Νέα προοπτική στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων έφερε η χθεσινή συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι δυο ηγέτες επισφράγισαν με τις δηλώσεις τους το θετικό κλίμα το οποίο αποτυπώθηκε στη «Διακήρυξη των Αθηνών», την κοινή διακήρυξη φιλίας και καλής γειτονίας, μετά από μιάμιση ώρα συνομιλιών στο Μέγαρο Μαξίμου. Πρόκειται την πρώτη του είδους μετά την συμφωνία Βενιζέλου- Ατατούρκ το 1930, η οποία έδειξε σαφώς την διάθεση των δυο πλευρών για να βελτιωθούν σημαντικά οι διμερείς σχέσεις.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Τούρκου προέδρου και θα επισκεφτεί την Άγκυρα την ερχόμενη άνοιξη. «Επόμενο βήμα η προσέγγιση για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ» δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. «Είμαστε αδέλφια, δεν υπάρχει τίποτα που δεν μπορεί να λυθεί» είπε ο Ταγίπ Ερντογάν. Οι δυο ηγέτες πάντως κατέγραψαν τις διαφωνίες τους σε ήπιους τόνους. Στην αναφορά του Τούρκου Προέδρου σχετικά με την τουρκική μειονότητα, ο πρωθυπουργός υπενθύμισε τη Συνθήκη της Λωζάνης.

Το μήνυμα που εξέπεμψε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ότι «έχουμε ιστορική ευθύνη να κοιτάξουμε το αύριο» με τον κ. Ερντογάν στο τέλος της παρέμβασής του να λέει, ότι περάσαμε τη θάλασσα μην πνιγούμε στο ποτάμι.

Ιστορική χαρακτήρισε τη χθεσινή ημέρα -με συνέντευξή του στην ΕΡΤ και τον Γιώργο Κουβαρά-, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, λέγοντας ότι αναδεικνύει αυτά που ενώνουν τις δύο χώρες. «Υπάρχει γνήσια διάθεση να προχωρήσουμε. ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα η μόνη μας διαφορά με την Τουρκία», είπε ο υπουργός Εξωτερικών.

Δείγμα προόδου και οι 15 συμφωνίες χαμηλής πολιτικής αλλά ουσιαστικής για τα επόμενα βήματα. Επίσης έγινε ειδική αναφορά από τον πρωθυπουργό στο μεταναστευτικό αλλά και η διευκόλυνση παροχή βίζα σε Τούρκους τουρίστες για επίσκεψη σε 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου όχι μόνο το καλοκαίρι αλλά καθόλη τη διάρκεια του χρόνου κάτι που δεν ήταν εύκολο να εξασφαλιστεί καθώς απαιτούσε ειδική άδεια από την Κομισιόν. «Τα νησιά μας έχουν μια καλή ροή Τούρκων τουριστών. Εμείς θέλουμε να ενισχύσουμε αυτές τις επαφές μεταξύ των δύο λαών» δήλωσε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης μιλώντας στην εκπομπή PRIME στην ΕΡΤ

Στις δηλώσεις τους οι δύο ηγέτες έδωσαν και τα σημεία στα οποία διαφωνούν. Το ένα είναι το Κυπριακό, όπου εκεί υπάρχει κάθετη απόσταση μεταξύ των δύο χωρών. Ο κ. Ερντογάν έθεσε το θέμα της τρομοκρατίας εκφράζοντας την ικανοποίησή του ότι έχει κλείσει αυτό που η Τουρκία υποστήριζε ότι είναι στρατόπεδο τρομοκρατών στο Λαύριο και έγινε μακρά συζήτηση για τη διμερή συνεργασία. Στόχος να αυξηθούν οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών κατά 5 δισ. δολάρια τα επόμενα 5 χρόνια.

Υπογράφηκε Κοινή Διακήρυξη Φιλίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία για συνεργασία και καλή γειτονία, όπως ανακοινώθηκε στις κοινές δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν.

Κυβερνητικές πηγές σχετικά με τη Διακήρυξη Φιλίας και Καλής Γειτονίας των Αθηνών αναφέρουν τα εξής:

• Ιδιαίτερα σημαντικό κείμενο, καθώς είναι η πρώτη φορά που Ελλάδα και Τουρκία – με τις υπογραφές του Πρωθυπουργού της Ελλάδας και του Προέδρου της Τουρκίας δεσμεύονται σε σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας και σε «ήρεμα νερά».
• Συγκεκριμένα, στη Διακήρυξη υπογραμμίζεται η σημασία αποτελεσματικών διαύλων επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο και δίνεται έμφαση στην αποφυγή συγκρουσιακών καταστάσεων και δυνητικής κλιμάκωσης.
• Επιπλέον, η Διακήρυξη καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του ελληνοτουρκικού διαλόγου και των επαφών στη βάση των τριών αξόνων που είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο στο Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο: Πολιτικός διάλογος (για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, στον οποίο εντάσσονται οι διερευνητικές επαφές), θετική ατζέντα (η οποία διαρκώς θα εμπλουτίζεται), Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (στα οποία συμπεριλαμβάνονται και μέτρα για τη μείωση «αδικαιολόγητων πηγών έντασης καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές»)
• Είναι μια δήλωση προθέσεων στην οποία και η Τουρκία δεσμεύεται για στους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και της φιλικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών.
• Υπάρχει σαφής αναφορά στη δέσμευση αποφυγής δηλώσεων και ενεργειών που υπονομεύουν το πνεύμα και το γράμμα της Διακήρυξης ή θέτουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.
• Η γειτονική χώρα δεσμεύεται στην επίλυση όποιας διαφωνίας προκύψει με την Ελλάδα με φιλικό τρόπο είτε με απευθείας διαβουλεύσεις με τη χώρα μας, είτε με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
• Η Διακήρυξη των Αθηνών δεν αναιρεί τις νομικές θέσεις των δύο χωρών.