Ο αγωγός EastMed μπορεί να είναι έτοιμος σε πέντε χρόνια, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Υπουργός Εθνικών Υποδομών, Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ, Γιουβάλ Στάινιτζ, χαρακτηρίζοντας το έργο αυτό ως εξαιρετικά σημαντικό.

Σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, ο κ. Στάινιτζ είπε πως το Ισραήλ έχει ένα τεράστιο πλεόνασμα φυσικού αερίου. «Έχουμε αρκετό για να δικαιολογήσουμε όχι μόνο έναν αγωγό EastMed αλλά θεωρώ πως μαζί με την Κύπρο μπορούμε να δικαιολογήσουμε ακόμα και δυο ή τρεις τέτοιους αγωγούς», επεσήμανε.  Εξάλλου, αναφερόμενος στον περιφερειακό διακυβερνητικό οργανισμό «Φόρουμ για το Φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο» (EMGF), σημείωσε πως είναι πολύ σημαντικός και πως για πρώτη φορά αραβικές, ευρωπαϊκές χώρες και το Ισραήλ κάθονται στο ίδιο τραπέζι για οικονομικά και στρατηγικά θέματα.

«Πηγή διαμάχης» οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ

Ερωτηθείς, εξάλλου, σε σχέση με τις κατά καιρούς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, είπε πως «θα προτιμούσαμε να δούμε την Τουρκία ως μέρος της περιφερειακής συνεργασίας παρά ως μια πηγή διαμάχης».

Σε ερώτηση για τη σημασία του Μνημονίου Συναντίληψης (MoU) που Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ υπέγραψαν στις 8 Μαρτίου, στη Λευκωσία, για την ηλεκτρική διασύνδεσή τους, μέσω του αγωγού EuroAsia Interconnector, ο κ. Στάινιτζ είπε πως «αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς γιατί από ενεργειακής άποψης είμαστε νησί όπως η Κύπρος. Έτσι το γεγονός ότι τώρα η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ συμφώνησαν να εγκαθιδρύσουν έναν αγωγό ηλεκτρικής διασύνδεσης που θα ενώνει την Ελλάδα με την Κύπρο και με το Ισραήλ είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς».

Ο Ισραηλινός Υπουργός πρόσθεσε πως «έχουμε δημιουργήσει την τελευταία δεκαετία μια συμμαχία ανάμεσα στις τρεις δημοκρατίες της Ανατολικής Μεσογείου και τώρα θα έχουμε επίσης και μια φυσική διασύνδεση. Αυτό είναι τόσο σημαντικό για εμάς γιατί έχουμε αποφασίσει να εξαρτιόμαστε σε μεγάλο βαθμό, σχεδόν 30%, από την ηλιακή ενέργεια στο μέλλον».

Υπογράμμισε πως σε αυτό το πλαίσιο «χρειαζόμαστε κάποια υποστήριξη. Και αυτός ο αγωγός θα μας δώσει την υποστήριξη που χρειαζόμαστε προκειμένου να εξαρτιόμαστε σε μεγάλο βαθμό από την ηλιακή ενέργεια».

‘EastMed: «Όταν τελειώσει η κρίση του κορωνοϊού, ελπίζουμε σε μισό χρόνο να προωθήσουμε το έργο»

Ερωτηθείς αν το Ισραήλ είναι ικανοποιημένο από την πρόοδο σε ό,τι αφορά την προώθηση του αγωγού EastMed, ο κ. Στάινιτζ είπε πως αφού έχασαν πολλά χρόνια ευκαιριών, Ισραήλ, Κύπρος και Ελλάδα αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να βοηθήσουν η μια χώρα την άλλη στην οικονομική ανάπτυξη με όλα τα μέσα.

«Δεν είναι μόνο η Ενέργεια αλλά και ο τουρισμός. Εκπλάγηκα όταν άκουσα πως πριν τον κορωνοϊό, το 2019, υπήρξαν πέραν των 300.000 Ισραηλινών τουριστών στην Κύπρο και σχεδόν ένα εκατομμύριο στην Ελλάδα. Και αυτό αυξάνεται. Αλλά και στον τομέα της Ενέργειας, ο αγωγός EastMed θα καταστήσει δυνατό για το Ισραήλ και την Κύπρο να εξάγουν φυσικό αέριο κατευθείαν στην Ευρώπη, την Ελλάδα και την Ιταλία, και από την Ελλάδα και την Ιταλία στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη. Έτσι αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο».

