Ακριβώς δύο μήνες έχουν περάσει απ’ όταν βυθίστηκε στα νοτιοδυτικά της Πύλου το αλιευτικό Andrianna που εκτιμάται ότι μετέφερε περίπου 750 μετανάστες. Κατά την επιχείρηση διάσωσης από τις ελληνικές αρχές διασώθηκαν 104 άτομα, μεταξύ των οποίων Αιγύπτιοι, Σύροι, Πακιστανοί, Αφγανοί και Παλαιστίνιοι, ενώ ανασύρθηκαν 82 νεκροί. Εκατοντάδες άλλοι αγνοούνται ακόμη.

Το σκάφος είχε αναχωρήσει από το Τομπρούκ της Λιβύης με προορισμό του την Ιταλία στις 10 Ιουνίου 2023, μεταφέροντας πολύ περισσότερους ανθρώπους από τη χωρητικότητά του.

Στις 13 Ιουνίου, η Ιταλική Ακτοφυλακή ειδοποίησε τις ελληνικές αρχές και την υπηρεσία προστασίας των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Frontex, για ένα επερχόμενο σκάφος σε κίνδυνο. Η εθελοντική οργάνωση διάσωσης θαλασσίων προσφύγων Alarm Phone, ανακοίνωσε και εκείνη ότι έλαβε κλήση κινδύνου.

Συγκεκριμένα, οι Ιταλοί ενημέρωσαν τις ελληνικές αρχές για τις ιδιόμορφες κινήσεις του σκάφους. Προσφορές για βοήθεια έγιναν στο πλοίο, αλλά απορρίφθηκαν, σύμφωνα με το Λιμενικό της χώρας μας.

Περιπολικό του Λιμενικού προσέγγισε το σκάφος και επιβεβαίωσε την παρουσία μεγάλου αριθμού μεταναστών. Σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, οι μετανάστες αρνήθηκαν οποιαδήποτε βοήθεια, δηλώνοντας ότι επιθυμούσαν να συνεχίσουν στην Ιταλία. To Λιμενικό έδωσε στη δημοσιότητα αεροφωτογραφίες που δείχνουν τα υπερφορτωμένα καταστρώματα του σκάφους ώρες πριν βυθιστεί.

Στοιχεία, που έφερε στη δημοσιότητα το BBC, αμφισβήτησαν την εκδοχή της ελληνικής πλευράς ότι το αλιευτικό έπλεε προς την Ιταλία χωρίς πρόβλημα και έτσι δεν χρειάστηκε επιχείρηση διάσωσης. Επιζώντες του ναυαγίου κατέθεσαν ότι το σκάφος του Λιμενικού Σώματος επιχείρησε να ρυμουλκήσει το σκάφος και λίγα λεπτά αργότερα το αλιευτικό πήρε επικίνδυνη κλίση και ανατράπηκε. Τη θέση αυτή διατύπωσε και ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Μεσόγειο, Βίνσετ Κότσετελ, δηλώνοντας στο CNN ότι υπάρχουν μαρτυρίες για “ελιγμό από σκάφος της ακτοφυλακής ώστε να απομακρύνει το πλοίο από την ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης ώστε να κατευθυνθεί σε άλλη χώρα”.

Πέντε διασωθέντες κατέθεσαν, τόσο στο Λιμενικό Σώμα, όσο και στην ανακρίτρια Καλαμάτας ότι το αλιευτικό σκάφος βυθίστηκε κατά τη διάρκεια ρυμούλκησης με σχοινί από ελληνικό σκάφος. Το Λιμενικό Σώμα είχε δηλώσει ότι δεν υπήρξε βιντεοληπτικό υλικό από το συμβάν, κάτι που διαψεύδεται από έγγραφο της σχηματισθείσας δικογραφίας, σύμφωνα με το οποίο, ο κυβερνήτης σκάφους του Λιμενικού έδωσε στην εισαγγελία CD με οπτικοακουστικό υλικό από τις κάμερες του σκάφους.

