Σε έναν κόσμο γεμάτο γεωπολιτικές προκλήσεις, και σε μια γειτονιά γεμάτη περιπλοκές, η Κύπρος παραμένει ένα πυλώνας σταθερότητας, τόνισε ο Υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, μιλώντας την Παρασκευή στο 14ο Οικονομικό Φόρουμ της Λεμεσού για τον ρόλο της Κύπρου για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και για την Ευρώπη μέσω των περιφερειακών συνεργειών. Ο κ. Κόμπος επανέλαβε στην ομιλία του την πρόσκληση προς την Τουρκία για οριοθέτηση ΑΟΖ.

Ο ΥΠΕΞ επεσήμανε πως η Κύπρος είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος που ενεργεί ταυτόχρονα ως σημείο σύνδεσης και παράγοντας που διευκολύνει τον διάλογο και τη συνεργασία. «Το συνδυαστικό αποτέλεσμα είναι πως ο ρόλος της Κύπρου ενεργοποιεί πολλαπλά οφέλη για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και πέραν αυτών», πρόσθεσε.

Αναφερόμενος στην ρόλο της Κύπρου ως γέφυρας μεταξύ Μέσης Ανατολής-Βόρειας Αφρικής και της Ευρώπης, ο κ. Κόμπος είναι πως αναντίλεκτα η γεωγραφική θέση της Κύπρου παρέχει ένα πλεονέκτημα καθώς το νησί αποτελεί γέφυρα μεταξύ Μέσης Ανατολής, Βόρειας Αφρικής και ΕΕ. «Αναπόφευκτα αυτό το γεγονός έχει διαμορφώσει την εξωτερική πολιτική της Κύπρου», σημείωσε.

Επεσήμανε πως στο πλαίσιο αυτό η Κύπρος έχει εγκαθιδρύσει στρατηγικές διμερείς σχέσεις με καίριους περιφερειακούς δρώντες όπως την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ιορδανία.

Την ίδια στιγμή, σημείωσε, η Κύπρος εμπλέκεται σε περιφερειακές πλατφόρμες, είτε με κράτη μέλη της ΕΕ (MED9), είτε με συμμάχους μέσω πολυμερών μηχανισμών.

Ειδικότερα, πρόσθεσε ο ΥΠΕΞ, η Κύπρος έχει αναπτύξει μαζί με την Ελλάδα τριμερείς σχηματισμούς συνεργασίας από το 2013. Αυτοί περιλαμβάνουν την Αίγυπτο, την Ιορδανία, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και τον Λίβανο. Ο κ. Κόμπος αναφέρθηκε ακόμη στα πλάνα που υπάρχουν όπως αυτές οι περιφερειακές πλατφόρμες συνεργασίας επεκταθούν για να περιλάβουν τη Γαλλία στην περίπτωση της Αιγύπτου, της Ινδίας στην περίπτωση του Ισραήλ και του Ιράκ στην περίπτωση της Ιορδανίας.

Ακόμη ανέφερε πως διερευνάται επίσης η συμμετοχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην πλατφόρμα με το Ισραήλ, σημειώνοντας πως η σύνοδος στην Πάφο που πραγματοποιήθηκε με αυτό τον σχηματισμό σηματοδότησε την έναρξη αυτής της προσπάθειας.

Ο Υπουργός Εξωτερικών είπε ακόμη πως η ανακοίνωση στην ομάδα G20 για διασύνδεση της Ινδίας στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, μέσω διαδρόμων υποδομής, αποτελεί μια ανακοίνωση προθέσεων που υπογραμμίζει πως οι πιο προηγμένες παγκόσμια οικονομίες αντιλαμβάνονται τη Μέση Ανατολή ως μια περιοχή υποσχόμενη και γεωστρατηγικής σημασίας. Και σε αυτό η Κύπρος μπορεί να έχει ρόλο, υπογράμμισε.

Ακόμη αναφέρθηκε στο σχήμα 3+1 Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και ΗΠΑ και επεσήμανε πως ως εκ τούτου οι σχέσεις με τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τα κράτη του Κόλπου «είναι προφανώς μια σημαντική προτεραιότητα της εξωτερικής μας πολιτικής».

