Τα ενεργειακά, η πρόθεση των ηγετών για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων αλλά και οι πρόσφατες εκλογές συνιστούν ένα περιβάλλον αβεβαιότητας για το Κυπριακό σύμφωνα με τον αμερικανό αναλυτή Βίνσεντ Μορέλι.
Η έκθεση που εξέδωσε η Ερευνητική Υπηρεσία του Κογκρέσου με τίτλο, «Κύπρος, η επανένωση αποδεικνύεται απατηλή», αναφέρεται στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία, σημειώνει ότι και οι δύο υποψήφιοι ήταν περισσότερο από άλλους υπέρ των διαπραγματεύσεων.
«Ο Αναστασιάδης επανέλαβε τάχιστα την ετοιμότητά του να επαναλάβει τις συνομιλίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και κάλεσε τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί να καθίσει μαζί του ανεπίσημα για να συζητήσουν τον δρόμο που θα ακολουθηθεί».
Ενώ για το αποτέλεσμα των "βουλευτικών εκλογών" σημειώνει τον συνασπισμό των τεσσάρων κομμάτων που δημιουργήθηκε και εκτιμά ότι το αποτέλεσμα "θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο Ακιντζί ίσως έχει μία περισσότερο υποστηρικτική ‘κυβέρνηση’ για τις θέσεις και τις προσπάθειές του στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αν και όταν υπάρξει συμφωνία για να αρχίσουν οι συνομιλίες".
Ο Βίνσεντ Μορέλι επαναλαμβάνει την εκτίμηση που εξέφρασε στην προηγούμενη έκθεσή του, πως αν και ο τελευταίος γύρος διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, τον Ιούλιο του 2017, επικεντρώθηκε, και τελικά κατέρρευσε, πάνω στα ευαίσθητα θέματα των επιπέδων των τουρκικών στρατευμάτων και των εγγυήσεων ασφαλείας.
«Κάποιοι πιστεύουν ότι εάν οι διαπραγματεύσεις τελικά επαναληφθούν, οι δύο πλευρές ίσως θα πρέπει πρώτα να συμφωνήσουν να επιλύσουν τα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης για να αμβλύνουν το αυξανόμενο ερώτημα του πόσο κοντά κατ’ ακρίβεια ήταν οι δύο πλευρές για να συμφωνήσουν στο πώς θα κυβερνήσουν ένα ενοποιημένο νησί και να αντικρούουν την αξιολόγηση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, για τις συνομιλίες, ότι "δεν ήταν εφικτό το σπάσιμο του αδιεξόδου λόγω δυσπιστίας και έλλειψης πολιτικής βούλησης"».
Ο Αμερικανός αναλυτής προσθέτει πως εάν επιτευχθεί συμφωνία για τη διακυβέρνηση, μια άλλη διεθνής διάσκεψη για την ασφάλεια που θα συγκληθεί από τον ΟΗΕ μπορεί να είναι πιο επιτυχημένη αυτή τη φορά, για την αντιμετώπιση των δύσκολων θεμάτων των εγγυήσεων ασφάλειας και των στρατευμάτων.
Σημειώνει επίσης την εκδηλωθείσα πρόθεση από το Μουσταφά Ακιντζί να συναντηθεί ανεπίσημα με τον Αναστασιάδη για να προσπαθήσει να προσδιορίσει τι ακριβώς θέλει να διαπραγματευτεί ο Αναστασιάδης και πόσο καιρό θα μπορούσε αυτό να να πάρει.
«Ο κ. Ακιντζί είπε ότι οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να επαναληφθούν υπό τις ίδιες παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών που υπήρχαν πριν από την κατάρρευση των συνομιλιών. Πιστεύει ότι αυτές οι παράμετροι είχαν μικρή απόδοση. Είναι ασαφές, πέρα από τον καθορισμό προθεσμίας για τις συνομιλίες, εάν το νέο "πλαίσιο" που προβάλλει ο Ακιντζί σημαίνει μια απλή αναθεώρηση και δημόσια συμφωνία για το πώς οι δύο πλευρές ορίζουν μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδιακή λύση ή εάν ο Ακιντζί έχει αρχίσει να μετατοπίζεται προς μία προσέγγιση "συνομοσπονδίας". Δεν είναι επίσης σαφές εάν η πρόσφατη και συχνότερη πλέον συζήτηση για λύση δύο κρατών αποκτά βαρύτητα στον βορρά ή είναι απλά ένα σημείο συζήτησης».
Η έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής του Κογκρέσου σημειώνει ο Ακιντζί και η "κυβέρνηση" σχεδιάζουν να καθίσουν με την Αγκυρα για να συζητήσουν το πώς θα προχωρήσουν οι συνομιλίες κι αυτόν μάλλον θα γίνει μετά τη συνάντηση Ακιντζί – Αναστασιάδη.
«Το αποτέλεσμα των συζητήσεων του Ακιντζί με τον Αναστασιάδη και στη συνέχεια με την Άγκυρα θα καθορίσει πιθανώς εάν και πότε θα ξεκινήσει και πάλι ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο Οζντίλ Ναμί παραιτήθηκε από διαπραγματευτής και ο Ακιντζί δεν φαίνεται έτοιμος να διορίσει νέο διαπραγματευτή μπορεί να υποδηλώνει ότι η επανάληψη των συνομιλιών θα μπορούσε να καθυστερήσει για κάποιο χρονικό διάστημα».
Μάλιστα, στις εκτιμήσεις της έκθεσης, ο Βίνσεντ Μορέλι θεωρεί ότι η έναρξη της διαμάχης μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αγκυρας για τις ενεργειακές έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο στην έναρξη των συνομιλιών.
«Οι Ελληνοκύπριοι, με την υποστήριξη της ΕΕ και άλλων, αντέδρασαν αρνητικά στη δραστηριότητα της Τουρκίας. Πολλοί υπενθύμισαν ότι ο Αναστασιάδης είχε χρησιμοποιήσει παρόμοιες ενέργειες από την Τουρκία στο παρελθόν ως λόγο αναστολής των διαπραγματεύσεων. Δεν είναι σαφές εάν αυτό το τελευταίο περιστατικό θα επηρεάσει την πρόσκληση του Αναστασιάδη να καθίσει μαζί με τον Ακιντζί για να συζητήσουν την επανάληψη των διαπραγματεύσεων» καταλήγει.
