Ειδικό εργαλείο για αντιμετώπιση της παράκαμψης κυρώσεων από τρίτες χώρες με έσχατη λύση την απαγόρευση συγκεκριμένων εξαγωγών όταν δεν υπάρχει συμμόρφωση, περιλαμβάνει το 11ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία το οποίο έλαβε την τελική έγκριση το πρωί της Παρασκευής μέσω της γραπτής διαδικασίας.

Στις νέες κυρώσεις, οι οποίες αναμένεται να δημοσιοποιηθούν σύντομα στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, περιλαμβάνονται νέοι περιορισμοί στις εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης για 87 νομικές οντότητες και η προσθήκη πάνω από 100 νέων ονομάτων στη λίστα κυρώσεων, καθώς και περιορισμοί στην πρόσβαση σε λιμάνια της ΕΕ σε σκάφη τα οποία παραβιάζουν τις απαγορεύσεις σε σχέση με τη μεταφορά πετρελαίου και παραγώγων του μέσω θάλασσας.

«Αντιμετωπίζοντας την παράκαμψη κυρώσεων, θα μεγιστοποιήσουμε την πίεση στη Ρωσία με το να της στερήσουμε ακόμα περισσότερο τους πόρους που τόσο απεγνωσμένα χρειάζεται για να μπορέσει να συνεχίσει τον παράνομο πόλεμο κατά της Ουκρανίας», ανέφερε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ.

Ειδικότερα όσον αφορά την παράκαμψη κυρώσεων, σύμφωνα με ανακοίνωση του Συμβουλίου η ΕΕ θα ενισχύσει τη διμερή και πολυμερή συνεργασία με τρίτες χώρες και την παροχή τεχνικής βοήθειας μέσω των επαφών του ειδικού απεσταλμένου για τις κυρώσεις Ντέιβιντ Ο’ Σάλιβαν.

Ωστόσο στις περιπτώσεις όπου η συνεργασία δεν αποδίδει, η ΕΕ «θα αναλαμβάνει γρήγορες, αναλογικές και στοχευμένες δράσεις» με στόχο να στερήσει από τη Ρωσία τους πόρους που χρειάζεται στο πλαίσιο της εισβολής στην Ουκρανία.

Οι δράσεις αυτές, σημειώνεται, θα αφορούν «κατάλληλα εξατομικευμένα μέτρα για αντιμετώπιση της εμπλοκής φορέων από τρίτες χώρες στη διευκόλυνση της παράκαμψης κυρώσεων».

Σε περίπτωση που παρά τις ατομικές κυρώσεις συνεχίζει να παρατηρείται σημαντική και σε συστημικό επίπεδο παράκαμψη κυρώσεων, τότε η ΕΕ θα μπορεί να αναλαμβάνει έκτακτα μέτρα ως έσχατη λύση, αποφασίζοντας με ομοφωνία τον περιορισμό της πώλησης, παροχής, μεταφοράς ή εξαγωγής αγαθών ή τεχνολογιών των οποίων η εξαγωγή στην Ρωσία ήδη απαγορεύεται. Τα μέτρα αυτά θα αφορούν τρίτες χώρες όπου υπάρχει αυξημένο ρίσκο παράκαμψης κυρώσεων μέσω της επικράτειας τους.

Στα μέτρα συμπεριλαμβάνεται η αντιμετώπιση της παραβίασης της απαγόρευσης για θαλάσσια μεταφορά πετρελαίου Ρωσικού πετρελαίου και πετρελαιοειδών στην ΕΕ, ή παραβίασης της απαγόρευσης μεταφοράς ρωσικού αργού πετρελαίου ή πετρελαιοειδών που αγοράζονται πάνω από το ανώτατο όριο τιμών που συμφωνήθηκε.

