Οι πρόσφατες δραματικές εξελίξεις στη Ρωσία υπήρξαν η αφορμή για να στρέψουν την προσοχή τους οι ξένοι αναλυτές στα πολιτικά και οικονομικά δρώμενα της Ρωσίας καθώς και στις εξελίξεις που τρέχουν στο μέτωπο της Ουκρανίας.

Για μια ακόμη εβδομάδα, οι διεθνείς αναλυτές θέτουν υπό το μικροσκόπιο τους τις εύθραυστες ισορροπίες στη Ρωσία. Παράλληλα, επαναλαμβάνουν την εκτίμηση ότι παρά τη διεθνή απομόνωση η ρωσική οικονομία παρουσιάζει αντοχές, κυρίως χάρη στους ελιγμούς της ρωσικής κυβέρνησης και τον ρόλο των ξένων επιχειρήσεων.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο ουκρανικός Τύπος επιμένει ότι η κατάσταση στον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό της Ευρώπης που βρίσκεται στο ανατολικό κομμάτι της Ουκρανίας και τελεί υπό ρωσική κατοχή είναι ανησυχητική και θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την περιοχή.

«Οι ξένες επιχειρήσεις χρηματοδοτούν τον πόλεμο του Πούτιν»

Σε άρθρο που ήταν δημοσιευμένο στις 6 Ιουλίου στο αμερικανικό περιοδικό «Time» με τίτλο «Ο Πούτιν κανιβαλίζει τη ρωσική οικονομία για να επιβιώσει προσωπικά» οι Jeffrey Sonnenfeld και Steven Tian επεσήμαναν τα εξής:

«Σχεδόν 18 μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τώρα, εν μέσω της αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος της περασμένης εβδομάδας, των αποτυχιών στο πεδίο της μάχης και της παγκόσμιας διπλωματικής καταδίκης, ο Πούτιν δέχεται όλο και μεγαλύτερες πιέσεις για να χρηματοδοτήσει τον ολοένα και πιο δαπανηρό πόλεμό του. Η οικονομική σανίδα σωτηρίας του Πούτιν στηρίζεται στον ανελέητο κανιβαλισμό της ρωσικής οικονομίας. Καίει τα έπιπλα του σαλονιού για να τροφοδοτήσει τις μάχες του στην Ουκρανία. Οι τιμές της ενέργειας τόσο στο πετρέλαιο όσο και στο φυσικό αέριο είναι σήμερα φθηνότερες από ό,τι πριν από την εισβολή, όπως και τα σιτηρά, η ξυλεία, τα μέταλλα και πρακτικά κάθε εμπόρευμα που παράγει η Ρωσία. Εν μέσω χαμηλότερων τιμών εμπορευμάτων σε όλους τους τομείς, η Ρωσία βγάζει πια μετά βίας τα έξοδά της από τις πωλήσεις πετρελαίου. (Για αυτό τον λόγο) ο Πούτιν έχει επιβάλει δρακόντειους “έκτακτους φόρους” ουσιαστικά σε οτιδήποτε κινείται. Παρομοίως, εγκατέλειψε κάθε πρόσχημα υπεύθυνης δημοσιονομικής πολιτικής, σημειώνοντας δημοσιονομικά ελλείμματα ρεκόρ».

