

Για τις αποκαλύψεις των Cyprus Confidential, έκανε λόγο για επιτιδευμένη εικόνα που κάποιοι συντηρούν για να πριονίζουν το όνομα της χώρας, που ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της. Η κυρία Δημητρίου ζήτησε το rebranding της χώρας που μπορεί να αποτελέσει χώρα υπηρεσιών και σημείωσε ότι το τελευταίο που χρειάζεται είναι ένας «πόλεμος εκ των έσω»

Για τις τουρκικές προκλήσεις, υπέδειξε ότι το ψευδοκράτος ροκανίζει τη Νεκρή Ζώνη με την ελληνοκυπριακή πλευρά να τρέχει ασθμαίνοντας για να αναχαιτίσει τετελεσμένα. Έκανε λόγο για «παρά πέντε» μιας νέας προσπάθειας με τον διορισμό Απεσταλμένης, τονίζοντας ότι θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε ως τελευταία.

Η Πρόεδρος του ΔΗΣΥ επανέλαβε ότι η ενημέρωση των πολιτικών δυνάμεων για εξέχουσας στρατηγικής σημασίας θέματα γίνεται εντός του θεσμού του Εθνικού Συμβουλίου και όχι δημοσίως, εκτός και εάν υπάρχει η εκτίμηση από πλευράς κυβέρνησης ότι δεν είναι αναγκαίο.

Για το μεταναστευτικό, η κυρία Δημητρίου ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να συμβάλει στη στήριξη των χωρών πρώτης εισόδου.

Η κυρία Δημητρίου υπέδειξε ότι ο ΔΗΣΥ θα πορευτεί με υπευθυνότητα και σοβαρότητα στα καίρια ζητήματα που ταλανίζουν τον τόπο, όπως έπραξε πρόσφατα στο θέμα των εκποιήσεων.

«Όλες και όλοι κρινόμαστε, όπως και η Βουλή. Έχουμε ευθύνη να κρατήσουμε σε σταθερή ρότα τη χώρα μας. Ειδικά σε αυτούς τους καιρούς που δεν υπάρχουν προαποφασιζόμενα. Έχουμε ευθύνη να προστατεύσουμε τη δημοκρατία και τους θεσμούς. Πως θα σταθούμε ανάχωμα σε αντιλήψεις που επιχειρούν κατακερματισμό της σταθερότητας;»

Η Πρόεδρος του ΔΗΣΥ είπε ότι το κόμμα θα υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό, με πορεία αλλαγής των λαθών και των παραλείψεων καταθέτοντας προτάσεις με «θάρρος και παρησσία.»

Ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ απηύθυνε έκκληση από το βήμα της Βουλής στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να λάβει αποφάσεις για το ΓεΣΥ «πριν να είναι αργά» Η έκκληση, όπως είπε, περιλαμβάνεται σε επιστολή που έχει αποστείλει στον Νίκο Χριστοδουλίδη και η οποία παραμένει αναπάντητη. Κατήγγειλε ότι δεν είναι η μοναδική επιστολή που μένει αναπάντητη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και διερωτήθηκε εάν ο «νέος αέρας» στον οποίο αναφερόνταν προεκλογικά, είναι το να αγνοεί την αντιπολίτευση.

Στο κεφάλαιο μεταναστευτικό, ο κύριος Στεφάνου ζήτησε τον καταρτισμό ολοκληρωμένης πολιτικής και έκανε λόγο για ακροδεξιά που «χύνει δηλητήριο.»

Για το Κυπριακό, είπε ότι η μη λύση συντηρεί συνθήκες ανασφάλειας και περιορίζει συνθήκες ανάπτυξης της χώρας. Εάν το πρόβλημα ήταν λυμένο, υπέδειξε, σκεφτείται τις προοπτικές για την ενέργεια και τις επενδύσεις που θα γίνοντας στη χώρα μας. Ο κύριος Στεφάνου ανέφερε ότι οι ελπίδες δεν έχουν εξαλειφθεί και ζήτησε προβολή της ετοιμότητας της ελληνοκυπριακής πλευράς για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, διαφυλάσσοντας τις συγκλίσεις.

Το ΑΚΕΛ θα καταψηφίσει τον προϋπολογισμό καθώς θεωρεί ότι είναι «διαχειριστικός» και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της χώρας:

• Δεν προνοεί την επιστροφή ούτε ένα ευρώ από τα οφέλη που έχει το κράτος από την ακρίβεια
• Πολύ λίγα πράγματα περιλαμβάνει για τα δομικά προβλήματα της οικονομίας. Δεν περιλαμβάνει μοντέλο ανάπτυξης για αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας
• Δεν προνοεί πολιτικές για σύγκρουση με συμφέροντα και «καρτελ»
• Δεν περιλαμβάνει πολιτικές για ενίσχυση του εισοδήματος της κοινωνίας
• Δεν απαντά στα προβλήματα ακρίβειας, στέγασης, εργαζόμενους γονείς και οικογένεια
• Δεν απαντά στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια

«Το ΑΚΕΛ δεν δίνει ψήφο εμπιστοσύνης που τους 10 πρώτους μήνες κατάφερε, γιατί περί κατορθώματος πρόκειται να απογοητεύσει ακόμα και πολλούς από όσους την ψήφισαν.»

Κυρία Πρόεδρε,

Έντιμοι κύριοι Υπουργοί,

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Να μου επιτρέψετε και εγώ με τη σειρά μου να ευχαριστήσω την Πρόεδρο και τα μέλη της επιτροπής οικονομικών για την ετοιμασία της έκθεσης του  κρατικού προϋπολογισμού για το 2024, καθώς και τις υπηρεσίες της Βουλής και ιδιαίτερα την Γραμματεία της Επιτροπής Οικονομικών για τη δική τους σημαντική βοήθεια σε αυτή τη διαδικασία.

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Ο προϋπολογισμός για το 2024 είναι ο πρώτος προϋπολογισμός που κατατίθεται από την κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη.

Είναι ένας προϋπολογισμός που κατατίθεται μέσα σε συνθήκες αυξημένης αβεβαιότητας λόγω σοβαρών, γεωπολιτικών και οικονομικών εξελίξεων. 

Συζητάμε σήμερα για την Κυπριακή οικονομία με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται, με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας να δημιουργούν αλυσιδωτά προβλήματα και με ένα νέο πόλεμο να έχει ξεσπάσει στο γειτονικό μας Ισραήλ.

Συζητάμε για μια οικονομία που ακόμη επιδιώκει να ξεπεράσει απανωτές κρίσεις και διαχρονικές στρεβλώσεις, ανισότητες και κοινωνικές αδικίες.   

Ακόμη ζούμε τις συνέπειες και τα συσσωρευμένα προβλήματα που έχει αφήσει πίσω της η κρίση του 2013: το πολύ ψηλό ιδιωτικό χρέος των κυπριακών νοικοκυριών, αλλά και το τεράστιο βάρος των μη εξυπηρετούμενων Δανείων.

Με τα πολλαπλά προβλήματα που έχει αφήσει πίσω της η κρίση του κορονοϊού και με ένα παγκόσμιο πληθωρισμό να συνεχίζει να πιέζει τις τιμές, τα επιτόκια, τα καύσιμα και το κόστος ζωής.

Μέσα σε αυτό το περίπλοκο οικονομικό αλλά και διεθνές περιβάλλον έχει ετοιμαστεί και κατατεθεί ο προϋπολογισμός του 2024 που εξετάζουμε σήμερα.

Και επειδή αυτές τις μέρες, ως έχουμε καθήκον αλλά και όπως εκ των πραγμάτων λειτουργεί η διαδικασία συζήτησης του προϋπολογισμού, θα συζητήσουμε πολύ περισσότερο, τα προβλήματα, της κυπριακής οικονομίας και της κυπριακής κοινωνίας, παρά οτιδήποτε άλλο, θέλω πρώτα να σταθώ στη μεγάλη εικόνα.

Γιατί χωρίς να υποτιμούμε τις δυσκολίες που έχουμε να αντιμετωπίσουμε οφείλουμε τουλάχιστον να σημειώσουμε το εξής: η κατάσταση της κυπριακής οικονομίας είναι καλή.

Κατ’ ακρίβεια η κυπριακή οικονομία είναι πολύ καλύτερη από τις περισσότερες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης.

Παρά τις απανωτές κρίσεις που είχε να αντιμετωπίσει, η κυπριακή οικονομία έχει αποδειχθεί ανθεκτική, ευέλικτη και με αντιστάσεις.

Η κατάσταση της οικονομίας

• • • • Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας για το 2023 ήταν πολύ καλύτερος από τον μέσο όρο της ΕΕ.  Κατ’ακρίβεια, ήταν τριπλάσιος από τον μέσο όρο της Ευρώπης.

Και ο ρυθμός ανάπτυξης το 2024 προβλέπεται να είναι ακόμη καλύτερος από εκείνον του 2023.

• Τα έσοδα του κράτους ήταν αυξημένα το 2023 κατά ένα δισεκατομμύριο ευρώ σε σχέση με πέρσι.

Αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους αλλά μεταξύ άλλων και:

1. Στη σημαντική πρόοδο που είχαμε στην πάταξη της φοροδιαφυγής λόγω της καθιέρωσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών.

2. Στην εισροή ξένων εταιρειών και επενδύσεων στην Κύπρο κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας, της έρευνας και της καινοτομίας.

3. Στις πολύ καλύτερες επιδόσεις που είχαμε στον τομέα των υπηρεσιών, όπου είχαμε, μείωση εργασιών λόγω Ρωσίας, αλλά αύξηση εργασιών λόγω Brexit.

4. Στη συνέχιση της δυναμικής του τομέα των ακινήτων, παρά του τερματισμού του προγράμματος των διαβατηρίων. 

Αναγνωρίζω από την άλλη ότι ο πληθωρισμός είναι ψηλός αλλά κάτω από τον μέσο όρο της Ευρώπης και βρίσκεται σε καθοδική πορεία.  Από 4% που θα κλείσει το 2023 προβλέπεται να πάει στο 2% το 2025.

Παράλληλα, συνεχίζουμε να βλέπουμε μια καθοδική τάση της ανεργίας: από το 6.5% που προβλέπεται να κλείσει η ανεργία το 2023, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η ανεργία θα κατέβη σε επίπεδα κάτω του 5% μέχρι το 2025 – δηλαδή σε επίπεδα που έχουμε να δούμε από το 2011.

Σημειώνεται ιδιαίτερα πως ο προϋπολογισμός του 2024 είναι πλεονασματικός, και για αυτό το δημόσιο χρέος της Κύπρου συνεχίζει να βρίσκεται σε πτωτική πορεία με στόχο, εντός της τριετίας και μέχρι το 2026, να πετύχουμε τα κριτήρια του Μάαστριχτ: δηλαδή το δημόσιο χρέος να βρίσκεται στο 60% του ΑΕΠ.

Κάτι που έχουμε να δούμε από το 2010.

Η δημοσιονομική σταθερότητα και οι καλές επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας επιτρέπουν περισσότερες δαπάνες να δαπανηθούν σε έργα υποδομής αλλά και στην ενίσχυση του κοινωνικού κράτους.

• Οι κοινωνικές παροχές είναι αυξημένες κατά 17% σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό του 2023. 

Κατά την άποψη μας, ο προϋπολογισμός του 2024 πετυχαίνει μία ισορροπία ανάμεσα στην κοινωνική ευαισθησία και την διαφύλαξη της δημοσιονομικής σταθερότητας.   

Υπενθυμίζεται πως πέρα από τη σημαντική αύξηση των κοινωνικών παροχών,

• Ανακοινώθηκε πρόσφατα το έκτακτο πακέτο 18 μέτρων κατά της ακρίβειας ύψους €196 εκ. που στηρίζει δυνητικά 460.000 οικογένειες και 106.000 επιχειρήσεις. 

• Σημειώνω ιδιαίτερα την αύξηση των συντάξεων των χαμηλοσυνταξιούχων κατά 5% και το ότι για πρώτη φορά καταβάλλεται η σύνταξη στον πρώτο μήνα της αφυπηρέτησης.

Η στήριξη της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη προς τους πρόσφυγες είναι έμπρακτη.

• •  Ο προϋπολογισμός του Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών είναι αυξημένος κατά €20 εκατομμύρια από πέρσι.

• • Το πρόγραμμα «ΚΤΙΖΩ» που αφορά €150 εκ για την ανακαίνιση 40 προσφυγικών συνοικισμών ήταν από τις πρώτες δράσεις της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη.