Πιο συγκεκριμένα, λόγω της απότομης αύξησης παραπλανητικών πρακτικών, η ΕΕ αποφάσισε να απαγορεύσει την πρόσβαση στους λιμένες της ΕΕ σε κάθε πλοίο που παραβιάζει τις πιο πάνω απαγορεύσεις. Το ίδιο μέτρο θα ισχύει και για πλοία για τα οποία αρμόδιες αρχές έχουν βάσιμες υποψίες ότι παρεμβαίνουν παράνομα, απενεργοποιούν ή θέτουν εκτός λειτουργίας με άλλο τρόπο το σύστημα πλοήγησης κατά τη μεταφορά Ρωσικού πετρελαίου κατά παράβαση των όσων έχουν συμφωνηθεί.

Στο πλαίσιο των απαγορεύσεων στις μεταφορές, επιβάλλεται ακόμα πλήρης απαγόρευση στην μεταφορά αγαθών στην ΕΕ για Ρωσικά φορτηγά και ημιφορτηγά.

Το πακέτο περιλαμβάνει ακόμα την επιβολή αυστηρών περιορισμών στις εξαγωγές για είδη διπλής χρήσης και προηγμένης τεχνολογίας σε ακόμα 87 νομικές οντότητες, μεταξύ άλλων σε τέσσερις κατασκευαστές drones στο Ιράν, κατασκευαστές ηλεκτρονικών εξαρτημάτων στη Ρωσία καθώς και οντότητες εγγεγραμμένες στην Κίνα, το Ουζμπεκιστάν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Συρία και την Αρμενία.

Η απόφαση επεκτείνει παράλληλα τον κατάλογο των αγαθών τα οποία υπόκεινται σε περιορισμούς με ακόμα  15 προϊόντα καθώς θεωρείται πως μπορούν να αξιοποιηθούν από τον αμυντικό τομέα της Ρωσίας. Τα προϊόντα περιλαμβάνουν ηλεκτρικά εξαρτήματα, υλικά για ημιαγωγούς, όργανα πλοήγησης, μέταλλα που χρησιμοποιούνται σε αυτόν τον τομέα και ναυτικός εξοπλισμός.

Ακόμα, στον κατάλογο κυρώσεων προστίθενται πάνω από 100 φυσικά και νομικά πρόσωπα, στα οποία περιλαμβάνονται και Ρώσοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι και πρόσωπα που εμπλέκονται στην παράνομη απέλαση παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία, σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν.

Επίσης, προστίθενται περισσότερα προϊόντα και είδη τεχνολογίας σε αυτά των οποίων δεν επιτρέπεται η διέλευση μέσω Ρωσίας κατά την εξαγωγή τους από την ΕΕ σε τρίτες χώρες, καθώς πρόκειται για είδη που μπορούν να συνεισφέρουν στη στρατιωτική και τεχνολογική ενίσχυση της Ρωσίας.

Στο πλαίσιο του πακέτου η ΕΕ αποφάσισε και την άρση των αδειών μετάδοσης σε ακόμα πέντε ΜΜΕ ( RT Balkan, Oriental Review, Tsargrad, New Eastern Outlook και Katehon) τα οποία όπως αναφέρεται «βρίσκονται υπό μόνιμο άμεσο ή έμμεσο έλεγχο της ηγεσίας της Ρωσικής ομοσπονδίας» και έχουν χρησιμοποιηθεί για σκοπούς προπαγάνδας με στόχο την κοινωνία των πολιτών στην ΕΕ και σε γειτονικές χώρες.

Η εν λόγω προπαγάνδα έχει θέσει ως στόχο πολιτικά κόμματα στην ΕΕ, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια προεκλογικών περιόδων, καθώς και την κοινωνία των πολιτών, αιτητές ασύλου, Ρωσικές μειονότητες, μειονότητες όσον αφορά το φύλο, και τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών στην ΕΕ και τα κράτη μέλη.

Τέλος, η ΕΕ θέτει τέλος στην προσωρινή εξαίρεση που είχε δοθεί σε Γερμανία και Πολωνία για την παροχή αργού πετρελαίου από τη Ρωσία μέσω του βόρειου τμήματος του αγωγού Ντρούζμπα. Το πετρέλαιο που προέρχεται από το Καζακστάν ή από άλλες τρίτες χώρες θα μπορεί να περνά μέσα από τη Ρωσία και να εισάγεται στην ΕΕ μέσω του αγωγού.