Η Τουρκία θα πρέπει να στείλει μηνύματα μέσα από πράξεις κατά πόσο θέλει να ξεπαγώσει η ενταξιακή της διαδικασία, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εξετάσει αν μπορεί να υπάρξει ένα ρεαλιστικό εναλλακτικό πλαίσιο που να αντικαταστήσει μια ενταξιακή διαδικασία που δεν είναι σήμερα λειτουργική, τόνισε κατά την παρουσίαση του προσχεδίου για την έκθεση για την πρόοδο της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νάτσο Σάντσεθ Αμόρ (Σοσιαλδημοκράτες, Ισπανία), κατά τη διάρκεια συνεδρίας της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (AFET).
Οι ευρωβουλευτές έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν προτάσεις για τροποποιήσεις μέχρι τις 21 Ιουνίου. Η έκθεση έχει προγραμματιστεί να ψηφιστεί στην επιτροπή στις 18 Ιουλίου, ενώ η ψήφιση στην Ολομέλεια αναμένεται στις 11 Σεπτεμβρίου.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Με νατοϊκά πρότυπα επεκτείνεται η βάση «Ανδρέας Παπανδρέου»
Απαντώντας σε παρατηρήσεις Κύπριων ευρωβουλευτών, πως το προσχέδιο περιέχει περιορισμένες αναφορές για το Κυπριακό, ο κ. Αμόρ υπενθύμισε πως βάσει κανονισμών το αρχικό προσχέδιο της έκθεσης πρέπει να είναι περιορισμένο σε μέγεθος και υπενθύμισε πως η έκθεση δεν αφορά το Κυπριακό αλλά την Τουρκία, και πρόσθεσε πως αναμένει περισσότερα στοιχεία να προστεθούν κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης του τελικού κειμένου.
Κατά την παρουσίαση του προσχεδίου, ο κ. Αμόρ σημείωσε πως προτείνει την έναρξη μιας «διαδικασίας προβληματισμού για να βρούμε ένα εναλλακτικό και ρεαλιστικό πλαίσιο για τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας που αντικαθιστούν τη διαδικασία ένταξης». Όπως πρόσθεσε, αυτό που προτείνει δεν είναι η ΕΕ να δώσει τέλος στη διαδικασία που «βρίσκεται στην εντατική», αλλά να εξεταστεί τι μπορεί να αντικαταστήσει μια διαδικασία που δεν είναι λειτουργική.
Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών στην Τουρκία φαίνεται να δείχνει πως θα υπάρξει συνέχεια των μέχρι σήμερα πολιτικών, πρόσθεσε ο κ. Αμόρ, επισημαίνοντας πως ο Ταγίπ Ερντογάν παραμένει Πρόεδρος και πως οι πρώτες του δηλώσεις δεν αφήνουν περιθώριο για προσέγγιση ΕΕ – Τουρκίας. Όπως υπενθύμισε, στις πρώτες του αναφορές ο κ. Ερντογάν κατηγόρησε την ΕΕ για εκβιασμό μέσω της συζήτησης για τις θεωρήσεις, και επιτέθηκε κατά της αντιπολίτευσης και του Τύπου, καθώς και κατά της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.
Αναφερόμενος στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, ο εισηγητής σημείωσε πως η διαδικασία έχει ως στόχο την ένταξη όμως δεν είναι λειτουργική βραχυπρόθεσμα, καθώς εμποδίζει τη συζήτηση διμερών ζητημάτων πέραν της ένταξης.
Μέσω του προσχεδίου, συνέχισε, η Τουρκία να στείλει στην πράξη μηνύματα που να δείχνουν αλλαγή στάσης εφόσον θέλει να κρατήσει ζωντανή την ενταξιακή διαδικασία.
Υπογράμμισε ακόμα πως η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει την κοινωνία των πολιτών η οποία συνεχίζει να είναι φιλική προς την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Απαντώντας σε σχόλιο του ευρωβουλευτή Αλεξάντερ Γιορντάνοφ (ΕΛΚ, Βουλγαρία) πως θα πρέπει η ΕΕ να εστιάζει περισσότερο στον γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας αντί στην κοινωνία των πολιτών, ο κ. Αμόρ υπογράμμισε πως θεωρεί ηθικό του καθήκον τη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών καθώς για χρόνια είναι ο αποδέκτης των ανησυχιών τους.
Ο κ. Αμόρ αναφέρθηκε ακόμα στην θετική ατζέντα την οποία είχε καταγράψει ως στόχο σε συμπεράσματα του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, υπενθυμίζοντας πως ένα από τα χαρακτηριστικά της ατζέντας αυτής είναι πως είναι αναστρέψιμη. Αυτό, τόνισε, προϋποθέτει κινήσεις και από τις δύο πλευρές, κάτι που σημαίνει πως η θετική ατζέντα «δεν μπορεί να μείνει η ίδια αν η μια πλευρά είναι δεσμευμένη αλλά η άλλη όχι.
Μιλώντας εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, ο σκιώδης εισηγητής, Ρουμάνος ευρωβουλευτής Γκεόργκε Νίστορ, συμφώνησε με τον κ. Αμόρ πως η Τουρκία είναι σημαντικός εταίρος για την ΕΕ, ωστόσο οι συστάσεις της ΕΕ προς αυτήν δεν έχουν υλοποιηθεί, τη στιγμή που από την ηγεσία της Τουρκίας έρχονταν κατά το προηγούμενο έτος αντικρουόμενα βήματα όσον αφορά την ενταξιακή πορεία της χώρας. Υπενθύμισε όμως πως παρ’ όλα αυτά, η τουρκική κοινωνία στην πλειοψηφία της είναι φιλική προς την Ευρώπη και θέλει να είναι πιο κοντά στην ΕΕ, και πως δεν πρέπει να προσπεράσουμε αυτή τη βούληση.