• • Και ξεκίνησε επιτέλους και εισπράττεται το τέλος του 0.4% στις αγοραπωλησίες γης, ένα τέλος που έχει ως στόχο την ενίσχυση των προσφύγων.

Τέλος, σημειώνω πως οι Αναπτυξιακές δαπάνες στον προϋπολογισμό του 2024 είναι αυξημένες κατά 14% και περιλαμβάνονται σε αυτές σημαντικά έργα υποδομής[1].

Κυρία Πρόεδρε,

Είμαι βέβαιος πως θα ακούσουμε αρκετές φορές, στα πλαίσια της συζήτησης για τον προϋπολογισμό, το γνωστό και στερεότυπο σύνθημα, «…ευημερούν οι αριθμοί αλλά όχι οι άνθρωποι…».

Δέχομαι πως ακόμη και σε μία ευημερούσα οικονομία, δεν ευημερούν όλοι.

Όμως, προϋπόθεση για να ευημερούν οι άνθρωποι, είναι να ευημερούν και οι αριθμοί. 

Το 2013 είδαμε τι παθαίνουν οι άνθρωποι όταν δεν ευημερούν οι αριθμοί… 

Αντίθετα σήμερα βλέπουμε ότι οι θυσίες του λαού μας έχουν πετύχει θαύματα.

Μέσα σε δεκατρία χρόνια, από το 2013 μέχρι το 2026, θα έχουμε επανέλθει από συνθήκες μνημονίου, πίσω στα κριτήρια του Μάαστριχτ. 

Εκεί που ήμασταν δηλαδή το 2008.  

Καμία άλλη χώρα της Ευρώπης δεν θα έχει πετύχει κάτι το αντίστοιχο.

Ούτε η Ελλάδα, ούτε η Ιταλία, ούτε η Ιρλανδία[2], ούτε η Ισπανία, ούτε η Πορτογαλία.  Μόνο η Κύπρος. 

Μόνο ο κυπριακός λαός θα το έχει πετύχει. 

Και για αυτό τον λόγο οφείλουμε όλοι μας να υποκλιθούμε μπροστά στην αποφασιστικότητα και τη δύναμη αυτού του λαού.

Όπως έχω αναφέρει επανειλημμένα από αυτό εδώ το βήμα τα προηγούμενα χρόνια, εμείς δεν μηδενίζουμε: παρόλες τις πολιτικές μας διαφορές, αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες της προηγούμενης διακυβέρνησης που μας έφεραν σε αυτό το σημείο.

Όμως οι σωστοί χειρισμοί στην οικονομία πρέπει να συνεχιστούν και συνεχίζονται από την παρούσα διακυβέρνηση.

Αυτοί οι σωστοί χειρισμοί, σε μια δύσκολη και κρίσιμη περίοδο, έχουν φέρει σημαντικά αποτελέσματα.

• Ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας,
• η δημοσιονομική σταθερότητα,
• η χρηματοπιστωτική σταθερότητα,
• τα πλεονάσματα και ο εξορθολογισμός.

Έχουν πείσει για την προοπτική και την ανθεκτικότητα της κυπριακής οικονομίας.

Δεν είναι τυχαίο πως με την κατάθεση του προϋπολογισμού για το 2024 ο οίκος αξιολόγησης Moodys προχώρησε σε μία ιστορική διπλή αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας.

Την προηγούμενη εβδομάδα με την υπερψήφιση των κυβερνητικών προτάσεων για την επίλυση του χρονίζοντος προβλήματος των εκποιήσεων, ο οίκος αξιολόγησης Fitch επίσης προχώρησε σε νέα αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας.    

Πλέον όλοι οι οίκοι αξιολόγησης κατατάσσουν την κυπριακή οικονομία στην «επενδυτική βαθμίδα» κάτι που δεν έχουμε δει από το 2010.  Πριν από 13 χρόνια…

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως όλα είναι ρόδινα, ή, ότι έχουμε λύσει όλα τα προβλήματα της κυπριακής κοινωνίας και οικονομίας. 

Παραμένουν σημαντικές προκλήσεις, κίνδυνοι και δυσκολίες.

Ύψος του κρατικού μισθολογίου

Αναγνωρίζω πως το ύψος του κρατικού μισθολογίου είναι ιδιαίτερα υψηλό. 

Το ποσό του κρατικού μισθολογίου, των €3.7 δις, είναι όντως ένα στοιχείο του προϋπολογισμού που προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό.

Σημειώνουμε όμως ότι:

• η αύξηση του κρατικού μισθολογίου σε σχέση με πέρσι, οφείλεται κυρίως στην καταβολή της ΑΤΑ μετά από την σχετική συμφωνία που έχει επιτευχθεί με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και θα ήταν ενδιαφέρον να ακούσουμε σήμερα, στα πλαίσια της συζήτησης του προϋπολογισμού, εάν όλοι χαιρετίζουν αυτή τη συμφωνία, ή εάν κάποιοι διαφωνούν.

• Σημειώνω επίσης πως αυτή η αύξηση ΔΕΝ οφείλεται στον αριθμό νέων θέσεων, όπως κάποιοι ισχυρίζονται, καθώς ο αριθμός των θέσεων έχει ήδη καθοριστεί σε προηγούμενους προϋπολογισμούς, μεταξύ άλλων και από την προηγούμενη διακυβέρνηση.

• Για παράδειγμα συγκρίνω τις 101 νέες μόνιμες θέσεις που υπάρχουν σε αυτόν τον προϋπολογισμό, με τις 485 μόνιμες νέες θέσεις που περιλάμβανε ο προϋπολογισμός του 2023 και που κατατέθηκε από την διακυβέρνηση του ΔΗΣΥ, τις παραμονές των προεδρικών εκλογών…

• Ούτε και η αύξηση οφείλεται στην αποδέσμευση θέσεων, καθώς οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι κάθε χρόνο αφυπηρετούν, κατά μέσο όρο, 700 δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι πρέπει να αντικατασταθούν.  Άρα είναι επόμενο ότι θα αποδεσμευτούν θέσεις.

• Επιπρόσθετα, επισημαίνεται πως το κρατικό μισθολόγιο, ως ποσοστό των δαπανών, έχει μειωθεί σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό του 2023.

• • • Το Μισθολόγιο ήταν το 31% των δαπανών στον προϋπολογισμό του 2023.
    • Στον προϋπολογισμό του 2024 αυτό το ποσοστό έχει μειωθεί στο 29%.

Δεν ισχυρίζομαι ότι το ύψος του κρατικού μισθολογίου δεν είναι ένα ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει. Το αντίθετο.

Ένας ουσιαστικός τρόπος αντιμετώπισης αυτού του κόστους θα είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η οποία αποτελεί ένα από τους πιο σημαντικούς στόχους αυτής της διακυβέρνησης.

Χαιρετίζουμε λοιπόν τα €288 εκ. που διατίθενται στον προϋπολογισμό του 2024 για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση,

• θα έχουν καλύτερες και πιο άμεσες υπηρεσίες οι πολίτες,
• θα αντιμετωπιστεί παράλληλα την γάγγραινα της  γραφειοκρατίας,
• αλλά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, θα μπορέσει να μειωθεί και το κόστος του κρατικού μισθολογίου.

Επομένως ο ψηφιακός μετασχηματισμός πρέπει να προχωρήσει.

Στρατηγική προσέλκυσης εταιρειών και επενδύσεων

Ήδη διαφαίνεται πως ο τομέας της καινοτομίας, της έρευνας και της τεχνολογίας έχει διευρύνει την παραγωγική δυνατότητα της κυπριακής οικονομίας και έχει προσθέσει σημαντικά στο ΑΕΠ μας τα τελευταία χρόνια.

Σημειώνεται ενδεικτικά πως ο τομέας της έρευνας και της καινοτομίας έχει αυξηθεί από λιγότερο του 2% του ΑΕΠ πριν από 10 χρόνια στο 15% του ΑΕΠ που είναι σήμερα.

Επομένως η στρατηγική προσέλκυσης εταιρειών και επενδύσεων, είναι μια στρατηγική που  μπορεί να φέρει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.

Χαιρετίζουμε λοιπόν το ότι η στρατηγική προσέλκυσης εταιρειών αποτελεί προτεραιότητα για την παρούσα διακυβέρνηση.

Πρωτοβουλίες όπως είναι:

• Ο θεσμός του Διαχειριστή Ταμείων,
• Ο θεσμός του Λειτουργού προώθησης Μεγάλων Επενδύσεων στη δημόσια υπηρεσία,
• Τα φορολογικά κίνητρα προσέλκυσης επενδύσεων και προσωπικού, 
• Καθώς επίσης και η δική μας πρωτοβουλία για την μεταρρύθμιση του Αρχείου Πληθυσμού για την προσέλκυση ταλέντων στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας,

συνθέτουν ένα ολοκληρωμένο πλέγμα αναβάθμισης των υποδομών και των δυνατοτήτων της Κυπριακής οικονομίας.

Η Κύπρος μπορεί να καταστεί κέντρο έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σε ότι αφορά το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σημειώνουμε με ικανοποίηση πως η παρούσα διακυβέρνηση έχει προχωρήσει στην υποβολή αίτησης για την αποταμίευση της δεύτερης και της τρίτης δόσης, καθώς έχουν ολοκληρωθεί όλα τα προ-απαιτούμενα πριν την παρέλευση των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων.

Κόστος Στέγασης

Τα τελευταία χρόνια, λόγω του πληθωρισμού και της αύξησης του κόστους των υλικών, το κόστος στέγασης και το κόστος ενοικίασης έχει γίνει απαγορευτικό για πάρα πολλά μικρομεσαία νοικοκυριά.

Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες αυτού του υψηλού κόστους, τα υφιστάμενα στεγαστικά προγράμματα συνεχίζονται:

Προγράμματα όπως είναι:

• Το επίδομα των ορεινών περιοχών που αφορά 21.200 δικαιούχους
• Το επίδομα απομακρυσμένων περιοχών
• Η επιδότηση νεαρών ζευγαριών

Όμως είναι τα νέα καινοτόμα στεγαστικά προγράμματα που έχουν ανακοινωθεί πρόσφατα που συγκεντρώνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τα οποία αφορούν την κοινωνική στέγαση και το προσιτό ενοίκιο.

Τα Νέα Στεγαστικά Σχέδια που ήδη έχουν ανακοινωθεί αφορούν:

1. 1. Το νέο σχέδιο χορηγιών «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» με το οποίο δίδονται κίνητρα για την ανακαίνιση κατοικιών που σήμερα δεν μπορούν να κατοικηθούν: στόχος είναι να ενταχθούν στην αγορά στέγασης ακόμη 1.000 οικίες που σήμερα είναι ακατοίκητες.

1. 2. Το σχέδιο «προσιτού ενοικίου» και το νέο σχέδιο «built to rent» όπου δίνονται πολεοδομικά και φορολογικά κίνητρα για την αύξηση των διαθέσιμων για ενοικίαση κατοικιών.

Το σχέδιο προσιτού ενοικίου αποτελεί μια σημαντική καινοτομία:

1. Καθορίζεται για κάθε περιοχή το «προσιτό ενοίκιο» το οποίο πρέπει να είναι 30% φθηνότερο από το αγοραίο ενοίκιο.

2. Δίδεται αύξηση πολεοδομικού συντελεστή κατά 45% σε όποιον θα κτίσει διαμερίσματα ή και κατοικίες που θα διατεθούν για ενοικίαση με προσιτό ενοίκιο 

3. Οποιαδήποτε έσοδα από την ενοικίαση αυτών των μονάδων θα τύχουν φοροαπαλλαγής κατά 60%.

Για παράδειγμα, κάποιος που θα μπορούσε να κτίσει σε ένα τεμάχιο 100 διαμερίσματα, θα μπορεί με το σχέδιο του «προσιτού ενοικίου» να κτίσει 145 διαμερίσματα και οποιαδήποτε έσοδα θα εισπράξει από την ενοικίαση τους με αυτό το σχέδιο, θα τύχουν φοροαπαλλαγής κατά 60%.

Άρα, ο ιδιοκτήτης έχει κίνητρο να κτίσει, ο ενοικιαστής απολαμβάνει 30% φθηνότερο ενοίκιο και το κράτος εισπράττει αυξημένα έσοδα.

