Με τρεις ακόμα καταθέσεις συνεχίζονται οι ακροάσεις για την κατάρρευση του Συνεργατισμού, με αυτή του Ανδρέα Μουσκάλλη (Πρόεδρος της Συνεργατικής Κεντρικής Εταιρείας Συμμετοχών Λτδ) να ξεχωρίζει.
Ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής που έχει συσταθεί για την έρευνα θα βρεθούν επίσης οι Σταύρος Ιακώβου (πρώην Ανώτερος Διευθυντής ΣΚΤ) και ο Σάββας Πρωτόπαπας (πρώην Διευθυντής Ελεγκτικής Υπηρεσίας Συνεργατικών Εταιριών).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Όλα όσα κατατέθηκαν μέχρι στιγμής για τη κατάρρευση του Συνεργατισμού
Υπενθυμίζεται πως Πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής είναι ο Γεώργιος Αρέστης, πρώην Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κύπρου, τέως Δικαστής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο, και νυν Δικαστής στο Διεθνές Δικαστήριο του Κατάρ και μέλη ο Γεώργιος Χαραλάμπους, οικονομολόγος πρώην Υποδιευθυντής του Τμήματος Οικονομικών Μελετών της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, πρώην Ανώτερος Γενικός Διευθυντής της Τράπεζας Κύπρου, πρώην Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας Αναπτύξεως και πρώην Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου και ο Γιώργος Γεωργίου, πρώην Διευθύνων Σύμβουλος και εκτελεστικό μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο της Alpha Bank Κύπρου, πρώην Πρόεδρος του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου και του Εργοδοτικού Συνδέσμου Τραπεζών.
Το AlphaNewsLIve παρακολουθεί όλες τις εξελίξεις λεπτό προς λεπτό
Πρωτοπαπάς: Τότε ήταν φυσικό επακόλουθο να διορίζονται τα παιδιά κάποιου που ήταν στο Συνεργατισμό. Το ζητούσαν από το χωριό. Τα παιδιά τους συνήθως σπούδαζαν.
Πρωτοπαπάς: Εμείς δεν λέγαμε για ΜΕΔ, αλλά καταγράφαμε τις καθυστερήσεις. Στην αρχή δεν λαμβάνονταν μέτρα. Σιγά σιγά πείσαμε τις εταιρείες για να πληρώνονται τα δάνεια.
Πρωτοπαπάς: Στον Αγρό, ένα άτομο χρώσταγε σε συγγενικό του πρόσωπο 114 χιλιάδες το '95, το '96 έγιναν 126 χιλιάδες. Οι τόκοι αυτοί θεωρούνταν κέρδη. Έπιαναν κέρδος χωρίς να εισπράττουν κάτι.
Αρέστη: Είπατε ότι έπρεπε να είμαστε πιο απαιτητικοί έναντι της Ευρώπης. Ποίοι;
Μουσκάλλης: Το κράτος, η Κεντρική Τράπεζα. Αυτοί που είχαν εξουσία. Γνωρίζουμε την προσπάθεια τους.
Γεωργίου: Παραμένετε μέτοχοι στη ΣΕΔΙΠΕΣ;
Μουσκάλλης: Παραμένουμε με 0.8%
Γ: Σας δόθηκε ποια ήταν η αξία του Συνεργατισμού;
Μ: Ναι σε προηγούμενη Γενική Συνέλευση.
Γ: Έχετε κάποιο στοιχείο;
Μ: Όχι μαζί μου.
Γ: Ωφείλω να το αναφέρω, ότι όσον αφορά τη διαχείριση ΜΕΔ αναφερθήκατε σε ρεαλιστικές προσεγγίσεις. Ευτυχώς ή δυστυχώς υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για το τρόπο διαχείρισης δανείων.
Μ: Λέτε το σωστό τρόπο για τις εμπορικές τράπεζες. Εμείς διαφωνούμε. Μετά το '13 έγινε μεγάλο σφάλμα. Δεν υπήρχαν νομοθεσίες. Δυσκολεύαν τις αναδιαρθρώσεις. Το νομοθετικό πλαίσιο άλλαξε προχθές. Ε ο Συνεργατισμός ήταν πεθαμένος.
