Κάθε βράδυ, ο Αντρίι και άλλοι Ουκρανοί πιλότοι, περιφέρονται σε ένα υπόστεγο με αεροσκάφη περιμένοντας τη στιγμή που η εντολή «Αέρας!» θα σπάσει την ένταση.
Ο Αντρίι μπαίνει χωρίς καμία χρονοτριβή στο υπερηχητικό του αεροσκάφος Su-27 και απογειώνεται όσο το δυνατόν ταχύτερα. Απογειώνεται τόσο γρήγορα που δεν προλαβαίνει να ενημερωθεί για την αποστολή του, αν και η μεγάλη εικόνα παραμένει η ίδια – να αντιμετωπίσει τη ρωσική πολεμική αεροπορία, η οποία αν και υπερτερεί αριθμητικά, δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να κερδίσει τον «έλεγχο του ουρανού» στην Ουκρανία.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Δεν πραγματοποιώ κανέναν έλεγχο στο αεροσκάφος», σημειώνει ο Αντρίι. «Απλώς απογειώνομαι».
Σχεδόν ένα μήνα μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις του πολέμου είναι η αποτυχία της Ρωσίας να κυριαρχήσει στον ουρανό της γειτονικής χώρας. Οι στρατιωτικοί αναλυτές εκτιμούσαν ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα κατέστρεφαν ή θα αποδυνάμωναν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα την αεράμυνα και τα στρατιωτικά αεροσκάφη της Ουκρανίας, αλλά τίποτα από τα δύο δεν συνέβη. Αντίθετα, οι αερομαχίες τύπου Top Gun, σπάνιες στον σύγχρονο πόλεμο, μαίνονται πλέον στους ουκρανικούς ουρανούς.
«Κάθε φορά που πετάω, πετάω για πραγματική μάχη», τονίζει ο Αντρίι, ο οποίος είναι 25 ετών και έχει συμμετάσχει σε 10 αποστολές κατά τη διάρκεια του πολέμου. «Δεν υπάρχει ισορροπία στις μάχες με τα ρωσικά αεροσκάφη. Έχουν πάντα πέντε φορές περισσότερα αεροσκάφη στον αέρα».
Η επιτυχία των Ουκρανών πιλότων στον αέρα προστάτευσε τους στρατιώτες στο έδαφος και απέτρεψε βομβαρδισμούς σε πόλεις, αφού οι πιλότοι κατάφεραν σε πολλές περιπτώσεις να αναχαιτίσουν ρωσικούς πυραύλους Κρουζ. Ουκρανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν επίσης ότι ο στρατός τους κατέρριψε 97 ρωσικά αεροσκάφη. Αυτός ο αριθμός δεν μπορεί να επαληθευθεί, ωστόσο συντρίμια ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών εντοπίζονται σε ποτάμια, χωράφια και σπίτια.
Υπο άκρα μυστικότητα
Η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία επιχειρεί υπό άκρα μυστικότητα. Τα αεροσκάφη της απογειώνονται από αεροδιαδρόμους στη δυτική Ουκρανία, αεροδρόμια που έχουν βομβαρδιστεί αλλά διαθέτουν διάδρομο με αρκετό μήκος για απογειώσεις ή προσγειώσεις ή ακόμα και από αυτοκινητόδρομους, σημειώνουν οι αναλυτές. Η Ρωσία εκτιμάται ότι πραγματοποιεί περίπου 200 πτήσεις ημερησίως, ενώ η Ουκρανία πέντε έως δέκα.
Οι Ουκρανοί πιλότοι διαθέτουν ένα πλεονέκτημα. Στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ρωσικά αεροσκάφη πετούν πάνω από έδαφος που ελέγχεται από τον ουκρανικό στρατό, ο οποίος μπορεί με αντιαεροπορικούς πυραύλους να παρενοχλεί ή και να καταρρίπτει αεροπλάνα.
«Η Ουκρανία είναι αποτελεσματική στον αέρα επειδή επιχειρούμε στη δική μας γη», δήλωσε ο Γιούρι Ινάτ, εκπρόσωπος της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας. «Ο εχθρός που πετάει στον εναέριο χώρο μας πετάει στη ζώνη που βρίσκονται τα συστήματα αεράμυνας μας».
