Η ξαφνική αλλαγή σκυτάλης στο κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών προσέλκυσε την προηγούμενη εβδομάδα την προσοχή του διεθνούς Τύπου. Σύμφωνα με τα διεθνή δημοσιεύματα, παρά το γεγονός ότι η αντικατάσταση του Κινέζου Υπουργού Εξωτερικών δεν αναμένεται να φέρει αξιοσημείωτες αλλαγές στην κινεζική εξωτερική πολιτική, η ξαφνική απόσυρση του απερχόμενου ΥΠΕΞ από τα φώτα της δημοσιότητας είναι μια σημαντική εξέλιξη. 

Από την πλευρά του, την προηγούμενη εβδομάδα, αναμεταδίδοντας την επίσημη τοποθέτηση του Πεκίνου για το θέμα, ο κινεζικός Τύπος εστίασε στην κατασκοπευτική δράση των ΗΠΑ στην Κίνα. 

Παράλληλα, την προηγούμενη εβδομάδα ο διεθνής Τύπος εξακολούθησε να καταγράφει τις τελευταίες εξελίξεις στον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας.

Τι έγραψε ο δυτικός Τύπος την προηγούμενη εβδομάδα;

«Η Κίνα στέλνει κρυφά αρκετό εξοπλισμό στη Ρωσία για να εξοπλίσει έναν στρατό» είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος της αμερικανικής ενημερωτικής ιστοσελίδας «Politico», η οποία δημοσιεύτηκε στις 24 Ιουλίου. Σύμφωνα με το δημοσίευμα η Κίνα προμηθεύει κρυφά τη Ρωσία με μη θανατηφόρο αλλά στρατιωτικά χρήσιμο εξοπλισμό, παρά τις εκκλήσεις της για ειρήνη. Η κινεζική εταιρεία Shanghai H Win έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές. Τα στοιχεία γράφει, υποδηλώνουν ότι οι Ρώσοι αγοραστές έχουν κάνει παραγγελίες για εκατοντάδες χιλιάδες αλεξίσφαιρα γιλέκα και κράνη από την εταιρεία. Ο παρεχόμενος εξοπλισμός θα μπορούσε να είναι αρκετός για να εξοπλίσει πολλές από τις ρωσικές δυνάμεις που συμμετέχουν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, ενώ περιλαμβάνει επίσης μη επανδρωμένα αεροσκάφη για τη διεύθυνση πυρών πυροβολικού και θερμικά οπτικά σκοπευτικά για νυχτερινή στόχευση. Η ασάφεια γύρω από τη διπλή χρήση του εξοπλισμού και η οικονομική ισχύς της Κίνας καθιστούν δύσκολη την επιβολή τέτοιων κυρώσεων. Επιπλέον, ορισμένες ρωσικές εταιρείες που εμπλέκονται σε αυτές τις συναλλαγές φαίνεται να λειτουργούν ως εταιρείες-βιτρίνες με σκοπό να αποκρύψουν τις συναλλαγές τους. Παρά τις ανησυχίες που εξέφρασαν οι ΗΠΑ και η Γαλλία, η επιβολή κυρώσεων στην Κίνα αποτελεί πρόκληση λόγω της έλλειψης πολιτικής βούλησης και λόγω της απουσίας ενός ισχυρού όπλου κυρώσεων που θα ήταν συγκρίσιμο με την απαγόρευση συναλλαγών σε αμερικανικά δολάρια.

