Συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του έργου του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής κατά το πρώτο έτος διακυβέρνησης καθώς και των κύριων δράσεων που δρομολογούνται εντός του 2024, παραχώρησε σήμερα ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής δρ Νικόδημος Δαμιανού.

«Στόχος μας», δήλωσε ο Υφυπουργός, «είναι η μετάβαση σε ένα σύγχρονο ψηφιακό κράτος». Με τον τρόπο αυτό, πρόσθεσε, και λειτουργώντας σε τρεις βασικούς και αλληλένδετους άξονες, την ψηφιακή πολιτική, την κυβερνοασφάλεια, και την έρευνα και καινοτομία, «θα ενισχύσουμε την αναπτυξιακή προοπτική και την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας, και θα βελτιώσουμε την καθημερινότητα των πολιτών».

Άξονας 1: Ψηφιακή Πολιτική

Η δράση του Υφυπουργείου αναπτύσσεται σε τέσσερις διαστάσεις, σε συνάρτηση με τους στόχους της Ψηφιακής Δεκαετίας της ΕΕ: 1. την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, 2. την αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών και της συνδεσιμότητας της χώρας, 3. τις ψηφιακές δεξιότητες (πολιτών και επαγγελματιών) και 4. την ενίσχυση της ψηφιακής ωριμότητας των επιχειρήσεων.

Όσον αφορά την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η οποία εστιάζει στην αναβάθμιση της αλληλεπίδρασης του πολίτη, του επαγγελματία και της επιχείρησης με το κράτος, το Υφυπουργείο ανέπτυξε κατά το πρώτο έτος διακυβέρνησης σειρά ψηφιακών υπηρεσιών, όπως η ηλεκτρονική αίτηση για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, η Εγγραφή στον Εκλογικό Κατάλογο και η Πλατφόρμα του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης, καθώς και την πλατφόρμα «Φωνή των Πολιτών» για μη Δεσμευτικά Δημοψηφίσματα. Επιπρόσθετα, τέθηκαν σε λειτουργία νέα, σύγχρονα συστήματα για βελτίωση της αποδοτικότητας και της λειτουργίας του δημοσίου αλλά και αναβάθμιση της ποιότητας εξυπηρέτησης του πολίτη, όπως το Σύστημα Διαχείρισης Υποθέσεων της Νομικής Υπηρεσίας και η πλατφόρμα για την αδειοδότηση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Το Υφυπουργείο ανέλαβε επίσης το έργο για τη λειτουργία τον Μάιο 2023, του τηλεφωνικού Κέντρου 1450 για υποστήριξη του Υπουργείου Εργασίας και του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.

Εντός του 2024, σύμφωνα με τον Υφυπουργό, θα παραδοθούν 20 νέες ψηφιακές υπηρεσίες, περιλαμβανομένων αιτήσεων για Έκδοση Πιστοποιητικών Στρατολογικής Κατάστασης και Έκδοση και Ανανέωση Δελτίου Ταυτότητας και Διαβατηρίου. Επιπρόσθετα, θα επεκταθεί το σύστημα των Κέντρων Εξυπηρέτησης του Πολίτη (ΚΕΠ) επιτρέποντας στον πολίτη να διευθετεί ηλεκτρονικά ραντεβού για όλες τις υπηρεσίες των ΚΕΠ, αλλά και να εξυπηρετείται μέσω τηλεδιάσκεψης για αριθμό νέων υπηρεσιών, ενώ αναμένεται η λειτουργία νέων συστημάτων σε καίριες υπηρεσίες καθώς και η αναβάθμιση και επέκταση του συστήματος Ιππόδαμος στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης για σκοπούς αδειοδότησης της ανάπτυξης. Στο σημείο αυτό, δήλωσε ο Υφυπουργός, «πρέπει να τονίσουμε πως ο Ιππόδαμος είναι και το πρώτο σύστημα στο οποίο εντάσσεται επίσημα η δυνατότητα ηλεκτρονικής υπογραφής εγγράφων, την οποία έχουν τόσο οι επαγγελματίες του κλάδου όσο και οι πολίτες για υποβολή αιτήσεων, όσο και οι λειτουργοί των αρμοδίων αρχών για σκοπούς έκδοσης των αδειών.».

