Του Χριστόφορου Χριστοφή
Το 2017 ήταν η χρονιά που η διαπραγμάτευση για το Κυπριακό πέρασε από “σαράντα κύματα”, ενώ παράλληλα καταγράφονταν σημαντικές εξελίξεις στα “μέτωπα” της ενέργειας και της διπλωματίας. Θα δούμε μαζί τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν την Κύπρο τη χρονιά που αποχαιρετάμε σε πολύ λίγες ώρες.
Κυπριακό
Η πολύπλοκη κυματομορφή των διαπραγματεύσεων άρχισε την πορεία της με το “καλημέρα” του 2017. Από τις 9 μέχρι τις 12 Ιανουαρίου η “καρδιά” του Κυπριακού χτυπούσε στο Παλάτι των Εθνών στην Γενεύη.
Σε μια ιστορική στιγμή, οι δύο ηγέτες αντήλλαξαν χάρτες με τις προτάσεις του για το εδαφικό στις 11 του μήνα. Η ελληνοκυπριακή πλευρά πρότεινε όπως το 28,2% να τεθεί υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, με τον Ακιντζί να αντιπροτείνει ποσοστό 29,2%.
Στις 12 Ιανουαρίου άρχισαν οι εργασίες της Διάσκεψης για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις υπό τον ΓΓ του ΟΗΕ, με τη συμμετοχή των ηγετών, των ΥΠΕΞ των τριών εγγυητριών δυνάμεων και του Προέδρου της Κομισιόν. Η πρώτη φάση της Διάσκεψης έκλεισε αυθημερόν, αφού οι συμμετέχοντες κατάφεραν να συμφωνήσουν σε ένα και μόνο πράγμα: στο ότι δεν υπήρξε καλή προετοιμασία.
Ακολούθησε, στις 18 και 19 Ιανουαρίου, η Σύνοδος των τεχνοκρατών στο Μοντ Πελαράν – που είχε ως αποτέλεσμα την κατάρτιση κειμένου εργασίας με τις θέσεις όλων των μερών για την εξωτερική πτυχή. Αναστασιάδης και Ακιντζί ζητούν από τα ΗΕ τη συνέχιση της Διάσκεψης σε πολιτικό επίπεδο αρχές Μαρτίου. Τους προλαβαίνουν όμως τα γεγονότα.
Στις 10 Φεβρουαρίου η Βουλή ψηφίζει την τροπολογία του ΕΛΑΜ για τον εορτασμό του Ενωτικού Δημοψηφίσματος στα σχολεία. Μια τροπολογία – κόκκινο πανί για την πλευρά των κατεχομένων. Επεισοδιακά εξελίχθηκε η επόμενη συνάντηση των ηγετών, στις 16 Φεβρουαρίου.
Οι διαπραγματεύσεις μπαίνουν στον πάγο. Έναν περίπου μήνα μετά, στις 20 Μαρτίου, ο Πρόεδρος συναντάται στην Νέα Υόρκη με τον ΓΓ του ΟΗΕ.
Πράγματι, μετά από λίγες μέρες Αναστασιάδης και Ακιντζί λαμβάνουν -από τον Έσπεν Μπαρθ Έιντε- πρόσκληση για δείπνο τη 2α Απριλίου στο Λήδρα Πάλας.
Το δείπνο έληξε χωρίς αποτέλεσμα και λίγες μέρες μετά η Βουλή εγκρίνει πρόταση νόμου του ΔΗΣΥ για τις σχολικές εγκυκλίους – την οποία ο Ακιντζί εκλαμβάνει ως τη “διορθωτική κίνηση” που ανέμενε. Οι ηγέτες συναντώνται εκ νέου στις 11 Απριλίου. Ο Πρόεδρος καταθέτει πρόταση τριών σημείων για επανασύγκληση της Διάσκεψης, την οποία απορρίπτει ο Ακιντζί. Νέα εμπλοκή, νέα πρόσκληση από Γκουτέρες για δείπνο – αυτή τη φορά στην Νέα Υόρκη.
Με περιορισμένες προσδοκίες και χωρίς το έγγραφο – οδηγό που είχε αναλάβει να καταρτίσει ο Έίντε, άρχισαν οι εργασίες της Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας στις 18 Ιουνίου.
Η Τουρκία καταθέτει πρόταση μισή σελίδας για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, ακολουθεί μπρα ντε φερ των Τσαβούσογλου - Ακιντζί με Αναστασιάδη - Κοτζιά και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών σπεύδει να προαναγγείλει το νέο αδιέξοδο.
Η διαπραγμάτευση συνεχίζεται με σκαμπανεβάσματα για να καταλήξει στο μαραθώνιο δείπνο της 6ης Ιουλίου.
Αρχές Αυγούστου παραιτείται ο Έιντε. Στην αποχαιρετιστήρια δεξίωση, Αναστασιάδης και Ακιντζί μοιράστηκαν ένα αμήχανο ενσταντανέ.
Διπλωματία
Στην πρώτη γραμμή των Κυβερνητικών προτεραιοτήτων βρέθηκε το 2017 η διπλωματία, με την Λευκωσία να ενισχύει σημαντικά την προσπάθεια για αναβάθμιση του γεωστρατηγικού της ρόλου.
Την Κύπρο επισκέφθηκαν -ανάμεσα σε άλλους- ο Έλληνας Πρωθυπουργός, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος, ο Πρωθυπουργός του Λιβάνου, οι Πρωθυπουργοί των Μάλτας και Εσθονίας, ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Με τη σειρά του ο Πρόεδρος πραγματοποίησε μια σειρά από μείζονος σημασίας επισκέψεις σε Αθήνα, Θεσσαλονική, Μόσχα, Παρίσι, Νέα Υόρκη, Ουάσινγκτον, Λονδίνο, Βηρυτό, Αμάν, Νέο Δελχί, Ρώμη, Μαδρίτη, Βαλέτα, Στρασβούργο και Βρυξέλλες.
Συμμετείχε ακόμη στις δύο τριμερείς συνόδου κορυφής με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, αλλά και στη σύνοδο των κρατών του ευρωπαϊκού νότου, τον περασμένο Απρίλιο στην Ισπανία. Εξάλλου, το πρώτο εξάμηνο του έτους, η Κύπρος ανέλαβε την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Ενέργεια
Κατά τους πρώτους μήνες του έτους η Κυβέρνηση πραγματοποίησε εξαντλητικές διαπραγματεύσεις με εταιρείες που επιλέχθηκαν κατά τον τρίτο γύρο αδειοδότησης.
Στις 7 Μαρτίου ανακοινώθηκε η επιτυχής κατάληξη των διαπραγματεύσεων και αρχές Απριλίου έπεσαν οι υπογραφές με τις exxon mobil και qatar για το οικόπεδο 10, την eni για το οικόπεδο 8 και τις eni και total για το οικόπεδο 6. Η γαλλοϊταλική κοινοπραξία έπιασε δουλειά για τη γεώτρηση στο στόχο “Καλυψώ” στην εκπνοή του έτους.
Πραγματοποιήθηκαν ακόμη δύο τετραμερείς Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και Ιταλίας επίπεδο υπουργών ενέργειας για τον East Med, ενώ περί τα τέλη Δεκεμβρίου άρχισαν οι απευθείας διαπραγματεύσεις για την κατασκευή Κύπρο-αιγυπτιακού αγωγού φυσικού αερίου.
