Η κυβέρνηση αμέσως μετά την πανδημία της Covid-19 και εν μέσω της ενεργειακής κρίσης επιτάχυνε τις προσπάθειες για στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για την πράσινη μετάβαση και για αυτό τον σκοπό εξασφάλισε €590 εκατομμύρια για την περίοδο 2021 – 2027, που είναι πενταπλάσια σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, δήλωσε η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου.

Παράλληλα σε ένα απολογισμό για το έργο της διακυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη, η κ. Πηλείδου είπε ότι η Κύπρος υπερκάλυψε τους ενεργειακούς της στόχους, προώθησε σημαντικά έργα στον τομέα της ενέργειας όπως τον EuroAsia Interconnector και εντατικοποίησε την αναζήτηση πιθανών συνεργειών για βέλτιστη αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Ανακοίνωσε επίσης ότι εντός των ημερών η Chevron θα υποβάλει το πλάνο ανάπτυξης του «Αφροδίτη».

«H προσπάθεια τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια μετά την κρίση που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας και που επιδεινώθηκε και με την ενεργειακή κρίση παγκοσμίως και ιδιαίτερα στην ΕΕ, δώσαμε μεγάλη έμφαση στην στήριξη τόσο των νοικοκυριών όσο και των επιχειρήσεων και επιταχύναμε τις προσπάθειες για την πράσινη μετάβαση», είπε η κ. Πηλείδου.

Η πράσινη μετάβαση, ανέφερε η Υπουργός, μπορεί να «παντρευτεί και να συμβάλει στη μείωση του κόστους στην ανακούφιση των νοικοκυριών, αλλά και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων».

«Επομένως μέσα από τις συντονισμένες προσπάθειες με το Υπουργείο Οικονομικών εξασφαλίσαμε €590 εκατ. για την περίοδο 2021 – 2027 για διάθεση σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις υπό την μορφή κινήτρων είτε για την πράσινη μετάβαση είτε για την ψηφιοποίηση είτε για την ανταγωνιστικότητα», είπε, προσθέτοντας πως τα κονδύλια που έχουμε εξασφαλίσει είναι τα πενταπλάσια σε σχέση με την προγραμματική περίοδο 2014-2022.

Όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η κ. Πηλείδου είπε πως η Κύπρος υπερκάλυψε τους στόχους όσον αφορά την διείσδυση των ΑΠΕ, λέγοντας πως από το 12,53% το 2019 η συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας αυξήθηκε στο 18,22% το 2022, ενώ η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ ανήλθε στο 15,18% το 2022, σε σύγκριση με 11,31% το 2019. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την Υπουργό Ενέργειας, η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ τριπλασιάστηκε σε σχέση με το 2013, φτάνοντας τα 600 Mega Watt.

Με βάση τα στοιχεία που δόθηκαν, οι αιτήσεις στα σχέδια χορηγιών του ταμείου ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞΕ) έχουν διπλασιαστεί φτάνοντας στο σύνολο στις 9.739 το 2022 σε σύγκριση με 4.867 το 2021.

Οροφή στις ΑΠΕ χωρίς αποθήκευση

Πάντως, η κ. Πηλείδου τόνισε πως χωρίς την αποθήκευση ενέργειας, η χρήση των φωτοβολταϊκών θα φτάσει το «ταβάνι» της αξιοποίησης αφού η ενέργεια αυτή θα χάνεται. Για τον σκοπό αυτό, όπως είπε, η κυβέρνηση προωθεί σχέδια χορηγιών €80 εκατ. για μεγάλα έργα αποθήκευσης τα οποία θα συνδυαστούν και με μειοδοτικό διαγωνισμό ούτως ώστε φωτοβολταϊκά πάρκα να συνδυάζονται και με αποθήκευση.

Αναφορικά με τα μέτρα προστασίας καταναλωτών από τις ανατιμήσεις στην ενέργεια, η κ. Πηλείδου υπενθύμισε πως έχουν δοθεί αντισταθμιστικά μέτρα €350 εκατ. χωρίς να υπολογίζονται τα σχέδια χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση ύψους €200 εκατ. από το 2021 μέχρι τα τέλη του 2023. Αναφέρθηκε στην οριζόντια μείωση του 10% σε όλα τα τιμολόγια ηλεκτρισμού, στην μείωση ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα στο 5% για ευάλωτα νοικοκυριά και στο 9% για τα υπόλοιπα νοικοκυριά, στη μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα και στην επιδότηση του κόστους κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι και τον ερχόμενο Φεβρουάριο.

Σε σχέση με τη βιομηχανία, η κ. Πηλείδου ανέδειξε ότι η συνεισφορά της στο ΑΕΠ αυξήθηκε στο 8,7% το 2021 από 7,9% το 2019, ενώ η απασχόληση στον βιομηχανικό τομέα αυξήθηκε στο 9,3% το 2021 από 8% το 2019, με τις εξαγωγές κυπριακών εγχώριων προϊόντων να αυξάνονται κατά 50% κατά την περίοδο 2016 -2021.

