Η διαφθορά είναι ένα από το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας δηλώνει η πλειοψηφία των πολιτών που συμμετείχαν στην πρώτη μεγάλη δημοσκόπηση του Alpha για τις βουλευτικές εκλογές. Η Επιτροπή Νομικών συνεδριάζει εκ νέου την Παρασκευή για να συζητήσει το νομοσχέδιο που αφορά στη σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς, μια από τις ενέργειες της Κυβέρνησης στο πλαίσιο της προσπάθειας για καταπολέμηση του φαινομένου. Στη διάρκεια της προηγούμενης συνεδρίασης αναδείχθηκαν οι διαφωνίες της αντιπολίτευσης αναφορικά με την ανεξαρτησία αλλά και την αποτελεσματικότητα της Επιτροπής όπως περιγράφεται στο κυβερνητικό νομοσχέδιο.

Ανεξαρτησία της Επιτροπής

Σε ότι αφορά την Ανεξαρτησία της Επιτροπής, η κριτική των κομμάτων της αντιπολίτευσης επί του κυβερνητικού νομοσχεδίου εστιάζει στη διαδικασία διορισμού των μελών της, καθώς η κυβερνητική πρόταση προνοεί ότι θα γίνονται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνεδρίασης της Επιτροπής Νομικών, κατατέθηκε εισήγηση από το μέλος της Επιτροπής κατά της Διαφθοράς του Παγκυπρίου Δικηγορικού Συλλόγου, Μαρία Ραφαήλ για εφαρμογή παρόμοιου μοντέλου που ακολουθείται για τους διορισμούς της αντίστοιχης ελληνικής επιτροπής. Περιλαμβάνει την προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού και στη συνέχεια καταρτισμό καταλόγου από Ανεξάρτητη Επιτροπή Επιλογής που θα απαρτίζεται από ανεξάρτητους αξιωματούχους και προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους. Στη συνέχεια ο κατάλογος να τίθεται ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου το οποίο θα διορίζει τα τρία μέλη.

Σύμφωνα με πληροφορίες στο αναθεωρημένο κυβερνητικό νομοσχέδιο η επιτροπή αποτελείται από τρία μέλη που διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από σύσταση του Υπουργού Δικαιοσύνης που προτείνει διπλάσιο αριθμό για την θέση, ενός Επιτρόπου Διαφάνειας ο οποίος προΐσταται της Αρχής και εκτελεί χρέη Προέδρου.

Τι λένε τα κόμματα;

Μιλώντας στο AlphaNews.live η Βουλεύτρια του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου υποστήριξε ότι οι στόχοι του εν λόγω κυβερνητικού νομοσχεδίου είναι περισσότερο επικοινωνιακοί παρά ουσιαστικοί.

«Υπήρξε τοποθέτηση από τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, από τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, από τον Γενικό Ελεγκτή και όλα τα κόμματα πλην του ΔΗΣΥ ο οποίος δεν τοποθετήθηκε. Δεν μπορεί τα μέλη της Επιτροπής να διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Πού πάει η Ανεξαρτησία; Τα μέλη πρέπει να είναι κοινής αποδοχής και όλοι να πουν το ναι ως προς τους διορισμούς. Διότι θα ελέγχεται και η κυβέρνηση, άρα πώς θα ελέγχεται αφού τους διορίζει;», διερωτήθηκε, προσθέτοντας πως θέση του ΑΚΕΛ είναι ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου να τίθεται ένας κατάλογος υποψηφίων που να είναι συμφωνημένος με τη Βουλή.

Η Βουλεύτρια του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, ξεκαθάρισε τη διαφωνία του κόμματος της με το κυβερνητικό νομοσχέδιο και την πρόνοια απευθείας διορισμού των μελών της Επιτροπής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

«Αν θα είναι ανεξάρτητη αρχή πρέπει να είναι και στο γράμμα και στο πνεύμα αλλά και το αποτέλεσμα που θα παράγει όντως να είναι ανεξάρτητο. Φανταστείτε μια επιτροπή που να έχει εξουσία να διερευνά παράπονα που υποβάλλονται για πράξεις διαφθοράς και επομένως αυτά τα παράπονα θα είναι παράπονα κατά της εκτελεστικής εξουσίας και τα μέλη της επιτροπής και ο επικεφαλής να διορίζονται από την εκτελεστική εξουσία», ανέφερε χαρακτηριστικά λέγοντας ότι θα μπορούσε να εμπλακεί και το Κοινοβούλιο σε αυτή τη διαδικασία για την επιλογή των μελών.

