Σενάριο κατασκοπευτικού θρίλερ θυμίζει η υπόθεση των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 αντίστοιχα, οι οποίοι αναδεικνύονται σε βασικούς συντελεστές ισχύος, στον παράλληλο ενεργειακό πόλεμο, που πυροδότησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τον περασμένο Φεβρουάριο.

Στους μήνες που προηγήθηκαν, ένας «κλεφτοπόλεμος» μεταξύ Ρωσίας και Δύσης εξελισσόταν παράλληλα με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, με το Κρεμλίνο να περικόπτει σταδιακά την εξαγόμενη ποσότητα φυσικού αερίου προς την Ευρώπη κλείνοντας σταδιακά τις στρόφιγγες στους αγωγούς, ιδίως όταν αισθανόταν την ανάσα της ΕΕ και μαζί των Συμμάχων της, στο πεδίο της μάχης ή στην εισαγωγή κυρώσεων. Πρωτίστως, ωστόσο, η αιφνιδιαστική μείωση των διαθέσιμων ποσοτήτων στο δίκτυο του αγωγού Nord Stream 1 τους τελευταίες μήνες εκτόξευε κάθε φορά τις τιμές του φυσικού αερίου ως και χρηματιστηριακό προϊόν, αδειάζοντας απότομα τις τσέπες των Ευρωπαίων καταναλωτών.

Το ελάχιστο, αλλά δεδομένο μέχρι χθες φυσικό αέριο (20% των δυνατοτήτων του αγωγού) που έρρεε στο σύστημα, αποτελεί, ωστόσο, από σήμερα σχεδόν παρελθόν, καθώς οι διαρροές που εντοπίστηκαν στους αγωγούς φυσικού αερίου στη Βαλτική Θάλασσα, βάλτωσαν ακόμη περισσότερο τις ελπίδες των πολιτών της ΕΕ για ένα καλά προετοιμασμένο και προνοητικό σχέδιο αντιμετώπισης ενός δύσκολου ενεργειακά χειμώνα, καθώς η δολιοφθορά ανέτρεψε τα μέχρι χθες δεδομένα.

Πρακτικά, για τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες -και δη για το Βερολίνο- ο χρόνος μετά την ανακοίνωση της διαχειρίστριας εταιρίας Nord Stream AG πως τρεις υποθαλάσσιες γραμμές του συστήματος αγωγών αερίου Nord Stream υπέστησαν ζημιές «άνευ προηγουμένου» μέσα σε μία ημέρα, φέρνει αντιμέτωπη όλη την ευρωπαϊκή τάξη απέναντι σε μια νέα πρόκληση, αυτή του μηδενικού φυσικού αερίου για τη Γηραιά Ήπειρο.

Αν και οι φυσαλίδες στην επιφάνεια της Βαλτικής σήμαναν αμέσως συναγερμό, εντούτοις το ενδεχόμενο δολιοφθοράς ή σαμποτάζ περιπλέκει ακόμη περισσότερο μια δαιδαλώδη ενεργειακά κατάσταση, όχι μόνο γιατί ο Nord Stream 1 υπήρξε επί χρόνια ο ομφάλιος λώρος που συνέδεε ενεργειακά την Ευρασία, αλλά και γιατί ο Nord Stream 2 (ο οποίος δε λειτούργησε ποτέ λόγω των επαπειλούμενων κυρώσεων από τις ΗΠΑ) είχε λάβει χαρακτηριστικά ενεργειακής αποθήκης, αφού συγκεντρώθηκαν εκεί 177 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και αξίας 358 εκατομμυρίων ευρώ, με τις απώλειες να καθίστανται πολλαπλές για τον ευρωπαϊκό βορρά από τη δολιοφθορά.

Στην τελευταία εκδοχή, αυτή της δολιοφθοράς, φαίνεται να συναινεί δημόσια και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος δήλωσε πως «αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να αποκλειστεί κανένα ενδεχόμενο», γνωστοποιώντας παράλληλα πως το Κρεμλίνο ανησυχεί πολύ για την κατάσταση, η οποία απαιτεί άμεση διερεύνηση καθώς πρόκειται για ένα θέμα που αφορά την ενεργειακή ασφάλεια «ολόκληρης της ηπείρου».

Την ίδια ώρα, ωστόσο, δεύτερες σκέψεις αναφορικά με τα αίτια του τριπλού χτυπήματος στον αγωγό γεννούν οι τεχνικές προδιαγραφές του έργου, που το καθιστούν θεωρητικά αδιαπέραστο, αφού ο χαλύβδινος σωλήνας του έχει τοίχωμα 4,1 εκατοστών, επικαλυμμένο με άλλα 6-11 κ.μ. από οπλισμένο με χάλυβα σκυρόδεμα. Επιπλέον, κάθε τμήμα του σωλήνα ζυγίζει 11 τόνους, το οποίο φτάνει στους 24-25 τόνους μετά την εφαρμογή του σκυροδέματος, τροφοδοτώντας σενάρια περί «σκόπιμων ενεργειών», όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός της Σουηδίας.

