Προβληματική από κάθε άποψη κρίνεται η κατάσταση που επικρατεί όσο αφορά τις εκποιήσεις ακινήτων στην Κύπρο αφού, σύμφωνα με πρόσφατη ειδική έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), ο μέσος όρος που χρειάζεται για να γίνει μια εκποίηση ενυπόθηκου ακινήτου στην Κύπρο μέχρι το 2015 ήταν 10 ολόκληρα έτη. Το πιο πάνω στοιχείο καταρρίπτει και την παραφιλολογία που έχει δημιουργηθεί όλο αυτό το διάστημα περί μαζικών εκποιήσεων και ξεσπιτώματος συμπολιτών μας.
Μεγαλύτερη διάρκεια
Με βάση τα στοιχεία της έκθεσης του ΔΝΤ του Δεκεμβρίου του 2017, η Κύπρος έχει ως μέσο όρο την μεγαλύτερη διάρκεια χρόνου για να γίνει μια εκποίηση συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ε.Ε. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, οι χώρες με τον μεγαλύτερο χρόνο για να γίνει μια εκποίηση έχουν και τα μεγαλύτερα ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στην πρώτη θέση φιγουράρει η Κύπρος με μέσο όρο εκποίησης τα 10 έτη και με ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων που φτάνει το 45%, στη δεύτερη θέση είναι η Ελλάδα με μέσο όρο ετών τα πέντε έτη και με ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων επίσης το 45% και στην τρίτη θέση η Ιταλία με μέσο όρο τα 4,5 έτη και με ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων το 13%.
Καμία αλλαγή
Παρόλο που τα στοιχεία της μελέτης του ΔΝΤ είναι για το 2015, εντούτοις δεν άλλαξε οτιδήποτε το σημαντικό μέχρι σήμερα, αφού οι σχετικές νομοθεσίες παραμένουν οι ίδιες. Η έκθεση του ΔΝΤ ξεκαθαρίζει πως λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών για μια εκποίηση, παρατηρείται επιδείνωση του αριθμού των στρατηγικών κακοπληρωτών. Εξηγεί ότι όσοι στρατηγικά επιλέγουν να αποφεύγουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις χρησιμοποιούν όλες τις νομικές δυσλειτουργίες που έχουν στη διάθεση τους για να το επιτύχουν.
1200 ημέρες
Παράλληλα, το ΔΝΤ επισημαίνει και μια άλλη πτυχή. Αυτή που αφορά το χρόνο που χρειάζεται για να επιλυθεί μια απλή εμπορική διαφορά. Στην περίπτωση της Κύπρου ο χρόνος επίλυσης μιας απλής εμπορικής διαφοράς ήταν πέραν των 1200 ημερών για το 2016. Αυτό το νούμερο, όπως σημειώνει το ΔΝΤ, είναι από τα πιο υψηλά στην Ε.Ε. και τέσσερις φορές πάνω από τη χώρα με την μικρότερη χρονική διάρκεια επίλυσης εμπορικών διαφορών.
Χρόνος εκκαθάρισης
Επιπλέον, λόγω και της πρόσφατης τραπεζικής κρίσης που βίωσε η Κύπρος το ΔΝΤ σημειώνει πως παρουσιάστηκε μια κατακόρυφη αύξηση στις περιπτώσεις που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων και αφορούν κυρίως εμπορικές διαφορές με το ποσοστό εκκαθάρισης να βρίσκεται στο 80%, ένα ποσοστό πολύ πιο κάτω από το ποσοστό που απαιτείται για να ξεκαθαρίζουν οι δικαστικές διαμάχες. Το ΔΝΤ επισημαίνει παράλληλα πως ο ρυθμός εκκαθάρισης των εμπορικών υποθέσεων στα κυπριακά δικαστήρια ήταν πολύ πιο κάτω ακόμα και πριν το ξέσπασμα της τραπεζικής κρίσης. Απλά όπως σημειώνει η τραπεζική κρίση επιδείνωσε την ήδη δύσκολη κατάσταση.
