Τρόπο παράκαμψης της «ομηρίας» στην οποία έχει θέσει η Ουγγαρία την Ευρωπαϊκή Ένωση ζητά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο.
Στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, ο Βίκτορ Ορμπάν απειλούσε να ασκήσει βέτο στην απόφαση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ουκρανίας, ενώ για να παρθεί τελικά απόφαση, η οποία απαιτούσε ομοφωνία, βγήκε από την αίθουσα. Στη Σύνοδο δεν ήταν εφικτό επίσης να παρθεί απόφαση σχετικά με την αναθέωρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλάνου και για την περαιτέρω χρηματοδότηση της Ουκρανίας με €50 δισ., τα οποία βρίσκονται στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα συνέλθει εκτάκτως την 1η Φεβρουαρίου.
Οι Ευρωβουλευτές καλούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να κινηθούν στο πλαίσιο που προβλέπουν οι Συνθήκες της Ένωσης και να ενεργοποιήσουν τις πρόνοιες του άρθρου 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), για καταπάτηση του κράτους δικαίου, που προβλέπει ακόμα και κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής του δικαιώματος ψήφου στο Συμβούλιο.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της συνέστησε προσοχή, στο πλαίσιο ενός κόσμου που διέρχεται περίοδο αναταράξεων, μέσα στον οποίο η ΕΕ πρέπει να είναι υπεύθυνη και προσεκτική. «Μόνο από κοινού μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και τους κινδύνους. Όταν είμαστε ενωμένοι είμαστε πιο δυνατοί», ανέφερε.
Σημείωσε ότι μετά από 10 χρόνια διαιρέσεων και συζητήσεων, επιτεύχθηκε ένα νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο. «Το Σύμφωνο δεν είναι το μόνο κρίσιμο βήμα που καταφέραμε να κάνουμε. Εκατομμύρια Ουκρανοί γέμισαν με ελπίδα όταν κηρύξαμε την έναρξη των συζητήσεων για τη μελλοντική ένταξη», είπε, αναφερόμενη στα αποτελέσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο που αποφάσισε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για Ουκρανία, Μολδαβία και την παραχώρηση καθεστώτος υποψήφιας χώρας για τη Γεωργία.
Αναφορικά με την Ουκρανία, η Φον ντερ Λάιεν είπε ότι «μέσα σε λίγους μήνες έχουν περάσει νέες νομοθεσίες για επέκταση των εθνικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων, για να βελτιώσουν το δικαστικό σύστημα, να διασφαλίσουν τον έλεγχο στην εξουσία», προσθέτοντας ότι την προηγούμενη βδομάδα εγκρίθηκε νομοσχέδιο για το λόμπιγκ, που θα περιορίσει την επιρροή των ολιγαρχών.
Επισήμανε ότι πρέπει να ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης των ευρωπαϊκών συνθηκών για να μπορούν να ανταποκριθούν σε μία Ευρώπη με περισσότερα από τριάντα κράτη μέλη, σημειώνοντας ότι τον επόμενο μήνα η Επιτροπή θα προβεί σε ανακοίνωση προς το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, πριν τη συνάντηση των ηγετών των κρατών μελών.
Αναφορικά με τη συνέχιση της χρηματοδότησης στην Ουκρανία, επανέλαβε ότι υπάρχει η πολιτική βούληση η ΕΕ να σταθεί στο πλευρό της όσο χρειαστεί, υπογραμμίζοντας ότι χρειάζεται και επαρκής χρηματοδοτική στήριξη, για να μπορεί να είναι βιώσιμη η χώρα τα επόμενα 4 χρόνια και να υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται.