Στις 25 Ιουλίου η βρετανική εφημερίδα «Independent» σε ανάλυση με τίτλο «Ο Πούτιν “φαινόταν παράλυτος και ανίκανος να δράσει” καθώς εκτυλισσόταν το πραξικόπημα του Βάγκνερ» ανέφερε τα εξής: «Στις 24 Ιουνίου 2023, η ομάδα μισθοφόρων Βάγκνερ ξεκίνησε μια σύντομη εξέγερση στη Ρωσία, προελαύνοντας προς το Κρεμλίνο και επαναστατώντας ανοιχτά κατά της στρατιωτικής ηγεσίας, πριν εγκαταλείψει την αποστολή της λίγες ώρες αργότερα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των μυστικών υπηρεσιών, οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας είχαν προειδοποιήσει τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για μια πιθανή εξέγερση δύο ή τρεις ημέρες πριν από την εκδήλωσή της. Ωστόσο, όταν ξεκίνησε το πραξικόπημα, ο Πούτιν εμφανίστηκε “παράλυτος” και δεν έδωσε καμία εντολή ως απάντηση στην απειλή. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ασφαλείας πιστεύουν ότι η αδράνεια και η αναποφασιστικότητα του Πούτιν κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος αποκάλυψε τον φόβο του να αντιμετωπίσει ισχυρές προσωπικότητες, όπως ο Prigozhin, οι οποίες έπαιζαν σημαντικό ρόλο στις παγκόσμιες φιλοδοξίες του Κρεμλίνου. Η έλλειψη σαφούς κατεύθυνσης από τον Πούτιν άφησε τους τοπικούς αξιωματούχους να αποφασίσουν πώς θα χειριστούν την κατάσταση. Επέλεξαν λοιπόν να μην αντιμετωπίσουν τα βαριά οπλισμένα στρατεύματα του Βάγκνερ που προέλαυναν προς τη Μόσχα. Ορισμένοι παρατηρητές πιστεύουν ότι αυτή η έλλειψη δράσης υποδηλώνει τουλάχιστον κάποια συμφωνία του Κρεμλίνου με τους αντάρτες. Το πραξικόπημα εξέθεσε τις διαιρέσεις εντός του ρωσικού στρατιωτικού μηχανισμού και του μηχανισμού ασφαλείας και δημιούργησε ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα του Πούτιν να λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις σε κρίσιμες καταστάσεις. Ένα μήνα μετά το πραξικόπημα, χιλιάδες μισθοφόροι της ομάδας Βάγκνερ έφτασαν στη Λευκορωσία, γεγονός που ώθησε την Πολωνία να ενισχύσει τα ανατολικά της σύνορα έναντι πιθανών απειλών.

«Έχει η Ουκρανία το δικαίωμα να χτυπήσει απευθείας το ρωσικό έδαφος σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες;» είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος της γαλλικής ενημερωτικής ιστοσελίδας «La depeche». Σύμφωνα με το δημοσίευμα μετά τα νέα ρωσικά πλήγματα στο λιμάνι της Οδησσού, η Ουκρανία απάντησε στέλνοντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη Μόσχα ως αντίποινα. Το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών επιτρέπει την αυτοάμυνα σε περίπτωση επίθεσης μέχρι να παραπεμφθεί το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας αποτελεί μια πρόκληση, καθώς η Ρωσία είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας με δικαίωμα βέτο, περιορίζοντας τη δυνατότητα του Συμβουλίου να αναλάβει δράση. Η αρχή του απαραβίαστου των συνόρων ισχύει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον πόλεμο. Όταν ένας στρατός διασχίζει τα σύνορα ενός κράτους για να εισβάλει στο έδαφός του, όπως έκανε η Ρωσία παραβιάζοντας τα ουκρανικά σύνορα, αυτό συνιστά επίθεση. Από την άλλη πλευρά, όταν η Ουκρανία διεισδύει στο ρωσικό έδαφος με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, το κάνει ως πράξη άμυνας και όχι με στόχο την κατάκτηση της Μόσχας. Ενώ οι θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου μπορεί να μην αλλάξουν, οι κανόνες εμπλοκής των κρατών σε συγκρούσεις μπορεί να εξελιχθούν έτσι ώστε να προσαρμοστούν στον σύγχρονο πόλεμο. Το δίκαιο υπόκειται σε ερμηνεία και ο πολιτικός λόγος συχνά διαμορφώνει την εφαρμογή του.