Στο έργο «Ψηφιακός Πολίτης» αναφέρθηκε εκτενώς ο Υφυπουργός, «στη βάση του οποίου θα υλοποιήσουμε σταδιακά και εξελικτικά όλο το φάσμα των ψηφιακών υπηρεσιών του κράτους. Μέσω της νέας κυβερνητικής πύλης, gov.cy, εφαρμογής κινητού και της εφαρμογής της ηλεκτρονικής ταυτότητας και υπογραφής, σκοπός είναι να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ούτως ώστε κάθε συναλλαγή και επαφή του πολίτη με το δημόσιο να μπορεί να γίνεται ηλεκτρονικά, εύκολα, γρήγορα και με ασφάλεια», τόνισε, προσθέτοντας πως υπογράφεται σύντομα συμφωνία συνεργασίας με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης της Ελλάδος για τον σκοπό αυτό.

Τέλος, αναφέρθηκε σε ένα πολυδιάστατο έργο αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού της τεχνολογικής υποδομής της κρατικής μηχανής, το οποίο ξεκινά το 2024 και βασίζεται στην τυποποίηση των βασικών αρχών που θα πρέπει να διέπουν τον σχεδιασμό και την υλοποίηση κάθε υπηρεσίας και κάθε συστήματος που αναπτύσσουμε: ask-once-store-once, cloud first, security by design, open data & standardized components (τυποποιημένοι μηχανισμοί).

Προχωρώντας στη διάσταση των ψηφιακών υποδομών και της συνδεσιμότητας, ο Υφυπουργός παρουσίασε τα έργα που υλοποιεί το Υφυπουργείο για μετάβαση στην κοινωνία των Gigabit και τα οποία αφορούν αφενός την επέκταση των δικτύων οπτικών ινών σε κάθε γωνιά του νησιού, με κρατική επιδότηση, και αφετέρου την οικονομική στήριξη των νοικοκυριών για μετάβαση σε υψηλές ταχύτητες. «Μέχρι το 2026», δήλωσε ο Υφυπουργός, «φιλοδοξούμε όπως η Κύπρος γίνει η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα έχει πετύχει 100% πληθυσμιακή κάλυψη σε όλο το φάσμα της συνδεσιμότητας υπέρ υψηλών ταχυτήτων, κινητής και σταθερής.».

Ακολούθως, αναφέρθηκε στους σχεδιασμούς του Υφυπουργείου για αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής, όπως τεχνολογίες διαστήματος, τεχνητή νοημοσύνη και blockchain, ενώ στάθηκε στο έργο Smart Cyprus, που αποτελεί μία ολιστική προσέγγιση για την εφαρμογή λύσεων έξυπνων πόλεων σε όλη την Κυπριακή επικράτεια, συντονίζοντας τις εν εξελίξει πρωτοβουλίες σε διάφορους δήμους. Εντός του 2023, ανέφερε ο Υφυπουργός, προκηρύχθηκε ανοικτός διαγωνισμός για τον σκοπό αυτό, ο οποίος προνοεί την υλοποίηση -σε πρώτο στάδιο- τριών κοινών λύσεων: την έξυπνη στάθμευση, τον έξυπνο φωτισμό και την έξυπνη διαχείριση συλλογής απορριμμάτων, καθώς και εφαρμογή κινητού για επικοινωνία και συνδιαλλαγή του πολίτη με τους Δήμους.

Απαραίτητο συστατικό του ψηφιακού οικοσυστήματος που οικοδομείται είναι και η επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες των πολιτών και των εργαζομένων, τόνισε ο Υφυπουργός, προσθέτοντας πως «Καμία ψηφιακή λύση δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς την απαραίτητη εξειδίκευση και καμία εφαρμογή δεν θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, εάν οι πολίτες δεν έχουν τις βασικές ψηφιακές γνώσεις για να την αξιοποιήσουν». Παρουσίασε ακολούθως τη σειρά εκπαιδεύσεων που διενεργήθηκε το 2023 και στις αρχές του 2024, καθώς και τις δράσεις που προγραμματίζονται σε συνεργασία με τον Κόμβο Καινοτομίας DiGiNN. Τέλος, αναφέρθηκε εκτενώς στο πιλοτικό πρόγραμμα ICT Re-Up Skilling που ανακοινώθηκε τον Φεβρουάριο, και το οποίο μέσω εντατικής εκπαίδευσης 10 εβδομάδων σε data analytics δίνει την ευκαιρία σε πτυχιούχους θετικών επιστημών να επιδιώξουν καριέρα στον τομέα της Πληροφορικής. «Πρόκειται για μία καινοτόμο πρωτοβουλία, που στοχεύουμε να επεκταθεί σε επιπλέον θεματικές όπου παρατηρείται έλλειψη ειδικών στην αγορά», είπε ο Δρ Δαμιανού.

