Επί της ευκαιρίας με την πρόκριση του ΠΑΟΚ στα προημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης, παρουσιάζουμε στοιχεία με έντονο ελληνικό χρώμα στο διεθνές ποδοσφαιρικό στερέωμα.
Ευρωπαϊκές διασυλλογικές διοργανώσεις και ιστορικές βραδιές για το ελληνικό ποδόσφαιρο πάνε μαζί… Η προϊστορία των συλλόγων της Ελλάδας εκτός των συνόρων της χώρας είναι πλούσια και για αυτήν δεν έχουν συνδράμει μόνο δύο ή τρεις ομάδες.
Από τους 22 συλλόγους που μετρούν τουλάχιστον από μια συμμετοχή οι εννέα έπαιξαν σε όμιλο μιας από τις διοργανώσεις της UEFA. Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως έξι ομάδες έφτασαν τουλάχιστον μέχρι τα προημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης.
Πιο κάτω θα παραθέσουμε μπόλικους αριθμούς και ενδιαφέροντα στοιχεία για την πορεία των ελληνικών ομάδων σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις που δεν υπάρχουν πλέον και σε άλλες που είναι γνωστές σε όλους μας έχοντας διαφορετική ονομασία απ’ όταν δημιουργήθηκαν. Δεν ξεχνάμε φυσικά το νεοσύστατο… απόκτημα της UEFA.
Με μια μόνιμη σχεδόν θέση στο Champions League λόγω της κυριαρχίας του στο Ελληνικό Πρωτάθλημα, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε πρώτα στον Ολυμπιακό Πειραιώς. Τα συνεχόμενα πρωταθλήματα έδωσαν στους «ερυθρόλευκους» μπόλικες ευκαιρίες να λάμψουν στα «αστέρια» σε σχέση με τους υπόλοιπους συλλόγους. Οι «ερυθρόλευκοι» κατέγραψαν τις περισσότερες συμμετοχές στην Ευρώπη και παράλληλα μετράνε παραπάνω αγώνες από τους υπόλοιπους.
Το πάλαι ποτέ καμάρι της Ελλάδας, ο Παναθηναϊκός, λείπει τα τελευταία χρόνια από την Ευρώπη, έχοντας μάλιστα δεχτεί ποινή αποκλεισμού λόγω χρεών. Οι πιο πρόσφατες παρουσίες της ομάδας δεν αποτελούν σημείο αναφοράς και δεν θυμίζουν σε τίποτα αυτές που έκαναν το «Ελλάς Ευρώπη Παναθηναϊκός» να ηχεί σε ιστορικές βραδιές του «τριφυλλιού» απέναντι σε μεγαθήρια. Κανείς όμως δεν μπορεί να ξεγράψει ότι είναι ο μοναδικός σύλλογος από την Ελλάδα που έφτασε μέχρι τον τελικό μιας διοργάνωσης και όχι όποιας κι όποιας αλλά της κορυφαίας που υπάρχει σε διασυλλογικό επίπεδο.
Αν ένας ακόμη σύλλογος αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς αυτός είναι η ΑΕΚ. Η ομάδα που συμπληρώνει την τριάδα όσων αγωνίστηκαν ποτέ στους ομίλους του Champions League. Εκεί όπου διατηρεί το… ρεκόρ ως ο μοναδικός σύλλογος που είχε απολογισμό έξι ισοπαλίες στους ισάριθμους αγώνες της φάσης των ομίλων. Παράλληλα, ο «δικέφαλος» είναι ο μόνος πέραν του Παναθηναϊκού που αγωνίστηκε σε ημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης και συγκεκριμένα στο UEFA Cup.
Η συνολική παρουσία των Ελληνικών ομάδων στην Ευρώπη σε αριθμούς:
Συμμετοχή σε 63 αγωνιστικές περιόδους, απουσιάζοντας από τις τέσσερις πρώτες του Champions League ή Κυπέλλου Πρωταθλητριών όταν ονομαζόταν τότε.
Αντιμέτωπες τουλάχιστον από μια φορά με 321 συλλόγους από 48 χώρες. Δεν αναμετρήθηκαν ποτέ ελληνικές ομάδες μεταξύ τους, ούτε βρέθηκε στο δρόμο τους κάποια από την Ανδόρα, την Αρμενία, το Κόσοβο, το Λιχτενστάιν, τα Σκόπια και το Σαν Μαρίνο.
Πραγματοποιήθηκαν 1348 αναμετρήσεις με… ελληνικό χρώμα σε έξι διοργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του Κυπέλλου Εκθέσεων που δεν διοργανωνόταν από την UEFA και το Intertoto Cup το οποίο ανέλαβε η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία επίσημα το 1995. Οι άλλες τέσσερις είναι το Κύπελλο Κυπελλούχων που ξεκίνησε το 1960 και καταργήθηκε το 1999, το Champions League όπως ονομάζεται έτσι από τα μέσα του 1992 το γνωστό σε όλους μέχρι τότε ως Κύπελλο Πρωταθλητριών, το Europa League όπως μετονομάστηκε το 2009 το UEFA Cup και το Europa Conference League.