Επιπρόσθετα,

• διευρύνεται η επιδότηση του ενοικίου για λήπτες ΕΕΕ,

• τίθεται σε εφαρμογή το νέο Σχέδιο φοιτητικών εστιών,

• Και προστίθεται σε αυτό το πακέτο η επιδότηση επιτοκίων για στεγαστικά δάνεια για 2% για 2 έτη.

Κόστος Ενέργειας

Ένα μεγάλο μέρος της ακρίβειας που νιώθουν οι κύπριοι πολίτες αφορά το κόστος ενέργειας, καθώς αυτό  το κόστος είναι εγκληματικά υψηλό.

Οποιαδήποτε συζήτηση για το κόστος ενέργειας πρέπει να ξεκινά με μια απολογία: από την κυπριακή πολιτεία, προς τους κύπριους καταναλωτές.

Γιατί η κυπριακή πολιτεία στον τομέα της ενέργειας έχει απογοητεύσει πλήρως τους κύπριους καταναλωτές.

Γιατί εδώ και δεκαετίες εγκληματικά λάθη της πολιτείας έχουν οδηγήσει το κόστος ενέργειας στα ύψη.

Η Κύπρος είναι η 7η πιο ακριβή χώρα στην Ευρώπη σε ότι αφορά το ρεύμα των νοικοκυριών.

Σε ότι αφορά το επιχειρηματικό ρεύμα, η Κύπρος είναι η δεύτερη πιο ακριβή χώρα στην Ευρώπη, μετά την Ιταλία.

Ο πιο σημαντικός λόγος για αυτή τη δυσαναλογία στη φορολογία είναι τα πρόστιμα για τους ρύπους που καταβάλλει κάθε χρόνο η κυπριακή δημοκρατία και επιβαρύνουν τους λογαριασμούς ρεύματος μας κατά περίπου 30%.

Όπως είμαι βέβαιος ότι αντιλαμβάνεστε, πέραν του ότι αυτό το κόστος ενέργειας είναι δυσβάσταχτο για τα κυπριακά νοικοκυριά, το πολύ ψηλό κόστος του επιχειρηματικού ρεύματος, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και καθοριστικούς παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας.

Αναγνωρίζω πως είμαστε μια μικρή απομονωμένη αγορά, όμως δεν είναι αυτός ο λόγος της ακρίβειας μας.

Η μικρή νησιώτικη Μάλτα, είναι η τρίτη πιο φτηνή χώρα στην Ευρώπη σε ότι αφορά το καταναλωτικό ρεύμα

Το γειτονικό Ισραήλ, που επίσης είναι μια απομονωμένη και σχετικά μικρή αγορά, έχει πολύ πιο φτηνό ρεύμα από την Κύπρο.

Δυστυχώς οι λόγοι για τη δική μας ενεργειακή ακρίβεια οφείλονται πολύ περισσότερο στην ιστορία μας παρά στη γεωγραφία μας…

Ποιοι είναι οι λόγοι για την ακρίβεια μας;

• Ο πρώτος και πιο σημαντικός: Δεν υπάρχει πραγματικός ανταγωνισμός στην παραγωγή ενέργειας στην Κύπρο.
• Βασιζόμαστε σε μια απαρχαιωμένη υποδομή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με συμβατικά καύσιμα.
• Δεν έχουμε ακόμη εισαγάγει φυσικό αέριο για σκοπούς  ηλεκτροπαραγωγής.
• Δεν έχουμε ακόμη αξιοποιήσει το δικό μας φυσικό αέριο για τη δική μας ηλεκτροπαραγωγή.
• Έχουμε ένα απαρχαιωμένο σύστημα διανομής.
• Δεν έχουν προωθηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
• Δεν υπάρχει σύστημα αποθήκευσης της «πράσινης ενέργειας» που παράγουν οι φωτοβολταϊκές μας μονάδες, με αποτέλεσμα αυτή η παραγόμενη ενέργεια, να χάνεται.

Δεκαετίες λανθασμένων αποφάσεων και απραξίας που μας έχουν φέρει σε αυτό το σημείο και διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν ευθύνη για αυτά τα θλιβερά αποτελέσματα.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε αυτό το κόστος;

Πρέπει να επιτευχθεί το συντομότερο δυνατό η ενεργειακή αυτονόμηση και ενεργειακή ανεξαρτησία της Κύπρου.

Αυτό εξάλλου αναδεικνύουν οι απανωτές γεωπολιτικές και ενεργειακές κρίσεις που αντιμετωπίζουμε τα τελευταία χρόνια και οι οποίες επηρεάζουν το κόστος της Ενέργειας στην Κύπρο και την οικονομία ευρύτερα.

Πως μπορούμε να πετύχουμε την ενεργειακή μας αυτονόμηση;

Με τη δημιουργία συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού:

1. Με το πραγματικό και ολοκληρωμένο άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού μόλις έρθει το εισαγόμενο φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή.
2. με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΑΗΚ για να μπορεί να ανταπεξέλθει στο νέο περιβάλλον.
3. με την περαιτέρω προώθηση του ανταγωνισμού στην παραγωγή των ΑΠΕ και τον τερματισμό της μεταβατικής περιόδου η οποίο έχει δημιουργήσει ολιγοπώλια.
4. Και πρέπει, το συντομότερο δυνατό, να αξιοποιήσουμε και το δικό μας φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή με την αξιοποίηση των κοιτασμάτων ΦΑ εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και 

Επιπρόσθετα,

Χαιρετίζουμε τα πολύ σημαντικά κυβερνητικά προγράμματα για την ενθάρρυνση των ΑΠΕ που έχουν ήδη ανακοινωθεί και υλοποιούνται, όπως:   

• τα σχέδια net metering και net billing για κατοικίες και επιχειρήσεις
• τις χορηγίες για αποθήκευση ηλεκτρισμού.
• Την πρωτοβουλία «φωτοβολταϊκά για όλους» όπου συμπολίτες μας που δεν έχουν κεφάλαια για να τοποθετήσουν φωτοβολταϊκά μπορούν να το πράξουν με χρηματοδότηση από την ΑΗΚ και την μηνιαία αποπληρωμή τους στο λογαριασμό τους.

Στόχος μας πρέπει να είναι η Κύπρος να αποτελέσει παγκόσμιο πρότυπο: «κάθε οικία και Φωτοβολταϊκό».

Τέλος, σημαντικό βήμα στην προσπάθεια αυτονόμησης μας είναι η κατασκευή του EuroAsia Interconnector και η διασύνδεση του δικτύου μας με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο,  ένα έργο που θα βάλει τη χώρα στο επίκεντρο διακίνησης ηλεκτρικού ρεύματος χαμηλού κόστους.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ολόκληρος ο πλανήτης έχει μπει σε μια πορεία μετάβασης από συμβατικές πηγές ενέργειας βασισμένες στον άνθρακα, σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ο δικός μας στόχος πρέπει να είναι πιο φιλόδοξος: να πετύχουμε αυτή τη μετάβαση, αλλά παράλληλα να μειώσουμε σημαντικά το κόστος ενέργειας στον τόπο μας.

Και μπορούμε να το πετύχουμε.

Η Κύπρος μπορεί να μετατραπεί από μία τις πιο ακριβές χώρες στην Ευρώπη, σε μια από τις πιο φτηνές χώρες της Ευρώπης σε ότι αφορά την ενέργεια.

Για να πετύχουμε όμως αυτό το στόχο απαιτείται όραμα, ο σωστός σχεδιασμός και η απαραίτητη αποφασιστικότητα. 

Πράσινη Μετάβαση

Στόχος μας πρέπει να είναι παράλληλα η επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας.

Αυτό μας συμφέρει περιβαλλοντικά.  Αυτό μας συμφέρει και οικονομικά.

Η Πράσινη Μετάβαση εμπεριέχει τις δικές της προκλήσεις. 

Πρέπει να κερδίσουμε αυτό το στοίχημα, χωρίς να φορτώσουμε υπέρογκα βάρη  στις κυπριακές επιχειρήσεις και στην κυπριακή οικονομία.

Εισήγηση μας είναι να δημιουργηθεί ειδικό «Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα» για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων που προκύπτουν από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων του Θερμοκηπίου.

Σημειώνεται πως σύμφωνα με σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου  το μερίδιο για την Κύπρο για την «πράσινη μετάβαση» ανέρχεται σε €145 εκ. για την περίοδο 2025 – 2032. 

Επιπρόσθετα η Ευρώπη θα δημιουργήσει το «Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης» για να παρέχει στήριξη στις περιφέρειες κατά τη μετάβασή τους προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.  

Το μερίδιο για την Κύπρο ανέρχεται σε €100 εκ. Ευρώ.

Αυτή η χρηματοδότηση πρέπει να αξιοποιηθεί για τη στήριξη της Κυπριακής οικονομίας και κοινωνίας κατά την «πράσινη μετάβαση» μας.

Συνεπώς, προτείνουμε τη μείωσης του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας κατά τουλάχιστον -20% για νοικοκυριά με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα όπου το κόστος της μείωσης που θα προκύψει θα καταβάλλεται από αυτά τα ταμεία.

Μεταναστευτικό

Το Μεταναστευτικό είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η κυπριακή πολιτεία. 

Ένα πρόβλημα με αλυσιδωτές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, ιδιαίτερα σε κοινότητες που καλούνται να φιλοξενήσουν μεγάλους αριθμούς μεταναστών.

Δυστυχώς για πολλά χρόνια η πολιτεία απέτυχε να εφαρμόσει αποτελεσματικές πολιτικές για την αντιμετώπιση του και το πρόβλημα διογκώθηκε.

Ο κόσμος πολύ σωστά έχει μπουχτίσει από λόγια.

Αυτό που θέλει να δει είναι πράξεις και λύσεις για να επιστρέψει το αίσθημα ασφαλείας πίσω στην κυπριακή κοινωνία.

Ως Δημοκρατικό Κόμμα υποσχόμαστε πως δεν πρόκειται να επιτρέψουμε οι κύπριοι πολίτες να μετατραπούν σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας λόγω του μεταναστευτικού.

Από την άλλη, με προβληματισμό σημειώνουμε πως έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια μια ρατσιστική φιλολογία που έχει ως αφετηρία το μίσος και ένα κυνικό στόχο: την καπηλεία και εκμετάλλευση των εύλογων ανησυχιών των κυπρίων πολιτών για το μεταναστευτικό.

Όμως, όσο εύηχα και αν ακούγεται σε κάποιους η ρητορική του μίσους, εμείς προειδοποιούμε τον λαό πως οι ακρότητες και η βία δεν πρόκειται να λύσουν αυτό το πρόβλημα.

Οι ορθές και αποτελεσματικές πολιτικές θα επιλύσουν αυτό το πρόβλημα.

Σημειώνουμε λοιπόν με ικανοποίηση πως το 2023 είχαμε 113 συλλήψεις και 88 νέες ποινικές υποθέσεις για διακίνηση προσώπων.

Η Κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη έχει κηρύξει τον πόλεμο κατά των διακινητών.

Χαιρετίζουμε, τις σημαντικές επιτυχίες που έχει φέρει η, επιτέλους, ορθή διαχείριση του μεταναστευτικού.

• Τη σημαντική μείωση του χρόνου εξέτασης των αιτήσεων ασύλου σε λιγότερο από τρεις μήνες εκεί που πριν χρειάζονταν χρόνια.
• Ως αποτέλεσμα, έχουμε δει μια αύξηση 80% στον αριθμό των αιτήσεων που εξετάζονται και απορρίπτονται.

Και απόρριψη σημαίνει απέλαση.

• Οι επιστροφές και απελάσεις έχουν αυξηθεί κατά 50%.
• Και ως αποτέλεσμα της αύξησης των απελάσεων, οι αιτήσεις πολιτικού ασύλου μειώθηκαν κατά 50%, καθώς έχει ξεκινήσει να περνά το μήνυμα στους δυνητικούς αιτητές πως αν έρθουν εδώ, απλά θα χάσουν τα χρήματα τους.

Για πρώτη φορά στην πορεία του μεταναστευτικού, φεύγουν περισσότεροι αιτητές πολιτικού ασύλου από εκείνους που έρχονται στη χώρα μας.

Αυτά πετυχαίνουν οι σωστές πολιτικές.

Η πολιτική των απελάσεων και των επιστροφών που εφαρμόζει η παρούσα διακυβέρνηση, έχει πετύχει.

Αυτή η πολιτική πρέπει να συνεχιστεί και να ενισχυθεί.

