Το σχέδιο που επεξεργάστηκε η Κυβέρνηση για τους προσφυγικούς οικισμούς είναι κοστολογημένο, βιώσιμο, αποτελεσματικό και με άμεση εφαρμογή, λέει στο ΚΥΠΕ  ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για ένα τιτάνιο έργο και το Υπουργείο του ακούει τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες των επηρεαζόμενων και θέλει να τους ενημερώσει ορθά και με σαφήνεια.

Παράλληλα αναφέρθηκε σε αλλαγές που έγιναν στο σχέδιο ώστε το ποσό επιδότησης ενοικίου να παρέχεται στη βάση του τύπου διαμερίσματος που κατέχουν και αφήνουν ενώ προστίθενται έξι μήνες διορία για εκκένωση διαμερισμάτων.

Ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που χρονίζει και βγήκε στην επιφάνεια μετά τους πρόσφατους σεισμούς στην Τουρκία. Ανέφερε ότι η μελέτη του ΥΠΕΣ κατηγοριοποιεί τους οικισμούς και σε μια κατηγορία εντάσσει 43 πολυκατοικίες με τα μεγαλύτερα προβλήματα που κρίνονται σε πρώτη φάση ότι είναι ασύμφορο να επιδιορθωθούν.

Υπενθύμισε ότι πριν καν αναλάβει η παρούσα Κυβέρνηση και λίγους μέρες αφότου ανέλαβε, υπήρχε τεράστια αντίδραση από τους ίδιους τους ενοίκους ότι είναι επικίνδυνες οι πολυκατοικίες.

«Το θέσαμε ως άμεση προτεραιότητα και σε τριάντα μέρες ήρθαμε με σχέδιο», υπέδειξε.

Το σχέδιο ομαδοποιεί τους πρόσφυγες πρώτης γενιάς ή τους κληρονόμους τους, τους πρόσφυγες που μεταγενέστερα πήραν την κατοικία αλλά ήδη πήραν κάποια άλλη βοήθεια όταν αγόραζαν το διαμέρισμα, και τους μη πρόσφυγες που αγόρασαν διαμερίσματα. Σύμφωνα με τον ΥΠΕΣ το 10% περίπου από το σύνολο των 358 πολυκατοικιών, ανήκουν σε μη πρόσφυγες που το αγόρασαν ως επένδυση ή ως πρώτη κατοικία.

Ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι έγινε προσπάθεια σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις κατεδάφισης να εξευρεθούν άδεια οικόπεδα στους ίδιους χώρους για οικοδόμηση των νέων πολυκατοικιών.

Απαντώντας στις αντιδράσεις μερίδας επηρεαζομένων ο ΥΠΕΣ απέρριψε τα περί ξεσπιτώματος λέγοντας ότι «προσωπικά εγώ και νομίζω και η κοινή γνώμη δεν βρίσκουμε ότι ξεσπιτώνουμε κάποιους, το ξεσπίτωμα θα γίνει ούτως ή άλλως για εκείνες (τις πολυκατοικίες) που θα κατεδαφιστούν».

«Αν εννοούν κάποιοι ότι πρέπει να κτιστεί στον ίδιο χώρο, ακριβώς στο ίδιο οικόπεδο, αυτό είναι αδύνατο για σκοπούς χρόνου. Προσπάθεια μας ήταν να έχει άμεση εφαρμογή λόγω και της ανάγκης να προσφέρουμε ασφάλεια και υγεία σε αυτά τα άτομα και αυτό ήταν το πρώτιστό μας μέλημα», ανέφερε.

Ο ΥΠΕΣ είπε ότι επεξεργάστηκαν σχέδιο που είναι κοστολογημένο, βιώσιμο, αποτελεσματικό και με άμεση εφαρμογή και για να συμβούν αυτά εξευρέθηκαν χώροι παραπλήσιοι, 100, 200 ή 500 μέτρα. Ανέφερε ότι σε μια ή δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει χώρος και έπρεπε να εξευρεθεί άλλη λύση.

Επιπρόσθετα εξήγησε ότι οι ένοικοι των πολυκατοικιών που θα κατεδαφιστούν θα καταβάλουν μια συνεισφορά περίπου 10% της αξίας.