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, 22 σύλλογοι έχουν ευρωπαϊκή προϊστορία, εκ των οποίων οι οκτώ έμειναν στη μια συμμετοχή. Ολυμπιακός Πειραιώς, Παναθηναϊκός, ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, Άρης, Ηρακλής, Πανιώνιος, ΟΦΗ, Λάρισα, Ατρόμητος, Αστέρας Τρίπολης, Αιγάλεω, Ξάνθη, Παναχαϊκή, Ολυμπιακός Βόλου, ΠΑΣ Γιάννινα, Απόλλων Σμύρνης, Καστοριά, Αθηναϊκός, Ιωνικός, Καλαμάτα και Ακράτητος είναι οι 22 ομάδες.
Τη χαρά της συμμετοχής σε όμιλο ευρωπαϊκής διοργάνωσης γεύτηκαν 9 ομάδες, ο Ολυμπιακός Πειραιώς, ο Παναθηναϊκός, η ΑΕΚ, ο ΠΑΟΚ, ο Άρης Θεσσαλονίκης, ο Αστέρας Τρίπολης, ο Πανιώνιος, η Λάρισα και το Αιγάλεω. Μόνο οι δύο τελευταίες δεν έχουν πολλαπλές συμμετοχές, ενώ γενικά ένας ευρωπαϊκός όμιλος είχε ελληνικό χρώμα 72 φορές. Μέσα σε αυτές υπολογίζονται οι δύο χρονιές που ο Παναθηναϊκός έπαιξε τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη φάση των ομίλων του Champions League, πριν καταλήξει στη σημερινή του μορφή. Δεν συμπεριλαμβάνονται οι τέσσερις συμμετοχές τριών συλλόγων σε όμιλο του Intertoto Cup.
Στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση, το Champions League, μόνο πέντε σεζόν διεξήχθησαν χωρίς ελληνική ομάδα στους ομίλους. Την αγωνιστική περίοδο 2003-2004 υπήρξε τριπλή εκπροσώπηση, ενώ εφτά φορές δύο σύλλογοι από τη χώρα έπαιξαν την ίδια σεζόν στους ομίλους.
Ιστορική ήταν και η σεζόν 2007-2008 κατά την οποία πέντε σύλλογοι της χώρας κατάφεραν να συμμετέχουν στους ομίλους της δεύτερης τη τάξει ευρωπαϊκής διοργάνωσης και μάλιστα όλες μέσω των προκριματικών. Από το 2004-2005 που εισήχθησαν οι όμιλοι στο UEFA Cup με τη μορφή των πέντε ομάδων με αναμετρήσεις μόνο μιας φοράς όλων μεταξύ τους μέχρι σήμερα που είναι με την κλασική μορφή (μια αλλαγή που έγινε το 2009 με τη μετονομασία σε Europa League) των τεσσάρων ομάδων δίνοντας από έξι αγώνες, μόνο το 2019-2020 δεν υπήρξε ελληνική παρουσία.
Μια ελληνική ομάδα έφτασε τουλάχιστον μέχρι τα προημιτελικά μιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης σε 17 περιπτώσεις. Στις 12 από αυτές η πορεία σταμάτησε εκεί, τρεις φορές ολοκληρώθηκε στα ημιτελικά, ενώ υπάρχει και μια συμμετοχή σε τελικό. Μέσα σε αυτές υπολογίζεται και η πορεία του ΠΑΟΚ που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.
Ιστορικές στιγμές, μεγάλες ευρωπαϊκές βραδιές και όλες οι πορείες στους «8» και παραπέρα:
Το ελληνικό… ντεμπούτο στην Ευρώπη έγινε τη σεζόν 1959-1960 όταν ο Ολυμπιακός αντιμετώπισε τη Μίλαν στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, γνωρίζοντας τον αποκλεισμό με ισοπαλία στον Πειραιά και ήττα στην Ιταλία. Οι «ερυθρόλευκοι» είχαν συμπεριληφθεί και στην κλήρωση της προηγούμενης αγωνιστικής περιόδου στη διοργάνωση και… έπεσαν με την Μπεσίκτας, αλλά αρνήθηκαν να ταξιδέψουν στην Κωνσταντινούπολη και έτσι έμειναν εκτός χωρίς να πατήσουν το χορτάρι.
Η πρώτη ελληνική ομάδα που φτάνει στα προημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης έγινε η ΑΕΚ τη σεζόν 1968-1969. Αφού πέρασε τα δύο πρώτα εμπόδια της στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, η πορεία της σταμάτησε από την Σπάρτακ Τρνάβα, με την ομάδα από τη Σλοβακία να περνάει με συνολικό σκορ 3-2.
