Η μέχρι σήμερα λειτουργία του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ) χαρακτηρίζεται από σοβαρά κενά και αδυναμίες, όσον αφορά στη χρηματοοικονομική διαχείριση και την εταιρική διακυβέρνηση και δεν έχουν ληφθεί τα δέοντα μέτρα για την απεξάρτησή του από την κρατική στήριξη και την ομαλή μετάβαση σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού την 1.6.2024, αναφέρεται στην Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας με θέμα «Διαχειριστικός Έλεγχος και Έλεγχος Συμμόρφωσης του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας».

Σημειώνει ότι οι ασθενείς στα νοσηλευτήρια του Οργανισμού έχουν μειωθεί δραστικά, με αποτέλεσμα τη μείωση των εσόδων, ενώ αντίθετα οι δαπάνες παρουσιάζουν σημαντική αύξηση, κυρίως λόγω συνεχούς αύξησης του κόστους μισθοδοσίας.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία εντοπίζει επίσης, αδυναμίες και παραλείψεις σχετικά με την εφαρμογή της περί δημοσίων συμβάσεων νομοθεσίας, κυρίως κατά την περίοδο της πανδημίας, κατ΄ επίκληση της οποίας διαπιστώθηκαν παρατυπίες από τον Οργανισμό στη διενέργεια διαγωνισμών, για κάλυψη κατεπειγουσών αναγκών του και σε μερικές περιπτώσεις δεν τηρήθηκαν οποιεσδήποτε διαδικασίες, ενώ ερμηνεύτηκαν αυθαίρετα και καταχρηστικά οι πρόνοιες των όρων συγκεκριμένου διαγωνισμού.

Επίσης, ο ΟΚΥπΥ προκήρυξε διαγωνισμούς με την χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία της μεθόδου της ολοκληρωμένης μελέτης και προκήρυξης ανοικτού διαγωνισμού για την επιλογή Εργολάβου, για τα αναπτυξιακά έργα Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας του ΟΚΥπΥ, μεγάλο μέρος των οποίων έχουν αυστηρά χρονοδιαγράμματα, αφού χρηματοδοτούνται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ, διαδικασία η οποία δεν θα επέφερε το απαιτούμενο αποτέλεσμα και με την οποία η Ελεγκτική Υπηρεσία διαφώνησε.

Ο ΟΚΥπΥ, σημειώνεται, παρά το γεγονός ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος, προχώρησε τελικά στην ακύρωση του εν λόγω διαγωνισμού και θα υιοθετηθεί η μέθοδος της Μελέτης-Κατασκευής-Συντήρησης, μέσω της οποίας θα διασφαλισθεί η έγκαιρη και επιτυχής υλοποίηση των Έργων με τον πιο αποτελεσματικό και οικονομικό τρόπο.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία παρατηρεί επίσης «περίεργη» κωλυσιεργία από τον ΟΚΥπΥ, στην προώθηση του νέου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Υγείας, του οποίου Αναθέτουσα Αρχή είναι το Υπουργείο Υγείας, αναλώνοντας σημαντικό χρόνο και προσπάθεια στην προώθηση μιας διαφορετικής λύσης με απευθείας σύναψη σύμβασης με τον υφιστάμενο Ανάδοχο, την οποία η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρούσε παράνομη και χωρίς να επέφερνε πραγματικό όφελος στο δημόσιο.

Στην Έκθεση συστήνεται όπως ο Οργανισμός προχωρήσει, το συντομότερο δυνατόν, στην ετοιμασία Στρατηγικού Σχεδίου με μεσοπρόθεσμους στόχους/επιχειρησιακά σχέδια, που να συνδέονται με τον Προϋπολογισμό και το οποίο να διασφαλίζει τη βιωσιμότητά του σε ανταγωνιστικό περιβάλλον από την 1.6.2024 και μετά.

Επίσης, να εφαρμόζονται αυστηρά οι πρόνοιες της περί Δημοσίων Συμβάσεων νομοθεσίας, έτσι ώστε να ολοκληρώνονται έγκαιρα τα έργα του Οργανισμού στο πλαίσιο της σχετικής νομοθεσίας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων, προς όφελος του δημοσίου.

Τρωτά σημεία και αδυναμίες στον διορισμό του πρώην Προέδρου ΔΣ του ΟΚΥπΥ

Στην Έκθεση της, η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει ότι διαπίστωσε τρωτά σημεία και αδυναμίες, αναφορικά με τον διορισμό του πρώην Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου, ήτοι, σύγκρουση συμφερόντων λόγω της σχέσης του με επιχειρήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο με συναφείς δραστηριότητες.