Το γερμανικό δίκτυο «ZDF» στις 25 Ιουλίου δημοσίευσε την είδηση με τίτλο «Το Κίεβο ανακαλεί την απαγόρευση εισαγωγών στην ΕΕ». Σύμφωνα με το γερμανικό δημοσίευμα, ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelenskyi κάλεσε την ΕΕ να ανοίξει τα σύνορά της στα ουκρανικά γεωργικά προϊόντα, ως απάντηση στο νέο ναυτικό αποκλεισμό των ουκρανικών σιτηρών από τη Ρωσία. Η ΕΕ είχε επιβάλει περιορισμούς στις εισαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία έως τις 15 Σεπτεμβρίου. Ο Zelenskyi απαιτεί οι λήξουν οι περιορισμοί την ίδια ημέρα. Υποστηρίζει ότι η ΕΕ δεν πρέπει να κλείνει τα σύνορά της σε ένα συγκεκριμένο προϊόν και ότι οποιαδήποτε παράταση της απαγόρευσης είναι απαράδεκτη και δεν συνάδει με τις ευρωπαϊκές αρχές. Ενώ ορισμένα ανατολικά κράτη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας, της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας, θέλουν να διατηρήσουν την απαγόρευση εισαγωγών ακόμη και μετά την καθορισμένη ημερομηνία, ο Zelenskyi εργάζεται για την εξεύρεση λύσης που θα διασφαλίζει τη διέλευση των γεωργικών προϊόντων από το έδαφος της ΕΕ. Η Ουκρανία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χερσαία οδό μέσω της ΕΕ για να πουλήσει τα γεωργικά της προϊόντα στην παγκόσμια αγορά και να αποκτήσει σημαντικά έσοδα, ιδίως μετά τον ρωσικό αποκλεισμό στη Μαύρη Θάλασσα. Οι αγρότες στις ανατολικές χώρες της ΕΕ φοβούνται πτώση των τιμών λόγω του ανταγωνισμού εάν τα ουκρανικά γεωργικά προϊόντα εισέλθουν ελεύθερα στην αγορά της ΕΕ.

Η ολλανδική ιστοσελίδα «Nu.nl» στις 25 Ιουλίου δημοσίευσε την είδηση με τίτλο «Ο εξαφανισμένος Κινέζος υπουργός Εξωτερικών απολύθηκε μετά από ανεξήγητη απουσία». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο κινέζος υπουργός Εξωτερικών Κιν Γκανγκ απολύθηκε απροσδόκητα έχοντας κλείσει λιγότερο από επτά μήνες στη θέση αυτή. Οι εικασίες σχετικά με την τύχη του αυξάνονται λόγω της μακρόχρονης απουσίας του από τη δημοσιότητα. Ο Qin ο οποίος ήταν στενός συνεργάτης του προέδρου Xi Jinping εντός του Κομμουνιστικού Κόμματος αντικαταστάθηκε ως υπουργός Εξωτερικών από τον βετεράνο του κόμματος Wang Yi. Δεν έχει δοθεί κανένας επίσημος λόγος για την αποχώρησή του και η κινεζική κυβέρνηση κράτησε στάση σιωπής επί του θέματος. Η εξαφάνιση του Κιν από τη δημοσιότητα στις 25 Ιουνίου και η ασαφής εξήγηση για “λόγους υγείας” οδήγησαν σε εκτεταμένες εικασίες στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τον πραγματικό λόγο της αποπομπής του. Ορισμένες φήμες έκαναν λόγο για πολιτική τιμωρία ή για ύπαρξη εξωσυζυγικής σχέσης. Η απουσία του από μια συνάντηση με τον επικεφαλής των εξωτερικών υπηρεσιών της ΕΕ Josep Borrell τροφοδότησε περαιτέρω τις υποψίες. Η κινεζική πολιτική διαφέρει από τα δυτικά συστήματα, με τις υπουργικές θέσεις να διευθύνονται από ανώτερους αξιωματούχους εντός του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο υπουργός Εξωτερικών εφαρμόζει τις πολιτικές που καθορίζουν αυτοί οι κομματικοί αξιωματούχοι. Η ξαφνική απόλυση του Qin έχει τραβήξει την προσοχή και η έλλειψη λογοκρισίας στις εικασίες που διακινούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αξιοσημείωτη, καθώς η κινεζική κυβέρνηση συνήθως λογοκρίνει τέτοιες συζητήσεις.