«Θα μπορούσαμε να πάμε σε ένα ανοιχτού τύπου διαγωνισμό όπως εισηγήθηκε ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος στη βάση του ελληνικού μοντέλου που είναι μια εναλλακτική διαδικασία που διασφαλίζει την ανεξαρτησία των μελών της επιτροπής. Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν βρίσκουμε διαδικασία αλλά ότι πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση από τους Κυβερνώντες για να είναι πράγματι ανεξάρτητα τα μέλη», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Κωστής Ευσταθίου κληθείς να σχολιάσει τα πιο πάνω, χαρακτήρισε την εισήγηση εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου ως «πολύ καλύτερη από τις πρόνοιες του κυβερνητικού νομοσχεδίου».

«Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των υποψηφίων και το φιλτράρισμα να γίνεται όχι κατ’ ανάγκη από την εκτελεστική εξουσία, τόσο το καλύτερο. Είναι καλύτερο γιατί με τους απευθείας διορισμούς έχουμε τα συμπτώματα και τα φαινόμενα τα οποία όλοι ζούμε καθημερινά ή ζήσαμε ή θα ζήσουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Συμφωνεί ο Ελεγκτής

Από την πλευρά του ο Γενικό Ελεγκτής ανέφερε ότι το όλο θέμα τέθηκε μέσω επιστολής της Υπηρεσίας τον Μάρτιο του 2020.

«Είχαμε πει ότι η επιλογή έπρεπε να γίνεται με ανοιχτή διαδικασία και είπαμε ότι αυτό πρέπει να ακολουθείται και σε περιπτώσεις άλλων αξιωματούχων όπως για παράδειγμα η θέση του Επιτρόπου Διοικήσεως», ανέφερε ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, λέγοντας ότι η εισήγηση του δικηγορικού συλλόγου είναι πολύ καλή.

“Καλά ο Γενικός Ελεγκτής δεν είναι ανεξάρτητος;”

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Δημήτρης Δημητρίου, υποστήριξε ότι δεν μπορεί να καταργηθεί η διάκριση των εξουσιών της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως εκ τούτου πρόσθεσε, είναι δεδομένο ότι τα μέλη αυτής της αρχής θα διορίζονται από την εκτελεστική εξουσία.

«Έχει αλλάξει ο διορισμός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο Υπουργικό Συμβούλιο γιατί προσέκρουε σε άλλο άρθρο του Συντάγματος και δεν κατανοώ το επιχείρημα της αντιπολίτευσης πάνω σε αυτό δεδομένου ότι και τον Γενικό Ελεγκτή που έχουμε σήμερα για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον διόρισε. Θέλουν να μας πουν ότι δεν είναι ανεξάρτητος επειδή τον διόρισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Μια προσέγγιση βεβαίως για να μην θεωρούμαστε και προσκολλημένοι σε συνταγματικά κολύματα που να προάγει τη διαφάνεια και να υπάρχει μια ξεκάθαρη διαδικασία ούτως ώστε και ενδιαφερόμενοι που πληρούν τα προσόντα να μπορούν να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους ίσως να βοηθούσε προς στο να διασκεδαστούν αυτές οι εύλογες μπορεί να πει κανείς ανησυχίες για την ανεξαρτησία αυτής της Αρχής», είπε χαρακτηριστικά.

Αποτελεσματικότητα της Επιτροπής

Οι απόψεις διίστανται και σε ότι αφορά τις εξουσίες και αρμοδιότητες της συγκεκριμένης επιτροπής. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι με βάση το κυβερνητικό νομοσχέδιο η σύσταση της Επιτροπής έχει επικοινωνιακό χαρακτήρα παρά ουσιαστικό, αφού οι αρμοδιότητες της εξαντλούνται στην υποβολή εκθέσεων μετά τη διερεύνηση παραπόνων. 

«Θα κάνουμε μια αρχή για να ετοιμάζει εκθέσεις;», απάντησε η κ. Χαραλαμπίδου όταν ερωτήθηκε για την αποτελεσματικότητα της Επιτροπής με βάση το υφιστάμενο νομοσχέδιο. Φέρνοντας ως παράδειγμα την έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως Μαρίας Λοττίδου για την υπόθεση του αδικοχαμένου Στυλιανού το οποίο διαβιβάστηκε στην Αστυνομία, επισήμανε ότι μετά από τόσο καιρό ακόμα ψάχνονται.