Ο Ντειβιντ Ντέπτουλα, ερευνητής στην Ακαδημία Πολεμικής Αεροπορίας στις ΗΠΑ και κύριος σχεδιαστής των αεροπορικών επιθέσεων της επιχείρησης «Desert Storm» στο Ιράκ, τόνισε ότι η εντυπωσιακές επιδόσεις των Ουκρανών πιλότων καλύπτουν τo αριθμητικό μειονέκτημά τους. Σημείωσε επίσης ότι η Ουκρανία διαθέτει αυτή τη στιγμή περίπου 55 επιχειρησιακά μαχητικά αεροσκάφη, τα οποία μειώνονται συνεχώς λόγω καταρρίψεων και μηχανικών βλαβών, καθώς οι Ουκρανοί πιλότοι τα «πιέζουν στο μέγιστο».
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει επανειλημμένως απευθύνει έκκληση στις δυτικές κυβερνήσεις να στείλουν μαχητικά αεροσκάφη, ενώ έχει ζητήσει από το ΝΑΤΟ να επιβάλει ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στη χώρα. Σλοβακία και Πολωνία εξέτασαν το ενδεχόμενο αποστολής μαχητικών αεροσκαφών MiG-29, τα οποία θα μπορούσαν να πετάξουν οι Ουκρανοί πιλότοι με ελάχιστη επιπλέον εκπαίδευση, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει σημειωθεί κάποια εξέλιξη.
«Τα ρωσικά στρατεύματα έχουν ήδη εκτοξεύσει σχεδόν 1.000 πυραύλους και αμέτρητες βόμβες κατά της Ουκρανίας», τόνισε ο κ. Ζελένσκι στην ομιλία του στο Κογκρέσο στις 16 Μαρτίου, κάνοντας έκκληση για περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη. «Και ξέρετε ότι υπάρχουν, και τα έχετε στη γη, όχι στον ουρανό της Ουκρανίας».
Ο Ντειβιντ Ντέπτουλα σημείωσε ότι η μεταφορά αυτών των αεροσκαφών στην Ουκρανία είναι κρίσιμη. «Χωρίς ανεφοδιασμό», είπε, «οι Ουκρανοί θα ξεμείνουν από αεροπλάνα πριν ξεμείνουν από πιλότους».
Τα drones αποτελούν ένα ακόμα όπλο στη φαρέτρα του ουκρανικού στρατού, αλλά όχι στη μάχη για τον έλεγχο του εναέριου χώρου. Η Ουκρανία χρησιμοποιεί τα τουρκικής κατασκευής Bayraktar TB-2, τα οποία είναι αποτελεσματικά στην καταστροφή τανκς ή συστημάτων πυροβολικού στο έδαφος, αλλά δεν μπορούν να χτυπήσουν στόχους στον αέρα. Εάν η αεράμυνα της Ουκρανίας αποτύχει, τα ρωσικά αεροσκάφη θα μπορούσαν εύκολα να τα απομακρύνουν.
Σημαντικό ρόλο στις αερομαχίες παίζουν οι εθελοντές, οι οποίοι μόλις δουν ή ακούσουν ρωσικό αεροσκάφος, ενημερώνουν για τις συντεταγμένες, την εκτιμώμενη ταχύτητα και το υψόμετρό του. Άλλοι ιδιώτες πιλότοι αφαίρεσαν τα συστήματα πλοήγησης από τα αεροπλάνα τους και τα παρέδωσαν στην πολεμική αεροπορία.
«Κλειδώνει ο στόχος και αμέσως πατάω πυρ»
Οι αερομαχίες είναι σπάνιες στον σύγχρονο πόλεμο, με λίγα καταγεγραμμένα περιστατικά τις τελευταίες δεκαετίες. Οι Αμερικανοί πιλότοι, για παράδειγμα, δεν έχουν πραγματοποιήσει εκτεταμένες αερομαχίες από τον πόλεμο στο Ιράκ το 1991. Από τότε, σύμφωνα με τον κ. Ντέπτουλα, μαχητικά αεροσκάφη των ΗΠΑ έχουν εμπλακεί σε αερομαχίες, μόλις σε δύο περιπτώσεις, στα Βαλκάνια και στη Συρία.