Ο Τύπος της Ασίας

«Ένα γνώριμο πρόσωπο για τις ΗΠΑ, ο Γουάνγκ της Κίνας επιστρέφει ως υπουργός Εξωτερικών» είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος της αγγλόφωνης εφημερίδας της Μαλαισίας «New Strait Times». Στο κείμενο που δημοσιεύτηκε στις 26 Ιουλίου αναφέρθηκε ότι η απόφαση της Κίνας να διορίσει εκ νέου τον Wang Yi ως υπουργό Εξωτερικών, ένα μήνα μετά την ανεξήγητη εξαφάνιση του Κιν Γκάνγκ από τη δημοσιότητα, σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα έχουν να κάνουν με ένα γνώριμο πρόσωπο στις προσπάθειές τους να σταθεροποιήσουν τις σχέσεις τους με τον κύριο στρατηγικό τους αντίπαλο. Η επιστροφή του Γουάνγκ στη θέση που κατείχε για το μεγαλύτερο μέρος της προηγούμενης δεκαετίας δεν αναμένεται να αλλάξει σημαντικά τις ταραγμένες διμερείς σχέσεις ή να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες σχετικά με την αδιαφανή λειτουργία της κυβέρνησης του προέδρου Σι Τζινπίνγκ. Ο Κιν, ο οποίος φέρεται να ήταν προστατευόμενος του Σι, απομακρύνθηκε από τη θέση του μετά από μόλις έξι μήνες, με τον επίσημο αιτιολογία να αναφέρεται σε “λόγους υγείας”, αλλά δεν δόθηκαν λεπτομέρειες. Ο Γουάνγκ Γι, γνωστός στην Ουάσινγκτον για την οξεία διάνοιά του και την υπεράσπιση των θέσεων της Κίνας, ασχολείται εδώ και χρόνια με τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας. Η επιστροφή του στο υπουργείο θεωρείται ως μια προσπάθεια του Πεκίνου να επανέλθει στην κανονικότητα μετά τις εικασίες για την τύχη του Κιν. Ωστόσο, είναι απίθανο να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις στις τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας. Ο βαθμός και η διπλή θέση του Γουάνγκ ως διευθυντή της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για τις ΗΠΑ στην πλοήγηση των διπλωματικών προκλήσεων με την Κίνα. Ο επαναδιορισμός του Γουάνγκ υπογραμμίζει επίσης την απρόβλεπτη και αδιαφανή φύση του κινεζικού συστήματος.