Εντός των ημερών το πλάνο ανάπτυξης για το «Αφροδίτη»

Κληθείσα να σχολιάσει κριτική ότι η Κυβέρνηση έχει καθυστερήσει στην ανάπτυξη των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, η κ. Πηλείδου είπε πως η κυβέρνηση δεν είναι επενδυτής, αλλά προωθεί όλες τις ενέργειες μέσα από τεράστιες προσπάθειες ώστε ο εταιρείες να προχωρούν με τις συμβατικές τους υποχρεώσεις.

«Και σας διαβεβαιώ ότι οι εταιρείες προχωρούν με τις συμβατικές τους υποχρεώσεις κατά γράμμα», συμπλήρωσε, προσθέτοντας εξάλλου πως η Ιταλική ΕΝΙ δραστηριοποιείται στην Αίγυπτο από το 1950 προτού προχωρήσει στην αξιοποίηση των αιγυπτιακών κοιτασμάτων, για την οποία χρειάζονταν υποδομές.

«Η Chevron μπαίνει στην τελική ευθεία ανάπτυξης του Αφροδίτη όπου σίγουρα ο ρόλος του Υπουργείου είναι πολύ κρίσιμος στο να βεβαιωθεί ότι το πλάνο που αναμένουμε εντός των ημερών θα είναι πλάνο ανάπτυξης το οποίο θα είναι παρόμοιο με το αρχικό ή, σε κάθε περίπτωση, θα συμφέρει και θα αποδίδει στην Κυπριακή Δημοκρατία τα εισοδήματα τα οποία μας αναλογούν», είπε.

Σημείωσε εξάλλου πως η νέα γεώτρηση που αναμένεται στο «Αφροδίτη» εντός του πρώτου μισού του 2023, θα καταδείξει τις ακριβείς ποσότητες του κοιτάσματος, «για να γνωρίζει ακριβώς η Κυπριακή Δημοκρατία αν η αξιοποίηση θα γίνει με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο».

Η κ. Πηλείδου είπε πως χαρακτήρισε ως ιδιαίτερα θετικό γεγονός την γειτνίαση των τεμαχίων 6 και 7 με το 5 και 10 και πρόσθεσε πως για αυτό τον σκοπό η κυβέρνηση άνοιξε τη συζήτηση με τις εταιρείες για πιθανές συνέργειες η οποία θα θεσμοθετηθεί μέσα από τη δημιουργία ενός φόρουμ στο οποίο θα συζητείται αυτό το θέμα μηνιαίως για να αξιοποιηθούν οι συνέργειες που προκύπτουν.

Σε ερώτηση για τις πιθανές συνέργειες, η κ. Πηλείδου αναφέρθηκε σε εξοικονομήσεις όπως τη χρήση ενός γεωτρύπανου που φθάνει στην περιοχή για μια γεώτρηση και για γεώτρηση άλλης εταιρείας, καθώς και σε κοινές υποδομές, οι οποίες να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορα κοιτάσματα.

Τόνισε ωστόσο ότι «τόσο οι εταιρείες όσο και εμείς συμφωνούμε ότι δεν θα αναλωθούμε σε συζητήσεις για έργα τα οποία να καθυστερούν το πλάνο ανάπτυξης», προσθέτοντας ότι έγνοια είναι η αξιοποίηση των φυσικών μας πόρων το συντομότερο δυνατό.

Αναφορικά με τη λύση ενός πλωτού τερματικού για αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων (FPSO), η κ. Πηλείδου είπε πως είμαστε πολύ θετικοί στην εξέταση αυτού του ενδεχομένου και έχουμε ζητήσει να εξεταστεί διότι αναβαθμίζει και το ρόλο της ίδιας της Κύπρου στο κομμάτι της αξιοποίησης και εξαγωγής προς ευρωπαϊκούς προορισμούς.

Απαντώντας σε ερώτηση είπε πως το θέμα του πλωτού τερματικού θα εξεταστεί κατά την κατάρτιση του πλάνου ανάπτυξης της ΕΝΙ η οποία εξετάζει και αυτό το ενδεχόμενο. Σημείωσε όμως ότι η ΕΝΙ έχει εγκαταστάσεις μεταφοράς φυσικού αερίου την Αίγυπτο.

Πρόταση για αποσύνδεση αμοιβής παραγωγών ΑΠΕ από συμβατικά καύσιμα

Τέλος σε ερώτηση για το θέμα της φορολόγησης των υπερκερδών από παραγωγούς ΑΠΕ, η κ. Πηλείδου είπε πως έχει ετοιμαστεί το νομοσχέδιο για την φορολόγηση των υπερκερδών που είχαν δημιουργηθεί παλαιότητα και θα προωθηθεί μετά το άνοιγμα της Βουλής.

Σημείωσε όμως ότι το ζητούμενο είναι να αποτραπούν τα υπερκέρδη και ότι για τον σκοπό αυτό το Υπουργείο έχει στείλει επιστολή στη ΡΕΑΚ με τις εισηγήσεις του, που προνοούν την αποσύνδεση της τιμής από τις τιμές  των συμβατικών καυσίμων.

«Πρέπει η ανταμοιβή των παραγωγών ΑΠΕ να μην σχετίζεται με την τιμή του συμβατικού καυσίμου», είπε, προσθέτοντας ότι είναι κάτι το οποίο στηρίζουμε ως Υπουργείο και αναμένουμε τις αποφάσεις από την Ρυθμιστική Αρχή.