«Η Ουκρανία ζητά άμεσα αμερικανικές βόμβες διασποράς» είναι ο τίτλος της ανάλυσης του βρετανικού περιοδικού «The Economist», το οποίο ήταν δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα του περιοδικού και ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Τα πυρομαχικά διασποράς είναι όπλα “επιφανειακής επίδρασης” που απελευθερώνουν μεγαλύτερο αριθμό μικρότερων βομβών. Αναπτύχθηκαν στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με σκοπό να πλήξουν πολλαπλούς στόχους διασκορπισμένους σε μια μεγάλη περιοχή. Η Ουκρανία ζήτησε από την Αμερική να την προμηθεύσει με βελτιωμένα συμβατικά πυρομαχικά διπλού σκοπού (dpicm). Η Αμερική καταργεί σταδιακά αυτή την κατηγορία πυρομαχικών διασποράς τα οποία θα μπορούσαν να εκτοξευθούν από οβιδοβόλα ή από τους εκτοξευτές πυραύλων. Τα πυρομαχικά διασποράς θα μπορούσαν να καταστείλουν τα ρωσικά πυρά από χαρακώματα και πυροβολικό, δίνοντας στην Ουκρανία περισσότερο χρόνο για να ανοίξει δρόμο μέσα από τα ναρκοπέδια, τα οποία αποδεικνύονται σοβαρό πρόβλημα. (Ωστόσο) υπάρχει μια παγίδα. Η Σύμβαση για τα πυρομαχικά διασποράς, που ολοκληρώθηκε το 2008, απαγορεύει τη χρήση, τη μεταφορά, την παραγωγή και την αποθήκευση αυτών των όπλων. Δεν την έχουν υπογράψει ούτε η Αμερική, ούτε η Ουκρανία ούτε η Ρωσία, αλλά την έχουν υπογράψει 25 από 31 μέλη του ΝΑΤΟ. Η ίδια η σύμβαση αντανακλά ανθρωπιστικές ανησυχίες. Οι Ουκρανοί αντιτείνουν ότι είναι οι πλέον κατάλληλοι για να κρίνουν το αντάλλαγμα μεταξύ της σημερινής ισχύος πυρός και της μελλοντικής ζημίας κατά των αμάχων στο έδαφός τους».

Σε δημοσίευμα του Jo Harper που δημοσιεύτηκε από την αγγλόφωνη υπηρεσία της γερμανικής «DW» στις 4 Ιουλίου με τον τίτλο «Οι ξένες επιχειρήσεις στη Ρωσία συνεχίζουν να βοηθούν στη χρηματοδότηση του πολέμου του Πούτιν» αναφέρθηκαν τα εξής: «Σύμφωνα με (νέα) έκθεση, από τις 1.387 δυτικές εταιρείες με ρωσικές θυγατρικές κατά την έναρξη της πλήρους έκτασης εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου 2022, μόνο 241 (17%) έχουν αποχωρήσει πλήρως από τη Ρωσία. Εκείνες που δεν έχουν ακόμη εγκαταλείψει τη ρωσική αγορά απέφεραν πέρυσι έσοδα ύψους 177,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων (162 δισεκατομμυρίων ευρώ) στη Ρωσία, αναφέρει η έκθεση. Οι εταιρείες που έχουν την έδρα τους σε χώρες της G7 και της ΕΕ ήταν σωρευτικά οι υψηλότεροι φορολογούμενοι κερδών στη Ρωσία το 2022, αντιπροσωπεύοντας 16 από τις 20 κορυφαίες χώρες που συνεισέφεραν. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις έχουν συγκεντρώσει τα μεγαλύτερα συνολικά έσοδα στη Ρωσία και είναι οι μεγαλύτεροι συνεισφέροντες στα ταμεία του Κρεμλίνου. Για παράδειγμα, μέσω των φόρων επί των κερδών, καταβλήθηκαν 712 εκατομμύρια δολάρια το 2022. Ακολουθούν οι γερμανικές επιχειρήσεις. Κατέβαλλαν 402 εκατομμύρια δολάρια σε φόρους επί των κερδών στη Ρωσία το 2022. Οι εταιρείες που έχουν την έδρα τους στα κράτη μέλη της ΕΕ κατέβαλαν 594 εκατομμύρια δολάρια σε φόρους επί των κερδών».