Και μπορεί να ενισχυθεί με την δημιουργία του Υφυπουργείου Μετανάστευσης το οποίο αποτελεί προτεραιότητα για την Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη. 

Καλούμε όλες τις πολιτικές δυνάμεις να συνεργαστούν για να εγκριθεί το συντομότερο δυνατό το νομοσχέδιο για το Υφυπουργείο Μετανάστευσης που έχει κατατεθεί στη βουλή των αντιπροσώπων.

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία.

Οι ακραίες φωνές του λαϊκισμού δεν θέλουν να διορθώσουν τα κακώς έχοντα.

Θέλουν να τα συντηρούν γιατί τους βολεύουν.

Θέλουν την αναρχία, την αταξία και το χάος.

Γιατί μέσα από την κατάρρευση μπορούν να πλασάρουν την δικαίωση των θέσεων τους.

Φωνάζουν όχι για να διορθώσουν, αλλά για να διαβρώσουν.

Καταγγέλλουν όχι για να επιλύσουν, αλλά για να διαλύσουν.

Η Κύπρος όμως δεν έχει ανάγκη από άλλες περιπέτειες. Ζήσαμε αρκετές.

Από το πραξικόπημα μέχρι το μνημόνιο, από την χρεοκοπία μέχρι το κούρεμα, είδαμε που μας οδηγεί ο λαϊκισμός.

Η Κύπρος έχει ανάγκη από πολιτική σταθερότητα και ομαλότητα.

Ο λαός μας ζητά ευημερία, ησυχία και ευτυχία.

Κυρία πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Ο λαός μας έχει περάσει τα πάνδεινα τα τελευταία χρόνια από λανθασμένες αποφάσεις και πολιτικές.

Η απογοήτευση των πολιτών για την ατιμωρησία και την έλλειψη λογοδοσίας είναι καθόλα εμφανής και δικαιολογημένη. 

Επομένως η πολιτική αξιοπιστία όλων μας έχει τεράστια σημασία, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο.

Το ελάχιστο που οφείλουμε στον λαό μας είναι η συνέπεια, η ειλικρίνεια και η ανάληψη ευθύνης εκεί και όπου γίνονται λάθη.

Δεν έχω κανένα δισταγμό να παραδεχθώ πως αυτή η κυβέρνηση σε αυτούς τους 9 μήνες έχει διαπράξει και λάθη.

Και είναι καλοδεχούμενη η κάθε καλόπιστη κριτική για αυτά τα λάθη.

Αυτός εξάλλου είναι και ο ρόλος της αντιπολίτευσης.

Έχω μόνο δυο σχόλια:

Πρώτον, τα λάθη του Νίκου Χριστοδουλίδη σε αυτούς τους 9 μήνες δεν ήταν λάθη πολιτικής, αλλά λάθη επιλογών.

Και ο Νίκος Χριστοδουλίδης προχώρησε αμέσως στη διόρθωση λαθών που μπορούσε να διορθώσει.

• Αυτή είναι η πρώτη κυβέρνηση που έχει καταθέσει νομοσχέδιο για τα προσόντα των συμβούλων που διορίζονται στο προεδρικό.
• Αυτή είναι η πρώτη κυβέρνηση που έχει συστήσει Γνωμοδοτικό Συμβούλιο για να ρυθμιστεί η διαδικασία διορισμών στους ημικρατικούς οργανισμούς.
• Δημιουργήθηκε, για πρώτη φορά, μονάδα εσωτερικού ελέγχου στην προεδρία.  
• Ενισχύθηκε με προσωπικό και υποδομές η Αρχή κατά της Διαφθοράς.

Δυστυχώς όμως, αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι κάποιοι κύκλοι ανέλαβαν εργολαβικά να μεγεθύνουν τα λάθη της διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη.

Όμως ο λαός μας έχει μνήμη.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, όποια λάθη και εάν έχει διαπράξει, 

• ούτε τις κυπριακές αερογραμμές χρεοκόπησε,
• ούτε τον συνεργατισμό διέλυσε,
• ούτε το Μαρί ανατίναξε,
• ούτε τη χώρα οδήγησε σε μνημόνιο,
• ούτε και ρεζίλι μας έχει κάνει διεθνώς με «χρυσά διαβατήρια»…

Αντίθετα μέσα σε 9 μήνες αυτή η διακυβέρνηση έχει δώσει λύσεις σε χρονίζοντα προβλήματα που κληρονόμησε.

Μέσα σε 9 μήνες η παρούσα κυβέρνηση:

• έδωσε λύση στο πρόβλημα των τετραμήνων
• έδωσε λύση στο πρόβλημα των εκποιήσεων
  • προχώρησε το σχέδιο «ενοίκιο έναντι δόσης»
  • ενισχύθηκαν οι εξουσίες του χρηματοοικονομικού επιτρόπου και αυξήθηκε το προσωπικό του
  • δημιουργήθηκε ειδικό δικαστήριο για χρηματοοικονομικές διαφορές
• κατέληξε στη συμφωνία για την ΑΤΑ.
• προχώρησε με την ανακαίνιση των προσφυγικών συνοικισμών με το πρόγραμμα «ΚΤΙΖΩ».
• κατατέθηκε η πρόταση για την επίλυση της αναλογιστικής μείωσης του 12% στις πρόωρες συντάξεις.
• ξεκίνησε το επίδομα φροντίδας σε συγγενείς πεσόντων και αγνοούμενων.
• ξεκίνησε το τηλεφωνικό κέντρο του Υπουργείου Εργασίας.
• ξεκίνησε η λειτουργία του προγράμματος «park and ride».
• Κατατέθηκε νομοσχέδιο για την δημιουργία Υφυπουργείου Μετανάστευσης.

Και για πρώτη φορά στην ιστορία του μεταναστευτικού φεύγουν περισσότεροι αιτητές απ’όσοι έρχονται.

• προώθησε τον μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ σε βασικά καταναλωτικά αγαθά[3]
• προχώρησε το e-kalathi
• ξεκλείδωσε τον euroasia interconnector
• ξεκίνησε η τοποθέτηση κλιματιστικών στα σχολεία
• εξαγγέλθηκε το πακέτο 18 μέτρων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας ύψους €196 εκ. το οποίο αφορά μεταξύ άλλων
• την επιδότηση ηλεκτρισμού και καυσίμων
• την παροχή κινήτρων για την στέγαση και το προσιτό ενοίκιο
• την παροχή κινήτρων για φωτοβολταϊκά
• τη στήριξη των συνταξιούχων και άλλων ευάλωτων ομάδων
• την στήριξη των πολυτέκνων και των ΑΜΕΑ

Θα μπορούσα να μιλώ με τις ώρες για τα επιτεύγματα της παρούσας κυβέρνησης μέσα σε αυτούς τους πρώτους 9 μήνες.  Όμως δεν έχω τον χρόνο.

Η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη πρέπει να παραμείνει στοχοπροσηλωμένη στην υλοποίηση του Κυβερνητικού της προγράμματος.  Και θα κριθεί από το έργο της.

Πρέπει όμως να συνεχιστεί η σωστή και συνετή οικονομική πολιτική.

Ο λαϊκισμός είναι εύκολος.  Για αυτό είναι καταστροφικός.

Η ανάκαμψη είναι που είναι δύσκολη.

Θα μας πάρει σχεδόν δυο δεκαετίες να επανέλθουμε από το μνημόνιο στα κριτήρια Μάαστριχτ.

Πρέπει να συνεχίσουμε με υπευθυνότητα και σοβαρότητα.

Πρέπει να διαφυλάξουμε την αξιοπιστία της οικονομίας μας.

Πρέπει να διαφυλάξουμε τη σταθερότητα της χώρας μας.

Πρέπει να παραδώσουμε μια πιο ευημερούσα χώρα στις επόμενες γενιές που θα έρθουν.

Κυπριακό

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πρόκληση για τον κυπριακό ελληνισμό.

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο υπαρξιακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο λαός μας από την επίλυση του κυπριακού. 

Στρατηγικός σκοπός και λόγος ύπαρξης του Δημοκρατικού Κόμματος, από την ίδρυσή του, παραμένει,

• Η απαλλαγή της Κύπρου από την τουρκική στρατιωτική κατοχή και ο τερματισμός της  διχοτόμησης∙ 
• Η επίτευξη μιας δίκαιης, λειτουργικής και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού, σε ένα ελεύθερο, ανεξάρτητο, κυρίαρχο και εδαφικά ακέραιο κράτος, με μια και μοναδική διεθνή προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ιθαγένεια.

Δυστυχώς αυτή την περίοδο, διαπιστώνουμε μια έξαρση της τουρκικής επεκτατικότητας.

Βιώσαμε τις τελευταίες μέρες κινήσεις προέλασης και παραβίασης της νεκρής ζώνης στην Πύλα και πιο πρόσφατα στον Άγιο Δομέτιο.

Η στόχευση της τούρκικης πλευράς με αυτές τις επεκτατικές κινήσεις είναι καθόλα ξεκάθαρη.

Επιδιώκει να κερδίσει νέα στρατιωτικά πλεονεκτήματα, να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα επί του εδάφους και να πιέσει για την αποδοχή της απαίτησης της για «ισότιμο καθεστώς» των τουρκοκυπρίων ή και την «ισότιμη κυριαρχία» του ψευδοκράτους. 

Και τα απαιτεί, ως προαπαιτούμενο για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να αποδεχθούμε, ούτε τα νέα «τετελεσμένα» ούτε και τα «προ-απαιτούμενα» της Τουρκίας.

Δε μπορούμε να αποδεχθούμε την «ισότιμη κυριαρχία», ή, το «ισότιμο καθεστώς», είτε ως «προ-απαιτούμενο», είτε ως μέρος της τελικής συμφωνίας επίλυσης του Κυπριακού.

Καθώς η αποδοχή αυτών των αξιώσεων, θα σημάνει την αλλαγή  βάσης λύσης του κυπριακού στη βάση των δυο κρατών.

Και δεν πρέπει να έχει κανείς την παραμικρή αμφιβολία πως η λύση των δυο κρατών, δεν θα είναι η λύση του Κυπριακού, αλλά η απαρχή νέων δεινών και προβλημάτων.

Με τη λύση των δυο κρατών, θα έχουμε όλα τα προβλήματα που έχουμε σήμερα, την κατοχή, τον στρατό, την απειλή της Τουρκίας, αλλά με ένα αναγνωρισμένο κράτος απέναντι μας.

Για αυτό χαιρετίζουμε τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στην Πύλα όπου η αθόρυβη και αποτελεσματική αντίδραση της δικής μας πλευράς,

• Πέτυχε τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας
• Πέτυχε ένα θετικό προηγούμενο για τις διευθετήσεις ζητημάτων στην νεκρή ζώνη
• Πέτυχε την αποχώρηση του κατοχικού στρατού, σε μία περιοχή, 400 φορές το μέγεθος των Στροβιλιών. 

Είμαστε βέβαιοι, πως θα δούμε την ίδια αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα στην περίπτωση της νέας παραβίασης στον Άγιο Δομέτιο.

Οι κινήσεις της πλευράς μας πρέπει να είναι άμεσες, ουσιαστικές και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, όπως ακριβώς έγινε και στην περίπτωση της Πύλας.

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Ενόψει της κλιμακούμενης τουρκικής αδιαλλαξίας και επεκτατικότητας,  επιβάλλεται μια εις βάθος αξιολόγηση της στρατηγικής και τακτικής μας. 

Η δική μας πλευρά πολύ ορθά δηλώνει ξεκάθαρα πως δεσμεύεται σε λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο της αποστολής των καλών υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και το συμφωνημένο πλαίσιο. 

Όμως, θέση του ΔΗΚΟ ήταν πάντοτε, πως η λύση του Κυπριακού δεν θα έρθει μόνο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά απαιτείται και μια σφαιρική προσέγγιση και μια πολύ-επίπεδη εξωτερική πολιτική για να διαμορφώσουμε τα απαιτούμενα δεδομένα που θα μας επιτρέψουν να πετύχουμε τους στόχους μας.

Είναι για αυτόν ακριβώς το λόγο που χαιρετίζουμε τις πρωτοβουλίες του προέδρου της Δημοκρατίας σε ότι αφορά την ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Διεθνούς Κοινότητας στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.

Μέσα σε αυτούς τους εννέα μήνες ο ΠτΔ ανέλαβε πρωτοβουλίες και έχει προωθήσει μια συγκροτημένη εξωτερική πολιτική η οποία έχει φέρει αποτελέσματα.

