Του Νικόλα Ζαννέττου - n.zannettos@alphacyprus.com.cy
Παρόλο που μάλλον βρισκόμαστε αρκετά μακριά από το χρονικό σημείο όπου οι εχθροπραξίες στη Μέση Ανατολή θα τερματιστούν, οι συζητήσεις σε επίπεδο ιδεοθύελλας για το πως θα μπορούσε να σχεδιαστεί η επόμενη ημέρα σε αυτή την προβληματική γωνιά του πλανήτη έχουν ήδη αρχίσει. Εκείνο που έγκυροι πανεπιστημιακοί και αναλυτές διαπιστώνουν, είναι πως το κατά γενική παραδοχή έλλειμα ηγεσίας ως ένα παγκόσμιο φαινόμενο της εποχής, όχι απλά δεν συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων του πλανήτη, αλλά μάλλον δημιουργεί και το πρόβλημα.
Στο πλαίσιο των εξαιρετικών συζητήσεων που έγιναν στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, αναλυτές αραβικής καταγωγής εξηγούσαν τη σημαντικότητα του ρόλου που διαδραματίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στη Μέση Ανατολή. Ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ερευνών της Μέσης Ανατολής και πρώην Υπουργός Παιδείας του Ιράκ, Dlawer Al’Aldeen, στην τοποθέτηση του ανέφερε ότι οι άνθρωποι στην περιοχή αναμένουν από τους Αμερικανούς να στρέψουν το ενδιαφέρον τους ξανά στην περιοχή και να συμβάλουν ώστε να επέλθει η σταθερότητα. Αυτό γιατί αντιλαμβάνονται πως η Ρωσία, με εξαίρεση τη Συρία όπου διατηρεί στρατιωτικές βάσεις, δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην περιοχή. Το πρόβλημα, τόνισε, είναι πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χάσει την αξιοπιστία τους τα τελευταία χρόνια, γιατί το ενδιαφέρον τους δεν διακρίνεται από συνέπεια λόγων και έργων. Τη μια μέρα ενδιαφέρονται, την άλλη μέρα αποχωρούν και αφήνουν πίσω τους το χάος, εξηγούσε ο κ. Al’Aldeen, επισημαίνοντας πως τώρα επέστρεψαν με αφορμή την κατάσταση στη Γάζα.
Το πήγαινε-έλα των Αμερικανών στην περιοχή, πρόσθεσε, ανοίγει συχνά μια συζήτηση για το κατά πόσο είναι εφικτό να επιστρέψουμε σε άλλες εποχές. Τα δεδομένα έχουν αλλάξει τόνισε και πρέπει να ξεχάσουμε την αποτυχία της Αραβικής Άνοιξης και να δούμε το μέλλον.
Όσο η Δύση δεν ασχολείται με αυτή την περιοχή, η Μέση Ανατολή θα παράγει προβλήματα τα οποία μεταφέρονται στην Ευρώπη η οποία πληρώνει το τίμημα. Το τίμημα αυτό είναι εμφανές σε θέματα όπως η τρομοκρατία, το μεταναστευτικό και οι επιπτώσεις στο εμπόριο.
Η επόμενη ημέρα
Σε άλλο πάνελ που αφορούσε το μέλλον των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ηγέρθηκε το θέμα της νέας αρχιτεκτονικής σε αυτή την περιοχή. Άνθρωποι από γνωστές δεξαμενές σκέψεις των ΗΠΑ όπως ο Στίβεν Κουκ, ο Μάικλ Ρούμπιν και ο Τζόναθαν Σάντζερ, τόνισαν την ανάγκη η Ουάσιγκτον να δημιουργήσει μια λίστα με αξιόπιστους εταίρους στην περιοχή, στη βάση κριτηρίων, με τους οποίους θα εργαστεί τα επόμενα χρόνια για τον νέο αυτό σχεδιασμό. Φέρνοντας ως παράδειγμα τα θετικά αποτελέσματα των συμφωνιών του Αβραάμ οι οποίες εξομάλυναν τις σχέσεις του Ισραήλ με άλλα αραβικά κράτη, τονίστηκε η ανάγκη να υπάρξει μια πιο διευρυμένη προσπάθεια.
Σε αυτές τις χώρες, όπως ανέφεραν, θα μπορούσαν να περιληφθούν το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν. Συμφώνησαν όμως πως ως επέκταση αυτής της συζήτησης, θα μπορούσε να προστεθεί ο παράγοντας Ανατολική Μεσόγειος μέσω της προσέγγισης με την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα, χώρες που όπως παραδέχθηκαν αφήνουν θετικό αποτύπωμα και αποδεικνύονται αξιόπιστες.
Σε αυτό το σημείο τονίστηκε πως κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίζει τον παράγοντα της ιδεολογίας η οποία καθορίζει εν πολλοίς και την ατζέντα μερικών χωρών. Τέτοιο παράδειγμα, αναφέρθηκε, είναι η Τουρκία η οποία επί των ημερών Ερντογάν εξελίσσεται σε ένα ισλαμικό συντηρητικό κράτος για το οποίο πολλές φορές στο παρελθόν υπήρξαν αποδείξεις για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Ναι έχει ρόλο η Κύπρος να διαδραματίσει
Άλλωστε σε επόμενη συζήτηση με την Αμερικανίδα Πρέσβειρα στη Λευκωσία, η Τζούλι Φίσερ ανέφερε πως η Κυπριακή Δημοκρατία έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην επόμενη ημέρα της Μέσης Ανατολής.
«Αυτό που παρακολουθώ είναι το πόσο ενεργό ρόλο διαδραματίζει η Κύπρος ως το κράτος-μέλος της ΕΕ που είναι με το ένα πόδι στη Μέση Ανατολή καθώς και τις σχέσεις που η Κύπρος έχει αναπτύξει εδώ και δεκαετίες. Θεωρώ ότι υπάρχει ένας απίστευτος ρόλος που θα μπορούσε να παίξει η Κύπρος και γνωρίζω ότι ο κόσμος βλέπει διαφορετικά από τη γεωγραφία της Κύπρου και συνεπώς από δικής μου οπτικής αυτές είναι σχέσεις οι οποίες πραγματικά θα μπορούσαν να συνεισφέρουν. Σίγουρα βλέπω την Κύπρο να παίζει ρόλο στην προσπάθεια για σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής», ανέφερε απαντώντας σχετικό ερώτημα.
Οι σκέψεις στη Λευκωσία
Στη Λευκωσία οι συζητήσεις για αυτή την προοπτική είναι ενεργές. Η Αμάλθεια ήταν το πρώτο φιλόδοξο εγχείρημα το οποίο παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, ανέδειξε για πρώτη φορά πως η Κύπρος ακόμα και με τις περιορισμένες δυνατότητες που διαθέτει, μπορεί να συμμετάσχει με εποικοδομητικό τρόπο σε αυτές τις συζητήσεις. Ως εκ τούτου υπάρχουν σκέψεις πως η συνέχεια της Αμάλθειας θα μπορούσε να ήταν η συμμετοχή και αξιοποίηση της χώρας στο τεράστιο έργο της ανοικοδόμησης της Γάζας όταν φτάσει αυτή η στιγμή. Άλλωστε η Κυπριακή Δημοκρατία έχει άμεσο συμφέρον να ζει σε μια γειτονιά που θα υπάρχει σταθερότητα, ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη πως η τεταμένη κατάσταση έχει εκτοξεύσει τις μεταναστευτικές ροές. Όλα αυτά είναι για την ώρα μερικές σκέψεις, για τις οποίες απαιτείται εντατική και ακατάπαυστη δουλειά.