Η ισπανική εφημερίδα «El Pais» στις 4 Ιουλίου δημοσίευσε το κεντρικό άρθρο με τίτλο «Μια φιλόδοξη και συμπαγής ΕΕ», στο οποίο ξεχώρισαν τα εξής: «Η προεδρία της ΕΕ υπόκειται στη θεσμική λειτουργία του συστήματος και πάνω από αυτήν βρίσκεται ο μόνιμος επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Όμως τα περιθώρια ελιγμών της είναι μεγάλα: η προεδρία είναι υπεύθυνη για τη δική της κατεύθυνση στο βαθμό που ελέγχει την ημερήσια διάταξη όλων σχεδόν των συμβουλίων υπουργών των 27. (Η ατζέντα της ισπανικής προεδρίας) συμπεριλαμβάνει την προώθηση της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, αλλά όχι άνευ όρων ή με βιαστικό τρόπο. Επιπλέον, μια Ευρώπη με περισσότερους από 30 εταίρους (συμπεριλαμβανομένων των Βαλκανίων και της Μολδαβίας) είναι αδιανόητη χωρίς μια θεσμική αναθεώρηση για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ψηφοφορίας. Την ίδια στιγμή, ξεχωρίζουν επίσης οι άλλες προτεραιότητες του εξαμήνου. Η σύνοδος κορυφής με τη λατινοαμερικανική CELAC είναι μία από αυτές. Επίσης, το μεταναστευτικό σύμφωνο πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις χώρες από κοινού ανάλογα με τις διαφορετικές συνθήκες τους και φαίνεται να βρίσκεται σε καλύτερο δρόμο μετά την πρόσφατη σύνοδο κορυφής. Παράλληλα, η μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων (ή του Συμφώνου Σταθερότητας) θα απαιτήσει επίσης μια σημαντική συμφωνία Βορρά-Νότου.

Ο Τύπος της Μέσης Ανατολής

Η αγγλόφωνη ισραηλινή εφημερίδα, «The Jerusalem Post» στις 5 Ιουλίου δημοσίευσε την παρέμβαση του Σαλέμ Αλκέτμπι, η οποία φέρει τον τίτλο «Το μέλλον της εξουσίας του Πούτιν». Στο κείμενο υπογραμμίστηκαν τα εξής: «Δεν συμφωνώ με τις γρήγορες αναλύσεις που παρουσιάζουν τη Ρωσία ως μια χώρα της οποίας τα συστήματα διακυβέρνησης κατέρρευσαν υπό την πίεση των επαναστατικών φατριών. Δεν μπορώ να διανοηθώ την ιδέα ότι η ηγεμονία της θα καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος μόνο και μόνο εξαιτίας μιας πολιτοφυλακής περίπου 25.000 μελών. Βέβαια, γίνεται λόγος για τις εκπληκτικές αποστάσεις που κάλυψε αυτή η δύναμη, χωρίς καμία αντίσταση ή αναμέτρηση, καθώς βάδιζε προς τη Μόσχα. Αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Ένα πράγμα είναι σαφές: η Ρωσία δεν είναι μπανανία, ούτε κάποιο αδύναμο κράτος. Κατά τη γνώμη μου, η εξασφάλιση μιας ακόμη θητείας για τον Πούτιν δεν είναι πλέον μια τελειωμένη υπόθεση, όπως ήταν πριν από περίπου ένα χρόνο. Ο καταλύτης πίσω από αυτή την αλλαγή δεν είναι η ανταρσία της Ομάδας Βάγκνερ, αλλά μάλλον ο σιωπηλός διχασμός που προέκυψε εντός της ρωσικής ελίτ λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Συν τοις άλλοις, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα τρωτά σημεία και τις σημαντικές απώλειες, τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε πόρους, τις οποίες έχει υποστεί ο ρωσικός στρατός.