• Με την ανάληψη της προεδρίας του ο ΠτΔ είχε άμεσα επαφές στα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ, στο Βερολίνο, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες, όπου επεξήγησε την πρωτοβουλία του για ενεργότερη συμμετοχή της ΕΕ στις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού.
• Πέτυχε ένα ιδιαίτερα ενισχυμένο λεκτικό στα τελευταία συμπεράσματα της ΕΕ για την Τουρκία, όπου καταγράφονται σημαντικές αναφορές για «ενεργό ρόλο της ΕΕ στο Κυπριακό» και πως «όλα τα διαθέσιμα μέσα της ΕΕ πρέπει να διατεθούν προς αυτή την κατεύθυνση».
• Η πίεση για την έκθεση αξιολόγησης της Τουρκίας τον περασμένο  Οκτώβριο, πέτυχε τον διορισμό της ειδικής απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ, παρά την άρνηση της Τουρκίας, η οποία απεσταλμένη θα έχει ως όρο εντολής τη διερεύνηση του εδάφους για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Επιπρόσθετα, σημαντικό κομμάτι σε αυτή την προσπάθεια, είναι η ανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας της πλευράς μας και η αναβάθμιση του γεωστρατηγικού ρόλου της Κύπρου.

Προς αυτή την κατεύθυνση, σημειώνεται,

• Η δημιουργία Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας με την Ελλάδα, πρόταση μας από το 2018 και κάτι που έπρεπε να γίνει εδώ και χρόνια.
• Η τριμερής συνεργασία Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου, που μεταξύ άλλων, έχει ως αντικείμενο τη συνεργασία στον ενεργειακό και αμυντικό τομέα.
• Σημειώνονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού του Ισραήλ, κ. Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα πως η Κύπρος αποτελεί επιλογή για το Ισραήλ για τη δημιουργία τερματικού εξαγωγής φυσικού αερίου.
• Μετά τις δυσάρεστες εξελίξεις στην Γάζα και της συμπεριφοράς της Άγκυρας, η γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου έχει αναβαθμιστεί και παράλληλα έχουν ενταφιαστεί οι σκέψεις για αγωγό εξαγωγής φυσικού αερίου προς την Τουρκία.
• Η άμεση και αποτελεσματική διαχείριση των κυρώσεων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, πέτυχε τον περιορισμό αυτών των κυρώσεων, έτσι ώστε να περιοριστούν τα προβλήματα στον τομέα των υπηρεσιών στο ελάχιστο, καθώς αναγνωρίστηκε η άμεση ανταπόκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην προσπάθεια εφαρμογής των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
• Τέλος σημειώνουμε τις προσπάθειες του ΠτΔ για την παραχώρηση ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου προς την Γάζα.  Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι αυτή η πρωτοβουλία σε συνεργασία με την Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, οδεύει πλέον προς υλοποίηση.

Τέτοιες πρωτοβουλίες κερδίζουν κύρος και αξιοπιστία για την πλευρά μας και αποδεικνύουν πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ενασχολείται μόνο με το Κυπριακό Πρόβλημα, αλλά αποτελεί ενεργό και χρήσιμο μέλος της διεθνούς κοινότητας.

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Επιδιώκουμε μια συνολική λύση του Κυπριακού μέσω διαπραγματεύσεων και μίας συμφωνίας η οποία:

• Θα αποκαθιστά την ενότητα και ακεραιότητα του εδάφους της Κύπρου και του λαού της σε ένα σύγχρονο, ομοσπονδιακό, δημοκρατικό, δικοινοτικό και διζωνικό κράτος, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα είναι συνέχεια και προϊόν μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• Θα προνοεί και θα διασφαλίζει την πλήρη αποχώρηση του τουρκικού στρατού από την Κύπρο πριν από την έναρξη εφαρμογής της, και την κατάργηση κάθε είδους εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων οποιουδήποτε άλλου κράτους.
• Η λύση θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές και αξίες και το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς παρεκκλίσεις.
• Θα αποκαθιστά, θα διασφαλίζει και θα σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες όλων των κατοίκων.
• Θα διασφαλίζει στους Ελληνοκύπριους,  Μαρωνίτες,  Αρμένιους και Λατίνους ότι θα συνεχίσουν να ζουν στην κοινή πατρίδα μας και ότι θα συνυπάρχουν αρμονικά και θα ευημερούν μαζί με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας και τους άλλους νόμιμους κατοίκους του νησιού στο πλαίσιο κράτους δικαίου.
• Θα καθιστά αδύνατο, η μία Κοινότητα, με πράξεις ή παραλείψεις της, να προκαλεί την δυσλειτουργία ή την παράλυση και τελικά τη διάλυση του κράτους.

Θεωρούμε λοιπόν τις πρωτοβουλίες ΠτΔ για ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου ως ιδιαίτερα σημαντικές.

Ως Δημοκρατικό Κόμμα, πιστεύουμε στην δύναμη και δυνατότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πιστεύουμε ότι υπάρχει η δυνατότητα διεκδίκησης και επίτευξης πολιτικού, διπλωματικού και οικονομικού κόστους στην Τουρκία, με ένα και μόνο στόχο: να αλλάξει στάση στο Κυπριακό.

Δηλώνουμε ξεκάθαρα, πως το Δημοκρατικό Κόμμα και η συντριπτική πλειοψηφία του Κυπριακού Ελληνισμού, δεν θα επιτρέψει ποτέ το κυπριακό να εκτροχιαστεί σε λύση δυο κρατών και διχοτόμησης.

Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Θα συνεχίσουμε τον αγώνα για τη δικαίωση του λαού μας, όσα χρόνια και εάν περάσουν, μέχρι την ημέρα,

της απελευθέρωσης,

της επανένωσης και

της ειρήνης.

Καλές γιορτές σε όλες και όλους

[1] Μεταξύ άλλων το Αρχαιολογικό μουσείο, το νέο Δικαστικό Μέγαρο Λευκωσίας, το νέο Γενικό Χημείο, το νέο κτήριο του Κτηματολογίου

[2] Η Ιρλανδία δεν είχε μπει σε δημοσιονομικό μνημόνιο αλλά μόνο σε μνημόνιο για τις τράπεζες.  Το ίδιο και η Ισπανία. 

[3] αυτό το μέτρο λοιδορείται από κάποιους, αλλά μία μέση οικογένεια με δυο παιδιά που εξοικονομεί €200 ευρώ κάθε μήνα δεν θεωρεί αυτό το μέτρο ανούσιο

Λόγω απουσίας του Προέδρου του ΕΛΑΜ Χρίστου Χρίστου για συνέδριο στη Ρώμη, την ομιλία του ανέγνωσε ο βουλευτής Λίνος Παπαγιάννης.

• Υπέρ των δικαιωμάτων των δανειστών, εναντίον ασυδοσίας τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης δανείων, πολλές εκποιήσεις περιουσιών πολιτών
• Χάρης Γεωργιάδης, παρερμήνευσε τη θέση του ΕΛΑΜ για προσφυγή δανειοληπτών στη δικαιοσύνη που θα μπορούσε να δώσει λύση στον διαχωρισμό στρατηγικών κακοπληρωτών από δανειολήπτες που δεν μπορούν να πληρώσουν τη δόση τους
• Κίνητρα σε καλοπληρωτές και ενίσχυση όσων με στερήσεις είναι συνεπείς.
• Υποχρέωση των πολιτειακών αξιωματούχων να προστατεύσουν πολίτες από τράπεζες
• Κουρεμένοι καταθέτες σήμερα θεωρούνται ότι είναι στην κατηγορία κακών δανειοληπτών: αυτό δεν αφορά τους σημερινούς κυβερνώντες, αλλά σύντομα θα γίνει και αυτό
• Σύνταξη χηρείας για άντρες: ικανοποίηση ότι Υπουργός Εργασίας θα κάνει μελέτη για την τροπολογία που είχαμε υποβάλει το 2019 για να λαμβάνουν σύνταξηη χηρείας οι άντρες
• Μεταρρύθμιση Δήμων: Έντονη ανησυχία για βιωσιμότητα, πολλά θα ταλαιπωρήσουν κράτος, πολίτες και όσους θα εκλεγούν
• Περιβάλλον: Δεν σώζεται με πράσινες φορολογίες, μικρή πατρίδα με ελάχιστη γη. Ικανοποίηση για τα όσα αποφάσισε η κυβέρνηση για Ακάμα, έλεγχος για ανεξέλεγκτη ανέγερση φωτοβολταϊκών πάρκων. Εγκληματική η κατά συρροή παραχώρηση αδειών
• Άμυνα: Χαμηλότερος ο προϋπολογισμός κατά 10 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με 2023. Δεν είναι δυνατή η αγορά νέων συστημάτων λόγω ανειλημμένης κάλυψης αναγκών της ΕΦ.
• Οι προεκλογικές δεσμεύσεις ΠτΔ ήταν αύξηση προϋπολογισμού κατά 2%
• Η Τουρκία προκαλεί με έργα και πράξεις στη Νεκρή Ζώνη, το ψευδοκράτος παρουσιάζει δικές του περιοχές που προκαλούν αισθήματα ανασφάλειας των πολιτών
• Πρόταση για ορθή θεσμοθέτηση του συστήματος ΣΥΟΠ: λόγω χαμηλής κλίμακας μισθοδοσίας εγκαταλείπουν την ΕΦ για καλύτερη μισθοδοσία
• ΓεΣΥ: Αυξημένες ανάγκες, λίστες αναμονής, πρόληψη για ασθένειες, νοσηλευτήρια χρήζουν βελτίωσης και όχι χώρος εξυπηρέτησης μεταναστών κατά προτεραιότητα, έναντι των συμπατριωτών μας
• Συνταξιοδοτικό: τρομερά άδικη η απόφαση για αποκοπή 12% για πρόωρη σύνταξη, Αυτοί είναι οικοδόμοι, υδραυλικοί, κτηνοτρόφοι και άλλα παρεμφερή επαγγέλματα.
• Κοινωνία αναμένει βελτίωση καθημερινότητας, δεν μπορούν να έχουν τα απαραίτητα για τις οικογένειες τους
• Δημογραφικό: τραγική η κατάσταση, πάλη κοινωνικών ομάδων για επιβίωση. Τρίτεκνοι ζητούν αναγνώριση ως πολύτεκνοι, θα επρεπε να είναι αυτονόητο.
• Το κράτος συνεχίζει να δαπανά εκατομμύρια ευρώ σε όσους απειλούν την κοινωνική συνοχή.
• Χαμηλόμισθοι: απουσία αναφοράς για κλίμακα Α1 δημιουργεί ανισότητα, η κυβέρνηση πρέπει να αποκαταστήσει αυτή την αδικία
• Μεταναστευτικό: φαινόμενα συμπτώσεων για υποστήριξη ατόμων στα δικαστήρια. Εκατοντάδες εκατομμύρια δίνονται σε μετανάστες: Τα τελευταία δύο χρόνια ξοδεύτηκαν πάνω από 300 εκατομμύρια, εμείς λάβαμε 29 εκατομμύρια από την ΕΕ
• Δεν είναι φαντασία το πρόβλημα, είναι το μεγαλύτερο μαζί με Κυπριακό
• Γκετοποίηση γειτονιών, δημόσιων χώρων
• «Σας προκαλώ να μου πείτε που είναι η παραπλάνηση»
• «Βοηθήστε να λυθεί το πρόβλημα και ας γίνουμε αχρείαστοι»
• «Η Τουρκία βουλιάζει τη χώρα μας με χιλιάδες μετανάστες»
• «Το ΕΛΑΜ δηλώνει ότι ο εχθρός είναι ένας και βρίσκεται απέναντι»

Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνο Σιζόπουλος ανέφερε ότι το κόμμα δεν συμφωνεί με την αποτελεσματικότητα του νομοσχεδίου για τις εκποιήσεις.