Άξονας 2: Κυβερνοασφάλεια

Σημειώνοντας τη σημασία της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο, ο Υφυπουργός παρουσίασε τη σειρά δράσεων που υλοποιήθηκαν εντός του 2023 σε συνεργασία με την Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ), και οι οποίες περιλαμβάνουν την έναρξη ενός οριζόντιου προγράμματος κυβερνοασφάλειας για τον δημόσιο τομέα, την ετοιμασία νομοσχεδίου για εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία NIS2 και τον ορισμό, με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου, της ΑΨΑ ως Εθνικής Αρχής Πιστοποίησης Κυβερνοασφάλειας. Πρόσθετα, και μεταξύ άλλων, λειτούργησε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Εθνικού CSIRT, που παρέχει 24/7 παρακολούθηση της ψηφιακής δραστηριότητας, ενώ εγκαταστάθηκαν 33 αισθητήρες για σκοπούς ανίχνευσης και ανάλυσης επιθέσεων σε κρίσιμες υποδομές του κράτους.

Βήματα έγιναν, σύμφωνα με τον Υφυπουργό και ως προς την ενίσχυση της Κυβερνοασφάλειας στις επιχειρήσεις και την ευαισθητοποίηση του κοινού. Μεταξύ άλλων, το 2023 λειτούργησε το Εθνικό Κέντρο Συντονισμού Κυβερνοασφάλειας (NCC-CY), με κύρια αποστολή να διευκολύνει την πρόσβαση σε τεχνογνωσία για βιομηχανικά, τεχνολογικά και ερευνητικά θέματα κυβερνοασφάλειας. Μέσω του NCC-CY και σε συνεργασία με το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, προκηρύχθηκε Σχέδιο Χορηγιών €1 εκατομμυρίου, για την ενίσχυση του επιπέδου κυβερνοασφάλειας των κυπριακών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ). Δημιουργήθηκε, επίσης, μία ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη προτύπων/μεθοδολογιών για τη διαμόρφωση μίας δομημένης προσέγγισης για αποτελεσματική θωράκιση έναντι κυβερνοαπειλών, και ιδρύθηκε το ICT Academy, με όραμα να εξελιχθεί σε περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης επαγγελματιών στον τομέα του ICT.

Στους ίδιους άξονες κινούνται και οι δράσεις που δρομολογούνται για το 2024. Συγκεκριμένα, δρομολογείται ο σχεδιασμός Εθνικών Σχεδίων Διαχείρισης Κρίσης για την κυβερνοασφάλεια  βάση των απαιτήσεων του NIS 2, καθώς και η εφαρμογή πλαισίου πιστοποίησης κυβερνοασφάλειας και η έναρξη πιλοτικών προγραμμάτων ελέγχου σε φορείς πιστοποίησης και στην αγορά. Τέλος, γίνεται προσπάθεια μέσω του NCC-CY για διεκδίκηση πρόσθετων ευρωπαϊκών κονδυλίων για προκήρυξη και νέων σχεδίων χορηγιών για ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας στις επιχειρήσεις.

Άξονας 3: Έρευνα και Καινοτομία (Ε&Κ)

Συνεχίζοντας, ο Υφυπουργός στάθηκε στα σημαντικά βήματα προόδου και τη δυναμική που παρουσιάζει το κυπριακό οικοσύστημα. «Χαρακτηριστικό», είπε, «το γεγονός ότι η χώρα μας διατηρεί τη θέση της για 2η συνεχόμενη χρονιά στους Strong Innovators της Ευρώπης.».

Εντός του 2023, καταρτίστηκε και εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο από το Υπουργικό Συμβούλιο η νέα Στρατηγική Ε&Κ, η οποία θέτει ως βασικές προτεραιότητες τη δημιουργία συνθηκών για την περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση των ικανοτήτων του οικοσυστήματος, την εμπορικοποίηση καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και την ενίσχυση της εξωστρέφειας.