Η αραβική εφημερίδα του Λιβάνου, «Al Mayadeen», στις 4 Ιουλίου φιλοξένησε την ανάλυση του Μοχάμμαντ Σαϊφουνττίν με τίτλο «Wagner, λάθος ερμηνεία». Ο αρθρογράφος ανέφερε τα εξής: «Η καταιγίδα της ομάδας Βάγκνερ πέρασε πάνω από το Κρεμλίνο με ελάχιστες ζημιές. (Το γεγονός αυτό) Ήταν απροσδόκητο στη μορφή του, αλλά στα κίνητρά του ήταν μια πραγματική μετάφραση του τι συνέβαινε εδώ και πολλούς μήνες στη σχέση μεταξύ του αρχηγού της ομάδας, Yevgeny Prigozhin, από τη μία πλευρά, και του ρωσικού Υπουργείου Άμυνα από την άλλη. Υπάρχουν πολλές αναλύσεις για τα σενάρια του τι συνέβη. Μερικοί αναλυτές ερμήνευσαν την εξέγερση του Prigozhin ως μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, ενώ άλλοι την συνέδεσαν με τις συνεχιζόμενες δυτικές προσπάθειες να διεισδύσουν στο ρωσικό εσωτερικό μέτωπο. Μια τρίτη ομάδα αναλυτών (υποστηρίζει) ότι αυτό που συνέβη ήταν μια ελεγχόμενη ένταση προκειμένου να εκτεθούν τα δίκτυα της Δύσης στις δομές λήψης αποφάσεων στη Μόσχα (ή να δρομολογηθεί η) μεταφορά της δραστηριότητας της ομάδας Βάγκνερ στη Λευκορωσία, ως προοίμιο για το άνοιγμα ενός μετώπου. Πιθανότατα, ο Prigozhin εκτίμησε ότι το κίνημά του εναντίον του Υπουργείου Άμυνας θα παρέμενε εντός των επιτρεπόμενων από τον Πούτιν ορίων ανταγωνισμού και σύγκρουσης μεταξύ ηγετών. Αλλά η απελπισμένη κίνηση του Prigozhin εξαιτίας της νίκης του Σόιγκου ειδώθηκε ως μια κίνηση υπερβολικής βίας η οποία υποχρέωσε τον Πούτιν να αντιδράσει».

Ο κινεζικός, ρωσικός και ουκρανικός Τύπος

«Ο Σι αναφέρθηκε στην πολεμική ετοιμότητα κατά την επιθεώρηση της Διοίκησης Ανατολικής Πτέρυγας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού» είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος του κινεζικού πρακτορείου ειδήσεων «Xinhua». Στο δημοσίευμα αναφέρθηκαν τα εξής: «Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, επίσης γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) και πρόεδρος της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής, εκφώνησε μια σημαντική ομιλία κατά τη διάρκεια της επιθεώρησής του στο αρχηγείο της Διοίκησης Ανατολικής Πτέρυγας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (PLA) στις 6 Ιουλίου 2023. Ο Κινέζος πρόεδρος υπογράμμισε τους στόχους που τέθηκαν για την  εκατονταετηρίδα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Ο Σι επιβεβαίωσε πλήρως τη σημαντική συμβολή της διοίκησης (του στρατού), ήδη από την περίοδο ίδρυσής του, στη διαφύλαξη της εδαφικής κυριαρχίας, των θαλάσσιων δικαιωμάτων και συμφερόντων της Κίνας, καθώς και της εθνικής ενότητας. Καθώς ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια νέα περίοδο αναταραχής και μετασχηματισμού, η Κίνα αντιμετωπίζει αυξανόμενη αστάθεια και αβεβαιότητα, σημείωσε ο Σι. Κάλεσε σε επαγρύπνηση έναντι των πιθανών κινδύνων και ζήτησε επίσης να ενισχυθεί ο σχεδιασμός του πολέμου. Είπε ότι οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να έχουν το θάρρος και την ικανότητα να πολεμήσουν και να διαφυλάξουν αποφασιστικά την εθνική κυριαρχία, την ασφάλεια και τα συμφέροντα της ανάπτυξης».

