Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν, όταν το 76% των Ελληνοκυπρίων εξέφρασε την αντίθεσή του στην προτεινόμενη λύση του Κυπριακού από τον τότε ΓΓ του ΟΗΕ.

Σε ξεχωριστά ταυτόχρονα δημοψηφίσματα, η ελληνοκυπριακή πλευρά απέρριψε στη συντριπτική της πλειοψηφία το προτεινόμενο σχέδιο για συνολική λύση στο Κυπριακό, έναντι 24,17% που ψήφισε υπέρ του σχεδίου. Η τουρκοκυπριακή πλευρά ψήφισε στην πλειοψηφία της υπέρ του σχεδίου, σε ποσοστό 64,91%, ενόψει και της επικείμενης ένταξης του νησιού στην ΕΕ, ενώ το σχέδιο απέρριψε το 35,01%.

Ο τότε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος είχε αντιταχθεί στο σχέδιο Ανάν που τέθηκε σε δημοψήφισμα και σε τηλεοπτικό του διάγγελμα, στις 7 Απριλίου 2004, είχε καλέσει τους Ε/κ να ταχθούν υπέρ του «Όχι».

«Συνεκτιμώντας όλα τα δεδομένα με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα αλλά και με πλήρη συναίσθηση της ιστορικότητας των στιγμών και το βάρος της ευθύνης που μου αναλογεί και που μου έχετε αναθέσει, λυπούμαι ειλικρινά, γιατί δεν μπορώ να αποδεχθώ και να υπογράψω το Σχέδιο Ανάν όπως, τελικά, διαμορφώθηκε. Παρέλαβα κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο. Δεν θα παραδώσω ‘κοινότητα’ χωρίς δικαίωμα λόγου διεθνώς και σε αναζήτηση κηδεμόνα» είχε αναφέρει στο διάγγελμά του ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος έκλεισε το διάγγελμά του, λέγοντας «Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, στη ζυγαριά του ΝΑΙ και του ΟΧΙ, πολύ βαρύτερες και πολύ πιο επαχθείς θα είναι οι συνέπειες του ΝΑΙ. Σε καλώ να απορρίψεις το Σχέδιο Ανάν. Σε καλώ να πεις στις 24 του Απρίλη ένα δυνατό ΟΧΙ. Σε καλώ να υπερασπιστείς το δίκαιο, την αξιοπρέπεια και την ιστορία σου».

Αμέσως μετά τη γνωστοποίηση του αποτελέσματος, Εκπρόσωπος του Κόφι Ανάν είχε δηλώσει πως ο ΓΓ του ΟΗΕ σέβεται το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων στις δύο κοινότητες της Κύπρου, προσθέτοντας πως θα σκεφτεί με προσοχή τις επιπτώσεις του αποτελέσματος. Σε δήλωση, την οποία ανέγνωσε στη Λευκωσία ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Αλβαρο ντε Σότο, ο κ. Ανάν ανέφερε ότι «αφού το σχέδιο έγινε αποδεκτό στο τ/κ δημοψήφισμα και απορρίφθηκε στο ε/κ δημοψήφισμα, τότε η θεμελιώδης συμφωνία δεν θα τεθεί σε ισχύ». 

Η Αθήνα, δια του τότε Κυβερνητικού Εκπρόσώπου, Θεόδωρου Ρουσόπουλου, ανέφερε μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος πως ο κυπριακός λαός αποφάσισε και το αποτέλεσμα είναι σεβαστό από όλους. «Η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στο πλευρό της Κύπρου προσφέροντας της στήριξη και σε συνεργασία με την κυπριακή Κυβέρνηση θα επιδιώξει να παραμείνει ανοικτή η διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού» είχε πει ο κ. Ρουσόπουλος.

Το δημοψήφισμα κεφαλαιοποιήθηκε πολιτικά από Τούρκους αξιωματούχους, οι οποίοι υποστήριξαν ότι τα αποτελέσματα δείχνουν ποια πλευρά δεν επιθυμεί λύση. Ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αμπντουλάχ Γκιουλ είχε αναφέρει εξάλλου ότι η Άγκυρα θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για τον τερματισμό της πολιτικής και οικονομικής «απομόνωσης» του ψευδοκράτους.

Λίγες μέρες μετά το δημοψήφισμα του 2004, την 1η Μαΐου 2004, η Κυπριακή Δημοκρατία κατέστη πλήρες μέλος της ΕΕ στο σύνολο της επικράτειά της, με αναστολή της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου στις περιοχές που βρίσκονται υπό κατοχή. 

Μιλώντας στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση ο Πολιτικός Αναλυτής (eklektor.org) Χριστόφορος Χριστοφόρου αναφέρθηκε στο κλίμα ακραίας πόλωσης μεταξύ του «ναι» και του «όχι» που επικρατούσε και το διάγγελμα του Τάσσου Παπαδόπουλου.

Και έδειξε τον χάρτη των «ναι» και των «όχι», που αποτυπώνει ότι οι ελεύθερες περιοχές, πλην του Κοτσιάτη και Δερύνειας, ψήφισαν «όχι», ενώ οι κατεχόμενες περιοχές ψήφισαν «ναι».