«Με αυτή την έννοια, η δέσμευση της Κύπρου στην περιοχή μας παραμένει ένα σημαντικό πλεονέκτημα και για την ΕΕ», ανέφερε. Και αυτό, πρόσθεσε, γιατί μπορεί να διευκολύνει την ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με γειτονικούς εταίρους.

Ο κ. Κόμπος εξέφρασε την πεποίθηση πως η Κύπρος αντιλαμβάνεται καλύτερα τα περιφερειακά θέματα εντός της ΕΕ και πρόσθεσε: «Εκφράζουμε τις ανησυχίες της περιοχής μας και μεταφέρουμε τα μηνύματα της Ένωσης. Αυτό είναι αποτέλεσμα της γεωγραφίας, της σκληρής δουλειάς, των στενών σχέσεων, της συνεργασίας και της ειλικρίνειας», ανέφερε, προσθέτοντας, πως η γεωγραφία, οι καλές σχέσεις και το γεγονός ότι η χώρα είναι μέλος της ΕΕ δρουν σε συνέργεια.

Σημείωσε περαιτέρω πως την ίδια ώρα οι καίριοι πυλώνες της Ενέργειας, της άμυνας, της οικονομίας και της ασφάλειας αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της συνεργασίας «στις τριμερείς μας πλατφόρμες και πέραν αυτών».

Ο Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε πως το Φόρουμ Αερίου Μέσης Ανατολής αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα του γεγονότος αυτού, σημειώνοντας πως η ίδρυσή του αποτελεί μια εξέλιξη ορόσημο για την περιοχή. Υπογράμμισε πως καμία χώρα δεν εξαιρείται από αυτές τις πλατφόρμες υπό έναν όρο, τον πλήρη σεβασμό του δημόσιου διεθνούς δικαίου, χωρίς κανένα αναθεωρητισμό και ειλικρινή συμμόρφωση στη βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη.

Πρόσθεσε πως η παράνομη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί υπενθύμιση πως δεν μπορούμε να παρεκκλίνουμε από αυτή τη θέση.

Ο κ. Κόμπος αναφέρθηκε επίσης στις προκλήσεις στην περιοχή όπως αυτή στην περιοχή Σαχέλ και στο Σουδάν, σημειώνοντας πως η Κύπρος έχει αποδείξει τον ρόλο της ως ένας ασφαλές λιμένας. Οι επιχειρήσεις εκκένωσης, σε πλήρη συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο, είχαν ως αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε συνθήκες ασφάλειας 2611 άτομα από 29 έθνη, ανέφερε.

Υπενθύμισε ακόμη πως το 2006 η Κύπρος υπήρξε το σημείο για την εκκένωση πέραν των 10 χιλιάδων ατόμων από τον Λίβανο για να τονίσει πως «ως εκ τούτου ως κεντρικός και βοηθητικός μας ρόλος σε τέτοιες καταστάσεις έχει καθιερωθεί».

Ο Υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε επίσης στη μετανάστευση για να σημειώσει πως η Κύπρος αντιμετωπίζει ένα δυνανάλογο ανθρωπιστικό, οικονομικό και πολιτικό φορτίο λόγω των άνευ προηγουμένου παράτυπων μεταναστευτικών ροών.

Είμαστε το κράτος μέλος της ΕΕ με το μεγαλύτερο ποσοστό αιτήσεων για άσυλο που γίνονται για πρώτη φορά κατ’ αναλογία. Η κατάσταση καθίσταται ανησυχητική καθώς αυτή η κατηγορία αντιπροσωπεύει το 6% του πληθυσμού, ανέφερε.

Είπε ακόμη πως η πολιτική εργαλειοποίησης των παράτυπων μεταναστών από την Τουρκία έχει αρνητικό αντίκτυπο στο εθνικό σύστημα ασύλου, με τις δυνατότητες υποδοχής μεταναστών να έχουν φτάσει στα όριά τους.

