Την ερχόμενη Δευτέρα θα συνεχίσει την κατάθεση του ο Γενικός Ελεγκτής ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού, καθώς με την τρίωρη κατάθεση του, άφησε πολλά κεφάλαια ανοικτά. Επόμενος κατέθεσε, ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος οποίος μίλησε για τοκογλυφία των ΣΠΕ και το «τέλος» του Συνεργατισμού.
Κατάθεση Μιχαηλίδη
Μέσα σε ένα σχετικά καλό κλίμα και γεμάτη αίθουσα, ο Γενικός Ελεγκτής αρκετά ευδιάθετος κατέθεσε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, μιλώντας για εμμονές εναντίον της υπηρεσίας του, οι οποίες δεν του επέτρεπαν τον έλεγχο της Συνεργατικής Τράπεζας.
Μιχαηλίδης: Πιστεύω ότι η ένταση και θα έλεγα σε βαθμό εμμονής από το ΥΠΟΙΚ να αποτρέψουν τον έλεγχο από εμάς είναι στοιχείο που αποκαλύπτει προθέσεις. Δείχνει ποιες προσπάθειες υπήρχαν από το ΥΠΟΙΚ, σε βαθμό μάλιστα εκβιασμού από πολιτικά κόμματα.
Κι όταν αυτό τελικά έγινε το 2015, παρουσιάστηκαν στοιχεία κακοδιαχείρισης.
Αρέστης: Πότε δοκιμάσετε να ελέγξετε την ΣΚΤ;
Μιχαηλίδης: Το Μάιο του 2015. Υπήρξαν αντιδράσεις από το ΥΠΟΙΚ. Στην πορεία φαίνεται ότι αντιλήφθηκαν πως πρέπει να ελέγξουμε. Κάναμε έλεγχο για το 2014. Παρουσιάστηκε το Δεκέμβριο του 2015. Υπήρχαν στοιχεία κακοδιαχείρισης.
Όπως ανέφερε, η Ελεγκτική υπηρεσία δεν είχε εξουσιοδότηση να ελέγχει το Συνεργατισμό διότι δεν ήταν ιδιωτική εταιρεία κάτι που χαρακτήρισε «αδυναμία» της κυπριακής νομοθεσίας, ένα κενό το οποίο έκλεισε με το Νόμο Πλαίσιο αργότερα και αφορούσε τη δημοσιονομική πειθαρχίας και ευθύνης.
Ο ρόλος Διονυσίου
Το όνομα του προϊστάμενου της Μονάδας για τη Διαχείριση της συμμετοχής της Κυβέρνησης στο Συνεργατισμό Διονύση Διονυσίου, ήταν από τα κύρια που ανέφερε στην κατάθεση του ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης. Όνομα το οποίο συνδέσε με τις «εμμονές» εναντίον της Ελεγκτικής.
Μιχαηλίδης: Στις 8 Μαίου του 2015 ενημερώσαμε ότι θα αρχίζαμε τον έλεγχο στις 18 Μαίου. Στις 18 Μαίου ο κ. Διονύσης Διονυσίου ενημέρωσε ότι οποιαδήποτε παρέμβαση από τον Γενικό Ελεγκτή δυνατό να θεωρηθεί ως παρέμβαση του Κράτους.
Ο Γενικός Ελεγκτής ανέγνωσε σημειώματα και επιστολές του κ. Διονυσίου στις οποίες παρουσίαζε πολιτικό λόμπι για να περάσουν νόμοι και να γίνουν πολιτικοί εκφοβισμοί.
Μιχαηλίδης: Ο κύριος Διονυσίου στο σημείωμα του θα δείτε ότι έκανε και lobby. Γράφει "στις δύο προτάσεις του Αβέρωφ" έτσι τον έλεγε " είχα συνάντηση με δύο μέλη του ΑΚΕΛ, οι οποίοι με ενημέρωσαν για τις προτάσεις". Άρα εξηγούσε στον Υπουργό το lobby που έκανε ένας δημόσιος υπάλληλος για να περάσει ο νόμος του ΔΗΣΥ. Όχι μόνο έκαναν lobby, έστησαν και πλαστικές ιστορίες εκφοβισμού στα κόμματα ότι αν δεν ψήφιζαν τότε οι Ευρωπαίοι θα μας ζήταγαν να κλείσουμε ΣΠΙ και να επισπεύσουμε την ιδιωτικοποίηση.
Διορισμός Χατζηγιάννη και ο «σκιώδης» Χάρης
Σε άλλο σημείο της μακροσκελής κατάθεσης του, τονίστηκε ο προβληματικός διορισμός του Νικόλα Χατζηγιάννη, με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη να μιλάει για απαράδεκτη διαδικασία.