«Αν δούμε τη μεγάλη εικόνα, κάποια διαμερίσματα και πολυκατοικίες το λένε και οι πολιτικοί μηχανικοί, έχουν μια ζωή 40-50 χρόνια. Άρα και ιδιωτική πολυκατοικία να ήταν αυτό θα συνέβαινε. Τώρα κλείνουν τα 40-50 χρόνια και ερχόμαστε ως κράτος, αντιλαμβανόμενοι (το πρόβλημα) και για να δώσουμε και αξιοπρέπεια σε αυτούς τους ανθρώπους, την ασφάλεια και υγεία γιατί κινδύνευαν, προσφέρουμε αυτό το σχέδιο», ανέφερε.

Στις περιπτώσεις που πρέπει να κατεδαφιστεί μια πολυκατοικία οι ένοικοι θα λάβουν το 90% της αξίας του καινούργιου διαμερίσματος από το κράτος.

«’Άρα αντιλαμβάνεστε αν κάποιος θα πάρει ένα μονάρι θα έχει να συνεισφέρει 10.000-12.000 και θα πάρει ένα μονάρι που  αξίζει 140.000-150.000 ανάλογα με την περιοχή. ‘Ένα δυάρι θα βάλει 20.000 συνεισφορά που αξίζει 200.000 ανάλογα με την περιοχή», εξήγησε.

Ο κ. Ιωάννου είπε ότι το ΥΠΕΣ αντιλαμβάνεται ότι κάποιοι μπορεί να έχουν οικονομικές δυσκολίες και για το λόγο αυτό είναι σε συνεννόηση με τον Οργανισμό Χρηματοδότησης Στέγης σε μια προσπάθεια να εκπονηθεί ένα σχέδιο ειδικά για αυτές τις κατηγορίες.

Ανέφερε παράλληλα ότι επικοινώνησε και με ιδιωτική τράπεζα η οποία αντικρίζει θετικά το ενδεχόμενο εκπόνησης επίσης κάποιου σχεδίου, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης με χαμηλό επιτόκιο και κάποιους άλλους όρους.

«Όμως όπως έχω πει πρόκειται για ένα τιτάνιο έργο, και το είχαμε πει από τη πρώτη στιγμή ότι θα υπάρξουν πρακτικά προβλήματα, αλλά με συνεργασία και συνεννόηση βρίσκουμε λύσεις», ανέφερε.

Σύμφωνα με τον Υπουργό, όποιος διαμένει στις 43 πολυκατοικίες που θα κατεδαφιστούν και δεν νιώθει ασφάλεια, μπορεί άμεσα να αποχωρήσει και να λαμβάνει επιδότηση που θα ξεκινά όμως από την μέρα που κρίνεται ένα κτίριο κατεδαφιστέο, εξηγώντας ότι ακόμη αναμένεται η ολοκλήρωση της επιτόπιας έρευνας από το ΕΤΕΚ για να επιβεβαιώσει τα ευρήματα της έρευνας που έκανε το ΥΠΕΣ πριν κάποιο καιρό.

«Όποιος αποχωρεί άμεσα από το διαμέρισμα, ανεξάρτητα από το που μένει μετά, επειδή αποστερείται το διαμέρισμα αυτό, θα λαμβάνει επιδότηση ίσης αξίας του διαμερίσματος από το οποίο αποχωρεί. Δηλαδή αν ένας πρόσφυγας εκκενώσει το διαμέρισμα τριών υπνοδωματίων θα παίρνει τα 800 ευρώ για τους 24 μήνες αν αποχωρήσει την 1η μέρα, αν αποχωρήσει στο μήνα για τους 23 μήνες κ.ο.κ.  Και θα δίνουμε περιθώριο έξι μήνες σε όσους επιθυμούν για να κάνουν τις δικές τους διευθετήσεις με δική τους ευθύνη», ανέφερε.

Ο κ. Ιωάννου είπε ότι το κτίριο θα κριθεί κατεδαφιστέο και θα ενημερωθούν για τα προβλήματά του προσθέτοντας ότι παρότρυνση του Υπουργείου είναι να το εκκενώσουν άμεσα.

Ωστόσο, αν κάποιος επιλέξει με δική του ευθύνη να μείνει έως και έξι μήνες, μπορεί να πράξει και να κάνει τις διευθετήσεις του. Αν κάποιος αποχωρεί από τριάρι το ορθό και δίκαιο, σύμφωνα με τον Υπουργό είναι να λαμβάνει επιδότηση για το διαμέρισμα που εγκαταλείπει. Δηλαδή θα παίρνει επιδότηση 800 ευρώ.