Μουσκάλλης: Τα πρώτα 2 χρόνια δεν ξέραμε τι κάναμε. Χάσαμε 2 χρόνια για τα ΜΕΔ. Για να μπορέσεις να λύσεις τα ΜΕΔ έπρεπε να γίνουν ταχύρρυθμες αναδιαρθρώσεις. Εμάς η θέση μας ήταν να έρθει ένας άνεργος και να έλεγε μπορώ να δίνω 100 ευρώ το μήνα. Οι πολιτικές έλεγαν να δίνει 500 ευρώ. Έπρεπε να γινόταν μια ρεαλιστική προσέγγιση. Δεν ήταν δυνατό ένας που χρωστούσε 1000 και ένας που χρωστούσε 1 εκατομμύριο να είναι η ίδια χαρτούρα. Πότε θα προλαβαίναμε;
Χαραλάμπους: Μιλήσατε για πρακτικές που δεν ήταν καλές. Αυτό πήγαζε από την υπερβολική τους ανεξαρτησία. Τότε γιατί με επιστολή της ΣΥΚΕΣΥ εκφράζετε τις ανησυχίες σας ότι μπήκαν κάποιοι περιορισμοί στα ΣΠΙ. Από τη μια μας λέτε για κουμάντο και έλεγχο. Γιατί ενοχληθήκατε;
Μουσκάλλης: Έγινε μια κεντροποίηση που βασάνιζε τους πελάτες. Τα μέλη του προσωπικού. Υπήρχε μια κεντροποίηση που βασίστηκε σε μια γραφειοκρατεία ατέρμονα. Ακόμα και στο να δουλέψει το σύστημα, για αυτό είπα ότι ήταν λάθος η τραπεζικοποίηση. Τι έγινε; Οι ανησυχίες ήταν ότι από το ένα άκρο πήγαμε στο άλλο, το οποίο δεν δούλευε. Ήμασταν στην πρώτη γραμμή και βλέπαμε πως γίνονταν οι εργασίες το '13. Βλέπαμε το Συνεργατισμό στο δρόμο και δεν τον αναγνωρίζαμε. Μετά το '13, εμείς οι παλιοί εφύγαμε. Και έβαλαν οι ίδιοι άτομα στην Επιτροπεία, είχαν άτομα που εμπιστεύονταν, άρα έπρεπε να τους αφήσουν να δουλέψουν. Αυτή ήταν η έννοια της επιστολής.
Αρέστη: Για τα κόμματα τι έχετε να πείτε;
Μουσκάλλης: Ήταν μια αέναη σχέση μεταξύ μας. Ήταν και πελάτες μας. Ο Συνεργατισμός ήταν πάντα πάνω και από την οικογένεια μου.
Α: Αυτή η σχέση δεν επηρεάζε τις επιτροπές;
Μ: Θεωρώ επηρέαζαν. Όμως δεν σημαίνει ότι πάντα ήταν αρνητικά. Προσωπικά εγώ είμαι εναντίον. Ένα σώμα πρέπει να είναι δυνατό να αντέχει τις παρεμβάσεις. στη Κύπρο λόγω του ότι είμαστε μικρός λαός, ρεαλιστικά υπήρχε επηρεασμός.
Α: Έχω ακόμη μια ερώτηση. Στην επιλογή και στο διορισμό Χατζηγιάννη ήταν καθοριστική η παρέμβαση σας. Η πλαστειγγα έκλεινε υπέρ του.
Μ: Ελέγχθη ότι ο Ανδρέας Μουσκάλλης διόρισε το Χατζηγιάννη. Χωρίς να τεθούν οι τέσσερις ιδιότητες μου. Παραπληροφορήσαν. Δεν τον ήξερα, ούτε φοιτήσαμε στο ίδιο σχολείο, ούτε σαφώς σπουδάσαμε μαζί.
Α: Τον συστήσατε γιατί τον γνωρίζατε;
Μ: Ήταν πρόεδρος της Επιτροπείας. Γνωριστήκαμε και σαν στελέχη. Κάναμε μια έρευνα και είπαμε ότι αυτός ο άνθρωπος έχει την προσωπικότητα και την ικανότητα γιατί ξέρει το Συνεργατισμό και μπορεί να ανταπεξέλθει των δυσκολιών. Θεωρήσαμε ως ΣΥΚΕΣΥ να κάνουμε μια εισήγηση.