Αρέστη: Γιατί το θέμα διορισμού Χατζηγιάννη έγινε μέγιστο θέμα και αυτά που είπατε στην 1η σας έκθεση ενόχλησαν;
Μιχαηλίδης: Πιστεύω ότι ήταν τόσο κραυγαλέα και απαράδεκτη η διαδικασία που κατάλαβαν ότι ήταν εκτεθειμένοι. Προκύρηξαν διαγωνισμό ενδιαφέροντος και ενώ δήλωσαν 8 άτομα ενδιαφέρον είπαν ότι δεν προλαβαίνω να τους αξιολογήσω όλους και αξιολόγησαν έναν και τον διόρισαν.
Αρέστη: Κάπου μας είπαν για short list με 3 άτομα
Μιχαηλίδης: Τίποτα δεν έκαναν. Δεν υπήρχε λίστα. Τον βάφτισαν εσωτερικό υπάλληλο και τον διόρισαν
Γεωργίου: Πως ερμηνεύετε την παραμονή της διοίκησης της ΣΚΤ;
Μιχαηλίδης: Φυσικότατα θα έπρεπε να ήταν άλλη. Η έννοια τους ήταν μετά που ξεκίνησε η βύθιση του πλοίου ήταν να αλλάξουν τη νομοθεσία για να μην έχουν αστική ευθύνη. Ήθελαν να αλλάξουν το νόμο για να καλύπτονται. Αυτή που ζητούν νομικούς συμβούλους για το Φορέα Διαχείρισης, θέλουν να κάνουν τα ίδια. Κακώς κάκιστα συνεχίζει αυτή η διοίκηση. .
Για το Γενικό Ελεγκτή, με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεση του, ο Υπουργός Οικονομικών, ο Διονυσίου και οι Διοικούντες του Συνεργατισμού έχουν δράσει επιπόλαια και με μυστικοπάθεια.
Αρέστη: Είπατε ότι κάποιου δρούσαν πολύ επιπόλαια. Ποίοι;
Μιχαηλίδης: Οι ΥΠΟΙΚ, του κ. Διονυσίου, και των διοικούντων του Συνεργατισμού. Διοικούντες ήταν η διεύθυνση και η διοίκηση. Και ο Υπουργός είχε ρόλο, και ο κ. Διονυσίου, και σε κάποια θέματα και ο Συνεργατισμός. Για πολλά θέματα ουσίας, όπως οι έντονες επισημάνσεις από τις εποπτικές αρχές, ο Υπουργός κρατούσε το Υπουργικό Συμβούλιο στο σκοτάδι. Κρατούσε στοιχεία. Του μιλούσαν για πλάνο Β' και την ίδια ώρα έκανε σημειώματα πως ήταν business as usual - πως δεν γινόταν τίποτα.
Ενώ την ίδια ώρα, «το καράβι βούλιαζε αλλά τους ένοιαζε να μην φανεί ότι φταίνε».
Μιχαηλίδης: 10/11 υπάρχει σημείωμα πάλι του κ. Διονυσίου και καταγράφονται τα λεχθέντα στις 7/11 στη συνάντηση με την Κομισιόν. Ήταν σημείωμα του όχι της Κομισιόν. Εξηγούσε στον Υπουργό 'αυτά συζητήσαμε'. "Η θέση της Κομισιόν ήταν ξεκάθαρη: Δεν αναμιγνίονται στη Κυπριακή Δημοκρατία.".. Ο κ. Διονυσίου έλεγε ότι το παράπονο του ήταν ότι η Κομισιόν είχε ταχθεί υπέρ του ελέγχου από την Ελεγκτική Υπηρεσία. Στο ίδιο σημείωμα φαίνεται ότι προσπαθούσε να εκμαιεύσει για το θέμα της συγχώνευσης (σ.σ. των 18 ΣΠΙ). Λέει ότι είναι υπέρ της συγχώνευσης. "Η επιτροπεία της Συνεργατικής δεν έχει την απαραίτητη τόλμη για να προβούν σε τομές". Και λέει το εξής εκπληκτικό "ακόμα κι αν υπάρξουν εκροές καταθέσεων, θα έχει θετικές επιπτώσεις". Είχε αποφασίσει ο κ. Διονυσίου, ότι θα μπορούσε να γίνει κάποια ελεγχόμενη εκροή καταθέσεων. Το καράβι βούλιαζε αλλά τους ένοιαζε να μην φανεί ότι φταίνε.
Η Ερευνητική Επιτροπή ανέφερε στον Οδυσσέα Μιχαηλίδη για έκθεση της τότε Γενικής Ελέγκτριας Χρυστάλλας Γιωρκάτζη, η οποία έγινε κατόπιν εντολής του Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου, με τον κ. Μιχαηλίδη να συμφωνεί πως ούτε ο ίδιος έχει εντοπίσει την έκθεση.