Το Υφυπουργείο, ανέφερε, στηρίζει με θεσμική χρηματοδότηση τη λειτουργία και τις δραστηριότητες ερευνητικών ιδρυμάτων, περιλαμβανομένων των Κέντρων Αριστείας, με περίπου €25 εκατομμύρια ετησίως, ενώ €21 εκατομμύρια επιπρόσθετα διατίθενται στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), τα οποία και μεταφράζονται σε προκηρύξεις ανταγωνιστικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων και υποστηρικτικές υπηρεσίες για το σύνολο του κυπριακού οικοσυστήματος.

Μέσω των προγραμμάτων του ΙδΕΚ, από τον Μάρτιο του 2023 μέχρι και τον Μάρτιο του 2024, προκηρύχθηκαν προσκλήσεις ύψους €64 εκατομμυρίων, οι οποίες κατέγραψαν μεγάλη ανταπόκριση από το οικοσύστημα, με 199 νέες συμμετοχές. Παράλληλα, υπογράφηκαν συμβόλαια για έργα ύψους περίπου €27 εκατομμυρίων, σε τομείς με ιδιαίτερη προοπτική ανάπτυξης, όπως τεχνολογία, αγροδιατροφή, υγεία και ενέργεια, από τα οποία προκύπτουν 317 νέες θέσεις εργασίας, ενώ επιτυγχάνεται αξιοσημείωτη άντληση ιδιωτικών κεφαλαίων που φτάνει στο 18% του συνόλου της χρηματοδότησης. «Η στόχευση των προγραμμάτων», τόνισε ο Υφυπουργός, «βρίσκεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές επιδιώξεις της νέας Στρατηγικής. Πρόκειται για ένα ισορροπημένο μίγμα επένδυσης, που καλύπτει σφαιρικά όλους τους τομείς στόχευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στη διασύνδεση ερευνητικής με επιχειρηματική κοινότητα και την μετατροπή της γνώσης σε αξία για την πραγματική οικονομία, μέσω και της διεθνοποίησης.»

Ακολούθως, αναφέρθηκε στις εξειδικευμένες υπηρεσίες που προσφέρονται από το ΙδΕΚ τόσο για θέματα καινοτομίας όσο και για την ενίσχυση της προσπάθειας κυπριακών φορέων που προτίθενται να συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά προγράμματα, σημειώνοντας πως τον τελευταίο χρόνο, υποστηρίχθηκαν μέσω προεπισκόπησης και διενέργειας mock interviews, 82 προτάσεις. Επιπρόσθετα, τόνισε τη σημασία της λειτουργίας του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης τον Μάιο του 2023, το οποίο παρέχει δωρεάν υπηρεσίες προστασίας διανοητικής ιδιοκτησίας και εμπορικής αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων, υποστηρίζοντας ερευνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις να κάνουν το επόμενο βήμα και να διαθέσουν επιτυχώς τα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες τους στην εγχώρια αλλά και τη διεθνή αγορά. 

Εντός του 2024, €40 εκατομμύρια επιπλέον θα διατεθούν μέσω των προγραμμάτων του ΙδΕΚ στο οικοσύστημα, ενώ το Υφυπουργείο έχει δρομολογήσει σειρά ενεργειών σε επίπεδο πολιτικής, για την περαιτέρω ενίσχυση του περιβάλλοντος για την Ε&Κ. Αυτά περιλαμβάνουν την τροποποίηση του νομικού πλαισίου των δημόσιων Πανεπιστημίων για την ίδρυση εταιρειών-τεχνοβλαστών αλλά και την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας με οικοσυστήματα του εξωτερικού.

«Ειδικότερα», ανέφερε ο κ. Δαμιανού, «εργαζόμαστε για τη διαμόρφωση μηχανισμού μοριοδότησης δημόσια χρηματοδοτούμενων ερευνητικών οργανισμών με σκοπό την κατανομή της κρατικής χορηγίας,  καθώς και μηχανισμού αξιολόγησης του κοινωνικο-οικονομικού αντικτύπου των επενδύσεων σε  Ε&Κ, ούτως ώστε να διασφαλίζουμε πως κάθε ποσό που δαπανείται θα επιστρέφει σε αξία για την οικονομία.»

Κλείνοντας, ο Υφυπουργός ανέδειξε την τεράστια σημασία που έχει για την Κυβέρνηση και τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας η ψηφιακή μετάβαση, διαβεβαιώνοντας πως το Υφυπουργείο θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να πετύχει τους στόχους του και να συμβάλει στην ουσιαστική ενδυνάμωση της προοπτικής της Κύπρου να καταστεί περιφερειακό κέντρο καινοτομίας και τεχνολογίας.