Ουσιώδες για την Κύπρο και την ανατολική Μεσόγειο η δημιουργία κλίματος ασφάλειας, σταθερότητας και συνεργασίας στην περιοχή δήλωσε στον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, Τζοζέπ Μπορέλ ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ επαναλαμβάνοντας την θέση του ότι η ομοσπονδία έχει κορεσθεί και πως η ΕΕ δεν μπορεί να συμμετάσχει στην άτυπη πενταμερή της Γενεύης γιατί «έχει πάρει μέρος», αφού η Ελλάδα και οι Ε/κ είναι μέλη της.

Μετά από την συνάντηση δύο ωρών, ο Τ/κ ηγέτης είπε ότι έθεσε στον κ. Μπορέλ θέματα κατοχύρωσης και εμπορίας του χαλουμιού, εμπορίας των πατατών, την προμήθεια επαρκών ποσοτήτων εμβολίων ενώ συζήτησαν και το θέμα του φυσικού αέριου με τον  κ. Τατάρ να επαναλαμβάνει ότι η πρόταση της τ/κ πλευράς για εκμετάλλευση και εμπορίου από κοινού των υδρογονανθράκων, είναι στο τραπέζι.

Σύμφωνα με τον Ερσίν Τατάρ συζήτησαν όλα τα θέματα λεπτομερώς και υπήρξαν και αντιπαραθέσεις. «Του το είπα και του ιδίου, αναμένουμε από την ΕΕ και να συμπεριφερθεί και να πράξει ουδέτερα». Βλέπουμε, συνέχισε, ότι Ελλάδα και Ε/κ, ως μέλη της ΕΕ, διαφυλάττουν συνεχώς, εντός των οργάνων της Ένωσης, τα δικά τους συμφέροντα και γι αυτό το λόγο στην άτυπη συνάντηση 5 + 1 «δεν είναι σωστό να συμμετάσχει η ΕΕ με το καθεστώς του παρατηρητή. Αυτό δεν μπορούμε να το εγκρίνουμε γιατί δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι θα είναι ουδέτεροι».

Παρ’ ότι, συνέχισε ο Τ/κ ηγέτης, ο Τζοζέπ Μπορέλ του είπε πως η ΕΕ επιθυμεί με ειλικρίνεια να συμβάλει στην εξεύρεση λύσης και γνωρίζει το πρόβλημα, «εμείς διατηρήσαμε τη θέση μας». Παρέπεμψε δε και σε παρόμοιες δηλώσεις για την ΕΕ που έγιναν πρόσφατα τόσο από τον Τούρκο Αντιπρόεδρο, όσο και από τον Τούρκο ΥΠΕΞ.

Η άτυπη πενταμερή είναι πολύ σημαντική και πριν από αυτή θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης, συνέχισε ο Ερσίν Τατάρ φέροντας  ως παράδειγμα τέτοιου κλίματος είναι η εξεύρεση λύσης στο θέμα του χαλουμιού. Ο Τ/κ ηγέτης παρέπεμψε στην συμφωνία των δύο ηγετών το 2015 για το θέμα της κατοχύρωσης του χαλουμιού ως προϊόν γεωγραφικής προέλευσης στην ΕΕ. Η εμπορία του χαλουμιού που παράγεται στα κατεχόμενα μπορεί να γίνει, πρόσθεσε, με τον ίδιο τρόπο και προϋποθέσεις που ισχύουν για το μέλι και τα ψάρια, λέγοντας ότι δεν γίνεται αποδεκτό το να ασκεί έλεγχο η Κυπριακή Δημοκρατία σε διαδικασίες στα κατεχόμενα. «Θέλουμε κι εμείς να πουλούμε χαλούμι και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα στην ΕΕ, μέσω του Κανονισμού για την Πράσινη Γραμμή, αλλά ποτέ δεν θα επιτρέψουμε οι Ε/κ να έχουν δικαιοδοσία στο βορρά». Υπάρχει μια πολιτική ευαισθησία στο ζήτημα, είπε, την οποία όσοι βρίσκονται στις Βρυξέλλες μπορεί να μην την γνωρίζουν καλά και γι’ αυτό την εξήγησε στον κ. Μπορέλ.

Σε καμία περίπτωση, συνέχισε, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή η άποψη ότι στην Κύπρο υπάρχει μία κυριαρχία και δύο διοικήσεις/εξουσίες (authorities). Του ανέφερε, είπε, ότι στην Κύπρο μπορεί να υπάρξει μια συμφωνία συνεργασίας δύο κρατών που θα ζούνε δίπλα δίπλα, βασισμένη στην κυριαρχική ισότητα. Μια τέτοια συμφωνία, συνέχισε, θα βοηθήσει να δημιουργηθεί μια μόνιμη ειρήνη στο εσωτερικό του νησιού αλλά και την ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή. Ο κ. Μπορέλ, πρόσθεσε ο κ. Τατάρ, εργάζεται και με την Τουρκία πάνω σε αυτό το ζήτημα που αφορά την ευρύτερη περιοχή, στην οποία η Τουρκία είναι η πιο δυνατή χώρα – όπως ανέφερε – με την πιο μεγάλη ακτογραμμή. 

