Η Τουρκία συνεχίζει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η ενταξιακή διαδικασία βρίσκεται σε τέλμα, καταλήγει το τμήμα που αφορά τη συγκεκριμένη χώρα στα συμπεράσματα για τη διεύρυνση που υιοθέτησε το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων (ΣΓΥ), που συνεδρίασε στις Βρυξέλλες την Τρίτη.

Το Συμβούλιο καλεί επίσης την Τουρκία να σταματήσει όλες τις απειλές και τις ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, να εξομαλύνει τις σχέσεις με την Κυπριακή Δημοκρατία και να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ επί των χωρικών τους υδάτων στη βάση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η Τουρκία καλείται ακόμα «να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της βάσει του διαπραγματευτικού πλαισίου, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους, χωρίς διακρίσεις εφαρμογής του πρόσθετου πρωτοκόλλου της Συμφωνίας Σύνδεσης προς όλα τα κράτη μέλη», ενώ το Συμβούλιο «επαναλαμβάνει ότι η αναγνώριση όλων των κρατών μελών είναι ουσιώδης».

Επαναδιατυπώνει επίσης την προσήλωσή του στη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού και τονίζει πως είναι ζωτικής σημασίας η δέσμευση και η συμβολή της Τουρκίας σε μια διαδικασία ειρηνικής διευθέτησης «στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με όλες τις σχετικές διατάξεις των ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κεκτημένο της»

Τα συμπεράσματα κάνουν επίσης αναφορά στην ανεπιτυχή κατάληξη της άτυπης συνάντησης στη Γενεύη τον Απρίλιο του 2021, ενώ το Συμβούλιο καταδικάζει τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας στα Βαρώσια.

Όσον αφορά τις ευρύτερες σχέσεις, το Συμβούλιο υπενθυμίζει τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου του 2021, στα οποία σημειώνεται το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για σταθερότητα και ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία.

Όπως σημειώνεται, στα προηγούμενα συμπεράσματα του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «εξέφρασε την ικανοποίησή του για την αποκλιμάκωση της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο, τονίζοντας ότι αυτό πρέπει να διατηρηθεί, και επανέλαβε την ετοιμότητα της ΕΕ να συνεργαστεί με την Τουρκία σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, με την επιφύλαξη των προϋποθέσεων που έθεσαν τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 25 Μαρτίου του 2021, και σε προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».

Προστίθεται πως το Συμβούλιο «παραμένει προσηλωμένο στη διατήρηση ενός ανοικτού και ειλικρινούς διαλόγου, στην αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων και στη συνεργασία σε βασικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως η μετανάστευση, η δημόσια υγεία, το κλίμα, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και περιφερειακά ζητήματα» ενώ σημειώνει την πρόσφατη επανέναρξη των Διαλόγων Υψηλού Επιπέδου ΕΕ – Τουρκίας και την επικύρωση από τη χώρα της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.

Το Συμβούλιο επιδοκιμάζει ακόμα τις «συνεχιζόμενες σημαντικές προσπάθειες της Τουρκίας για τη φιλοξενία και την αντιμετώπιση των αναγκών σχεδόν 4 εκατομμυρίων προσφύγων» και σημειώνεται πως η Κοινή Δήλωση του 2016 «συνεχίζει να φέρνει αποτελέσματα». Υπενθυμίζει ωστόσο πως στα συμπεράσματα του Οκτωβρίου του 2021, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «κάλεσε την Τουρκία να διασφαλίσει την πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας δήλωσης του 2016, μεταξύ άλλων και έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Συνεχίζουν να αποτελούν προτεραιότητα η «αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων, καθώς και η επανέναρξη των επιστροφών», ενώ η «πλήρης και αποτελεσματική εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας και η συνεργασία στον τομέα της δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων με όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ παραμένουν ουσιαστικής σημασίας».

Συγκεκριμένες αναφορές γίνονται επίσης για την «περαιτέρω και βαθιά ανησυχητική οπισθοδρόμηση στους τομείς του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης, καθώς και για τη συστημική έλλειψη ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης» στο εσωτερικό της χώρας.

Σημειώνεται ακόμα πως αριθμός περιοριστικών μέτρων που λήφθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας έχουν ενσωματωθεί στο νόμο και έχουν βαθύτατα αρνητικό αντίκτυπο στους πολίτες της Τουρκίας. «Η κοινωνία των πολιτών και οι οργανώσεις της λειτουργούν υπό συνεχή πίεση σε ένα όλο και πιο δύσκολο περιβάλλον» τονίζεται.

«Η συστημική έλλειψη ανεξαρτησίας και η αδικαιολόγητη πίεση στο δικαστικό σώμα δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές, ούτε οι συνεχιζόμενοι περιορισμοί, οι συλλήψεις, οι φυλακίσεις και άλλα μέτρα που στρέφονται κατά των δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών, μελών πολιτικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών, δικηγόρων, μελών οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλων που ασκούν τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες τους» υπογραμμίζεται.

Το Συμβούλιο καλεί επίσης την Τουρκία να αντιστρέψει τις αρνητικές τάσεις και αντιμετωπίσει τις ελλείψεις σε σχέση με την ακεραιότητα της εκλογικής διαδικασίας και της στοχοποίησης της  αντιπολίτευσης, αλλά και να εκτελέσει αποφάσεις του ΕΔΑΔ που την αφορούν.

Υπενθυμίζει επίσης την ανάγκη να τηρήσει η Τουρκία τις υποχρεώσεις της όσον αφορά την εφαρμογή της Τελωνειακής Ένωσης «εξασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της σε σχέση με όλα τα κράτη μέλη».

Καταγράφεται επίσης η ανησυχία του Συμβουλίου για το ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας «συγκρούεται όλο και περισσότερο με τις προτεραιότητες της ΕΕ στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη Λιβύη και την Επιχείρηση ΕΙΡΗΝΗ» και καλεί τη χώρα να συμβάλει θετικά στην επίλυση περιφερειακών κρίσεων.