«Από την εξέταση του θέματος από την Υπηρεσία μας, διαφάνηκε ότι ο Πρόεδρος του ΔΣ, ο οποίος αρχικά διορίστηκε με Απόφαση του ΥΣ, ημερ. 19.12.2017, Απόφαση η οποία ανακλήθηκε, ώστε να ληφθεί νέα Απόφαση για διορισμό στις 2.5.2018, είχε πράγματι συμφέρον σε επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου, των οποίων οι δραστηριότητες είναι συναφείς με τις δραστηριότητες του ΟΚΥπΥ και συνεπώς προέκυπτε άμεσο, έμμεσο και συγκρουόμενο συμφέρον (σύγκρουση συμφερόντων) και άρα ασυμβίβαστο και δεν θα έπρεπε το ΥΣ να προέβαινε σε έναν τέτοιο διορισμό.

Περαιτέρω, διαπιστώσαμε ότι, για τον Πρόεδρο του ΔΣ του ΟΚΥπΥ προέκυπτε ζήτημα προς εξέταση, καθότι κατά την ανάληψη των καθηκόντων του δεν συμπεριέλαβε στη δήλωσή του προς το ΥΣ το συμφέρον που διατηρούσε σε επιχειρήσεις των οποίων οι δραστηριότητες είναι συναφείς με τις δραστηριότητες του ΟΚΥπΥ ή και το συμφέρον του αναφορικά με τις δραστηριότητες της συζύγου του. Στις 27.2.2019, ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΟΚΥπΥ υπέβαλε την παραίτησή του, η οποία έγινε αποδεκτή από το ΥΣ στις 7.3.2019», σημειώνεται στην Έκθεση.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία, διαπίστωσε επίσης, αδυναμίες και στη διαδικασία πρόσληψης του πρώην Γενικού Διευθυντή, ο οποίος, σύμφωνα με την έκθεση του συμβουλευτικού οίκου που αξιολόγησε τους αιτητές για τη θέση του Γενικού Διευθυντή, δεν ικανοποιούσε το κριτήριο της δεκαπενταετούς πείρας στη διοίκηση μεγάλου οργανισμού.

«Όσον αφορά στον ΓΔ του ΟΚΥπΥ, η Υπηρεσία μας διαπίστωσε ότι, σύμφωνα και με την έκθεση του συμβουλευτικού οίκου που ανέλαβε τη διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων όλων των υποψηφίων που κατέχουν τα απαιτούμενα προσόντα, σύμφωνα με τους όρους της προκήρυξης του σχεδίου υπηρεσίας της εν λόγω θέσης, κατεγράφη η θέση του οίκου ότι το πρόσωπο που τελικά επιλέγηκε και διορίστηκε δεν ικανοποιούσε το κριτήριο της δεκαπενταετούς τουλάχιστον πείρας στη διοίκηση μεγάλου οργανισμού με αυξημένα επίπεδα ευθύνης, από την οποία δεκαετής τουλάχιστον πείρα σε ανώτατη διευθυντική/διοικητική θέση που περιλαμβάνει προγραμματισμό, οργάνωση, καθοδήγηση, συντονισμό και έλεγχο εργασιών. Παρά ταύτα, το ΔΣ του ΟΚΥπΥ, σε συνεδρίες του, ημερ. 31.8.2018 και 6.9.2018, κατέληξε στον τελικό κατάλογο των υποψηφίων, στον οποίο περιλήφθηκε και το όνομα του τελικά επιλεγέντος Γενικού Διευθυντή. Τελικά, το ΔΣ του ΟΚΥπΥ αποφάσισε στις 5.9.2019 να τερματίσει τη σύμβαση εργοδότησης του συγκεκριμένου προσώπου», προστίθεται.

Σύσταση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, είναι όπως η επιλογή προσώπων, για πρόσληψη στον Οργανισμό, γίνεται στη βάση των διεθνών αποδεκτών κωδίκων διακυβέρνησης.

Δεν υπάρχει πρόοδος στην αυτονόμηση του Οργανισμού

Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε ότι δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα και δεν έχει επιτευχθεί πρόοδος αναφορικά με την αυτονόμηση του Οργανισμού, η οποία, βάσει της νομοθεσίας, πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι την 1.6.2024.