Η αγγλόφωνη ιαπωνική εφημερίδα «The Japan Times» στις 25 Ιουλίου δημοσίευσε το άρθρο γνώμης του Brad Glosserman, το οποίο φέρει τον τίτλο «Η νέα πυρηνική ομάδα βοηθά την αποτροπή της βορειοανατολικής Ασίας». Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, η Πυρηνική Συμβουλευτική Ομάδα (NCG) ΗΠΑ-Νότιας Κορέας ξεκίνησε ως μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ανησυχία και ο θυμός στη Νότια Κορέα σχετικά με τις πυρηνικές σχέσεις στην κορεατική χερσόνησο. Η NCG αποσκοπεί στην προώθηση ουσιαστικότερης και πιο συμπεριληπτικής λήψης αποφάσεων σχετικά με την πυρηνική αποτροπή, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της ασφάλειας για την ανταλλαγή πληροφοριών, των διαδικασιών συντονισμού πυρηνικών εντολών και ελέγχου, του κοινού σχεδιασμού της νοτιοκορεατικής συμβατικής υποστήριξης για τις πυρηνικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και άλλα. Το κείμενο της εναρκτήριας συνεδρίασης της NCG ανέφερε ότι οποιαδήποτε πυρηνική επίθεση της Βόρειας Κορέας κατά των ΗΠΑ ή των συμμάχων της είναι απαράδεκτη και θα οδηγήσει στο τέλος του καθεστώτος. Ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας Yoon Suk-yeol βλέπει την NCG ως σημαντικό σημείο εκκίνησης για την οικοδόμηση μιας ισχυρής και αποτελεσματικής αποτρεπτικής ικανότητας και πιστεύει ότι αυτή καθιστά περιττή την ανάγκη για τη Νότια Κορέα να αναπτύξει το δικό της πυρηνικό οπλοστάσιο. Η Ιαπωνία παρακολουθεί στενά την NCG και εμφανίζεται μάλλον περίεργη παρά ανήσυχη ή ζηλόφθονη για την πρωτοβουλία. Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι αν η NCG είναι επιτυχής, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την επέκταση σε τριμερές πλαίσιο ή μια ξεχωριστή NCG ΗΠΑ-Ιαπωνίας για την αντιμετώπιση των περιφερειακών προκλήσεων ασφαλείας.

«Το Πεκίνο εκφράζει ανησυχίες για τη δημιουργία δικτύου κατασκοπείας της CIA στην Κίνα» ήταν ο τίτλος της είδησης που δημοσιεύτηκε στις 25 Ιουλίου από την αγγλόφωνη υπηρεσία του κινέζικου δικτύου «CGTN». Σύμφωνα με το κινεζικό μέσο ενημέρωσης, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε τη Δευτέρα τις ανησυχίες του για τον ισχυρισμό των Ηνωμένων Πολιτειών σχετικά με την οικοδόμηση δικτύου πληροφοριών στο εσωτερικό της Κίνας. Ο Μάο Νινγκ, εκπρόσωπος του υπουργείου, εξέφρασε τις ανησυχίες του με αφορμή δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία ο Ουίλιαμ Μπερνς, διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA), δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η αμερικανική κατασκοπεία έχει “σημειώσει πρόοδο” στην ανοικοδόμηση του δικτύου πληροφοριών της στην Κίνα και διαθέτει “ισχυρές ανθρώπινες δυνατότητες πληροφοριών” στη χώρα. “Έχουμε παρατηρήσει σχετικές αναφορές και ανησυχούμε γι’ αυτές”, δήλωσε ο Μάο σε τακτική ενημέρωση Τύπου στο Πεκίνο. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να παραπληροφορούν για τους λεγόμενους κινέζους κατασκόπους και τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, αλλά ταυτόχρονα δεν κρύβουν την πρόθεσή τους να πραγματοποιήσουν μια μαζική συλλογή πληροφοριών εναντίον της Κίνας, δήλωσε ο Μάο. “Αυτό είναι από μόνο του πολύ αποκαλυπτικό”. Η Κίνα θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την εθνική της ασφάλεια, πρόσθεσε.