Σημείωσε πως το Ισραήλ έχει ένα τεράστιο πλεόνασμα φυσικού αερίου «και το 2016 έπεισα την ΕΕ, τον Επίτροπο για την Ενέργεια, πως εάν αναζητούν κάποιου είδους αντικατάσταση για τον Nord Stream, μπορούν να εμπιστευτούν την Ανατολική Μεσόγειο, το Ισραήλ και την Κύπρο, δυο σύγχρονες δημοκρατίες, για έναν υποθαλάσσιο αγωγό».

«Αυτός θα είναι ο πιο μεγάλος σε μήκος και σε βάθος υποθαλάσσιος αγωγός αερίου στον κόσμο, και η ΕΕ ανέλαβε τις μελέτες βιωσιμότητας. Ήδη έχουν επενδυθεί εκατό εκατομμύρια ευρώ κυρίως από την ΕΕ. ‘Όταν τελειώσει η κρίση του κορωνοϊού, ελπίζουμε σε μερικούς μήνες, μισό χρόνο, θα προωθήσουμε το έργο και θα το κάνουμε. Ελπίζω ότι σε πέντε χρόνια από τώρα ο αγωγός αυτός θα είναι έτοιμος. Πιστεύω ότι ο αγωγός ηλεκτρικής διασύνδεσης μπορεί να είναι έτοιμος σε δυο ή τρία χρόνια. Ο αγωγός EastMed είναι ένα μεγαλύτερο και πιο ακριβό έργο και θα πάρει μάλλον γύρω στα πέντε χρόνια», πρόσθεσε.

Υπενθυμίζοντας πως ήταν το Ισραήλ που ξεκίνησε το έργο EastMed και σχετικό Μνημόνιο Συναντίληψης υπογράφηκε το 2017 στο Τελ Αβίβ από τους Υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Κύπρου και του Ισραήλ, μαζί με τον Επίτροπο Ενέργειας της ΕΕ, ο κ. Στάινιτζ είπε πως «αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο για εμάς, παρόλο που εξάγουμε ήδη φυσικό αέριο στους γείτονές μας, στην Ιορδανία και στην Αίγυπτο, και ορισμένο από το αέριο που πάει από το Ισραήλ στην Αίγυπτο, εξάγεται ήδη στην Ευρώπη, μέσω των ενεργειακών υποδομών της Αιγύπτου στο Δέλτα του Νείλου. Αλλά έχουμε τεράστιο πλεόνασμα αερίου και έχουμε αρκετό για να δικαιολογήσουμε όχι μόνο έναν αγωγό EastMed αλλά θεωρώ ότι μαζί με την Κύπρο μπορούμε να δικαιολογήσουμε ακόμα και δυο ή τρεις τέτοιους αγωγούς», πρόσθεσε.

Ερωτηθείς για τη στάση της Τουρκίας σε σχέση με τις ενεργειακές εξελίξεις στη Ανατολική Μεσόγειο, και ειδικότερα για τις παράνομες ενέργειές της στην κυπριακή ΑΟΖ, ο Ισραηλινός Υπουργός είπε πως «όλες αυτές οι τουρκικές ενέργειες ήταν έκπληξη για εμάς όπως και όλη αυτή η διαμάχη μαζί με την Κύπρο καθώς και σε ένα βαθμό με την Ελλάδα».

«Αλλά ας προσπαθήσω να μιλήσω θετικά. Ελπίζω ότι μια ημέρα η Τουρκία θα αποφασίσει να συμμετάσχει σε ό,τι γίνεται στην περιοχή, να γίνει ακόμη και μέλος του EMGF και να συντονίσει τις προσπάθειές της με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο, το Ισραήλ και όλες τις άλλες χώρες, παρά να εισέρχεται σε μια διαμάχη. Ελπίζω ότι θα αλλάξουν τη στάση τους. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με την Τουρκία. Στο παρελθόν εξετάσαμε με την Τουρκία την εξαγωγή αερίου από το Ισραήλ στην Τουρκία. Δεν υπήρξε αποτέλεσμα, αλλά υπήρξαν κάποιες συζητήσεις για αυτό, και θα προτιμούσαμε να δούμε την Τουρκία ως μέρος της περιφερειακής συνεργασίας παρά ως μια πηγή διαμάχης».