• Οι επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας, από τις καλύτερες στην Ευρωζώνη
• Δεν εφησυχάζουμε, θα συνεχίσουμε την κατάθεση προτάσεων για κοινωνική συνοχή
• Ανάγκη λήψης μέτρων: για ενίσχυση εισοδημάτων, υπογεννητικότητα, δίκαιη κατανομή εισοδημάτων, επάρκεια σε είδη πρώτης ανάγκης, κίνητρα για επιστροφή επιστημόνων που έφυγαν στο εξωτερικό.
• Ευαίσθητοι και εξωγενείς παράγοντες επηρεάζουν την οικονομία: ανάγκη για μείωση μη παραγωγικών δαπανών και αύξηση εσόδων
• Μείωση καθολικών επιδομάτων και καθιέρωση στοχευμένων
• Αναστολή εκτέλεσης έργων αμφίβολης χρησιμότητας

Ο κύριος Σιζόπουλος έκανε λόγο για ευθύνη ΟΑΥ και ΟΚΥΠΥ στη διαχείριση του ΓεΣΥ:

• Δεν υπάρχει ελεύθερη επιλογή γιατρού και νοσηλευτηρίου
• Για πρώτη φορά εμφανίστηκαν λίστες αναμονής στον ιδιωτικό τομέα, μέχρι και έξι μήνες
• Αύξηση θνησιμότητας κατά 24%
• Από 920 εκατομμύρια, ο προϋπολογισμό του ΓεΣΥ ξεπέρασε το 1,5 δις
• Κατασπατάληση πόρων και καταχρήσεις, αυτό δείχνουν μελέτες Ελεγκτικής Υπηρεσίας
• Τελευταία τρία χρόνια, εγγράφηκαν στο Μητρώο Γιατρών 2,000 κοινοτικοί γιατροί
• Σε 5 χρόνια, τα νοσηλευτήρια δεν θα έχουν κεφάλαια και θα πωληθούν σε ξένους για να έχουν κάποιοι τεράστια οφέλη

Προτάσεις ΕΔΕΚ για ΓεΣΥ

• Ελεύθερη επιλογή ασθενών σε νοσηλευτήριο
• Δικαίωμα ασθενή να επισκεφτεί γιατρό και να τον πληρώσει
• Καθορισμός ενιαίας τιμής για κάθε ιατρική πράξη, σήμερα είναι διαφορετική σε κάθε νοσηλευτήριο
• Κατάργηση πέναλτι στους γιατρούς για υπέρβαση ιατρικών πράξεων, οι άριστοι πρέπει να επιβραβεύονται και όχι να τιμωρούνται
• Εισαγωγή όλων των ΤΑΕΠ στο σύστημα
• Αλλαγή τιμολογιακής πολιτικής στα φάρμακα για μείωση σπατάλης
• Αποτελεσματικός εποπτικός, οικονομικός και επιστημονικός έλεγχος

Για Κυπριακό

• Σύγκληση Διεθνούς Διάσκεψης και όχι άτυπης ή τυπικής Πενταμερούς
• Άμεση αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων
• Επαναπατρισμός εποίκων
• Επιστροφή Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους
• Δεν πρόκειται να αποδεχτούμε λύση βρετανικής έμπνευσης και τουρκικής αποδοχής
• Θα συνεχίσουμε αγώνα για δημοκρατική λύση, με ίσα δικαιώματα στους πολίτες

Υπερψηφίζει κρατικό προϋπολογισμό

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι Υπουργοί,

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Η συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού αποτελεί διαχρονικά μια κορυφαία κοινοβουλευτική διαδικασία. Αποτελεί ευκαιρία να ξεδιπλωθούν οι πολιτικές και οι σχεδιασμοί για το επόμενο έτος, καθώς και ύψιστη πολιτική διαδικασία λογοδοσίας της εκτελεστικής εξουσίας στο νομοθετικό σώμα, η οποία είναι και η πεμπτουσία του πολιτεύματός μας.

Διάγουμε μια περίοδο πρωτόγνωρης αβεβαιότητας που από την μια θέτει εν αμφιβόλω το παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας και από την άλλη δοκιμάζει τις αντοχές των πολιτών και των κοινωνιών τους .

Σε όλο τον κόσμο:

• Οι ελευθερίες των ανθρώπων, περιορίζονται.

• Οι οικονομίες κλυδωνίζονται,

• Οι πληθωριστικές πιέσεις εντείνονται,

• Η ακρίβεια μεγαλώνει συρρικνώνοντας τα εισοδήματα των νοικοκυριών και μειώνοντας  την αγοραστική δύναμη των εργαζόμενων, των ανέργων και των συνταξιούχων.

• Οι δυτικές κοινωνίες ανησυχούν για το μέλλον τους, βιώνουν την κλιματική κρίση και αισθάνονται να απειλούνται  από τις αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές.

• Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται οδηγώντας σε απόγνωση διαρκώς μεγαλύτερα τμήματα των πληθυσμών.
• Ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός βρίσκονται σε έξαρση οδηγώντας σε άνοδο την Ακροδεξιά και τον αυταρχισμό

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι Υπουργοί,

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, 

Εφέτος, θα ξεκινήσω την ομιλία μου από το Κυπριακό. Ο χρόνος, βέβαια, δεν μου επιτρέπει να προβώ σε συνολική ανάλυση των σταθερών και αστάθμητων παραγόντων που πιθανόν τους επόμενους μήνες να επηρεάσουν την εξέλιξή του. 

Η μόνη βεβαιότητα στη διεθνή σκήνη, είναι η αβεβαιότητα της οποίας γινόμαστε μάρτυρες καθημερινά. Ο εντεινόμενος ανταγωνισμός ανάμεσα στις ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα σε πολλαπλά επίπεδα, πολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό, που χαρακτηρίζουν αυτή την περίοδο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, η συνοχή της Ε.Ε. δοκιμάζεται και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, καθώς και η πρόσφατη σύγκρουση στη γειτονιά μας ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς συνθέτουν μια εξίσωση με πολλαπλές μεταβλητές. 

Είναι μέσα σε αυτό το ρευστό και εν πολλοίς θολό διεθνές περιβάλλον που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το Κυπριακό. 

Θα αρκεστώ στο να παραθέσω κάποιες εκτιμήσεις και κάποιους προβληματισμούς, που αναλόγως της εξέλιξής τους, θα διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση συνθηκών, που ενδεχομένως να επιτρέψουν κάποια κινητικότητα. 

Θα επαναλάβω: ότι εμείς ως Ε/K  δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποστασιοποιηθούμε από το πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, που δεν είναι άλλο, από τη λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως προνοείται στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και τις αποφάσεις των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη βούληση της διεθνούς κοινότητας, όπως αυτή παγίως εκφράζεται όλα τα προηγούμενα χρόνια. 

Η λύση, φυσικά, πρέπει να οδηγεί σε απαλλαγή από την κατοχή και τα συνεπακόλουθά της και να αποδώσει ένα κανονικό κράτος.

Ο πρόσφατος διορισμός Ειδικής Απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, είναι μια θετική εξέλιξη. Βέβαια ο ρόλος της θα είναι περιορισμένος, αφού οι όροι εντολής τους εξαντλούνται στην ανίχνευση των δυνατοτήτων επανέναρξης των συνομιλιών σε μια προσπάθεια υπέρβασης του παρατεταμένου αδιεξόδου, παρόλες τις προσπάθειες και πρωτοβουλίες του Προέδρου Χριστοδουλίδη, από τις πρώτες κιόλας μέρες ανάληψης των καθηκόντων του.  Νοείται ότι η επανέναρξη των συνομιλίων θα είναι από το σημείο στο οποίο σταμάτησαν το 2017 και εντός του πλαισίου Γκουτέρες. 

Επιπρόσθετα, θετική θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η αναθέρμανση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων, που ξεκίνησε τους τελευταίους μήνες, μετά τους σεισμούς της Τουρκίας και κορυφώθηκε με την πρόσφατη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Αθήνα. 

Με μία, βέβαια, σημαντική υποσημείωση:  ότι η πιο πάνω εξέλιξη θα μπορούσε να αποβεί ωφέλιμη για το Κυπριακό, νοουμένου ότι η όποια πρόοδος των ευρω-τουρκικών, όπως επίσης και το ενδιαφέρον της Τουρκίας για αναβάθμιση της τελωνειακής της σχέσης με την ΕΕ, θα συναρτάται με την πρόοδο στο Κυπριακό. 

Όμως η νέα προσπάθεια αναθέρμανσης των Ευρωτουρκικών σχέσεων φαίνεται να δυσχεραίνει τη διαχρονική επιδίωξη μας άμεσης διασύνδεσης της με το Κυπριακό και τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας, λόγω των ευρύτερων γεωπολιτικών επιδιώξεων κυρίως του Βερολίνου με την συνδρομή και κάποιων άλλων εταίρων και μη, καθώς και της σαφούς αλληλεπίδρασης συμφερόντων των χωρών που είναι παράλληλα μέλη και του ΝΑΤΟ.   

Το πιο κρίσιμο και καθοριστικό σημείο, που αποτελεί και το κλειδί για ουσιαστικές ενδεχομένως εξελίξεις στο κυπριακό, αποτελούν οι στρατηγικές στοχεύσεις της Τουρκίας. Και αυτό, γιατί, η Τουρκία επιμένει να παρουσιάζεται ως μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη, αξιοποιώντας τη γεωστρατηγική της θέση, προσεταιριζόμενη άλλοτε τις ΗΠΑ, άλλοτε τη Ρωσία, δίνοντας το μήνυμα ότι δεν είναι δεδομένη για κανέναν. 

Αμφιλεγόμενες είναι για πολλούς οι στρατηγικές κινήσεις της Τουρκίας, γιατί από τη μία θέλει να διασφαλίσει τα κέρδη που απέκτησε τα προηγούμενα χρόνια στη Συρία, τη Λιβύη, την Κεντρική Ασία, την Αφρική και άλλου, και από την άλλη, δεν διστάζει να απεμπολήσει την κυοφορούμενη συνεργασία Ισραήλ-Τουρκίας-Αιγύπτου και χωρών του Αραβικού Κόλπου, με τις οποίες έχει οικονομικά, ενεργειακά ή άλλα συμφέροντα, χάριν της διαχρονικής της επιδίωξης για ηγεμονική παρουσία, εντός του σουνιτικού Ισλάμ. 

Μέσα, λοιπόν, από αυτές τις εξελίξεις, με απροσδιόριστο ή χωρίς προβλέψιμο αποτέλεσμα, δεν μπορεί εύκολα κάποιος να εκφράσει βεβαιότητα για τις όποιες εξελίξεις στο κυπριακό. 

Τέλος, δική μας ευθύνη και υποχρέωση είναι να προσεγγίσουμε τα δεδομένα ενώπιον μας με ρεαλισμό και όχι με ευσεβοποθισμούς, χωρίς αχρείαστες ωραιοποιήσεις και χωρίς δογματισμούς. 

Οφείλουμε να πολιτευτούμε με ευελιξία, αξιοπιστία και συνέπεια, στη βάση αρχών και στα πλαίσια του διεκδικητικού ρεαλισμού. Ο προσανατολισμός μας θα πρέπει να είναι σταθερός και χωρίς παλινδρομήσεις. 

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,  

Η κυπριακή οικονομία, μετά από μια μακρόχρονη και επώδυνη δοκιμασία, επανέρχεται  σε τροχιά σταθεροποίησης και ανάπτυξης.   

Για πρώτη φορά μετά από δώδεκα συναπτά έτη ανακτά το χαμένο έδαφος επιστρέφοντας στο επίπεδο επενδυτικής βαθμίδας, μετά τις αλλεπάλληλες αξιολογήσεις των οίκων αξιολόγησης,  

Οι σημαντικές επιδόσεις που αποτυπώνονται στους βασικούς οικονομικούς δείκτες επιβεβαιώνουν πέραν πάσης αμφιβολίας, πως η κυπριακή οικονομία παραμένει ανθεκτική και αξιόπιστη παρά τα διαθρωτικά προβλήματα, που εξακολουθούν να υπάρχουν και τις τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές που συντελούνται καθιστώντας ρευστό το διεθνές περιβάλλον και επιφέροντας πολλαπλές κατακλυσμιαίου χαρακτήρα επιπτώσεις στις πολιτικές, οικονομικές , κοινωνικές και δημογραφικές ισορροπίες.

Η εικόνα της οικονομίας μας αλλάζει χάρη στις θυσίες του κυπριακού λαού, τη συνετή διαχείριση των προηγούμενων ετών και την υπεύθυνη και νοικοκυρεμένη διαχείριση της σημερινής διακυβέρνησης.

Οι ρυθμοί ανάπτυξης βελτιώνονται. Τα ποσοστά της ανεργίας μειώνονται. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο εξισορροπείται. Το δημόσιο χρέος μειώνεται αισθητά. Πρόκειται για πολύ ενθαρρυντικές εξελίξεις που όμως δεν πρέπει ούτε να μας εφησυχάσουν ούτε και να μας παρασύρουν σε αλόγιστες δαπάνες, σε πρακτικές, νοοτροπίες και συμπεριφορές που στο παρελθόν έφεραν στο νησί μας την καταστροφή.