Αρέστη: Μήπως φταίει ότι ο Συνεργατισμός έχασε το δρόμο του;
Μουσκάλλης: Ναι χάσαμε το προσανατολισμό μας και το αντιληφθήκαμε αργά. Είχαμε μια τάση υπερβολής περίπου μετά το 1985. Έπρεπε ο Συνεργατισμός να παραμείνει σε συλλογικά συνεργατικά όρια. Ανάλογα τις δυνατότητες μας. Θεωρώ ναι ότι ήταν λάθος η ενασχόληση μας η τραπεζική, η οικονομική με μεγάλους οργανισμούς. Μπορούσε ακόμα η κάθε εταιρεία ανάλογα με το εκτόπισμα της, να επιτρέπεται από τον επόπτη τι συναλλαγές να κάνει. Η Επιτροπεία ήταν το παν, η διοίκηση ήταν το παν. Πχ ένα χωριό να μην έχει πρόσβαση σε υψηλούς δανεισμούς παρότι υπάρχει καταστατικά. Ήταν λάθος, φανήκαμε κατώτεροι των περιστάσεων.
Μουσκάλλης: ναι είχαμε νεποτισμό και εγώ είμαι εναντίον. Όλα αυτά αλλοίωσαν την πειθαρχία και τα ΣΠΙ. Μέχρι το 2005 είχαμε 360 ΣΠΙ, το 2012 έγιναν προσπάθειες συμπλεγματοποίησης. Στο τέλος του '13 ήταν 93. Σε αυτή την περίοδο, διότι εγώ σπάζω τη περίοδο μέχρι το '13, δεν κάναμε αρκετά για να διορθώσουμε τις δομές μας. Πχ να βάλουμε εσωτερικό έλεγχο και αφήναμε επιτήδειους να εκμεταλλευτούν το Συνεργατισμό. Όπου υπήρχαν καλές Επιτροπείες δεν είχαμε προβλήματα. Ήταν αχίλλειος πτέρνα οι Επιτροπείες γιατί είχαν πολύ εξουσία
Μουσκάλλης: Μετά το '14, εμείς ως συνεργατιστές που είχαμε μια μεγάλη εμπειρία τονίζαμε ότι η τραπεζικοποίηση ήταν λάθος. Δηλαδή να γίνει τράπεζα. Το μοντέλο που είχε ο Συνεργατισμός ήταν το καλύτερο. Ήταν άμεση επαφή των ΣΠΙ, με τα μέλη του, τους πελάτες. Είχαμε πλεονεκτήματα φοβερά, που ζηλεύουν οι τράπεζες. Οι εύκολες και γρήγορες διαδικασίες. Πιστεύαμε ότι η κεντροποίηση ήταν λάθος. Πρέπει να τονίσω πως σε αυτό το κομμάτι του Συνεργατισμού ήθελε έλεγχο και σκληρή εποπτεία. Έλειπε αυτό το κομμάτι.
Αρέστη: Σαν Πρόεδρος ποιά ήταν τα καθήκοντας σας και ποια η σχέση σας με τη ΣΚΤ;
Μουσκάλλης: Είναι γεγονός ότι η ΣΥΚΕΣΥ ήταν περισσότερο για το εκτόπισμα μας. Εμείς είχαμε παρεμβάσεις. Είτε μας άκουγαν είτε όχι, εμείς είχαμε καθήκον ότι με τις συνεχής παρεμβάσεις μας να μας άκουγαν. Ήταν μια καθημερινή προσπάθεια. Μετά το '13 αρκετά στελέχη του Συνεργατισμού έφυγαν, εμείς οι παλιοί συνεργατιστές παραμείναμε με την ελπίδα ότι θα κερδίσουμε κάτι. Εμείς πιστεύαμε ότι ο Συνεργατισμός θα έπρεπε να έρθει πίσω στα μέλη του που είναι ο λαός.
Α: Πως τις προωθούσατε τις θέσεις σας;
Μ: Με επιστολές στον Πρόεδρο, στον υπουργό...
Μουσκάλλης: Είμαι εθελοντής Συνεργατιστής.
Αρέστη: Υπήρξε μια λίστα για διαγραφές δανείων, την οποία ενέκρινε ο Υπουργός. Γνωρίζετε κάτι;
Ιακώβου: Δεν γνωρίζω και ουδέποτε είδα τέτοια λίστα.
Αρέστη: Να επανέλθω στη μη νοικοκυρεμένη διαχείρηση των οικονομικών της τράπεζας. Ήταν σωστή οικονομική διαχείριση η αύξηση των μισθών της Επιτροπείας;
Ιακώβου: Ήταν έξω από τις αρμοδιότητες μου.
Γεωργίου: Θυμάστε το ποσό που έδωσε το κράτος για την αγορά των προβληματικών δανείων;
Ιακώβου: Δεν θυμάμαι.