Από τους Προϋπολογισμούς του Οργανισμού για τα έτη 2019-2021, φαίνεται ότι υπάρχουν σοβαρές αρνητικές αποκλίσεις των πραγματικών εσόδων, σε σύγκριση με τα προϋπολογισθέντα έσοδα, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση μεγάλων ελλειμμάτων.

Επίσης, οι προβλέψεις για τα έτη 2022-2024 δεν είναι ευοίωνες, λόγω της συνεχούς μείωσης των ασθενών που επισκέπτονται τα κρατικά νοσηλευτήρια. Συστήσαμε όπως ετοιμαστεί Στρατηγικό Σχέδιο για τους μεσοπρόθεσμους στόχους του Οργανισμού με τη μορφή επιχειρησιακών σχεδίων, οι οποίοι να συνδέονται με τον Προϋπολογισμό.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε ότι δόθηκαν γενικές και οριζόντιες αυξήσεις στο νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς και μεγάλες αυξήσεις υπό τη μορφή διαφόρων γενικών και ειδικών επιδομάτων στο ιατρικό προσωπικό, χωρίς να υπάρχει διασύνδεση με την παραγωγικότητα και τα έσοδα.

Άλλη διαπίστωση είναι ότι ο εσωτερικός έλεγχος στον Οργανισμό είναι υποβαθμισμένος και υποστελεχωμένος.

Κατά την αξιολόγηση του διαγωνισμού για την ανάθεση/κατακύρωση του έργου Συμπλήρωσης τριών Νοσηλευτικών Μονάδων στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, δεν τηρήθηκαν από τον ΟΚΥπΥ οι αρχές που πρέπει να διέπουν τη διενέργεια των δημοσίων συμβάσεων, όπως είναι η ισότιμη και χωρίς διάκριση αντιμετώπιση των οικονομικών φορέων, η αναλογικότητα, η διαφάνεια, καθώς επίσης η αξιοπιστία της ακολουθούμενης διαδικασίας για την αξιολόγηση και την κατακύρωση του διαγωνισμού.

Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, ο Οργανισμός ενέκρινε αντικατάσταση του υπεργολάβου των μηχανολογικών εγκαταστάσεων του έργου συμπλήρωσης τριών Νοσηλευτικών Μονάδων στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, αξίας €403.200+ΦΠΑ σε σύνολο €1.667.000+ΦΠΑ, που ήταν το ποσό της προσφοράς του Αναδόχου, χωρίς να ακολουθηθούν οι νενομισμένες διαδικασίες.

Άλλη διαπίστωση στην Έκθεση, είναι ότι δεν έχει τηρηθεί από τον ΟΚΥπΥ οποιαδήποτε διαδικασία προσφορών, σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες της νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων, για την ανάθεση της ετοιμασίας της μελέτης και επίβλεψης των εργασιών, καθώς και της κατασκευής της Νέας Μονάδας Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.

Επίσης, δεν εξετάστηκαν από τον ΟΚΥπΥ πιθανές εναλλακτικές μέθοδοι για τον τρόπο υλοποίησης του έργου. Το θέμα διερευνάται από την Αστυνομία, ως προς το ενδεχόμενο διάπραξης ποινικών αδικημάτων. Συστήσαμε όπως εφαρμόζονται πιστά, σε όλες τις περιπτώσεις και για όλες τις ανάγκες, οι αρχές που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις.

Πως απαντά ο ΟΚΥΠΥ

Με αφορμή τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του Γενικού Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη, ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας τονίζει πως τόσο η Έκθεση όσο και οι συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι απόλυτα σεβαστές και βοηθητικές.

Σε ανακοίνωση του, ο ΟΚΥπΥ αναφέρει ότι όλα τα σημεία που θέτει ο Γενικός Ελεγκτής, έχουν μελετηθεί και θα αξιοποιηθούν, εκεί και όπου απαιτείται.

«Για τον ΟΚΥπΥ, ο έλεγχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας έχει τη δική του σημασία και αξία και μπορεί να βοηθήσει τον Οργανισμό να επιτύχει τους στόχους του: Την μετατροπή του σε σύγχρονο, ευέλικτο και αποτελεσματικό Οργανισμό, την οικονομική του αυτονόμηση και την αναβάθμιση των νοσηλευτηρίων και υπηρεσιών του», σημειώνεται.

Το Διοικητικό Συμβούλιο και η Διεύθυνση του ΟΚΥπΥ, σημειώνεται, είναι σε συνεχή επαφή με την Ελεγκτική Υπηρεσία και προσβλέπει σε εμβάθυνση της συνεργασίας των δύο πλευρών.