Εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου ΙΙ, ο Επίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος, παρέλαβε σήμερα κατά τη διάρκεια σεμνής συνάντησης στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, η οποία μεταφέρθηκε από την Κύπρο στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1974 από πιλότο της Βασιλικής Αεροπορίας. Την εικόνα παρέδωσε στον Επίσκοπο Χριστοφόρο η ιστορικός τέχνης, Μαρία Παφίτη, η οποία αντιπροσώπευσε τόσο τον ανώνυμο δωρητή (πρώην κάτοχο), όσο και τον Marc-André Renold, καθηγητή του Δικαίου της Τέχνης και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και κάτοχο της έδρας της UNESCO στο Δίκαιο της Διεθνούς Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με τον οποίο συνεργάστηκε για τον επαναπατρισμό της παρούσας εικόνας.
Παρόντες στην παράδοση ήταν ο γραμματέας του αρχιεπισκοπικού γραφείου, Μιχάλης Σπύρου, ο διάκονος Μιχαήλ Νικολάου, ο Βυζαντινολόγος Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου και ο Δήμος Δήμου, οικονομικός διευθυντής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου. Ο διακανονισμός επιστροφής της εικόνας στην Κύπρο και η παράδοσή της από τον Άγγλο κάτοχο πραγματοποιήθηκε σε τελετή που έλαβε χώρα στην Ακαδημία Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Γενεύη τον περασμένο Φεβρουάριο.
Η εικόνα μεταφέρθηκε στην Κύπρο πρόσφατα. Η εικόνα εξήχθει παράνομα από έναν πιλότο της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας, ο οποίος υπηρετούσε στην Κύπρο το 1974 κατά την Τουρκική εισβολή. Ο γιος του αείμνηστου αξιωματικού θεώρησε σωστό να επιστρέψει την εικόνα στον τόπο προέλευσής της. Ο κύριος, που επέλεξε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δεν έχει χρηματικές ή άλλες αξιώσεις, αλλά έθεσε ως μόνους όρους, πρώτον, την επιστροφή της εικόνας στο νόμιμο κάτοχό της, δηλαδή στην Εκκλησία της Κύπρου, και δεύτερο, να μην επωφεληθεί κανείς οικονομικά από τον επαναπατρισμό της. Από σήμερα η εικόνα βρίσκεται στη φύλαξη της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου. Για την αποκατάσταση της εικόνας, ο Βρετανός κάτοχος συνεργάστηκε με τον Marc André Renold, καθηγητή του Δικαίου της Τέχνης και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και κάτοχο της έδρας της UNESCO στο Δίκαιο της Διεθνούς Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Με τη σειρά του, ο καθηγητής Renold ήρθε σε επαφή με την ιστορικό τέχνης Μαρία Παφίτη, γνωστή για την εμπλοκή της σε πολλές υποθέσεις επαναπατρισμού λεηλατημένης τέχνης από την Κύπρο, μεταξύ των οποίων το εξαιρετικό ψηφιδωτό του Αγίου Ανδρέα του 6ου αιώνα από την εκκλησία της Παναγίας 2 Κανακαριάς.
Η Μαρία Παφίτη ενημέρωσε τον Αρχιεπίσκοπο και συντόνισε τη διαδικασία για την επιστροφή της εικόνας στην Κύπρο.
Δήλωση του ανώνυμου δωρητή:
«Αν η εικόνα αυτή μπορούσε να μιλήσει, θα είχε να πει μια μεγάλη ιστορία για τη δημιουργία της και για τη χαρά που πρόσφερε σε πολλές γενιές πιστών. Θα έλεγε επίσης για τις θλἰψεις του κόσμου, τη σύγκρουση και τον εκτοπισμό σε μια άλλη χώρα για πολλά χρόνια. Αυτή η εικόνα του Αγίου Ιωάννη παρέμεινε κρυμμένη σε ένα κουτί για χρόνια και μου φαινόταν όυι πήγαινε χαμένη. Η επανένωσή της με τους ανθρώπους που πραγματικά εκτιμούν αυτό που αντιπροσωπεύει είναι ό,τι καλύτερο για όλους τους ενδιαφερόμενους.» Δήλωση του καθηγητή Marc-André Renold: «Είναι υπέροχο που ξεκινούμε το έργο της νέας πλατφόρμας για τη διπλωματία της πολιτιστικής κληρονομιάς του Πανεπιστημίου της Γενεύης με μια τόσο ωραία υπόθεση. Η διαδικασία ήταν ομαλή και διαφανής, χάρη στη σαφή επιθυμία του δωρητή να «κάνει το σωστό» και στην αποτελεσματικότητα και την τεχνογνωσία της κυρίας Μαρίας Παφίτη, χωρίς την οποία αυτή η αποκατάσταση δεν θα ήταν δυνατή. Ελπίζω επίσης ότι αυτή η υπόθεση θα είναι η πρώτη από τις πολλές, είτε πρόκειται για έργα υψηλής ή μέτριας αξίας, αλλά σε κάθε περίπτωση μεγάλης σημασίας για τις κοινότητες και τα άτομα με τα οποία σχετίζονται».
Δήλωση της Μαρίας Παφίτη:
«Αισθάνομαι προνομιούχα που συμμετείχα στον επαναπατρισμό αυτής της εικόνας. Η αποψινή τελετή σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της εξαιρετικής συνεργασίας μεταξύ του ανώνυμου δωρητή, ο οποίος πήρε την πρωτοβουλία να επιστρέψει την εικόνα στο Εκκλησία της Κύπρου, του καθηγητή MarcAndré Renold και της ομάδας του στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης που επέλεξαν να συνεργαστούν μαζί μου και επίσης φὐλαξαν την εικόνα καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, καθώς και του Μακαριωτάτου Αρχιεπίσκοπου Χρυσόστομου Β', ο οποίος μας συμβούλευσε με σύνεση όλον αυτό τον καιρό. Η παρούσα εικόνα είναι μεν κυπριακής προέλευσης, αλλά αποτελεί μέρος της παγκόσμιας συλλογικής κληρονομιάς. Ο επαναπατρισμός της είναι λόγος γιορτής, αλλά και περισυλλογής για τα χιλιάδες έργα τέχνης που διακινούνται παράνομα. Εμείς, όλοι οι πολίτες, μπορούμε να συμβάλουμε στην ανάσχεση αυτού του μεγάλου, παγκόσμιου εγκλήματος.”
Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος στην έρημο Κύπρος, 18ος αιώνας Τέμπερα σε ξύλο, 40x26 εκ © Νομική Σχολή – Πανεπιστήμιο Γενεύης Η εικόνα είναι ζωγραφισμένη σύμφωνα με τη βυζαντινή παράδοση. Απεικονίζει τον Άγιο, με ατημέλητα μαλλιά και γένια, ντυμένο με δέρμα ζώου και ένα σκουρόχρωμο ιμάτιο, σε όψη τριών τετάρτων. Υψώνει το δεξί του χέρι σε ευλογία και κρατά ειλητάριο όπου αναγράφεται ο στίχος 4:17 από το ευαγγέλιο του Ματθαίου. Ο Άγιος Ιωάννηw στρέφει το βλέμμα του στο λαμπερό ουράνιο τμήμα, της επάνω αριστερής γωνίας, από όπου αναδύεται το χέρι του Χριστού. Στο προσκήνιο του βραχώδους τοπίου ο θεατής βλέπει το κομμένο κεφάλι του Αγίου