Για το θέμα της προμήθειας εμβολίων ο Τ/κ ηγέτης είπε στον Ευρωπαίο αξιωματούχο ότι υπάρχει μια αδικία. Ενώ στην ε/κ πλευρά, πρόσθεσε, έχουν αποσταλεί  πάνω από 100.000 εμβόλια στους Τ/κ έχουν δοθεί συνολικά 10.250 δόσεις, θεωρώντας ότι είναι πολύ λιγότερο από την ποσότητα που τους αναλογεί. «Τουλάχιστον τριπλάσια ποσότητα θα έπρεπε να είχαμε πάρει». Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος, πρόσθεσε ο Ερσίν Τατάρ, το συζήτησε με τον πρόεδρο Αναστασιάδη. «Συνομιλητής μας δεν είναι ο κ. Αναστασιάδης, είναι η ΕΕ. Του το είπα, εμείς θέλουμε να παίρνουμε αυτά τα εμβόλια απευθείας από την ΕΕ».

Βεβαίως, συμπλήρωσε, η Τουρκία έχει στείλει στο ψευδοκράτος 100.000 δόσεις μέχρι τώρα, όλοι το γνωρίζουν αυτό, είπε  στον κ. Μπορέλ. «Αλλά άλλο θέμα το ένα, άλλο το άλλο».

Στον κ. Μπορέλ, είπε, έθεσε και το θέμα της χρηματοδοτικής στήριξης λέγοντας ότι υπάρχει αδικία και σε αυτό, αφού μετά την πανδημία έχουν δοθεί αρκετά χρήματα στους Ε/κ και πολύ λιγότερα στους Τ/κ. Για να υπάρξει δικαιοσύνη στο ζήτημα, πρόσθεσε, θα πρέπει αυξηθεί η στήριξη της ΕΕ προς τους Τ/κ.

Εθεσε επίσης θέμα στον Ευρωπαίο αξιωματούχο των εμποδίων που – όπως είπε – θέτουν οι Ε/κ στις διελεύσεις από τα οδοφράγματα, με αφορμή την πανδημία, όχι μόνο για άτομα από τρίτες χώρες, αλλά και για υπηκόους της ΕΕ. Πρόκειται, υποστήριξε, για παραβίαση του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής. Και οι ίδιοι αισθάνονται ανησυχία γι’ αυτό το ζήτημα, είπε ο κ. Τατάρ αναφερόμενος στον κ. Μπορέλ.

Εθεσε ακόμη και το θέμα των αδιάθετων 2000 τόνων πατατών που έμειναν στα κατεχόμενα γιατί, λόγω της πανδημίας δεν μπόρεσε να έρθει από την ΕΕ ο αρμόδιος για τον απαιτούμενο έλεγχο, για να εξαχθούν προς την Ένωση. Εάν μπορεί να γίνει αυτός ο έλεγχος, οι πατάτες μπορούν να εξαχθούν, ανέφερε λέγοντας πως ο κ. Μπορέλ είπε ότι θα εξετάσει το ζήτημα.

Επανερχόμενος στο Κυπριακό στις δηλώσεις του ο Τ/κ ηγέτης υποστήριξε ότι οι Ε/κ ποτέ δεν θα θελήσουν να διαμοιραστούν με τους Τ/κ την κυριαρχία, την εξουσία και τον φυσικό πλούτο. «Μεταξύ αυτών που γνωρίζουν καλά αυτό το πράγμα είναι και η ΕΕ και ειδικά ο κ. Μπορέλ έχει μεγάλη εμπειρία».

«Βεβαίως κι έχουμε εναλλακτικές. Προσπαθήσαμε πολύ για μια συμφωνία, η δική μου γενιά έδειξε μεγάλη αυτοθυσία». Αλλά, συνέχισε, είπε στον Τζοζέπ Μπορέλ, ότι μπορούν  να συνεχίσουν τον δρόμο τους ως «τδβκ», όπως αποκάλεσε το ψευδοκράτος. «Δηλαδή, εμείς δεν θα εγκλωβιστούμε σε μια συμφωνία απλά για να γίνει». Για το ότι μπορούν να επωφεληθούν εντός της ΕΕ (μέσα από μια λύση του Κυπριακού) ο Ερσίν Τατάρ είπε ότι απάντησε (στον κ. Μπορέλ) πως έχουν την δική τους πολιτική στάση, την δική τους εθνική περηφάνεια και δεν θα την εγκαταλείψουν.