Από την πλευρά των Φιλελευθέρων (Renew), ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Μάλικ Αζμάνι υπογράμμισε πως δεν μπορούν να γίνουν διαπραγματεύσεις στο σημερινό κλίμα, με την Τουρκία να μην ευθυγραμμίζεται με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ και τη δίωξη πολιτικών αντιπάλων. Ωστόσο, συνέχισε, η ΕΕ δεν μπορεί να αποδεσμευτεί από την Τουρκία πλήρως, εν μέρει και λόγω της μετανάστευσης. Πρόσθεσε πως η αλληλεγγύη της ΕΕ μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου είναι ένα άνοιγμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δείξει πως η ΕΕ είναι ο κύριος εταίρος της Τουρκίας, και όχι η Ρωσία, και πως πρέπει να αναζητηθούν τρόποι βελτίωσης της συνεργασίας πέραν από την ένταξη.
Μιλώντας εκ μέρους του σκιώδους εισηγητή των Πρασίνων Σεργκέι Λαγκοντίνσκι, η Γαλλίδα ευρωβουλευτής Γκουέντολιν Ντέλμπος – Κόρφιλντ συμφώνησε πως οι πολιτικές της τουρκικής κυβέρνησης συνεχίζουν να είναι ανησυχητικές, και πως δεν πρέπει για λόγους γεωπολιτικής θέσης να γίνονται ανεκτές επεκτατικές πολιτικές. Υπενθύμισε πως ένας στους δύο ψηφοφόρους ψήφισαν για την αντιπολίτευση, και συμφώνησε πως χρειάζονται διαφορετικές μέθοδοι πέραν από την ένταξη, οι οποίες όμως δεν πρέπει να είναι εναλλακτικές στην ένταξη.
Εκ μέρους της ομάδας της Αριστεράς, ο Κύπριος ευρωβουλευτής, Γιώργος Γεωργίου, επεσήμανε πως το προσχέδιο δεν δίνει αρκετό βάρος στις εξωτερικές σχέσεις, πέρα από τον ρόλο της Τουρκίας στις εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία, τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ και την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία. Η έκθεση, πρόσθεσε, παραγνωρίζει πως η στάση της Τουρκίας γίνεται χειρότερη στα Δυτικά Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ειδικά για την Κύπρο, ανέφερε πως η έκθεση σωστά αναφέρεται στην ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού στο πλαίσιο της ΔΔΟ, όμως δεν γίνονται αναφορές στη ρητορική για δύο κράτη, τον εποικισμό της Αμμοχώστου ή τις πιέσεις προς την Τ/κ κοινότητα. Κάλεσε ακόμα το Κοινοβούλιο να μη χαμηλώσει τον πήχη απέναντι στην Τουρκία καθώς, όπως είπε, μια εναλλακτική σχέση από τις ενταξιακές θα είναι δώρο για την Τουρκία καθώς έτσι χάνεται ένας μοχλός πίεσης.
Σε δική του παρέμβαση, ο Κύπριος ευρωβουλευτής, Λουκάς Φουρλάς (ΕΛΚ), ανέφερε πως είναι γνωστό ήδη πως η Τουρκία δεν θα εφαρμόσει τις εκκλήσεις στο προσχέδιο, και πρόσθεσε πως γίνονται πολύ γενικές αναφορές για την Κύπρο. Διερωτήθηκε αν οι προτάσεις για εναλλακτική σχέση θα σημαίνει πως η Τουρκία θα λαμβάνει χωρίς να δώσει τίποτε και υπενθύμισε πως στην Κύπρο κατέχεται ευρωπαϊκό έδαφος.
Στη συνεδρία της επιτροπής συμμετείχε και η διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, Ανγκελίνα Άικχορστ, η οποία προχώρησε σε ανασκόπηση των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας, επισημαίνοντας τη σημασία που έχουν και οι δέκα υποψήφιες για ένταξη χώρες στο σημερινό περιβάλλον. Ωστόσο, πρόσθεσε, πράγματι μετά την πρόταση για «θετική ατζέντα» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν λήφθησαν θετικά μηνύματα από την Τουρκία.
Η κ. Άικχορστ επεσήμανε πως οι σημαντικότεροι τομείς των σχέσεων με την Τουρκία καλύπτουν την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, το Κυπριακό και τις περιφερειακές σχέσεις, ενώ ειδικότερα για το Κυπριακό τόνισε πως είναι κρίσιμης σημασίας να υπάρξει επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, καθώς και πως οι θεσμοί είναι έτοιμοι να συμβάλουν θετικά, υπογραμμίζοντας πως η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί ως έχει.
Τέλος, μιλώντας εκ μέρους της Κομισιόν, ο επικεφαλής της μονάδας για τις σχέσεις με την Τουρκία, Μπερνάντ Μπρουνέτ, σημείωσε πως η συμμόρφωση της χώρας με τα ενταξιακά κριτήρια μειώνεται σε σχέση με τα νομοθετικά κριτήρια ιδιαίτερα σε σχέση με το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, παρά τη βελτίωση σε τομείς όπως η επιστημονική συνεργασία και η αλιεία. Στα οικονομικά κριτήρια, συνέχισε, αυξάνονται οι ανησυχίες για τη λειτουργία της αγοράς λόγω και του μεγάλου πληθωρισμού και του ελλείμματος στον προϋπολογισμό, ενώ, όσον αφορά τα πολιτικά κριτήρια καταγράφονται προβλήματα για τη λειτουργία του προεδρικού συστήματος και τις ισορροπίες μεταξύ των θεσμών.