«Τα θέματα διαφθοράς που περιέχουν υποθέσεις ‘λευκού κολλάρου’ είναι εξαιρετικά δύσκολα οπότε θα κάνουν έκθεση να την παραδίδουν στην Αστυνομία, να μεσολαβεί χρόνος νέας έρευνας από την Αστυνομία και εν τέλει να μην υπάρχει κατάληξη;», διερωτήθηκε λέγοντας ότι όπου λειτουργούν οι συγκεκριμένες αρχές στην Ευρώπη έχουν εξουσίες, μπορούν να παρεμβαίνουν και έχουν εξουσίες.

Η κ. Ερωτοκρίτου με τη σειρά της ανέφερε ότι με βάση το κυβερνητικό νομοσχέδιο οι εξουσίες που έχει αυτή η επιτροπή είναι να παραλαμβάνει, να διερευνά παράπονα και να υποβάλλει εκθέσεις.

«Αυτές είναι οι εξουσίες που εν ολίγοις προνοούνται στο νομοσχέδιο και κατά την άποψη μας αυτό δεν είναι αποτελεσματικό ούτε διαφοροποιεί με οποιοδήποτε άλλο τρόπο τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε με τη διαφθορά στον τόπο μας. Πολλές φορές έχουμε την εντύπωση στην Κύπρο ότι πολλά πράγματα συμβαίνουν επειδή απουσιάζει το νομοθετικό πλαίσιο ενώ συμβαίνουν επειδή δεν εφαρμόζεται το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο υφίσταται», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι η Αρχή θα έπρεπε να υπάρχει εξουσία όχι μόνο να διερευνήσει αλλά να οδηγήσει ένα παράπονο με γρήγορους ρυθμούς ενώπιον της δικαιοσύνης.

Ο κ. Ευσταθίου ανέφερε ότι με τις εξουσίες που δίνει το υφιστάμενο νομοσχέδιο, προστίθεται ακόμη μια Επιτροπή στην πανσπερμία των οργάνων, των ρυθμιστικών αρχών που έχουμε στην Κύπρο.

«Δεν θέλουμε μια Επιτροπή κατά της Διαφθοράς η οποία να είναι ξεδοντιασμένη εκ των προτέρων. Θέλουμε μια επιτροπή που να έχει αποφασιστική και διερευνητική εξουσία, να επεμβαίνει, να εξετάζει και να διαγιγνώσκει για να διαπιστώνει κατά πόσο υπάρχει διαφθορά και μετά να επέμβουν τα αρμόδια όργανα που να προχωρήσουν στα δικαστήρια ή την ανάκριση», είπε ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, προσθέτοντας ότι δεν χρειαζόμαστε άλλη μια επιτροπή που να προβληματίζεται, να υποβάλλει εκθέσεις και εισηγήσεις και παροτρύνσεις.

«Δολοφονούν» την προσπάθεια

Απαντώντας στις αναφορές περί «επικοινωνιακής προσέγγισης», ο Δημήτρης Δημητρίου ανέφερε ότι αυτά τα επιχειρήματα τον ενοχλούν και σε προσωπικό επίπεδο.

«Είναι οι δηλώσεις εκείνες οι οποίες δολοφονούν την προσπάθεια πριν καν ξεκινήσει. Αν όντως θέλουμε και πιστεύω πως όλοι θέλουμε, την καταπολέμηση της διαπλοκής και της διαφθοράς υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα και όργανα που θα μπορούν να τα κάνουν. Είναι ακόμα ένας πυλώνας σε αυτή την προσπάθεια που θα δίνει την ευχέρεια στους πολίτες δεδομένου ότι θα προστατεύονται και οι πληροφοριοδότες με άλλο νόμο που είναι και αυτός προς ψήφιση, στο να πηγαίνουν να δίνουν πληροφορίες, χωρίς να χρειάζεται να περνούν σε πρώτο χρόνο την πύλη είτε ενός αστυνομικού σταθμού είτε σε άλλη διωκτική αρχή. Δεν μπορούμε να το σκοτώσουμε και αυτή την προσπάθεια με τέτοιους χαρακτηρισμούς», είπε χαρακτηριστικά.