Η εμπορία προσώπων είναι ένα φαινόμενο το οποίο αφορά βασικά εκμετάλλευση του ανθρώπινου είδους, δηλαδή θα λέγαμε ότι είναι σύγχρονη μορφή σκλαβιάς. Οι άνθρωποι εξαναγκάζονται είτε σε εκμετάλλευση στην εργασία, είτε σε σεξουαλική εκμετάλλευση, για πώληση ανθρωπίνων οργάνων, είτε για να διενεργήσουν άλλες εγκληματικές δραστηριότητες, για παράνομες υιοθεσίες, για επαιτεία. Οι μορφές είναι πάρα πολλές σήμερα, απλά να έχετε στο νου σας ότι είναι εξαπάτηση του ανθρώπου με σκοπό την εκμετάλλευση του.

Η Κύπρος θα έλεγα ότι είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της εμπορίας προσώπων, συμβαίνουν σχεδόν όλες οι μορφές εδώ και κατά καιρούς αντιμετωπίζουμε και νέες μορφές.

Κάποτε βλέπουμε άτομα να εξαναγκάζονται, είτε να εξαπατώνται με σκοπό τη διακίνηση ναρκωτικών ή με σκοπό την επαιτεία ή τη διάπραξη εικονικών γάμων.

Στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια θα έλεγα ότι έχουμε αυξημένα περιστατικά εικονικών γάμων, μέσα στα πλαίσια της εμπορίας, δηλαδή τα άτομα εξαναγκάζονται ή εξαπατώνται με σκοπό να παντρευτούν με άτομα τρίτων χωρών, οι οποίοι στη συνέχεια, αποκτούν παραμονή είτε στην Κύπρο είτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το προφίλ των θυμάτων εξαρτάται από το είδος της εκμετάλλευσης, δηλαδή τα θύματα για τους εικονικούς γάμους, είναι και νεαρές κοπέλες και νεαροί άντρες, αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας. Τα θύματα εκμετάλλευσης στην εργασία συνήθως είναι νεαροί άντρες, τα θύματα της επαιτείας είναι ανήλικα παιδιά, ενήλικες, ακόμα και ηλικιωμένοι και στη σεξουαλική εκμετάλλευση είναι γυναίκες, συνήθως νεαρές.

Υπάρχει συγκεκριμένο προφίλ δραστών;

Δεν θα το έλεγα, η εμπορία σήμερα είναι ο δρόμος για το εύκολο χρήμα. Οπότε όποιος διαθέτει “τα προσόντα” για να εκμεταλλευτεί τον άλλον, μπορεί να το κάνει.

 

Τα κατεχόμενα είναι σίγουρα ένα αρνητικό σημείο στο θέμα της εμπορίας, δηλαδή, άτομα εύκολα εισέρχονται στη Δημοκρατία, θα έλεγα ευάλωτες ομάδες. Καμιά φορά θύματα, αλλά τις περισσότερες φορές, είναι ευάλωτες ομάδες προς θυματοποίηση. Για παράδειγμα, άτομα που προέρχονται από Αφρικανικές χώρες και εγγράφονται σε πανεπιστήμια στα κατεχόμενα, ο σκοπός τους ο απώτερος είναι να μεταβούν στην Ευρώπη, οπότε σε κάποια φάση θα βρουν τους μηχανισμούς ή πληρώνουν για αυτούς τους μηχανισμούς, να τους χρησιμοποιήσουν, να εισέλθουν στη Δημοκρατία, στις ελεύθερες περιοχές και από εκεί με σκοπό να μεταβούν στην Ευρώπη ή να παραμείνουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Αμέσως το επόμενο τους βήμα μόλις μπουν στη Δημοκρατία, είναι να αιτηθούν για άσυλο. Οπότε μόλις αιτηθούν για άσυλο, έχουν όλο τον χρόνο, είτε να προσπαθήσουν να μεταβούν στην Ευρώπη, είτε να παραμείνουν στη Δημοκρατία. Αυτά τα άτομα ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, εύκολα μπορεί κάποιος να εκμεταλλευτεί τα άτομα που έχουν ένα όνειρο να φύγουν από τη χώρα τους που πολλές φορές υπάρχουν πολεμικές συρράξεις, και να βρεθούν σε ένα πιο ασφαλισμένο μέρος για μια καλύτερη ζωή. Όλα από εκεί ξεκινούν, από το όνειρο του ανθρώπου για μια καλύτερη ζωή.