«Άρα αντιλαμβάνεστε ότι αν κάποιος επιλέξει ένα δυάρι 600 ευρώ , και αποχωρήσει και πάει να μείνει με τα παιδιά του, θα εξοικονομήσει αυτά τα 600 ευρώ για δικές του ανάγκες ή για εξεύρεση της δόσης για το αντίστοιχο διαμέρισμα που θα λάβει», ανέφερε.

Ο κ. Ιωάννου εξήγησε ότι δεν εξαρτάται από το κράτος πότε θα ολοκληρωθεί αυτό το πλάνο καθώς η Κυβέρνηση δίνει τις χορηγίες, πληρώνει τον μελετητή και μετά επαφίεται στους επηρεαζόμενους πόσο γρήγορα θα κινηθούν.

«Αν για παράδειγμα αποφασίσουν οι πρώτοι 16 από 2 διαφορετικές πολυκατοικίες ότι ‘συμφωνούμε και θέλουμε να πάρουμε ένα δυάρι’. Τότε παίρνουν το εφάπαξ ποσό το οποίο ουσιαστικά δίνεται στον εργολάβο, παίρνουν προσφορές με την καθοδήγηση του μελετητή, κατακυρώνεται η προσφορά και ξεκινά το έργο», ανέφερε.

Ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι στόχος είναι να εξηγηθούν όλες οι λεπτομέρειες και για το λόγο αυτό οργανώνονται συγκεντρώσεις, έχουν εκδοθεί οδηγοί, λειτουργεί γραμμή επικοινωνίας, υπάρχουν ερωτο-απαντήσεις στο διαδίκτυο και ζητήθηκε και η συνδρομή των τοπικών αρχών για σωστή ενημέρωση. Απηύθυνε έκκληση στο κοινό να δει τις πρόνοιες και τα θετικά του σχεδίου, και όπου υπάρχουν προβλήματα, να δίνονται λύσεις.

Ανέφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι εξευρέθηκε λύση για άτομα με κινητικά προβλήματα ή ηλικιωμένους που θα έχουν προτεραιότητα στο ισόγειο, θα υπάρξει συνδρομή στην μετακόμιση σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, κάποιες από τις οποίες έχουν ήδη εντοπίσει και χώρους αποθήκευσης.

Ο κ. Ιωάννου εξήρε και την συνδρομή των κομμάτων, της επιτροπής προσφύγων της Βουλής, της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων και άλλων οργανωμένων συνόλων και τόνισε ότι επέρχονται συνεχώς βελτιώσεις.

Τ/κ περιουσίες, επισημάνσεις Ελεγκτή και προσπάθεια αλλαγών

Ο κ. Ιωάννου είπε ότι το θέμα των τ/κ περιουσιών ήταν ένα από τα πρώτα θέματα για τα οποία ζήτησε ενημέρωση, αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του και για το οποίο έχει εκπονηθεί πλάνο δράσης που θα οριστικοποιηθεί.

Ανέφερε ότι είναι γενικά παραδεκτό ότι και η υφιστάμενη νομοθεσία και κανονισμοί, το υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, λέγοντας ότι πρόκειται για νομοθεσίες που εκπονήθηκαν πριν από 40 χρόνια που ήταν διαφορετικές οι ανάγκες και τα δεδομένα της εποχής.

«Υπάρχει όντως και ανεπαρκής οικονομική διαχείριση, αν σκεφτεί κάποιος ότι είναι κοστολογημένες οι τ/κ περιουσίες κάποια δισεκατομμύρια αλλά τα έσοδα του κράτους από τις μισθώσεις είναι κάποια εκατομμύρια, ούτε καν διψήφιος αριθμός» ανέφερε.

Είπε επίσης ότι και τον μισό προϋπολογισμό της υπηρεσίας διαχείρισης τ/κ περιουσιών τον συνεισφέρει το κράτος, γιατί δεν αρκούν οι μισθώσεις.

«Σημαίνει ότι κάτι πάει λάθος τουλάχιστον με την οικονομική διαχείριση. Επίσης δεν υπήρχε επαρκής μηχανισμός ελέγχου των μισθώσεων, δεν ήξεραν πόσα και πότε πλήρωνε κάποιος, δεν υπήρχε μηχανογράφηση και δεν είναι επαρκώς στελεχωμένη η υπηρεσία. Έχοντας μιλήσει με τους υπηρεσιακούς θεωρώ ότι σε κάποια πράγματα κακώς δέχονται την κριτική, τουλάχιστον αυτοί που είναι άμεσα ενταγμένοι στην υπηρεσία τ/κ περιουσιών. Είναι όντως υποστελεχωμένοι», ανέφερε.