«Eξαιρετικά σημαντικό φόρουμ το EMGF»

Ερωτηθείς για τη σημασία του EMGF, ο κ. Στάινιτζ είπε πως «είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό φόρουμ, άνευ προηγουμένου κατ’ ακρίβεια στην περιοχή. Ξεκίνησε όταν εγώ συνάντησα τον Αιγύπτιο συνάδελφό μου Τάρεκ Ελ-Μόλα, πριν τρία χρόνια στην Ουάσινγκτον και παρουσίασα μια πρόταση για εγκαθίδρυση αυτού του φόρουμ από την Αίγυπτο και το Ισραήλ με έδρα το Κάιρο».

Πρόσθεσε πως «σήμερα Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία και Παλαιστινιακή Αρχή είναι μέλη», η Γαλλία αιτήθηκε να γίνει μέλος, η ΕΕ έχει καθεστώς παρατηρητή και οι ΗΠΑ και τα ΗΑΕ ζήτησαν να γίνουν παρατηρητές. «Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Είναι μια ομπρέλα περιφερειακής συνεργασίας. Για πρώτη φορά αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες και το Ισραήλ κάθονται στο ίδιο τραπέζι για οικονομικά και στρατηγικά θέματα”.

Ο κ. Στάινιτζ είπε πως η πρώτη επίσημη υπουργική σύνοδος των ιδρυτικών μελών του EMGF θα συζητούσε σε σχέση με τη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο. Ανέφερε πως η δική του πρόταση είναι πως στο μέλλον τα εμπορικά πλοία θα πρέπει να κινούνται στη Μεσόγειο με φυσικό αέριο παρά με βενζίνη ή πετρέλαιο, σημειώνοντας πως υπάρχουν ήδη κάποιες θετικές αντιδράσεις στο θέμα αυτό από ορισμένες χώρες, ακόμα και από την ΕΕ.

Υπογράμμισε πως αυτό θα καταστήσει δυνατή τη μείωση τόσο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Μεσόγειο, όσο και του κινδύνου  της μόλυνσης των υδάτων λόγω κηλίδων από τα καύσιμα.

«Οι σχέσεις του Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα είναι σήμερα καλύτερες από ποτέ»

Ερωτηθείς για το σχήμα συνεργασίας 3+1 ανάμεσα στην Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, ο κ. Στάινιτζ είπε πως «είναι πάντα σημαντικό και καλό να έχουμε μαζί μας σε αυτή την περιφερειακή συμμαχία τις ΗΠΑ».

Σημείωσε πως οι σχέσεις του Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα είναι σήμερα καλύτερες από ποτέ, αναφερόμενος στη συνεργασία στις επενδύσεις, στην Ενέργεια καθώς και σε θέματα ασφάλειας. Επεσήμανε ακόμη τη διενέργεια κοινών ασκήσεων και πρόσθεσε: «Θεωρώ ότι αυτή η συμμαχία είναι πραγματικά πολύ σημαντική για όλους τους λόγους: οικονομία, διπλωματία, άμυνα, αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, τα πάντα. Το να έχουμε μαζί μας τις ΗΠΑ είναι πολύ υποστηρικτικό σε αυτή την αναθέρμανση και ανάπτυξη των σχέσεων ανάμεσα στο Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα. Έτσι αυτό το φόρουμ είναι πολύ σημαντικό και η υποστήριξη και η εμπλοκή των ΗΠΑ υπήρξε πάντοτε θετική», είπε ο κ. Στάινιτζ.