Στον νυχτερινό ουρανό, ο Αντρίι αναφέρει ότι βασίζεται σε όργανα για να διακρίνει τις θέσεις των εχθρικών αεροσκαφών, τα οποία, όπως λέει, είναι πάντα παρόντα. Έχει καταρρίψει ρωσικά αεροσκάφη, αλλά δεν του επιτρέπεται να αποκαλύψει τον αριθμό ή τον τύπο των αεροσκαφών. Πρόσθεσε επίσης ότι με τα όπλα που διαθέτουν, μπορούν να πυροβολήσουν αεροπλάνα μερικές δεκάδες μίλια μακριά.
«Μεταξύ των βασικών καθηκόντων μου είναι να χτυπώ εναέριους στόχους και να αναχαιτίζω εχθρικά αεροσκάφη», τονίζει και προσθέτει: «Περιμένω να “κλειδώσει” ο πύραυλος στον στόχο μου. Μετά πατάω πυρ».
Όταν καταρρίπτει ένα ρωσικό αεροσκάφος, όπως σημειώνει, νιώθει χαρούμενος γιατί «αυτό το αεροπλάνο δεν θα βομβαρδίζει πλέον τις φιλειρηνικές πόλεις της χώρας μου. Και όπως βλέπουμε στην πράξη, αυτό ακριβώς κάνουν τα ρωσικά αεροσκάφη».
Οι περισσότερες από τις εναέριες μάχες στην Ουκρανία είναι νυχτερινές, καθώς τα ρωσικά αεροσκάφη επιτίθενται στο σκοτάδι όταν είναι λιγότερο ευάλωτα απέναντι στην αεράμυνα. Ο Αντρίι τονίζει ότι οι Ρώσοι πετούν με σύγχρονα αεροσκάφη Sukhoi, όπως τα Su-30, Su-34 και Su-35.
«Σε ορισμένες περιπτώσεις πλησίασα ρωσικό αεροπλάνο σε τόσο κοντινή απόσταση ώστε μπορούσα το πυροβολήσω», ανέφερε. «Το είχα ήδη εντοπίσει, αλλά περίμενα να “κλειδώσει” ο πύραυλός μου, ενώ την ίδια ώρα με ενημέρωναν από το έδαφος πως ένας πύραυλος είχε ήδη εκτοξευθεί εναντίον μου».
Σημείωσε ότι πραγματοποίησε ελιγμούς με το τζετ προκειμένου να ξεφύγει από τον πύραυλο που τον ακολουθούσε. «Ο χρόνος που έχω στη διάθεσή μου για να ξεφύγω εξαρτάται από το πόσο μακριά εκτοξεύτηκε και τι είδους πύραυλος είναι», δήλωσε.
«Μπορώ ακόμα να νιώσω μια τεράστια έκρηξη αδρεναλίνης στο σώμα μου γιατί κάθε πτήση είναι μία μάχη».
«Δεν σκεφτήκαμε ποτέ ότι θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε έναν πραγματικό πόλεμο»
Ο Αντρίι αποφοίτησε από τη Σχολή Πολεμικής Αεροπορίας του Χαρκόβου. Από έφηβος ήθελε να γίνει πιλότος. «Ούτε εγώ ούτε οι φίλοι μου σκεφτήκαμε ποτέ ότι θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε έναν πραγματικό πόλεμο», είπε. «Αλλά δεν έγινε έτσι».
Η σύζυγός του βρίσκεται σε ένα ασφαλέστερο μέρος της Ουκρανίας. Περνά τις μέρες της υφαίνοντας δίχτυα παραλλαγής για τον ουκρανικό στρατό. Ποτέ δεν λέει στα μέλη της οικογένειάς του πότε ξεκινά υπηρεσία, λέει ο Αντρίι, ενώ τους τηλεφωνά μόνο μετά την επιστροφή από νυχτερινή πτήση.
«Θα πρέπει μόνο να χρησιμοποιήσω τις ικανότητές μου για να κερδίσω», σημείωσε ο Αντρίι. «Οι ικανότητές μου είναι ανώτερες των Ρώσων. Αλλά από την άλλη, πολλοί από τους φίλους μου, ακόμα και εκείνοι που έχουν μεγαλύτερη εμπειρία από εμένα, είναι ήδη νεκροί».