Σε αυτό το τοπίο, τα πραγματικά κίνητρα, τα οποία θα οδηγήσουν τελικά και στο θύτη της «άνευ προηγουμένου κατάστασης» στους αγωγούς Nord Stream του φυσικού αερίου, ανακοίνωσε πως θα διερευνήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προειδοποιώντας και εκείνη με τη σειρά της πως οποιαδήποτε σκόπιμη διακοπή ευρωπαϊκής ενεργειακής υποδομής θα λάβει την «ισχυρότερη δυνατή απάντηση».

Σε κάθε περίπτωση, οι ανεξήγητες, ταυτόχρονες διαρροές πυροδότησαν την αντίδραση της Gazprom, του κρατικού ενεργειακού κολοσσού που διαχειρίζεται το δίκτυο, αφήνοντας ανοιχτό για πρώτη φορά το παράθυρο διακοπής της τροφοδοσίας με φυσικό αέριο, μέσω των αγωγών της Ουκρανίας.

Ξεκαθάρισμα λογαριασμών

Ακόμη και για τους πιο καλόπιστους, το γεγονός ότι η «δολιοφθορά» σημειώθηκε σε μια στιγμή που η ΕΕ είχε επιταχύνει τις διαδικασίες προμήθειας και αποθήκευσης φυσικού αερίου, σημειώνοντας καλύτερα ποσοστά εξοικονόμησης με βάση τους αρχικούς στόχους, οξύνει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα, καθώς το πιθανό σαμποτάζ συνεπάγεται την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου με το «καλημέρα» κατά 20%, προετοιμάζοντας παράλληλα τους εμπόρους της ενεργειακής αγοράς για χαμηλά διαθέσιμα, άρα πολύ υψηλότερες τιμές για την απόκτησή τους.

Τόσο το χρονικό σημείο, όσο και το ντόμινο αρνητικών συνεπειών για την Ευρώπη από τα γεγονότα της Βαλτικής ωθούν την ΕΕ στο να καλπάσει στο εξής στον τομέα της ενεργειακής απεξάρτησης από τα ρωσικά καύσιμα, αλλά και να κινηθεί με γενναιόδωρη διάθεση απέναντι στα αιτήματα των εθνικών κυβερνήσεων για ουσιαστική οικονομική στήριξη. Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι ισχυρά κίνητρα στο να πλήξει περισσότερο την ευρωπαϊκή οικονομία διατηρεί η Μόσχα, η οποία, όμως, δήλωσε άγνοια για τους δράστες, παρόλο που λίγες ώρες μετά την αποκάλυψη της δολιοφθοράς, η Gazprom PISC άφησε ανοιχτό το παράθυρο επιβολής κυρώσεων στην ουκρανική κρατική εταιρία ενέργειας NJSC Naftogaz, λόγω της διεθνούς διαιτησίας κατά της Gazprom.

Συγκεκριμένα, η Naftogaz δήλωσε στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο, σύμφωνα με τη Wall Street Journal πως η Gazprom δεν την είχε πληρώσει εγκαίρως ή πλήρως για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας. Από πλευράς της, η Gazprom υποστήριξε ότι οι δυτικές κυρώσεις προς τη Ρωσία την εμποδίσουν να συναλλάσσεται με τη Naftogaz, απειλώντας το τέλος στην ροή ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, του μεγαλύτερου δηλαδή εναπομείναντα ανοιχτού ενεργειακού διαδρόμου για τη Γηραιά Ήπειρο.

Τσουχτερές παρενέργειες

Στις πρώτες παρενέργειες της δολιοφθοράς, ωστόσο, συγκαταλέγεται η αναδιαμόρφωση της τιμής του φυσικού αερίου, το οποίο αυξήθηκε κατά 17%, φτάνοντας δηλαδή τα 205 ευρώ ανά μεγαβατώρα χθες το απόγευμα, απέχοντας μίλια από τα 346 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τον περασμένο Αύγουστο, χωρίς αυτό να καθησυχάζει σε καμία περίπτωση τους καταναλωτές.

Στον αντίποδα, η διαφαινόμενη -μεγαλύτερη μετά τη δολιοφθορά- έλλειψη φυσικού αερίου, δεν αποκλείεται να επιταχύνει την φημολογούμενη εθνικοποίηση της εταιρίας εισαγωγής φυσικού αερίου, Uniper, δεδομένου ότι η γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε στην εθνικοποίηση της εταιρείας, για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητά της εταιρείας, ενόψει ενός «ρωσικού» χειμώνα.

Έχοντας ήδη συμφωνήσει τον Ιούλιο να διασώσει τον ιδιαίτερα κρίσιμο εισαγωγέα φυσικού αερίου με ένα deal διάσωσης ύψους 15 δισεκατομμυρίων ευρώ (14,95 δισεκατομμύρια δολάρια), το κράτος θα εξαγοράσει τώρα το 56% των μετοχών της φινλανδικής Fortum έναντι 0,5 δισ. ευρώ. Έτσι, το γερμανικό κράτος πρόκειται να κατέχει περίπου το 98,5% της Uniper.

«Από τότε που συμφωνήθηκε το πακέτο σταθεροποίησης για την Uniper τον Ιούλιο, η κατάσταση για την εταιρεία επιδεινώθηκε πολύ γρήγορα. Ως εκ τούτου, έχουν συμφωνηθεί νέα μέτρα για την επίλυση της κατάστασης», όπως ανακοίνωσε η Fortum.