Ο ΥΠΕΣ είπε ότι στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας και ότι το σχετικό ν/σ είναι στην Νομική Υπηρεσία για έλεγχο. Ανέφερε ότι η νομοθεσία θα βελτιώσει τη διαχείριση, θα διορθώσει στρεβλώσεις και πλέον θα γίνεται πιο αξιοκρατικά και με ισονομία η διαχείριση των τ/κ περιουσιών.

Στα σκαριά είναι και η μηχανογράφηση και ο ίδιος είπε ότι έδωσε και κάποιες εντολές για να γίνει αγορά υπηρεσιών για κάποιες υπηρεσίες όπως π.χ κτηματολογικές καθώς το κτηματολόγιο δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει την υπηρεσία διαχείρισης τ/κ περιουσιών.

«Λαμβάνουμε πολύ σοβαρά και τις παρατηρήσεις του Γενικού Ελεγκτή που όντως υπήρχε κακοδιαχείριση σε κάποιες περιπτώσεις, υπενοικιάσεις που δεν έπρεπε να γίνονταν, για περιουσίες που αξίζουν εκατομμύρια το κράτος λαμβάνει ψίχουλα. Δεν είναι εύκολο να διορθωθούν οι στρεβλώσεις αυτές ειδικά όταν υπάρχουν κάποια τετελεσμένα, αλλά πρόθεσή μας είναι σταδιακά να υπάρξει μια ουσιαστική βελτίωση όσον αφορά τη διαχείριση των τ/κ περιουσιών» , είπε ο ΥΠΕΣ.

Υπενθύμισε ότι αυτή τη στιγμή και με βάση τις καταγγελίες του Ελεγκτή τρέχει μια έρευνα από την Αστυνομία και ο ίδιος θα αναμένει το πόρισμα της ποινικής έρευνας. Πρόσθεσε ότι οι υπάλληλοι που πιθανό να εμπλέκονται έχουν μετακινηθεί «αλλά ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της έρευνας που επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα πιθανά αδικήματα, για όλα τα άλλα θέματα προχωρούμε με τις ενέργειές μας», ανέφερε.

Ο κ. Ιωάννου συμφώνησε ότι ένας από τους ρόλους του Υπουργείου είναι να εποπτεύει εξ’ ου και γίνεται ενημέρωση για όλες τις υπηρεσίες και τις βελτιώσεις που πρέπει να γίνονται με στόχο την εξυπηρέτηση του πολίτη, με χρονοδιαγράμματα και πρακτικά αποτελέσματα.

Παραδέκτηκε ότι το έργο είναι τεράστιο στο δικό του Υπουργείο με τις πολλές υπηρεσίες και αρμοδιότητες, αλλά τίθενται στόχοι και προτεραιότητες όπως είναι η δημιουργία Υφυπουργείου μετανάστευσης, το θέμα των προσφυγικών πολυκατοικιών και το στεγαστικό γενικότερα. Σημείωσε ότι επιδιώκει και προσβλέπει στην συνεργασία και με τα κοινοβουλευτικά κόμματα για μια αμφίδρομη επικοινωνία «γιατί δεν τα ξέρουμε όλα εμείς οπότε πρέπει να έχουμε επικοινωνία με τα κόμματα και με τα οργανωμένα σύνολα για θέματα του Υπουργείου».

Στεγαστικό και νέες ανακοινώσεις

Ο ΥΠΕΣ είπε ότι προσωπικός τους στόχος είναι ως αρχές Ιουνίου να υπάρξουν κάποιες ανακοινώσεις που θα αμβλύνουν το στεγαστικό καθώς η αύξηση του κόστους κατασκευής και η αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδότηση έχει εκτοπίσει ένα σημαντικό ποσοστό, ειδικά τα χαμηλά και μεσαία στρώματα του πληθυσμού, από την στεγαστική αγορά και την προσιτή κατοικία. Αναφέρθηκε στα υφιστάμενα σχέδια επιχορήγησης για ορεινές, ακριτικές και μειονεκτικές περιοχές και για την εντός των τειχών Λευκωσία.