Η εισαγγελία του Αρείου Πάγου, έχει ζητήσει από τις αρχές που διερευνούν τα αίτια του δυστυχήματος να τηρηθεί απολύτως η μυστικότητα των ερευνών. Από την πλευρά του, ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Μεσόγειο, ζήτησε τη διενέργεια ανεξάρτητης έρευνας. Αναμένεται ακόμη το αποτέλεσμα της ανεξάρτητης έκθεσης που θα συντάξει η Frontex. Αμέσως μετά την είδηση για το ναυάγιο του αλιευτικού που ήταν υπερφορτωμένο, η Frontex είχε σπεύσει με ανακοίνωσή της να αποποιηθεί των όποιων ευθυνών της αναφέροντας πως το αεροσκάφος παρακολούθησης της υπηρεσίας, εντόπισε τη βάρκα την Τρίτη 13 Ιουνίου στις 9.47 (12.47 ώρα Αθήνας) και ενημέρωσε αμέσως τις σχετικές ελληνικές και ιταλικές αρχές.

Η Frontex δήλωσε πως την ώρα της τραγωδίας, “κανένα εναέριο ή πλωτό μέσο της δεν ήταν παρόν στο σημείο”, ρίχνοντας όλη την ευθύνη στην ελληνική πλευρά.

Η Κομισιόν αποφάσισε να μην προχωρήσει σε ανεξάρτητη έρευνα για τον ρόλο των ελληνικών Αρχών, παρά την πίεση από διεθνείς ΜΚΟ.

Μετά το ναυάγιο συνελλήφθησαν εννέα ύποπτοι οι οποίοι, μετά τις απολογίες τους, κρίθηκαν προφυλακιστέοι με τις κατηγορίες της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης, που αφορά παράνομη διακίνηση παράτυπων μεταναστών, πρόκληση ναυαγίου από αμέλεια και έκθεση ζωής σε κίνδυνο. Όλοι αρνούνται τις κατηγορίες που τους αποδόθηκαν.

Ο εντοπισμός των νεκρών και ο ακριβής προσδιορισμός του ποιος επέβαινε στο πλοίο είναι μια αργή και επίπονη διαδικασία. Μέχρι τις 7 Αυγούστου, περίπου 40 από τα πτώματα που ανασύρθηκαν είχαν ταυτοποιηθεί όπως δήλωσε στο Associated Press ο αντισυνταγματάρχης της αστυνομίας Παντελής Θέμελης.

Το έργο περιπλέκεται από την έλλειψη πληροφοριών σχετικά με το ποιος ήταν στο σκάφος και από το γεγονός ότι πολλοί ήταν από χώρες όπου, λόγω πολέμου και εμφύλιων αναταραχών, οι συγγενείς δεν μπορούν να δώσουν δείγματα DNA.

 

“Μέσα μου ακόμη πιστεύω ότι ο γιος μου είναι ζωντανός”, δήλωσε στο AP ο Mohamad Diab, ο γιος του οποίου αγνοείται.

Σημειώνεται πως και ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, αναφέρθηκε στο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, κατά την ομιλία του στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Συγκεκριμένα, ο ίδιος στηλίτευσε τη στάση της παγκόσμιας κοινής γνώμης που έθεσε ως πρώτο ζήτημα στην ατζέντα της το υποβρύχιο που βυθίστηκε ταξιδεύοντας προς το ναυάγιο του Τιτανικού, την ώρα που το πολύνεκρο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, μπήκε πολύ χαμηλά στο ειδησεογραφικό “ενδιαφέρον”.

Το τι επίσης θα απογίνουν οι επιζώντες είναι σημαντικό από ανθρώπινη και δικαιική σκοπιά. Να σημειωθεί πως εναντίον του ελληνικού Κράτους εκκρεμούν στο ΕΔΔΑ αρκετές προσφυγές για το ζήτημα των επαναπροωθήσεων.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, από το 2014 μέχρι σήμερα σχεδόν 28 χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους επιχειρώντας να διασχίσουν την Μεσόγειο. Με εξαίρεση την περίοδο 2014-2016 που είχαμε και το αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης, το 2021 και το 2022 παρατηρείται αύξηση στους αριθμούς των θυμάτων, “παρά” το γεγονός ότι η Ευρώπη συνεχίζει να “θωρακίζει” τα σύνορά της.