Σε δημοσίευμα με τίτλο «Υποστηρίζεις ή επιλέγεις πλευρά: Η ανταρσία της ομάδας Wagner βαθαίνει τα ρήγματα στη ρωσική αντιπολίτευση», το οποίο δημοσιεύτηκε στις 6 Ιουλίου στην αγγλόφωνη ρωσική ενημερωτική ιστοσελίδα «The Moscow Times», η Leyla Latpovaone ανέφερε τα εξής: «Η εξέγερση της μισθοφορικής ομάδας Wagner κατά της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας έχει διχάσει περαιτέρω τη ρωσική αντι-Κρεμλινική αντιπολίτευση. Ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, ένας εξόριστος πρώην μεγιστάνας του πετρελαίου που μετατράπηκε σε αντιπολιτευόμενη προσωπικότητα, αναδείχθηκε γρήγορα σε έναν εκ των υποστηρικτών του Πριγκόζιν, ενώ οι σύμμαχοι του φυλακισμένου επικριτή του Κρεμλίνου Αλεξέι Ναβάλνι προειδοποίησαν επανειλημμένα τους οπαδούς τους να μην υποσχεθούν πίστη σε καμία από τις δύο πλευρές. Οι παρατηρητές έσπευσαν να εντοπίσουν νότες πολιτικού καιροσκοπισμού στις βιαστικές, συναισθηματικές δηλώσεις του Χοντορκόφσκι. Αλλά ο Χοντορκόφσκι, ο οποίος έχει την έδρα του στο Λονδίνο, παρέμεινε σταθερός στη θέση του, ακόμη και μετά τις αυξανόμενες αντιδράσεις από τους συναδέλφους του στην αντιπολίτευση, φτάνοντας στο σημείο να χαρακτηρίσει τους επικριτές του “επιζήμιους ανίκανους”. Εν τω μεταξύ, ο διευθυντής του Ιδρύματος κατά της Διαφθοράς (FBK) του Αλεξέι Ναβάλνι, Ιβάν Ζντάνοφ, προειδοποίησε τους οπαδούς του ότι η μάχη μεταξύ των δύο αντιπάλων του, του Πούτιν και του Πριγκόζιν, θα αποφέρει “ελάχιστα οφέλη” για το κίνημα».

Η αγγλόφωνη ενημερωτική ουκρανική ιστοσελίδα «The Kyiv Independent» στις 6 Ιουλίου δημοσίευσε την είδηση με τίτλο «Στο χείλος της καταστροφής: Τι θα μπορούσε πραγματικά να συμβεί αν η Ρωσία καταστρέψει το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια;», στην οποία ξεχώρισαν τα εξής: «Στα τέλη Ιουνίου, 16 μήνες μετά την πλήρη ρωσική εισβολή, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι προειδοποίησε το έθνος του για μια άνευ προηγουμένου απειλή. Η Ρωσία, είπε ο πρόεδρος, έχει παγιδεύσει τον κατεχόμενο πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια με εκρηκτικά. Την επόμενη ημέρα, ο επικεφαλής της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών Kyrylo Budanov έριξε λάδι στη φωτιά, αναφέροντας στο “New Statesman” ότι το σχέδιο της Μόσχας για μια πράξη σκόπιμου σαμποτάζ στο εργοστάσιο είχε “συνταχθεί και εγκριθεί”. Οι προειδοποιήσεις ακολούθησαν έναν καταιγισμό εκκλήσεων για προσοχή σε μια χώρα για την οποία η μνήμη της καταστροφής του Τσερνόμπιλ το 1986 εξακολουθεί να είναι ζωντανή. Έχουν γίνει σχέδια για εκκενώσεις από κοντινές περιοχές, ενώ οι ασκήσεις προετοιμασίας για πυρηνικό ατύχημα άρχισαν στις νότιες περιοχές της Ουκρανίας στις 30 Ιουνίου. Με τη Ρωσία να έχει τον πλήρη έλεγχο του εργοστασίου και των εργαζομένων του, τεχνικοί, στρατιωτικοί και πολιτικοί παράγοντες θα καθορίσουν το αν θα συμβεί ένα τέτοιο ατύχημα και, κυρίως, το τι επιπτώσεις θα έχει στην Ουκρανία και στον πόλεμο».