Έπειτα από μια μακρά διαδικασία, επίπονη για την γυναίκα που κατήγγειλε τον Μητροπολίτη τέως Κιτίου, φτάσαμε στην καταδικαστική απόφαση και στην επιβολή ποινής. Πλέον αναμένουμε την απόφαση της Ιεράς Συνόδου για τον ανώτατο ιεράρχη.

Είναι η πρώτη καταδικαστική απόφαση εναντίον ανώτατου ιεράρχη και μένει στην ιστορία ως τέτοια. Η ποινή ωστόσο για φυλάκιση με αναστολή έφερε αντιδράσεις. Εμείς μιλήσαμε με την Κοινωνιολόγο στο Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου (MIGS) Μαρία Αγγελή για να δούμε όλες τις πτυχές που προκύπτουν από αυτή την υπόθεση.

Ποιο το σχόλιο σας για την ποινή φυλάκισης 12 μηνών με αναστολή που επιβλήθηκε στον Μητροπολίτη τέως Κιτίου;

Η σεξουαλική επίθεση εναντίον μιας ανήλικης είναι ένα από τα πιο σοβαρά αδικήματα που μπορεί να διαπράξει ένας ενήλικας, και παρ’ όλα αυτά, η ποινή που επέβαλε το δικαστήριο δεν αντικατοπτρίζει αυτή τη σοβαρότητα. Αν και η καταδίκη του δράστη είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση της δικαιοσύνης, η ελαφριά ποινή που επιβλήθηκε δείχνει ότι ακόμα υπάρχει μεγάλη απόσταση για να διασφαλίσουμε ότι οι θύτες της σεξουαλικής βίας θα λαμβάνουν ποινές που αντανακλούν την πραγματική βλάβη που προκαλούν. Η υπόθεση αυτή επιβεβαιώνει την επείγουσα ανάγκη για ουσιαστική μεταρρύθμιση του νομικού συστήματος κυρίως ως προς την εκτέλεση των νόμων και την επιβολή των ποινών.

Βρισκόμαστε πλέον εν αναμονή της απόφασης της Ιεράς Συνόδου. Έχει σημασία για την κοινωνία; Είναι ικανή να φέρει το αίσθημα δικαίωσης;

Αυτό που πρέπει να πραγματοποιήσει η Ιερά Σύνοδος απέναντι σε ένα άτομο που έχει καταδικαστεί για σεξουαλική βία κατά ανήλικης είναι προφανές. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συζητήσουμε τώρα πώς ο θεσμός της Εκκλησίας θα διασφαλίσει ότι θα αποτρέψει τέτοιου είδους εγκλήματα. Πώς θα δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον και θα εξασφαλίσει ότι οι εκκλησιαστικοί χώροι είναι απαλλαγμένοι από βία κατά των γυναικών; Πώς θα αντιμετωπίσει την κουλτούρα της ανισότητας και της ανδροκρατίας που συμβάλλει στην εμφάνιση της σεξουαλικής βίας; Ποια μέτρα πρόληψης και καταπολέμησης της σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας θα εφαρμόσει; Θυμίζω ότι η πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας αποτελεί νομική υποχρέωση των εργοδοτών. Η Εκκλησία της Κύπρου είναι εργοδότης και, ως εκ τούτου, φέρει αυτή τη νομική υποχρέωση.

Σε δηλώσεις της η «Κυρία Κ.», η γυναίκα που κατήγγειλε τον Μητροπολίτη, είχε αναφερθεί στην απουσία στήριξης και στην μακρά και σκληρή διαδικασία ενώπιον του δικαστηρίου. Ποια θέματα εγείρονται για το δικαστικό μας σύστημα αλλά και για τις υπόλοιπες γυναίκες που επιλέγουν τον δρόμο της σιωπής;

Οι γυναίκες που καταγγέλλουν βία έχουν δικαίωμα στη στήριξη από το κράτος, το οποίο είναι νομικά υποχρεωμένο να την παρέχει σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει και επικυρώσει. Αναφέρομαι εδώ στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης προβλέπει τη λήψη αναγκαίων νομοθετικών ή άλλων μέτρων για την προστασία των θυμάτων σε όλα τα στάδια των ανακρίσεων και των δικαστικών διαδικασιών. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την πρόσβαση σε υποστηρικτικές υπηρεσίες και νομική βοήθεια, την προστασία από τον εκφοβισμό και την επανειλημμένη θυματοποίηση. Παρά την ύπαρξη αυτών των υποχρεώσεων, οι γυναίκες που επιβιώνουν από την έμφυλη βία και καταφεύγουν στη δικαιοσύνη συχνά αναφέρουν τη μακρά και σκληρή διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου και των άλλων θεσμών. Αυτό αποτελεί μια σοβαρότατη παραβίαση των δικαιωμάτων τους και παράβαση των θεσμών του κράτους από της πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με τις απαιτήσεις της Σύμβασης και το γεγονός αυτό έχει επισημανθεί και στην έκθεση της GREVIO, της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη Βία κατά των Γυναικών,  που έχει δημιουργηθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης για την επιτήρηση της εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης στα κράτη μέλη. Η έκθεση για την Κύπρο σημειώνει την ανάγκη για επαρκή υποστήριξη στα θύματα σεξουαλικής βίας με βάση αξιόπιστα πρωτόκολλα και επισημαίνει την απουσία ενός κέντρου αναφοράς του βιασμού κα της σεξουαλικής βίας που να είναι ικανό να παρέχει ολοκληρωμένη και συνεκτική υποστήριξη στα θύματα σεξουαλικής βίας/βιασμού.

Η δικαστική πορεία της «Κυρίας  Κ.» δεν τελειώνει εδώ αφού για να διεκδικήσει αποζημιώσεις πρέπει να συνεχίσει σε αστικό δικαστήριο, πώς σχολιάζουμε;

Δεν είμαι νομικός ώστε να μπορώ να αναλύσω το θέμα των αποζημιώσεων. Αυτό που θέλω να τονίσω εδώ είναι ότι η έννοια της δικαιοσύνης απέναντι στις γυναίκες που επιβιώνουν από τη βία είναι πολύ πιο ευρεία και δεν εξαντλείται στην ποινή του δράστη και την αποζημίωση του θύματος. Πρέπει να επιδιώκουμε μια ευρύτερη και εξατομικευμένη προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες κάθε θύματος και θα διαθέτει τους απαραίτητους πόρους και τις απαραίτητες δομές για την ανταπόκριση σε αυτές. Συνολικά, η δικαίωση των θυμάτων σεξουαλικής βίας πρέπει να περιλαμβάνει ποινική δικαιοσύνη, αποζημίωση, προστασία και μακροχρόνια υποστήριξη.

Στην τελική, ποια μηνύματα στέλνει η συγκεκριμένη υπόθεση και γιατί θεωρείται ιστορική;

Η απόφαση αυτή έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνίες παγκοσμίως βιώνουν έντονη κίνηση για την αποκάλυψη και την αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών. Η απόφαση αυτή στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι οι πράξεις σεξουαλικής βίας δεν μπορούν να παραμείνουν ατιμώρητες, ανεξάρτητα από το κοινωνικό ή πνευματικό καθεστώς των δραστών.