Την πρότασή της για ποινικοποίηση της γυναικοκτονίας παρουσίασε, την Τετάρτη, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών η Πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου. Σε δηλώσεις της η κ. Δημητρίου ανέφερε ότι με την πρόταση αυτή η Κυπριακή Δημοκρατία και η Βουλή πρωτοστατούν στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την απάλειψη των στερεοτύπων. Όπως είπε, η γυναικοκτονία είναι η πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας και η συγκεκριμένη τροποποίηση του ποινικού κώδικα θα ενισχύσει το νομικό οπλοστάσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας έτσι που να συνάδει και με τις υποχρεώσεις της για εξάλειψη της βίας και των διακρίσεων προς τις γυναίκες ή ομάδες γυναικών. Η συγκεκριμένη τροποποίηση, πρόσθεσε, δίνει μια ορατότητα σε μια κοινωνική πραγματικότητα που ο νομοθέτης δεν μπορεί πλέον να καλύψει ή να παραβλέψει. Ανέφερε επίσης ότι είναι πολύ σημαντικό ότι η συγκεκριμένη τροποποίηση θα συμβάλει στην απάλειψη των στερεοτύπων, στην ενσυναίσθηση, αλλά και στην κουλτούρα πλήρους σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Σήμερα γίνεται ένα μεγάλο άλμα στα δικαιώματα των γυναικών, στην ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην αντιμετώπιση ενός παραδεκτού πλέον φαινομένου της γυναικοκτονίας που μετά ειδικότερα και την πανδημία βρίσκεται σε έξαρση», είπε. Ερωτηθείσα για τις επιφυλάξεις που εκφράστηκαν από τη Νομική Υπηρεσία, η κ. Δημητρίου, είπε ότι πρόκειται για διαφοροποίηση της περιγραφής του αδικήματος, ενώ δεν αλλάζει οτιδήποτε στις ποινές. Εξέφρασε την ελπίδα ότι και με τη βοήθεια των ειδικών για τα ζητήματα αυτά και της Νομικής Υπηρεσίας θα γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μη δυσκολέψει την απόδειξη των γυναικοκτονιών.
Είπε επίσης ότι η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα που έχει ποινικοποιήσει τον σεξισμό και ότι η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να πρωτοστατήσει και στο θέμα της γυναικοκτονίας και να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για αντιμετώπιση του φαινομένου. Πρόσθεσε ότι ανάλογες δράσεις βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη και σε άλλες χώρες. Σκοπός της πρότασης νόμου είναι να τροποποιηθεί ο ποινικός κώδικας ώστε να θεσπιστεί το αδίκημα της γυναικοκτονίας, το οποίο θα επισύρει ποινή φυλάκισης διά βίου. Όπως σημειώνεται στην πρόταση, η γυναικοκτονία, δηλαδή η δολοφονία γυναικών ή κοριτσιών κάτω των δεκαοκτώ, ως πράξη που οφείλεται μεταξύ άλλων στην ενδοοικογενειακή βία, ή σεξουαλική βία, ή σε λόγους τιμής ή θρησκευτικών πεποιθήσεων και πρακτικών ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων στις πλείστες των περιπτώσεων παραμένει ατιμώρητη, εδραιώνοντας την αντίληψη ότι η βία κατά των γυναικών είναι φαινόμενο αποδεκτό ή και αναπόφευκτο. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρεται επίσης, η βία κατά των γυναικών γίνεται ευρέως αποδεκτό ότι αποτελεί μια μορφή διάκρισης που παραβιάζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας. Με την πρόταση θεσπίζεται το ιδιώνυμο αδίκημα της γυναικοκτονίας, προς αντιμετώπιση του νέου εγκληματολογικού και ανθρωπολογικού φαινομένου της γυναικοκτονίας (femicide), όπως αυτό εκδηλώνεται από μέρους ανδρών εις βάρος των γυναικών, επειδή ακριβώς τα θύματα είναι γυναίκες. Στην πρόταση γυναικοκτονία θεωρείται η θανάτωση γυναίκας ως αποτέλεσμα, άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, βασανισμού και μισογυνισμού, λόγων τιμής, θρησκευτικών πεποιθήσεων, πρακτικής ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων, σεξουαλικού προσανατολισμού και/ή ταυτότητας φύλου, σχέσης εξάρτησης, εμπιστοσύνης ή επιρροής η οποία δημιουργεί ευαλωτότητα, άσκησης βίας προς επίτευξη συνουσίας, άσκησης ενδοοικογενειακής βίας, στοχοποίησης στο πλαίσιο ενόπλων συγκρούσεων.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στην Επιτροπή από την Επιστημονική Διευθύντρια του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ) Άντρη Αντρονίκου, το 2020 καταγγέλθηκαν συνολικά 2.147 υποθέσεις βίας, εκ των οποίων οι 880 αφορούν περιπτώσεις γυναικών με αυξημένα περιστατικά βίας τους τελευταίους τρεις μήνες, 407 γυναίκες που δέχθηκαν απειλές κατά της ζωής τους, 322 γυναίκες που δέχθηκαν βία με κάποιο αντικείμενο ή όπλο και 129 γυναίκες που κατήγγειλαν απόπειρα στραγγαλισμού.
Σύμφωνα με τη Διευθύντρια του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου, Σουζάνα Παύλου από το 2010-2016 καταγράφηκαν 28 υποθέσεις γυναικοκτονίας, εκ των οποίων το 75% έγιναν στο πλαίσιο της συντροφικής ενδοοικογενειακής βίας. Από το 2019-2020 καταγράφηκαν 13 γυναικοκτονίες μεταξύ των οποίων και δυο παιδιά. Όπως ανέφερε, η πλειοψηφία των δραστών ήταν άνδρες και Κύπριοι.