Η κυβέρνηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, δεν έμεινε αδρανής.

Υιοθέτησε πακέτο μέτρων, με οριζόντια διάσταση και σε στοχευμένους τομείς ώστε να απαλύνει τις δυσκολίες μας μεγάλης μερίδας του λαού μας χωρίς να υπερβαίνει τις δημοσιονομικές   δυνατότητες του κράτους.  

Αναφέρω παραδειγματικά τα μέτρα που ληφθήκαν ή δρομολογούνται άμεσα όπως: 

• η αύξηση μισθών και επιδομάτων, 
• η αύξηση της βασικής σύνταξης,  
• το e-καλάθι,
• το φωτοβολταικά για όλους,
• το κτίζω,
• η πετυχημένη διαμεσολάβηση στο θέμα της ΑΤΑ και η συμφωνία για το ποσοστό καταβολής της, καθώς και το χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της συμφωνίας τον Ιούνιο του 2025.  

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να προσθέσω ότι ο θεσμός της ΑΤΑ θα πρέπει να διατηρηθεί και να εκσυγχρονιστεί με πιο δίκαιο τρόπο κατανομής, αφού στην κοινωνία ωριμάσουν πια πιο ορθολογικές και σύγχρονες προσεγγίσεις. 

Επιπλέον σημειώνω:  

• την επιτάχυνση των διαβουλεύσεων για αύξηση του κατώτατου μισθού    
• την τροχιοδρόμησση των διαδικασιών για μια νέα γενική φορολογική μεταρρύθμιση και  
• την προώθηση της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, που προγραμματίζεται για το 2025. 

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω αναφορά για ένα θέμα που για 10 ολόκληρα χρόνια αποτέλεσε σημείο τριβής, αντιπαραθέσεων και ατελέσφορων συζητήσεων.

Πρόκειται για το θέμα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, που η κυβέρνηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, σε συνεργασία με το νομοθετικό σώμα και άλλους εμπλεκόμενους, πέρασε μια σειρά από νομοθετήματα και προτάσεις νόμου, παρέχοντας στους δανειολήπτες μια σειρά από σημαντικά εργαλεία. 

Εάν από την αρχή είχαν γίνει ειλικρινείς συνεννοήσεις και δεν επιδιώκετο η εξασφάλιση πρόσκαιρου κομματικού ή πολιτικού οφέλους, θα μπορούσαν πολύ νωρίτερα να αναπτυχθούν συνέργειες για κοινή αντιμετώπιση της μεγάλης αυτής πληγής που ταλαιπώρησε και εξακολουθεί να ταλαιπωρεί και χιλιάδες συμπολίτες μας και την ίδια την οικονομία μας.

Η Παράταξή μας προσπάθησε από την αρχή, με συνέπεια, υπευθυνότητα και εποικοδομητική διάθεση να συμβάλει στο μέτρο των δυνατοτήτων της, στην εξεύρεση λύσεων που δεν θα ήταν βλαπτικές για την οικονομία και τις αναπτυξιακές προοπτικές του τόπου.

Επιδιώξαμε πιο συγκεκριμένα να βρεθεί η κατά το δυνατόν προσφορότερη ισορροπία ανάμεσα στα τραπεζικά ιδρύματα και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων από την μια και από την άλλη στους ευάλωτους αλλά συνεπείς δανειολήπτες, που χωρίς να έχουν ευθύνη, είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται και τους ίδιους να κινδυνεύουν να χάσουν την πρώτη κατοικία τους και τους κόπους μιας ζωής.

Να προσθέσω για την ιστορία δυο πράγματα:

Το πρώτο είναι ότι ως Παράταξη τονίζαμε και ζητούσαμε με κάθε τρόπο την εφαρμογή της οδηγίας της Κεντρικής Τράπεζας. Το δεύτερο είναι η έκκληση που απευθύναμε προς τις τράπεζες για να προβούν σε αναδιαρθρώσεις δανείων, ώστε να καθίστανται βιώσιμα και να αποτρέπεται η αύξηση των ΜΕΔ

Τα λέω αυτά προς απάντηση των κακεντρεχών που προσπάθησαν επανειλημμένα να διαστρέψουν την αλήθεια και να μας συκοφαντήσουν.

Στόχος μας ήταν να προστατεύσουμε τους συνεπείς δανειολήπτες και όχι τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, που επιχείρησαν απεγνωσμένα να κρυφτούν πίσω από συνεχείς αναβολές.

Ακόμα και όταν τον περασμένο Ιούλιο κάποιοι έντεχνα επιχείρησαν να λοιδορήσουν και να σπιλώσουν την ΔΗΠΑ , εμείς προτείναμε τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων και εξουσιών του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου και τον εκσυγχρονισμό του Φορέα του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, έτσι ώστε εξωδικαστικά και εντός εύλογου χρόνου να εξετάζονται οι περιπτώσεις με καταχρηστικές ρήτρες και υπερχρεώσεις.

Στηρίξαμε κυβερνητικά νομοσχέδια αλλά και προτάσεις νόμου άλλων κομμάτων, που κινούνταν προς τη σωστή κατεύθυνση, εξασφαλίζοντας προς τους συνεπείς δανειολήπτες, τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ένα ενισχυμένο δίκτυ προστασίας.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,  

Εκείνη που δυστυχώς εξακολουθεί ακόμα να τρώει τα σωθικά του τόπου μας είναι η λερναία ύδρα της διαφθοράς και της διαπλοκής. Και οι δυο βλάπτουν εξίσου την διεθνή εικόνα της χώρας και προσβάλουν το λαό μας.

Θα περιμέναμε, βέβαια, ότι τα σκάνδαλα και τα φαινόμενα διαπλοκής της τελευταίας εικοσαετίας, με ό,τι σήμαναν για την οικονομική καταστροφή του 2013, θα μας είχαν ήδη κάνει πιο συνετούς και πιο προσεκτικούς.

Ότι τα παθήματα και τα διδάγματα του παρελθόντος, που τόσα κακά επισώρευσαν στην κοινωνία μας, θα μας καθιστούσαν λιγότερο αλαζόνες, λιγότερο εγωκεντρικούς, λιγότερο άπληστους και λιγότερο ιδιοτελείς.

Προσδοκούσαμε ότι οι «παράγοντες σηψαιμίας» στην οικονομία μας θα είχαν απομονωθεί και στεγανοποιηθεί από τις υγιείς παραγωγικές μονάδες του τόπου μας και ότι θα εγκαταλείπετο η μυωπική και πολλαπλώς καταστροφική νοοτροπία της αρπακτής.

Δυστυχώς, οι ίδιοι γνωτοί-άγνωστοι εξακολουθούν να δρουν  φορώντας απλώς διαφορετικό κοστούμι.

Οι τότε αμαρτωλοί των λευκών κολάρων, είναι σε γενικές γραμμές οι ίδιοι ηθικοί αυτουργοί, που στο βωμό του εύκολου και γρήγορου χρήματος επιχειρούν και σήμερα να παρακάμψουν τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ αμαυρώνοντας διεθνώς την εικόνα και την αξιοπιστία της χώρας μας.

Αναμφίβολα, η αποθράσυνση και η διαρκής επιβίωσή τους διευκολύνεται από την παρατεταμένη πλημμελή απόδοση της δικαιοσύνης, την ατιμωρησία και την ανεκτικότητα.

Έτσι, όμως, απαξιώνονται η πολιτική, οι θεσμοί, οι οργανισμοί και τα δημόσια πρόσωπα από την κυπριακή κοινωνία.

• Έτσι υπονομεύεται το αντιπροσωπευτικό μας σύστημα.
• Έτσι αποξενώνονται οι πολίτες από τα κοινά.
• Έτσι απονομιμοποιείται η δημοκρατία.
• Έτσι χάνει το νόημά της η οποιαδήποτε συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα.
• Έτσι θεριεύει η αποχή, η αδιαφορία, η ηθική ισοπέδωση των πάντων.

Η διαπλοκή και η διαφθορά δεν είναι απλά παλαιά και διαχρονικά προβλήματα της χώρας.

Είναι ανοιχτές πληγές που χαίνουν πλήττοντας την κοινωνική μας συνοχή και αναιρώντας την κοινωνική δικαιοσύνη. Αποστερούν από τη χώρα οικονομικά, διπλωματικά και πολιτικά οφέλη οδηγώντας την στην παρακμή.

Ευτελίζουν το πολιτικό σύστημα, καθιστώντας το έρμαιο του παλαιοκομματισμού, της αναξιοκρατίας και της απαξίας.

Το ζητούμενο είναι πλέον να υπάρξει καθολική απαίτηση και βούληση για άμεση αλλαγή νοοτροπίας, πιστή εφαρμογή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και διαρκή παρακολούθηση της χάραξης των τομών που χρειάζεται να γίνουν για να πάψει η αναπαραγωγή της διαφθοράς και της διαπλοκής.

Ευελπιστούμε ότι σύντομα θα καταβληθούν οι προσπάθειες που απαιτούνται ώστε όλοι οι συνταγματικοί θεσμοί του κράτους να κινηθούν αποφασιστικά και συντεταγμένα, προς την κατεύθυνση της τιμωρίας των ενόχων και της πλήρους θωράκισης της φήμης της Πατρίδας μας.

Κυρία Πρόεδρε,  

Αγαπητοί Συνάδελφοι,  

Ο προϋπολογισμός του 2024, ο πρώτος της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, κινείται εντός του πλαισίου της επιβαλλόμενης δημοσιονομικής πειθαρχίας και της χρηματοοικονομικής σταθερότητας που είναι απαραίτητη για να συνεχισθεί η ανάκαμψη της οικονομίας μας και η βιώσιμη ανάπτυξή της.   

Είναι ένας ισορροπημένος και πλεονασματικός προϋπολογισμός, που στοχεύει στην ενδυνάμωση της οικονομίας, τον εμπλουτισμό του αναπτυξιακού μας μοντέλου και στην σταδιακή ελαχιστοποίηση κοινωνικών ανισοτήτων, πράγμα που συνιστά βασική προτεραιότητα της ανθρωποκεντρικής πολιτικής της παρούσας διακυβέρνησης.

Κοιτάζοντας μπροστά οφείλουμε να αναρωτηθούμε προς ποια άλλη συμπληρωματική κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούμε για να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια Κύπρο ευημερούσα και προπαντός ικανή να πρωταγωνιστήσει στον οικονομικό ανταγωνισμό της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, της γνώσης και της καινοτομίας.    

Σίγουρα δεν θα τα καταφέρουμε αν συνεχίσουμε να αγνοούμε τα διαρθρωτικά προβλήματα που επί σειρά ετών σωρεύονται κάτω από το χαλί της οικονομίας μας.  

Σίγουρα δεν θα τα καταφέρουμε, αν αγνοήσουμε τους κινδύνους  που ελλοχεύουν απειλώντας  να εκτροχιάσουν τους δημοσιονομικούς μας σχεδιασμούς. 

Είναι κίνδυνοι που σχετίζονται με: 

• την κακοδιαχείριση του ΓΕΣΥ,  
• τις κρατικές εγγυήσεις,  
• τις αλόγιστες δαπάνες που μετατρέπονται σε σπατάλες. 
• την καθυστέρηση μετάβασης στην πράσινη οικονομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό 
• το μεταναστευτικό. 

Θα ήθελα όμως εδώ να σταθώ ιδιαίτερα σε έναν άλλο κίνδυνο που συνήθως υποβαθμίζουμε λόγω άλλων δημοσιονομικών προτεραιοτήτων. Αναφέρομαι στον κίνδυνο της υποβάθμισης της σημασίας που έχει για το μέλλον και την ποιότητα ζωής της χώρας η κοινωνική πολιτική σε κρίσιμους τομείς όπως είναι αυτός της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών μας. Ειδικότερα μάλιστα των παιδιών που η μοίρα τους συμπεριφέρθηκε σκληρά και άδικα από πολύ νωρίς, και για τα οποία η πολιτεία πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί για τη φροντίδα τους.

Οφείλουμε να παραδειγματιστούμε από προηγμένες χώρες, όπου η στήριξη του κράτους προς τους πολίτες, δεν περιλαμβάνει μόνο οικονομικούς δείκτες και δεδομένα, αλλά εμπλουτίζεται από πολιτικές που δημιουργούν δομές και υποδομές, που βελτιώνουν ουσιαστικά την ποιότητα ζωής και που θεωρούνται δικαίως ότι αποτελούν «στρατηγικές επενδύσεις».