Χαραλάμπους: Η ανακεφαλαιοποίση των 1,5 δις θεωρήθηκε ότι ήταν ικανοποιητική. Λογικά θα έπρεπε η Συνεργατική να ήταν βιώσιμη. Εσείς που στηρίζετε ότι δεν ήταν αρκετό;
Ιακώβου: Οι άλλες λύσεις έγιναν κάποιες εισηγήσεις ότι το κράτος θα έπρεπε να πάρει μετοχές τάξης Β'. Να μην έχει λόγο. Το ποσό καθορίστηκε θεωρώ σε συνεννόηση με την PimCo, και την Κεντρική Τράπεζα. Αν ισχύουν οι παράμετροι τότε ήταν ικανοποιητικό.
Αρέστη: Αυτή η μεταβατική περίοδος 7 χρόνων, ποιος ήταν υπεύθυνος να την υλοποιήσει;
Ιακώβου: Της Τράπεζας και τον συνεργατικών εταιρειών. Όλοι οι συνεργατικοί θεσμοί εμπλέκονταν σε αυτή τη προσπάθεια. Είχαμε τη δυνατότητα να υιοθετήσουμε ένα σωστό μοντέλο από το 1998 ίσως και το 2000. Εμείς δυστυχώς πειραματιστήκαμε.
Ιακώβου: Για την Ευρώπη ένας οργανισμός που έχει ΜΕΧ θεωρείται μη βιώσιμος. Οι Επόπτες δεν μας ανέχονταν άλλο με αυτή τη κατάσταση και δώσανε οι ίδιοι τη λύση.
Χαραλάμπους: Ας πάμε πριν το '13. Για να υπάρξουν υψηλός αριθμός ΜΕΔ σημαίνει ότι γίνονταν κακές πρακτικές. Το κακό ξεκινάει από τις επιτροπείες των ΣΠΙ.
Ι: Συμφωνώ. Όταν η Αστυνομία δεν μπορεί να πιάσει έναν κλέφτη, δεν σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίσει να κλέβει. Η ανεξαρτησία και η αυτονομία που μετατράπηκε σε αυθαιρεσία, η συμμετοχή των τοπικών αξιωματούχων επηρέαζαν την αμεροληψία και ανεξαρτησία τους. Θεωρείτο, ως πρώτιστη σημασία η προστασία των μελών, που τα μέλη ήταν οι δανειολήπτες και όχι οι καταθέτες. Τούτα μεγάλωσαν τα ΜΕΔ. Ο Συνεργατισμός θα μπορούσε να μεγαλουργήσει. Οι Επόπτες μας έδωσαν μεταβατική περίοδο 7 χρόνο να εναρμονιστούμε. Εμείς δεν το πράξαμε.
Χαραλάμπους: Μπήκατε λέτε προσωρινά εκεί και ότι υπάρχει απόφαση για νέα μέλη κλπ. Αυτό σημαίνει θα αποχωρήσετε;
Ιακώβου: Δεν είμαι διορισμένος, είμαι υπάλληλος της τράπεζας. Παραμένω μέχρι να έρθει το νέο συμβούλιο.
Χ: Από όλο το βιογραφικό σας δεν φαίνεται ότι έχετε ασχοληθεί με τα δάνεια. Πιστεύετε ότι μπορείτε να ανταπεξέλθετε αν σας ζητηθεί;
Ι: Θεωρώ ότι μπορώ να ανταποκριθώ. Ήμουν πρόεδρος της επιτροπής αναδιάρθρωσης και διαγραφών. Έχω εμπειρία. Δεν είναι δικό μου θέμα να αποφασίσω, θα επιλέξουν άλλοι για τα νέα μέλη.
Χ: Αν ξέρετε ποιος θα διορίσει τα νέα μέλη;
Ι: Δεν θα διοριστούν. Θα αναλάβει εξωτερικός οίκος, θα υποβληθούν θέσεις και θα επιλεγούν από αυτό τον οίκο.
Χαραλάμπους: Μπήκατε λέτε προσωρινά εκεί και ότι υπάρχει απόφαση για νέα μέλη κλπ. Αυτό σημαίνει θα αποχωρήσετε;
Ιακώβου: Δεν είμαι διορισμένος, είμαι υπάλληλος της τράπεζας. Παραμένω μέχρι να έρθει το νέο συμβούλιο.