Διάτρητες ευθύνες
Σε τελικά σχόλια του κ. Μιχαηλίδη για το τι είναι αυτό που έφταιξε και οδηγήθηκε ο Συνεργατισμός σε αυτή τη κατάσταση, έκανε λόγο για σαφώς διάτρητες ευθύνες.
Μιχαηλίδης: Για την περίοδο προ του 2014 η Υπηρεσία μας δεν είχε εμπλοκή. Μετά το 2015 μας έχουν δοθεί μόνο οι αστυνομικές υποθέσεις που αφορούν διάφορες ΣΠΕ, όπως της Αγίας Φύλας. Είχα ζητήσει με επιστολή μου τον Οκτώβριο 2016, προς τον ΥΠΟΙΚ, να διαθέσει άτομα τα οποία εργάζονταν στη Συνεργατική. Μας απάντησε όχι. Η άποψη μου είναι ότι στη βάση των γεγονότων όπως ακολούθησαν το 2013, οι όποιες ευθύνες είναι σαφώς διατρητές. Αφορά τη κακοδιαχείριση του Συνεργατισμού σε κεντρικό ή και περιφερειακό επίπεδο. Υπήρχε κακοδιαχείριση σε ΣΠΕ. Οδήγησαν το Συνεργατισμό να έχει αρνητικά κεφάλαια 300 εκατομμύρια ή και περισσότερα. Αυτό είναι προ του 2013. Είναι σαφώς διαφορετικές ευθύνες για την περίοδο μετά. Δεν μπορεί να ευσταθήσει το επιχείρημα ότι το τέλος της Τράπεζας ήταν προδιαγεγραμμένο.
Καταλήγοντας ανέφερε ότι η συμφωνία με την Ελληνική Τράπεζα δεν ήταν συμφέρουσα για το κράτος, λύση που χαρακτήρισε «ανάγκης» και κόστισε 1,5 δισεκατομμύρια συν άλλα 200 εκατομμύρια ευρώ αργότερα στο κράτος και το φορολογούμενο πολίτη.
Ο Γενικός Ελεγκτής κλήθηκε να δώσει συνέχεια στη κατάθεση του την ερχόμενη Δευτέρα, καθώς όπως είπε έχει στη διάθεση του περισσότερα στοιχεία, ακόμα και για την επιλογή της Altamira.
Κατάθεση Ιωάννου
Δεύτερος ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, κατέθεσε ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος Παύλος Ιωάννου, ο οποίος έκανε λόγο για τοκογλυφικές πρακτικές στα Συνεργατικά Ιδρύματα με τη χρήση λάθος τοκισμού.
Ιωάννου: Αυτό με είχε συγκλονίσει. Ο Συνεργατισμός ήταν μια κοινωνικοοικονομική κατάκτηση. H αρχή αυτού του λάθους ήταν μια επιστολή που έστειλε το 2008, ο κ Κωνσταντίνος Λύρας. Αιφνιδίως, βλέπουμε στη πρώτη απόφαση να αλλάζει το επιτόκιο με αποτέλεσμα αν επιβαρύνεται αδίκως ο δανειολήπτης.
Αρέστης: Υπήρχε σκοπιμότητα; Έχει ευθύνη η ΣΚΤ;
Ιωάννου: Αν ήταν εσκεμμένο λάθος ενδεχομένως να σημαίνει σειρά ποινικών αδικημάτων. Πρέπει να δούμε ποιος ζήτησε αλλαγή της φόρμουλας. Η σχετική απόφαση εγκρίθηκε από τον Έφορο; Θα πρέπει να δούμε πως εξουσιοδοτήθηκε η αλλαγή του μηχανισμού και να συνεχίζει να γίνεται μέχρι το 2017.
Απαντώντας σε ερώτηση γιατί δεν κατέφυγε στο Γενικό Εισαγγελέα για τα προβλήματα τοκισμού, τόνισε πως από τη θέση του Εφόρου έννοια του ήταν η αποζημίωση των δανειοληπτών και όχι η επίδοση ευθυνών. Ωστόσο σε άλλο σημείο ανέφερε περίπτωση όπου ανώτερο στέλεχος του Συνεργατισμού παραδέχθηκε στο γραφείο του ότι ήταν γνωστό το πρόβλημα. Καταλήγοντας, ανέφερε ότι ο μεν συνεργατισμός καταργήθηκε το 2013 και αυτό που έπρεπε να γίνει ήταν η διαχείριση του κατάλοιπου του Συνεργατισμού.
Ιωάννου: Εάν γίνονταν πιο επικεντρωμένη διαχείριση πιθανότατα να μπορούσαν να διασωθούν κάποιες πιο αξιόλογες δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οντότητες. Δεν θα μπορούσα κατά τη γνώμη μου να ανακτηθεί το Συνεργατικό ίδρυμα.