 

Έχουμε πάρα πολλά άτομα που πλέον, μαθαίνοντας ότι, με το να αναγνωριστούν ως θύματα αποκτούν δικαιώματα στη Δημοκρατία, αιτούνται, φτάνουν σε εμάς ως πιθανά θύματα με πλαστές ιστορίες, με ψεύτικες ιστορίες. Αυτό το πράγμα είναι ανησυχητικό γιατί αυτοί οι αριθμοί είναι πάρα πολύ μεγάλοι, μιλούμε για περίπου 200 άτομα το χρόνο, που ισχυρίζονται ότι είναι θύματα εμπορίας προσώπων. Είναι πολύ δύσκολη η διαδικασία αναγνώρισης ενός θύματος γιατί αντιλαμβάνεστε ότι η ευθύνη, για να αναγνωρίσεις έναν άνθρωπο ως θύμα, είναι πολύ μεγάλη. Πρώτον γιατί αναγνωρίζοντας ένα άτομο που δεν είναι, είναι εις βάρος των πραγματικών θυμάτων, οπότε ναι, έχουμε θα έλεγα μια εκμετάλλευση του συστήματος. Παρόλα αυτά, κάθε χρόνο αναγνωρίζονται περίπου 50-60 άτομα. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχουν εκεί έξω 50-60 άτομα που είναι θύματα, σίγουρα οι αριθμοί είναι δεκαπλάσιοι, μπορεί και περισσότερο. 

 

Τα θύματα είναι όντως θύματα;

Κατά πόσον μια κοπέλα που είναι στην πορνεία είναι θύμα ή όχι. Εγώ θα έλεγα ότι οι κοπέλες που αρχίζουν, στα αρχικά στάδια, θα τις χαρακτήριζα όλες θύματα, γιατί πιστεύω ακράδαντα μέσα από την εμπειρία μου και την εκπαίδευση μου σε αυτόν τον τομέα, ότι καμία γυναίκα δεν έχει όνειρο, μια μέρα, να γίνει πόρνη και καμία γυναίκα δεν θέλει να κάνει καριέρα σε αυτό το “επάγγελμα” και κανένας γονιός δεν θέλει το παιδί του να ακολουθήσει αυτή τη σταδιοδρομία. Σε μεταγενέστερο στάδιο όμως, όταν μια γυναίκα πέσει σε αυτά τα πλοκάμια της πορνείας, δεν μπορεί να βγει από αυτά τα πλοκάμια, δεν έχει τα προσόντα να κάνει κάτι άλλο, δεν έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό της. Βλέπουμε να έχει ψυχολογικές επιπτώσεις ο τομέας αυτός στον ίδιο τον εαυτό της και στον χαρακτήρα και τα βιώματα της. Οπότε χρειάζεται πλέον ψυχολογική στήριξη και από την άλλη χρειάζεται κάποιος να βοηθήσει αυτά τα άτομα να εξέλθουν της πορνείας αλλά και να έχουν εναλλακτικές λύσεις, δηλαδή να αποκτήσουν κάποιες δεξιότητες σε κάποιον άλλον τομέα.

Δεν υπάρχουν υποδομές για να βοηθηθούν τέτοια άτομα να εξέλθουν της πορνείας, ούτε ψυχολογική στήριξη αλλά ούτε και επιλογές άλλες στο να κατευθυνθούν κάπου αλλού και η μακροχρόνια στήριξη. Δεν είναι αρκετό να βοηθήσεις μια κοπέλα να εξέλθει από το κύκλωμα, το κάνουμε, προσπαθούμε να τους βρούμε δουλειές, να κατασταλάξουν κάπου αλλού, να αντιληφθούν ότι η ζωή είναι κάτι άλλο και ότι έχουν άλλες δυνατότητες, όμως όταν δεν υπάρχει συνεχής στήριξη από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή οργανισμούς ή ειδικούς, δεν μπορεί ένα άτομο να σταθεί από μόνο του. Η στήριξη πρέπει να είναι μακροχρόνια και δεν υπάρχει δυστυχώς.