Στην ίδια διοργάνωση δύο χρόνια αργότερα, ο Παναθηναϊκός διεκδίκησε το σημαντικότερο τρόπαιο στον κόσμο σε επίπεδο συλλόγων. Με τέσσερις προκρίσεις σε διπλές αναμετρήσεις, οι «πράσινοι» έφτασαν στον τελικό που διεξήχθη στις 2 Ιουνίου 1971 στο Γουέμπλεϊ χάνοντας από τον Άγιαξ με 2-0. Αξίζει να σημειωθεί πως ως φιναλίστ, λόγω της άρνησης του «Αίαντα» να αγωνιστεί στο Διηπειρωτικό Κύπελλο, η Ελληνική ομάδα αναμετρήθηκε λίγους μήνες αργότερα σε διπλούς τελικούς με αντίπαλο τη Νασιονάλ. Με ισοπαλία 1-1 στο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» και ήττα 2-1 στην Ουρουγουάη, το «τριφύλλι» έχασε το τρόπαιο.
Με όπλο την έδρα του, ο ΠΑΟΚ πέρασε τα δύο πρώτα εμπόδια που συνάντησε στο Κύπελλο Κυπελλούχων τη σεζόν 1973-1974, φτάνοντας στα προημιτελικά της διοργάνωσης. Η πορεία του σταμάτησε πάνω στη Μίλαν.
Με μια επική ανατροπή στα προημιτελικά, η ΑΕΚ έφτασε στους «4» του UEFA Cup τη σεζόν 1976-1977. Μετά από τρεις προκρίσεις, οι «κιτρινόμαυροι» βρέθηκαν κοντά στον αποκλεισμό όταν έχασαν με 3-0 από την Κουίνς Παρκ Ρέιντζερς στην Αγγλία, αλλά κέρδισαν με το ίδιο σκορ στην έδρα τους και πήραν το εισιτήριο για την επόμενη φάση μέσω της διαδικασίας των πέναλτι. Στα ημιτελικά δέχθηκαν δύο ήττες από τη Γιουβέντους, η οποία μετέπειτα σήκωσε και το τρόπαιο.
Τη σεζόν 1984-1985 ο Παναθηναϊκός με αήττητη πορεία σε έξι αγώνες πήγε μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και γεύτηκε τον αποκλεισμό από τη Λίβερπουλ, η οποία κέρδισε και τους δύο αγώνες.
Την ίδια χρονιά η Λάρισα έφτασε με δύο προκρίσεις μέχρι τους «8» του Κυπέλλου Κυπελλούχων, αλλά η Ντιναμό Μόσχας έδωσε τέλος στην πορεία των «βυσσινί».
Με τρεις σερί προκρίσεις ο Παναθηναϊκός έφτασε μέχρι τα προημιτελικά του UEFA Cup τη σεζόν 1987-1988. Στους «8» της διοργάνωσης όμως γνώρισε τον αποκλεισμό από την Κλαμπ Μπρυζ με συνολικό σκορ 3-2.
Μπορεί το 1992 να μετονομάστηκε σε Champions League το Κύπελλο Πρωταθλητριών, αλλά η φάση των ομίλων έκανε την εμφάνιση της ένα χρόνο προηγουμένως. Ο Παναθηναϊκός έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα που κατάφερε να αγωνιστεί, αφού πρώτα χρειάστηκε να περάσει τα εμπόδια των Φραμ Ρέικιαβικ και Γκέτεμποργκ. Τη σεζόν 1991-1992 λοιπόν οι «πράσινοι» έφτασαν στους «8» της διοργάνωσης, οι οποίοι ήταν με τη μορφή ομίλων, εκεί όπου αποκλείστηκαν τερματίζοντας στην 4η θέση μετά από δύο ισοπαλίες με Άντερλεχτ, ισάριθμους συμβιβασμούς με τη Σαμπντόρια που πήρε την πρωτιά και συνάμα την πρόκριση για τον τελικό, ενώ έχασε τόσο εντός όσο και εκτός έδρας από τον Ερυθρό Αστέρα.
Τη σεζόν 1992-1993 ο Ολυμπιακός Πειραιώς ξεπέρασε τις αντιπάλους που είχε στους δύο πρώτους γύρους του Κυπέλλου Κυπελλούχων και βρέθηκε στους «8» της διοργάνωσης. Στα προημιτελικά τέθηκε αντιμέτωπος με την Ατλέτικο Μαδρίτης, η οποία πήρε τελικά το εισιτήριο για την επόμενη φάση.