Πρόσθεσε ότι σε αυτό το πλαίσιο, αλλά όχι μόνο για αυτό, είναι απαραίτητη η αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Προγράμματος (ΠΔΠ), η οποία δεν κατέστη εφικτό να αποφασιστεί στη Σύνοδο Δεκεμβρίου και θα συζητηθεί εκ νέου τον Φεβρουάριο. Αυτή, είπε, είναι απαραίτητη και για ζητήματα ανταγωνισμού, μετανάστευσης, υποστήριξης στα δυτικά Βαλκάνια, αλληλεγγύης για φυσικές καταστροφές. Εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι μία συμφωνία θα είναι εφικτή τον Φεβρουάριο.
Αναφορικά με την Ουγγαρία και την πρόσβασή της σε ενωσιακούς πόρους, η κ. φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι «είχαμε υποσχεθεί να προστατέψουμε το κράτος δικαίου στην Ένωση και να είμαστε δίκαιοι με όλα τα κράτη μέλη». Γι’ αυτό, είπε, η Επιτροπή δημιούργησε την ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου και χρησιμοποίησε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για την προστασία των αξιών και των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ.
Ανέφερε ότι τον περασμένο Μάιο, η Ουγγαρία πέρασε νομοθεσία για δικαστική μεταρρύθμιση, η οποία υλοποιούσε μία σειρά συστάσεων της έκθεσης του 2022. «Είναι μια νομοθεσία που ενδυναμώνει τη δικαστική ανεξαρτησία και περιορίζει τη δυνατότητα πολιτικής παρέμβασης στους δικαστές». Όπως είπε, αυτό ήταν προϋπόθεση για να έχει πρόσβαση η χώρα στα κονδύλια του Ταμείου Συνοχής.
Την ίδια ώρα, είπε, παραμένουν παγοποιημένα γύρω στα €20 δισ. «Έχουν ανασταλεί για λόγους που περιλαμβάνουν ανησυχίες για ζητήματα δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ, ακαδημαϊκή ελευθερία, δικαιώματα ασύλου». Αυτά, είπε, θα παραμείνουν παγοποιημένα μέχρι η Ουγγαρία να υλοποιήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις.
«Στο μεταξύ, η Ουγγαρία έχει λάβει την προχρηματοδότηση από το RePowerEU, η οποία δεν υπόκειται σε προϋποθέσεις.
Εκπροσωπώντας το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στην απουσία του Προέδρου Σαρλ Μισέλ, η Υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου, Χάτζα Λαμπίμπ, αναφέρθηκε στην επανεξέταση του ΠΔΠ που θα συζητηθεί την 1η Φεβρουαρίου στην έκτακτη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου, αναφέροντας ότι η βελγική προεδρία προσβλέπει σε αγαστή συνεργασία.
Αναφορικά με τα δεσμευμένα κονδύλια για την Ουγγαρία, είπε ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου ήταν, είναι, και θα παραμείνει στο επίκεντρο των πολιτικών δράσεων της ΕΕ. Αποτελεί θεμέλιο της ΕΕ και προτεραιότητα της βελγικής προεδρίας, ενώ σημείωσε ότι η προεδρία θα κρατά το Ευρωκοινοβούλιο ενήμερο αναφορικά με τις τρέχουσες διαδικασίες γύρω από το άρθρο 7.
Σημείωσε ότι στο πλαίσιο της παραγράφου 1 του άρθρου 7 (είχε ενεργοποιηθεί από το 2018 για την Ουγγαρία), η βελγική προεδρία θα διατηρήσει ανοικτό και εποικοδομητικό διάλογο με Ουγγαρία. Για τα ευρωπαϊκά κονδύλια, είπε ότι ήδη εκκρεμούν πολλές διαδικασίες. Πρόσθεσε ότι η Ουγγαρία μέχρι τώρα πήρε κάποια κονδύλια προχρηματοδότησης. «Έλαβε κάποια νομοθετικά μέτρα, θα πρέπει να την ενθαρρύνουμε», πρόσθεσε. Σημείωσε ότι η επικαιροποιημένη αξιολόγηση της Ουγγαρίας από την Επιτροπή τον Δεκέμβριο δεν πρότεινε τροποποίηση των μέτρων. «Το Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να δράσει άμεσα όταν η Επιτροπή προτείνει μέτρα», είπε.
Ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής του ΕΛΚ είπε ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έλαβε τον Δεκέμβριο μία ιστορική απόφαση για διεύρυνση, ενώ τόνισε ότι χρειάζεται μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση προς την Ουκρανία. Για το ζήτημα της Ουγγαρίας, αξιολόγησε θετικά την εξέταση του κράτους δικαίου με συγκεκριμένες αναφορές, ζήτησε ωστόσο, ως ΕΛΚ διευκρινίσεις από τους αρμόδιους Επιτρόπους για το πού βασίζεται η απόφαση της Επιτροπής. Κάλεσε να συνεχιστεί η διαδικασία κατά της Ουγγαρίας στο πλαίσιο του άρθρου 7 της ΣΕΕ, σημειώνοντας ότι μέχρι τώρα οι ηγέτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν συζητούσαν σε βάθος την ουγγρική υπόθεση.
Αναφορικά με την ανάγκη αναθεώρησης του ΠΔΠ, σημείωσε ότι είναι σημαντική για την Ουκρανία, αλλά και για άλλα ζητήματα, όπως η μετανάστευση. Επιπλέον, προέταξε την ανάγκη για Αμυντική Ένωση, σημειώνοντας ότι το Βέλγιο είχε κυρώσει την αμυντική ένωση πριν τη σταματήσει το 1953 η Γαλλική Εθνοσυνέλευση. Αυτή, είπε, θα αυξήσει τις αμυντικές δυνατότητες της Ευρώπης, δημιουργώντας μία ενιαία ευρωπαϊκή άμυνα.
Εκ μέρους των Σοσιλαδημοκρατών, ο Πέδρο Μάρκες είπε ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να δείξει πυγμή την 1η Φεβρουαρίου και ηγετικό ρόλο, για να ξεπεραστεί ο Ορμπάν. «Η Ευρώπη διανύει υπαρξιακή στιγμή. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες να δείξουν ότι αξίζουν τον σεβασμό μας», είπε. Σημείωσε ότι η Ευρώπη δεν μπόρεσε να πληρώσει το κενό των ΗΠΑ, όταν αυτές αμφιταλαντεύονται για στήριξη στην Ουκρανία, σημειώνοντας ότι η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης έχει καθυστερήσει. «Ενδίδουμε στον εκβιασμό του Ορμπάν», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι οι Ευρωπαίοι «υποφέρουν» και εξέφρασε εναντίωση σε πολιτικές περικοπών, σημειώνοντας ότι οι πολίτες θέλουν κοινωνική δικαιοσύνη και στέγαση για όλους, ενίσχυση κοινωνικού μοντέλου, όχι πολιτικές λιτότητας. Είπε ότι θα δώσουν τη μάχη για βιώσιμες επενδύσεις στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, σημειώνοντας ότι οι «ακραίοι» προσπαθούν να τροφοδοτήσουν τη δυσαρέσκεια των πολιτών.
Ο Γκι Φέρχοφσταντ, από το Renew Europe, κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι απέναντι στον εκβιασμό του Ορμπάν για άσκηση βέτο στο Συμβούλιο Δεκεμβρίου, η Επιτροπή αποδέσμευσε €11 δισ. Διερωτήθηκε αν αυτό θα επαναληφθεί τον Φεβρουάριο, αν η Ουγγαρία χρησιμοποιήσει ξανά το βέτο στην αποδέσμευση των €50 δισ. για Ουκρανία, αναζητώντας άλλα ανταλλάγματα. «Δεν θα πρέπει να ενδώσουμε στον εκβιασμό του Ορμπάν», είπε.