Ο ρωσικός και ουκρανικός Τύπος

Σε είδηση που ήταν δημοσιευμένη στις 27 Ιουλίου στην αγγλική ιστοσελίδα του ρωσικού πρακτορείου «Sputnik» με τίτλο «Αντικατάσταση της συμφωνίας σιτηρών; Η Ρωσία θα προσφέρει στην Αφρική νέο σχέδιο επισιτιστικής ασφάλειας», αναφέρθηκε η πληροφορία ότι η Ρωσία θα προσφέρει στις αφρικανικές χώρες μια εναλλακτική λύση που θα αντικαταστήσει την καταργηθείσα συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεχής επισιτιστική ασφάλεια της ηπείρου. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Ρωσία έχει ήδη παράσχει βοήθεια σε ορισμένες αφρικανικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των δωρεάν αποστολών λιπασμάτων σε χώρες όπως το Μαλάουι και η Κένυα. Οι δυτικές δυνάμεις απέτυχαν να τρομοκρατήσουν τις αφρικανικές χώρες και να τις πείσουν να μην συμμετάσχουν στην επικείμενη σύνοδο κορυφής στην Αγία Πετρούπολη. Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, αντιπροσωπείες από 49 από τις 54 χώρες της Αφρικής επιβεβαίωσαν τα σχέδιά τους να συμμετάσχουν στη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-Αφρικής, με τις μισές περίπου να εκπροσωπούνται στο υψηλότερο επίπεδο – από αρχηγούς κρατών ή αρχηγούς κυβερνήσεων. Οι Ρώσοι και οι Αφρικανοί ηγέτες θα εγκρίνουν στη σύνοδο κορυφής μια γενική δήλωση πολιτικής, ένα κοινό σχέδιο δράσης, καθώς και τρία έγγραφα για την τομεακή συνεργασία. Το «Sputnik» προσθέτει ότι στον τομέα της ασφάλειας, ο Ρώσος πρέσβης επεσήμανε ότι η Ρωσία δεν έχει στρατιωτική παρουσία στην Αφρική, ενώ τα αιτήματα ορισμένων αφρικανικών χωρών αφορούν μόνο τη βοήθεια στον τομέα της ασφάλειας.

Ο Sławomir Sierakowski σε είδηση που ήταν δημοσιευμένη στις 27 Ιουλίου στην αγγλόφωνη ουκρανική ιστοσελίδα «The Kyiv Independent» με τίτλο «Η καταστροφική πολιτική παραπόνων της Πολωνίας» πραγματεύεται την 80ή επέτειο της σφαγής της Βολχύνιας, όπου Ουκρανοί εθνικιστές σκότωσαν σχεδόν 100.000 Πολωνούς. Ενώ οι Πολωνοί ιστορικοί τη θεωρούν γενοκτονία, οι Ουκρανοί υποστηρίζουν ότι επρόκειτο για μια σύγκρουση μεταξύ δύο υπόγειων στρατών που και οι δύο καταπιέζονταν από τους Ναζί και τους Σοβιετικούς. Η έλλειψη ουκρανικής συγγνώμης εμποδίζει τις προσπάθειες συμμαχίας Πολωνίας-Ουκρανίας. Το άρθρο σημειώνει την άρνηση της Πολωνίας να αναγνωρίσει τα ιστορικά της λάθη, ιδιαίτερα την κτηνωδία και την εκμετάλλευση των Ουκρανών αγροτών. Προτρέπει τους Πολωνούς να αναγνωρίσουν τη δική τους ιστορία, όπως περιμένουν από τους Ουκρανούς να ζητήσουν συγγνώμη. Το άρθρο επαινεί την πολωνική εμπλοκή με τις ουκρανικές υποθέσεις και την υποστήριξή τους κατά τη διάρκεια του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, αλλά προειδοποιεί κατά της απαίτησης συγγνώμης καθόσον η Ουκρανία εξακολουθεί να αγωνίζεται για την επιβίωσή της. Η αντιμετώπιση των ιστορικών παραπόνων μπορεί να γίνει όταν η Ουκρανία αποκτήσει ανεξαρτησία και δημοκρατία. Το να επιτραπεί στους ιστορικούς να αποκαλύψουν και να πλαισιώσουν τα γεγονότα θα προωθήσει μακροπρόθεσμες πολωνο-ουκρανικές σχέσεις οι οποίες είναι καλύτερες από την πολιτική μεγαλοστομία.