Εκπρόσωπος ΔΝΤ στην "Αλήθεια"
Σε συνομιλία που είχαμε με τον εκπρόσωπο του ΔΝΤ στην Κύπρο Vincenzo Guzzo μας επιβεβαίωσε το γεγονός πως η Κύπρος έχει ως μέσο όρο χρονικής διάρκειας μια από τις πιο μακροχρόνιες διαδικασίες για εκποίηση εντός της Ε.Ε. Ωστόσο, όπως ανέφερε, είναι δύσκολο να αναφέρουμε συγκεκριμένο χρόνο λόγω της σπανιότητας των περιπτώσεων. Παρόλα αυτά ο κ. Guzzo επεσήμανε πως είναι ξεκάθαρο ότι η αδύναμη πειθαρχία αποπληρωμής οδήγησε στην αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. «Παρά τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις του νομικού πλαισίου, οι στρατηγικοί κακοπληρωτές διευκολύνονται από τις μακροχρόνιες και αναποτελεσματικές διαδικασίες εφαρμογής των εμπορικών διαφορών και των εκποιήσεων και την αντίληψη ότι υπάρχει μια “κουβέρτα” προστασίας πρώτης κατοικίας», μας τόνισε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην Κύπρο.
Απειθαρχία
Ο κ. Guzzo συνέχισε λέγοντας πως οι μη αποδοτικές δικαστικές διαδικασίες αλλά και οι μη αποτελεσματικές μετα-δικαστικές αποφάσεις διατηρούν μια φτωχή πειθαρχία αποπληρωμής για πολλούς δανειολήπτες. «Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές θέτουν μεγάλο κόστος για την κοινωνία καθώς περιορίζουν την ικανότητα της τράπεζας να επεκτείνεται σε νέα υγιή δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά και έτσι διατηρείται η εύθραυστη κατάσταση στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Επομένως, είναι σημαντικό όπως ενισχυθεί πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά η εφαρμογή των εμπορικών διαφορών των δικαστηρίων», κατέληξε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ.
Τραπεζική πηγή
Σε συνομιλία που είχαμε με τραπεζική πηγή μας επισημάνθηκε πως το πιο πάνω ζήτημα προκαλεί αλυσιδωτές αρνητικές αντιδράσεις για ολόκληρη την οικονομία. Συγκεκριμένα, μας αναφέρθηκε πως «ο χρόνος εκποίησης ενός ακινήτου αυξάνει τα έξοδα και μειώνει τις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές από την εκποίηση της εξασφάλισης. Άρα αυξάνεται το κόστος για όλη την οικονομία και επιχειρήσεις». Παράλληλα, μας τονίστηκε πως με βάση παλαιότερη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, στις χώρες όπου ισχύουν μεγάλα χρονικά διαστήματα για εκποίηση ακινήτων, παρατηρούνται ψηλότερα δανειστικά επιτόκια. «Επίσης, μειώνεται η τιμή στην οποία κάποιος τρίτος είναι διατεθειμένος να αγοράσει ένα πακέτο μη εξυπηρετούμενων δανείων», μας υποδείχτηκε από την πηγή μας.
Διευκολύνει κακοπληρωτές
Η ίδια τραπεζική πηγή μας επισήμανε πως αυτό το προβληματικό στοιχείο δίδει νομική διέξοδο καθώς και κίνητρο, σύμφωνα με τη μελέτη του ΔΝΤ, σε πολλούς στρατηγικούς κακοπληρωτές (κυρίως επιχειρήσεις) να μην πληρώνουν, να παραμένουν σε ένα ακίνητο (επαγγελματική στέγη, αποθήκη κτλ) χωρίς κόστος στην ουσία και την ίδια ώρα με βαρύ τίμημα για την τράπεζα, η οποία δεν εισπράττει τίποτε. Τέλος, μας ανάφερε πως για την περίπτωση των 3000 παλαιών περιπτώσεων για τις οποίες υπάρχουν και δικαστικές αποφάσεις υπάρχει κενό στη σχετική νομοθεσία. «Ουσιαστικά για αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει νομική ασάφεια. Αυτός είναι και ο λόγος που τέτοιες περιπτώσεις οδηγήθηκαν στο Ανώτατο -μετά από αποφάσεις Επαρχιακών Δικαστηρίων- και αναμένουμε να δούμε τι θα γίνει τελικά», κατάληξε η τραπεζική πηγή.