Ο κ. Ιωάννου είπε ότι στόχος είναι οσον αφορά το στεγαστικό να εμπλακεί και ο ιδιωτικός τομέας «ώστε να κινηθούν και πιο γρήγορα τα πράγματα και να απλοποιηθούν διαδικασίες» λέγοντας ότι με  συνεργασία δημόσιου με ιδιωτικό τομέα, θα έχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα.

Ακάμας και απειλές για παραιτήσεις

Ερωτηθείς για το σχέδιο για τον Ακάμα, τις διαμαρτυρίες του κοινοτάρχη Κρήτου Τέρρα που τελικά παραιτήθηκε και τις απειλές για άλλες παραιτήσεις ο ΥΠΕΣ είπε πως εξηγήθηκε στον κοινοτάρχη ότι το ν/σ προέβλεπε σύμπλεγμα στον Ακάμα και την τελευταία μέρα με τις τροποποιήσεις που έγιναν από την Βουλή, επήλθαν και αλλαγές.

Υπέδειξε ότι αυτό αλλάζει με απόφαση της Βουλής εξ’ ου και προέτρεψε τον κοινοτάρχη Κρήτου Τέρρα να επικοινωνήσει με τα κόμματα και με τους Βουλευτές γιατί από αυτούς εξαρτάται αν θα αλλάξουν αυτή την πρόνοια ή όχι.

Ο κ. Ιωάννου ανέφερε πως δεν υπάρχει πρόθεση αυτή τη στιγμή να γίνουν τέτοιου είδους αλλαγές και ότι εξήγησε στον κοινοτάρχη πως ο ίδιος θεωρεί ότι θα είναι σε καλύτερη μοίρα διότι και οικονομικά θα ανήκουν στο Δήμο Πέγειας και οι υπόλοιποι στο Δήμο Χρυσοχούς άρα ο Δήμος θα παίρνει μεγαλύτερη χορηγία από ότι παίρνει τώρα και θα τους αναλογούν περισσότερα χρήματα για αναπτυξιακά έργα.

Εξήγησε επίσης ότι η αδειοδότηση πλέον δεν θα είναι στους Δήμους αλλά στον επαρχιακό οργανισμό και ότι ακόμη και σε περιπτώσεις καχυποψίας ότι ένας μικρότερος Δήμος ενδεχομένως να αδικείται, υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες και ο προϋπολογισμός δεν θα εγκρίνεται αν το 95% πχ των αναπτυξιακών δαπανών πάει στον ένα Δήμο μόνο.

«Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες και θεωρώ φρόνιμο να κοιτάξουν καλύτερα τι προβλέπει ο νόμος» είπε ο ΥΠΕΣ και διαβεβαίωσε ότι είναι έτοιμος να επισκεφθεί την περιοχή και να τους εξηγήσει τις πρόνοιες με λεπτομέρεια.

Τοπική αυτοδιοίκηση: Να ανεβάσουν στροφές κάποιοι

Για την μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης ο ΥΠΕΣ είπε ότι ο ρόλος του Υπουργείου είναι να επιβλέπει τις διαδικασίες και να συντονίζει και ότι το έργο προετοιμασίας θα γίνει από τα ίδια τα δημαρχεία και τα κοινοτικά συμβούλια.

«Κάποια έμειναν πίσω, κάποια είναι προχωρημένα. Σε γενικές γραμμές είμαστε σε καλό δρόμο», ανέφερε λέγοντας ότι έχει ετοιμαστεί οδικός χάρτης και θα έχει την Παρασκευή συνάντηση με τον Πρόεδρο της Ένωσης Δήμων Ανδρέα Βύρα «να δούμε πως προχωρούμε».

Συνάντηση είχε και με τον Δήμαρχο Πάφου, με άλλους δημάρχους και κοινοτικά συμβούλια και θέλησε να μεταφέρει το μήνυμα ότι το ΥΠΕΣ είναι εδώ να στηρίξει την προσπάθεια. «Ο ρόλος μας είναι συντονιστικός και επαφίεται και στους ίδιους να ανεβάσουν στροφές εκεί και όπου χρειάζεται ώστε με δική μας βοήθεια ότι προβλέπεται στον οδικό χάρτη να ολοκληρωθεί στα χρονοδιαγράμματα. Δεν θεωρώ ότι έχουμε πρόβλημα αυτή τη στιγμή για να είμαστε ειλικρινείς, είμαστε σε καλό δρόμο», κατέληξε.