Σε ερώτηση για το πώς μπορεί να προωθηθεί περαιτέρω η Πράσινη Ενέργεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ο Ισραηλινός Υπουργός είπε πως «μόλις πριν πέντε ή έξι χρόνια η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας γινόταν κατά 60% από άνθρακα και κατά 40% από πετρέλαιο, κάτι που προκαλούσε μια μεγάλη μόλυνση ,με 20-25 σταθμούς σε όλη τη χώρα. Σήμερα 80% του ηλεκτρισμού μας παράγεται από φυσικό αέριο και ηλιακή ενέργεια και μόνο 20% από άνθρακα. Το 2025 η χρήση του άνθρακα ή του πετρελαίου θα είναι μηδενική και η παραγωγή θα είναι κατά 70% από φυσικό αέριο και κατά 30% από ηλιακή ενέργεια», ανέφερε, σημειώνοντας πως η κατάσταση αλλάζει τελείως σε λιγότερο από 10 χρόνια.

Πρόσθεσε πως αυτό καθιστά δυνατή τη μείωση της μόλυνσης του αέρα από τον ενεργειακό τομέα στο Ισραήλ κατά 70% τα τελευταία πέντε χρόνια και πως μέχρι το 2025 η μείωση αυτή θα είναι πέραν του 90%, κάτι που χαρακτήρισε ως αξιοσημείωτο.

Ο κ. Στάινιτζ επεσήμανε πως το Ισραήλ είναι ήδη η νούμερο δυο χώρα παγκόσμια σε ό,τι αφορά την χρήση ηλιακής ενέργειας. «Παράγουμε το 10% του ηλεκτρισμού μας από ηλιακή ενέργεια και το 2030 αυτό το ποσοστό θα είναι 30% και πιστεύω ότι μέχρι τότε θα είμαστε το νούμερο ένα παγκοσμίως», είπε.

«Χρειαζόμαστε επειγόντως τον αγωγό διασύνδεσης»

Για αυτό, πρόσθεσε, και «χρειαζόμαστε επειγόντως τον αγωγό διασύνδεσης για τον οποίο υπογράψαμε γιατί αυτός θα μας δώσει μια επιπλέον υποστήριξη κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν ξαφνικά ακόμα και στο Ισραήλ μπορεί να υπάρξουν δυο ή τρεις εβδομάδες με συννεφιά, και παρόλο που θα δημιουργήσουμε πολλές εγκαταστάσεις αποθήκευσης ηλεκτρισμού είναι εντούτοις πολύ δύσκολο να έχουμε αρκετό ηλεκτρισμό για όλη τη χώρα για περισσότερες από μερικές ημέρες».

Πρόσθεσε πως το ίδιο συμβαίνει και με την Κύπρο που χρησιμοποιεί τόσο την αιολική, όσο και την ηλιακή ενέργεια, και μπορεί να έχει μέρες χωρίς αέρα ή ήλιο. «Έτσι το γεγονός ότι θα συνδέσουμε τα ηλεκτρικά μας δίκτυα θα καταστήσει δυνατόν να εξαρτιόμαστε ολοένα και περισσότερο από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες, κυρίως τα ηλιακά συστήματα», ανέφερε.

Υπογράμμισε εξάλλου πως το Ισραήλ είναι μια χώρα με πληθώρα νεοφυών επιχειρήσεων, περισσότερες και από αυτές που έχει στο σύνολό της η ΕΕ. «Τα τελευταία πέντε χρόνια βλέπουμε εκατοντάδες νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα της Ενέργειας, στην κυβερνοασφάλεια για τον ενεργειακό τομέα, στην ενεργειακή επάρκεια, στα ηλιακά συστήματα, στα ηλεκτρικά είδη, στις κυψέλες υδρογόνου, στη φύλαξη ηλεκτρισμού κλπ, και κάποιες από αυτές έχουν ήδη γίνει κολοσσοί», ανέφερε.

Πρόσθεσε πως «όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά στο να βοηθήσουν στις αλλαγές στο μέλλον με πολλές τεχνολογικές εξελίξεις, και το Ισραήλ γίνεται ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα στον κόσμο και στις ενεργειακές νεοφυείς επιχειρήσεις. Και σε αυτό μπορούμε να ενώσουμε δυνάμεις με την Ελλάδα και την Κύπρο και έχω την πεποίθηση πως θα βρούμε τρόπους για αυτό», ανέφερε.