Παράλληλα υπογράμμισε πως η Κύπρος πάντοτε και χωρίς επιφυλάξεις θα συμμορφώνεται με τις διεθνείς της υποχρεώσεις για την παροχή βοήθειας και ενός ασφαλούς καταφυγίου στα άτομα που δικαιούνται να αναζητήσουν καταφύγιο στη χώρα μας. «Το πρόσφατο παράδειγμα των Ουκρανών προσφύγων δείχνει ξεκάθαρα αυτή την πολιτική. Περίπου 20 χιλιάδες Ουκρανοί ζουν τώρα στην Κύπρο», ανέφερε.

Σε σχέση με τα θέματα που αφορούν την ασφάλεια, περιλαμβανομένης της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, ο ΥΠΕΞ ανέφερε πως η Κύπρος ενίσχυσε τη συνεργασία της με περιφερειακούς εταίρους (Ισραήλ, Ιορδανία, Αίγυπτο) και σημαντικούς συμμάχους (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο) ενώ αναφέρθηκε και στη συμμετοχή της σχετικά φόρα (Διεθνή Συμμαχία για την Καταπολέμηση του ISIS/DAESH).

Εξάλλου ο κ. Κόμπος αναφέρθηκε στη λειτουργία του εκπαιδευτικού Κέντρου για τη Χερσαία και Θαλάσσια Ασφάλεια και την Ασφάλεια Λιμένων CyCLOPS στην Κύπρο, σημειώνοντας πως ένα χρόνο μετά τα εγκαίνιά του προσέφερε προγράμματα σε πέραν των 900 κυβερνητικών αξιωματούχων από την Αίγυπτο, την Ιορδανία, το Ιράκ, την Υεμένη, το Πακιστάν και άλλα κράτη.

«Η Κύπρος έχει ενεργήσει ως ένας ασφαλές λιμένας, και έχει λάβει σημαντικά βήματα στον τομέα της ασφάλειας, της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, της ανταλλαγής πληροφοριών και της εκπαίδευσης», σημείωσε.

Εξάλλου αναφερόμενος στον τομέα των ενεργειακών δυνατοτήτων, ο κ. Κόμπος πως η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί και θα είναι ο εναλλακτικός ενεργειακός διάδρομος για την Ευρώπη τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, σημειώνοντας πως τα σχετικά έργα που «τρέχουν» αυτή τη στιγμή ανέρχονται σε 3,5 τρις ευρώ.

«Εστιάζουμε στην καλύτερη δυνατή χρήση των ενεργειακών μας πηγών και στην υιοθέτηση ενός ενεργειακού μείγματος που θα εστιάζει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις και την καθαρή ενέργεια», σημείωσε.

Είπε ακόμη πως οι συνέργειες με γειτονικές χώρες ήταν και παραμένουν στο επίκεντρο των σχεδιασμών μας. «Καθώς μιλούμε, σημαντικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη. Σε αυτό το πλαίσιο η Κύπρος προχώρησε σε οριοθέτηση με συμφωνίες για ΑΟΖ με γειτονικές μας χώρες. Ασφαλώς καθοδηγούμαστε από την UNCLOS και συνεχίζουμε να απευθύνουμε πρόσκληση στην Τουρκία για οριοθέτηση», ανέφερε.

Ο κ. Κόμπος υπογράμμισε ακόμη πως η Κύπρος υποστηρίζει σθεναρά τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, σημειώνοντας πως υπάρχουν διάφορα έργα στο πλαίσιο αυτό που βρίσκονται υπό εξέταση.

«Πιστεύουμε σθεναρά ότι μετριοπαθείς χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν την υποχρέωση να ενισχύσουν τους δεσμούς τους. Όσο πιο στενοί είναι δεσμοί μας, τόσο πιο δυνατοί είμαστε όλοι, στην οικοδόμηση ενός ευημερούς, ειρηνικού μέλλοντος», επεσήμανε, επαναλαμβάνοντας πως η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει ένα πόλο σταθερότητας, παράγοντα διευκόλυνσης του περιφερειακού διαλόγου και της συνεργασίας και το επίκεντρο του ενεργειακού διαδρόμου. Ένα εφαλτήριο για την Ευρώπη, ένας πιστός, έμπιστος και δοκιμασμένος εταίρος», κατέληξε.