Έκανε έκκληση προς την Επιτροπή να σεβαστεί τις Συνθήκες και να ασκήσει τον ρόλο του θεματοφύλακα των Συνθηκών. «Υπάρχουν επαρκείς λύσεις για να δώσουμε τα χρήματα στην Ουκρανία στο πλαίσιο των Συνθηκών», είπε, προτείνοντας είτε διευρυμένη συνεργασία, μεταξύ 26 χωρών, με έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου, ή το Συμβούλιο να αφαιρέσει το δικαίωμα ψήφου από την Ουγγαρία, με βάση την παράγραφο 2 του άρθρου 7.
Η Ευρωβουλευτής Τέρι Ρέιντκε από την Ομάδα των Πρασίνων, είπε ότι η εικόνα που δίνει η ΕΕ είναι μιας διχασμένης Ευρώπης. «Αυτό οφείλεται σε ένα πρόσωπο που τον αφήνουμε να κάνει ό,τι θέλει για να πάρει αυτά που θέλει. Εκβιάζει, επιτίθεται στις μειονότητες, στη δικαιοσύνη, στην Ευρώπη», είπε.
Σημείωσε ότι οι ηγέτες διστάζουν να ενεργοποιήσουν τις πρόνοιες του άρθρου 7. Τα κράτη μέλη έχουν τα εργαλεία να το σταματήσουν, σημείωσε, επικαλούμενη το άρθρο 7 για υπεράσπιση του κράτους δικαίου, καλώντας το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αναλάβει δράση.
Ο Νίκολα Ποκατσίνι από την Ομάδα των Συντηρητικών, είπε ότι δεν πρέπει η ΕΕ να απομονώνει κράτη μέλη, όπως έγινε με το Ηνωμένο Βασίλειο, με κίνδυνο να αποχωρήσουν. Χαρακτήρισε «μυωπική» και «εμμονική» την επίθεση κατά της Ουγγαρίας. Είπε ότι πρέπει να ζητήσουμε από τη Βουδαπέστη περισσότερη αλληλεγγύη, αλλά να κατανοήσουμε τη δική της θέση, «να είμαστε πιο δίκαιοι και σωστοί, για να αποκτήσουμε κεντρική θέση στη διεθνή σκακιέρα».
Ο Μάρκο Ζάνι, από το ID, είπε ότι η προεκλογική εκστρατεία για τις Ευρωεκλογές ξεκίνησε και ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να επικεντρώνεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και όχι να περιχαρακώνεται «κατηγορώντας συνήθεις υπόπτους και πολιτικά κόμματα». Σημείωσε ότι η άνοδος κομμάτων σαν το δικό του, που κατηγορείται για λαϊκισμό, είναι αποτέλεσμα των λαθών των υπόλοιπων παρατάξεων και των πολιτικών που ακολουθούν τα τελευταία 30 χρόνια.
«Πληρώσαμε τον κενό χώρο που αφήσατε για να δώσουμε απαντήσεις στους πολίτες που δεν δώσατε. Μην κατηγορείτε αυτούς που δεν έχουν κυβερνήσει ότι είναι επικίνδυνοι. Να αναφέρεστε στην αποτυχία των πολιτικών σας», είπε. Σημείωσε ότι όσα συζητούνται είναι αποτέλεσμα της δικής τους πολιτικής δράσης, που ανάγκασε την πλειοψηφία να μιλά για ορισμένα θέματα, όπως η μετανάστευση, η οικονομία, η επανεξέταση του συμφώνου σταθερότητας.
Η Μανόν Ομπρί, από την Ομάδα της Αριστεράς, κατηγόρησε την Επιτροπή και το Συμβούλιο ότι ενδίδουν στα «καπρίτσια» του Ορμπάν, ο οποίος προβαίνει σε «θεσμική ομηρία» που μπλοκάρει την αναθεώρηση του προϋπολογισμού. Σημείωσε ότι η ΕΕ συστηματικά απορρίπτει τις προτάσεις της Αριστεράς για φορολόγηση των πλουσίων και των πολυεθνικών, σημειώνοντας ότι το ένα τρίτο των Ευρωπαίων δεν τρώνε όλα τα γεύματα, την ώρα που οι δισεκατομμυριούχοι γίνονται πιο πλούσιοι.