Για ακόμη μια φορά έφτασε μέχρι τα ημιτελικά της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης ο Παναθηναϊκός, που τη σεζόν 1995-1996 ξεκινώντας από τον προκριματικό γύρο πήρε την πρόκριση για τους ομίλους, έπειτα στα προημιτελικά και τα ημιτελικά. Στους «4» του Champions League παρότι κέρδισε μέσα στην Ολλανδία, ο Άγιαξ στάθηκε για ακόμη μια φορά ανυπέρβλητο εμπόδιο.
Με τέσσερις νίκες σε ισάριθμους αγώνες στους δύο πρώτους γύρους, η ΑΕΚ έφτασε στα προημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων της σεζόν 1996-1997. Στους «8» βρήκε μπροστά της την Παρί Σεν Ζερμέν, με τη Γαλλική ομάδα να είναι αυτή που προκρίθηκε.
Την επόμενη χρονιά οι «κιτρινόμαυροι» επανέλαβαν την πορεία τους. Φτάνοντας μέχρι τα προημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων, το όνειρο της ΑΕΚ σταμάτησε από τη Λοκομοτίβ Μόσχας.
Στα προημιτελικά του Champions League έφτασε τη σεζόν 1998-1999 ο Ολυμπιακός, περνώντας το εμπόδιο της Ανόρθωσης στα προκριματικά για μια θέση στους ομίλους και κερδίζοντας την πρόκριση από εκεί για τους «8». Η Γιουβέντους όμως με συνολικό σκορ 3-2 τον άφησε εκτός συνέχειας.
Την ίδια αγωνιστική περίοδο, στο Κύπελλο Κυπελλούχων, μια άλλη Ελληνική ομάδα έφτασε μέχρι τα προημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Ο λόγος για τον Πανιώνιο, που αποκλείστηκε στους «8» από τη μετέπειτα νικήτρια του τροπαίου Λάτσιο.
Την αγωνιστική περίοδο 2001-2002 ο Παναθηναϊκός έφτασε μια ανάσα από τα ημιτελικά του Champions League. Ξεκινώντας από την προκριματική φάση και περνώντας δύο φάσεις ομίλων, βρέθηκε στο δρόμο του η Μπαρσελόνα. Μέσα στην Αθήνα έκανε το βήμα πρόκρισης επικρατώντας των «μπλαουγκράνα», οι οποίοι κέρδισαν στο «Καμπ Νου» σε ένα παιχνίδι που οι «πράσινοι» προηγήθηκαν και παράλληλα έχασαν απίστευτες ευκαιρίες να σημειώσουν περισσότερα γκολ.
Ξεκινώντας από τον πρώτο γύρο του UEFA Cup της σεζόν 2002-2003, ο Παναθηναϊκός αφήνοντας εκτός συνέχειας τέσσερις ομάδες έφτασε στα προημιτελικά της διοργάνωσης. Εκεί συνάντησε την Πόρτο, την οποία κέρδισε εκτός έδρας, αλλά μέσα στην Ελλάδα έχασε τον αγώνα και την πρόκριση. Η Πορτογαλική ομάδα ήταν αυτή που τελικά σήκωσε την κούπα.
Τρεις ελληνικούς συλλόγους περιλάμβαναν οι όμιλοι της κορυφαίες διασυλλογικής διοργάνωσης τη σεζόν 2003-2004. Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός και ΑΕΚ αποκλείστηκαν στη φάση των ομίλων.
Με πέντε ομάδες εκπροσωπήθηκε η Ελλάδα στους ομίλους του UEFA Cup την αγωνιστική περίοδο 2007-2008. Όλες είχαν μπροστά τους να περάσουν έναν αντίπαλο, με τον Παναθηναϊκό να πετυχαίνει δύο νίκες, ενώ η ΑΕΚ, ο Άρης Θεσσαλονίκης, η Λάρισα και ο Πανιώνιος πήραν το εισιτήριο για τους ομίλους με νίκη στο πρώτο παιχνίδι και ήττα στο δεύτερο. Από τους ομίλους μόνο οι «πράσινοι» και ο «δικέφαλος» προκρίθηκαν, αλλά μέχρι τη φάση των «16» ήταν το ταβάνι τους.
Πιο πρόσφατη επιτυχία είναι ασφαλώς η τρέχουσα πορεία του ΠΑΟΚ, που βρίσκεται στα προημιτελικά του Europa Conference League. Αντίπαλος του η Μαρσέιγ και θα χρειαστεί μεγάλη υπερπροσπάθεια για να την περάσει. Εδώ που έφτασε όμως ο «δικέφαλος του βορρά» μπορεί να ονειρεύεται ότι θέλει, ακόμη και να γίνει η πρώτη ομάδα που κατακτά το τρόπαιο της νεοσύστατης διοργάνωσης. Ένα βήμα όμως τη φορά…
του Γιώργου Γεωργίου
*πηγή φωτογραφίας: ΑΡ