Μιλώντας για στρατηγικές επενδύσεις, θα ήθελα να κάμω μια ξεχωριστή αναφορά στην εθνική ανάγκη να καταπολεμηθεί η υπογεννητικότητα και κατ’ επέκταση το δημογραφικό πρόβλημα, που ενέχει υπαρξιακούς κιδύνους για το κράτος και την εξέλιξή του.

Ο λαός μας κατά γενική ομολογία γηράσκει, η αναπλήρωση του πληθυσμού έχει αρνητικό πρόσημο και οι κίνδυνοι επηρεάζουν και απειλούν τη δημογραφική, οικονομική και κοινωνική προοπτική της πατρίδας μας.

Η πολιτεία, οι πολιτικές δυνάμεις, οικονομικοί και κοινωνικοί φορείς της πατρίδας μας, πρέπει χωρίς άλλη χρονοτριβή να θέσουν στο επίκεντρο των συζητήσεων τους μια εθνική -– μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη – πολιτική που να δίνει ουσιαστικές δέσμες κινήτρων στις πολύτεκνες οικογένειες, αλλά και τα απαραίτητα οικονομικά μέσα στα νεαρά ζευγάρια, ακολουθώντας βέλτιστες πρακτικές άλλων κρατών που πέτυχαν να αντιμετωπίσουν δραστικά το δημογραφικό.

Πέραν των επενδύσεων στην αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης, στην ενίσχυση του επαγγελματικού προσανατολισμού και στη διασύνδεση του με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, θα πρέπει να επενδύσουμε στρατηγικά και στη στήριξη μιας μεγάλης μερίδας νέων μας, που οι συνθήκες της σύγχρονης εποχής τους περιθωριοποιούν, αποστερώντας από τη χώρα παραγωγικό και ωφέλιμο ανθρώπινο δυναμικό.

Είναι αποδεδειγμένο ότι τα παιδιά με αποδιοργανωμένες ή διαταραγμένες συμπεριφορές, διατρέχουν πρόσθετους κινδύνους εκδήλωσης «προβληματικής» ή ακόμα και «παθολογικής» συμπεριφοράς, επειδή ακριβώς είναι πιθανόν να αποκλειστούν από ομάδες συνομηλίκων τους και να απορριφθούν από τους καθηγητές και γενικά την κοινωνία.

Οι αυξημένες υποχρεώσεις τους, οι απαιτήσεις της εποχής, αναγκάζουν τα παιδιά να βιώνουν πρόωρα στρεσογόνες καταστάσεις που ήταν άγνωστες σε παλαιότερες εποχές.

Καταστάσεις όπως:

• ο αυτισμός
• το σύνδρομο Down
• η παιδική φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός
• σωματικές και ψυχικές διαταραχές.
• το άγχος και η κατάθλιψη
• ο σχολικός εκφοβισμός
• η σεξουαλικότητα
• η χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ
• η παχυσαρκία
• η υπερβολική εξάρτηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
• η συστηματική έκθεση στη βία που προβάλλεται ανεξέλεγκτα από τις οθόνες

συνιστούν για την παιδική και εφηβική ηλικία επιβαρυντικούς παράγοντες που δεν αντιμετωπίζουμε επαρκώς.

Μετά λύπης, σημειώνω ότι ως χώρα υστερούμε σε θεραπευτικές και υποστηρικτικές υποδομές, σε πολιτικές κοινωνικής ενσωμάτωσης και αξιοποίησης, καθώς και σε παροχή επαρκούς φροντίδας όπου χρειάζεται.

Αναλώνουμε δυσανάλογη προσπάθεια και φαιά ουσία στα προβλήματα της καθημερινότητας, σημαντικά και ασήμαντα και αμελούμε να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες, που θα λειτουργήσουν θεραπευτικά και υποστηρικτικά για τη νεολαία μας. Συνθήκες και δομές που σε περίπτωση απουσίας του κατάλληλου οικογενειακού περιβάλλοντος, κυριολεκτικά μπορούν να σώσουν παιδιά από τον κοινωνικό αποκλεισμό και την εξαθλίωση.

Κύριες και κύριοι συνάδελφοι  

Σ’ αυτή μου την ομιλία επιχείρησα να δώσω ένα στίγμα των προσανατολισμών, των πολιτικών που θα πρέπει ως κράτος και ως πολιτεία να ιεραρχήσουμε, αλλά και ψήγματα του οράματος που ως Παράταξη έχουμε για την Κύπρο της νέας εποχής.

Είναι η Κύπρος:

• των ρηξικέλευθων τομών,
• των τολμηρών ρήξεων και των διαρκών υπερβάσεων των πεπαλαιωμένων πρακτικών,
• των ψευδαισθήσεων και των δογματισμών που ανήκουν σε άλλες εποχές.
• Είναι η Κύπρος της λεγόμενης τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, της τεχνητής νοημοσύνης και της παραγωγής νέων μορφών πλούτου και εργασίας,.
• Η Κύπρος των επενδύσεων σε δυναμικά αναπτυσσόμενους κλάδους της τεχνολογίας, της έρευνας και της καινοτομίας. που μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και προστιθέμενη αξία στην κυπριακή οικονομία μέσα από  την  διατήρηση των ανθρωποκεντρικών χαρακτηριστικών της. τις συνέργειες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, την εξισορροπημένη ανάπτυξη και την δικαιότερη κατανομή εισοδήματος και εθνικού πλούτου.  

Είναι επίσης η Κύπρος που θα πρέπει να επιστρέψει στην ύπαιθρο και επενδύει στον αναντικατάστατης σημασίας και αξίας αγροδιατροφικό τομέα, αν θέλει να βάλει πιο στερεά θεμέλια σε μια ακόμα πιο ανθεκτική και δίκαιη ανάπτυξη.

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι 

Οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι πολυσύνθετες.

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι ο κόσμος είναι πια κουρασμένος, αποστασιοποιημένος, υποψιασμένος και καχύποπτος. Έχει εξαντλήσει τα όρια της αντοχής και της ανοχής του. Δεν αγοράζει γενικολογίες, αοριστολογίες και ανέξοδες υποσχέσεις.

Περιμένει πρακτικές, ρεαλιστικές και συγκεκριμένες λύσεις με σύγχρονες εφαρμόσιμες προδιαγραφές και άμεσα μετρήσιμα αποτελέσματα. Τις θέλει άμεσα. Τις θέλει να είναι δίκαιες. Δεν τον νοιάζουν οι συνταγές του χθες. Θέλει να έχει το αίσθημα της ασφάλειας και συνθήκες ζωής που να ταιριάζουν σε σύγχρονες κοινωνίες του 21ου αιώνα.

Οι καιροί είναι χαλεποί.

Δεν αντιμετωπίζονται, χωρίς να αλλάξουμε άρδην αντιλήψεις, συνήθειες, συμπεριφορές και βηματισμούς.

Ενόσω το πολιτικό σύστημα συνεχίζει να περιστρέφεται γύρω από ξεπερασμένες πρακτικές, δοκιμασμένες και αποτυχημένες συνταγές, ανούσιες και ατέρμονες συζητήσεις και μικροκομματικές σκοπιμότητες, θα συσσωρεύονται τα αδιέξοδα.

Θα δημιουργείται η αίσθηση σε αρκετά στρώματα της κοινωνίας ότι το πολιτικό σύστημα δεν νοιάζεται, δεν καταλαβαίνει, δεν τους φροντίζει και τους αφήνει απροστάτευτους στη τύχη τους.

Η επανάληψη αστοχιών, λαθών και εσφαλμένων πολιτικών θα επιτείνει την ανασφάλεια, την αγωνία, τον φόβο και την απόγνωση του κόσμου και διάψευση των προσδοκιών τους για κάτι καλύτερο.

Αν δεν κινηθούμε άμεσα, ρηξικέλευθα και αποτελεσματικά στο να αντιμετωπίσουμε τις παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος και να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη, αξιοπιστία και αίσθημα ασφάλειας, προς την κοινωνία των πολιτών, θα σώσουμε ζωτικό χώρο στις διάφορες εκδοχές της ακροδεξιάς, του λαικισμού και της δημαγωγίας, στο να παίζουν με το θυμικό και τη ψυχολογία όσων αισθάνονται περιθωριοποιημένοι και εγκαταλειμμένοι.

Αυτός είναι ο κίνδυνος που καλούμαστε να προλάβουμε και στην Κύπρο μας.

Αυτά είναι τα κριτήρια με τα οποία καλούμαστε να πορευτούμε.

Η ΔΗΠΑ-Συνεργασία, συνεπής στο καθήκον και την ευθύνη που της αναλογεί, θα υπερψηφίσει τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

 

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Λουκαϊδης παρενέβη στη συνεδρίαση για την απουσία Υπουργών από τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού.  Απηύθυνε έκκληση στην Πρόεδρο της Βουλής να μεταφερθεί μήνυμα δυσαρρέσκειας.

Η Πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου απάντησε ότι πρόκειται για παραγνώριση των θέσεων του Σώματος.

Ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών υπέδειξε ότι υπάρχουν δεκατρία νομοθετήματα που εκκρεμούν μέχρι το 2030, για επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Σκάνδαλο οι εκπομπές ρύπων 
• Εισδοχή ΑΠΕ στις μεταφορές κατά 29% σε δέκα χρόνια, είμαστε μόνο στο 7%
• Πρόχειρο το πλαίσιο πολιτικής που αναλήφθηκε για ηλεκτρικά οχήματα, δεν έγινε ούτε ένας σταθμός φόρτισης
• Επείγεται να δοθεί σημασία από την κυβέρνηση, όχι να κατασκευάζονται δρόμοι και κόμβοι που δεν χρειάζονται 
• Στην Ευρώπη σχεδιάζονται πόλεις ώστε ο πολίτης να μπορεί να προμηθεύεται τα είδη πρώτης ανάγκης σε 12-15 λεπτά περπάτημα.
• Η Κύπρος είναι η τελευταία χώρα που θεσμοθέτησε προδιαγραφές για κτίρια, με αποτέλεσμα τα πλείστα κτίρια να μην είναι ενεργειακής απόδοσης
• Μέχρι το 2028 καταργούνται καυστήρες θέρμανσης υγραερίου και πετρελαίου
• Εξαμηνιαία ενημέρωση δεν τηρείται

Η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών Χριστιάνα Ερωτοκρίτου περιέγραψε τις διαπιστώσεις των μελών για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2024:

• Ανοδική τάση ΑΕΠ με γοργούς ρυθμούς
• Θετικό το γενικό ισοζύγιο της κυβέρνησης
• Μείωση ρυθμού ανάπτυξης, αλλά υψηλότερος από μέσο όρο Ευρωζώνης
• Μείωση πληθωρισμού
• Ποσοστό ανεργίας 2,4%
• Δείκτης κινδύνου φτώχειας, βελτιωμένος το 2023 σε σχέση με το 2022

Οι ανησυχίες των βουλευτών

• Όλα τα μέλη της Επιτροπής αναγνωρίζουν τις δυσκολίες της οικονομίας, λόγω πολέμου στην Ουκρανία και στο Ισραήλ και λόγω πληθωρισμού
• Επισημαίνουν τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στο κόστος εξυπηρέτησης δημόσιου χρέους
• Στην πλειοψηφία τους, τα μέλη εκφράζουν ικανοποίηση για το επίπεδο οικονομίας και ανησυχία λόγω πληθωρισμού.
• Καλούν την κυβέρνηση να παραμείνει σε εγρήγορση και τονίζουν την ανάγκη υλοποίησης μέτρων και πολιτικών (στέγη, εκποιήσεις, αποπληρωμή δανείων)

Τα συμπεράσματα της Επιτροπής

• Αναγνωρίζει την αβεβαιότητα λόγω περιβάλλοντος (Ουκρανία, Ισραήλ)
• Μεσοπρόθεσμες προοπτικές είναι θετικές, αλλά περιβάλλονται από αβεβαιότητα
• Πλεόνασμα και προστασία βιωτικού επιπέδου πολιτών, πρέπει να είναι προτεραιότητα για την κυβέρνηση
• Το Ταμείο Ανάκαμψης θα συμβάλει στην οικονομία και γι' αυτό θα πρέπει να ολοκληρώνονται τα προαπαιτούμενα