Αρέστη: Ξέρετε οτιδήποτε για τον τρόπο που έγινε η διεθέτηση με την Altamira;
Ιακώβου: Η συμφωνία με την Altamira ήταν απευθείας ανάθεση. Την συγκεκριμένη περίοδο ήμασταν κάτω από τη δημόκλιο σπάθη των επόπτων. Η δεύτερη επιλογή ήταν να βρούμε πρόσκληση για υποβολή προσφοράς. Αυτό θα έπαιρνε έξι μήνες και έξι μήνες για τη διαπραγμάτευση. Η συμφωνία έτυχε ουσιαστική τροποποίηση για τους επόμενους 7 μήνες.
Ο Πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής ανέφερε ότι φαίνεται να έχει δεχτεί να δώσει τη δική της μαρτυρία η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ντανιέλ Νουί και αν θα καταθέσει αυτό θα γίνει μέσω τηλεδιάσκεψης.
Αρέστη: Για το προ του '13 λέτε ότι φταίει ο Έφορος στην έκθεση σας, για το μετά του '13 ότι είναι οι ευρωπαΐοι επόπτες. Αυτό θέλατε να μας μεταφέρετε;
Ιακώβου: Αυτό που θέλω να πω είναι ότι η τράπεζα υλοποιούσε τους στόχους της και έβαζε τον πήχη πιο ψηλά. Είχε λειτουργήσει και η συνεργασία με την Altamira και είχε αποτελέσματα. Τον Αύγουστο του '17 μας είπαν οι επόπτες ότι θα πρέπει να κάνετε καλύτερα. Όποτε η τράπεζα έκανε ενέργειες εκτός του πλαισίου που προϋπόθετε διάσπαση οι επόπτες έθεταν κωλύματα. Στη συνέχεια, προωθήθηκε η διαδικασία εξεύρευσης επενδυτών, προέκυψε ενδιαφέρον αλλά ξαφνικά ήρθε ο επιτόπιος έλεγχος.
Α: Υπάρχει μια άποψη ότι τον επιτόπιο ελέγχο επιδίωξε ο SSM διότι δεν εμπιστεύονταν τα νούμερα που τους έστελναν.
Ι: Είχαν πει πως αυτός είναι ο λόγος που έγινε. Κατά την άποψη μου αυτά είναι ανήκουστα πράγματα.
Αρέστη: Ποιος ο ρόλος της Αltamira σήμερα;
Ιακώβου: Συνεχίζει να είναι η ίδια η σχέση της
Α: Πως; Έκανε μια συμφωνία με έναν οργανισμό που δεν υπάρχει
Ι: Είναι μια μετεξέλιξη Οι εργασίες συνεχίζουν να υφίστανται.
Αρέστη: Το 2015 είχατε αναλάβει τη τελευταία θέση σαν υπάλληλος της Συνεργατικής Τράπεζας. Τι κάνατε τότε;
Ιακώβου: Ήμουν ανώτερος διευθυντής της ανώτερης διεύθυνσης. Είχα κάτω μου το ανθρώπινο δυναμικό, τις πληρωμές, τις αγορές και προσφορές.
Α: Είχατε κάποια αρμοδιότητα με το θέμα δανειοδοτήσεων;
Ι: Όχι. Ήμουν όμως στη συνέχεια πρόεδρος της επιτροπής αναδιαρθρώσεων και διαγραφής. Της εκτελεστικής επιτροπής
Αρέστη: Εσείς στη θέση που είσαστε τώρα πως περάσατε εκεί
Ιακώβου: Όταν έτρεξε το σχέδιο εθελούσιας αποχώρησης επέλεξα να αποχωρήσω. Ο Υπουργός μας ζήτησε να αποσύρουμε και να αναλάβουμε για μια μεταβατική περίοδο για να επιλεγούν νέα μέλη που θα επιλεγούν μέσα από μία διάφανη διαδικασία. Πολύ πιθανόν να είναι από το εξωτερικό. Τα νέα μέλη θα επιλέξουν το νέο ΓΔ και στη συνέχεια αυτός θα επιλέξει τη δική του ομάδα.
Αρέστη: Υπήρχε μία Επιτροπεία της πρώην ΣΚΤ τι έγινε;
Ιακώβου: Είναι υπό παραίτηση
Α: Αφού δεν υπάρχει η τράπεζα.
Ι: Θέσαν την παραίτηση τους ενώπιον του Υπουργού. Είμαι και εγώ μέσα σε αυτούς. Είναι στη ΣΕΔΙΠΕΣ.
Α: Ναι αλλά είναι κάτω από νέο καθεστώς
Ι: Είναι μια μεταβατική περίοδος
