Η «μεγαλύτερη καταστροφή» στην ιστορία του βρετανικού συστήματος υγείας NHS με τις μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος σε 30.000 ασθενείς την περίοδο 1970-1991 «δεν ήταν ατύχημα», ήταν «αποτρέψιμη» και επιδεινώθηκε λόγω «διακριτικής, διάχυτης και ανατριχιαστικής» συγκάλυψης, απόκρυψης αλήθειας και εξαπάτησης από πολιτικούς, γιατρούς και λοιπούς αρμόδιους φορείς.

Αυτός είναι ο πυρήνας του πολυαναμενόμενου πορίσματος της ανεξάρτητης επταετούς έρευνας για το σκάνδαλο που στοίχισε τη ζωή σχεδόν 3.000 ανθρώπων, στους οποίους χορηγήθηκε αίμα μολυσμένο με ιούς, κυρίως της ηπατίτιδας C και του HIV.

Το πόρισμα, που εκτείνεται σε 2.527 σελίδες, δόθηκε στη δημοσιότητα το μεσημέρι στο Λονδίνο από τον επικεφαλής της έρευνας σερ Μπράιαν Λάνγκσταφ.

«Αυτή η καταστροφή δεν ήταν ατύχημα. Προδόθηκε η εμπιστοσύνη των ασθενών», είπε ο σερ  Μπράιαν, προσθέτοντας ότι η καταστροφή αυτή έγινε χειρότερη καθώς στη συνέχεια οι γιατροί και οι αρμόδιοι απέκρυψαν την αλήθεια. «Συστήνω λοιπόν την άμεση καταβολή αποζημιώσεων», συμπλήρωσε παρουσιάζοντας το πόρισμα ο έμπειρος δικαστής.

Το πόρισμά του αναφέρεται στη χρήση μολυσμένων προϊόντων αίματος για μια νέα θεραπεία αιμοφιλικών ασθενών. Το πλάσμα αίματος είχε εισαχθεί από τις ΗΠΑ παρά τις προειδοποιήσεις ότι μεταξύ των δωρητών ήταν και άτομα υψηλού ρίσκου, όπως ναρκομανείς και τρόφιμοι φυλακών.

Σημειώνει επίσης ότι στη δεύτερη κατηγορία ασθενών που επλήγησαν, δηλαδή ανθρώπων που χρειάζονταν μετάγγιση λόγω επιπλοκών στον τοκετό, λόγω ατυχημάτων ή άλλων θεραπειών, χρησιμοποιήθηκε αίμα από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο όμως επί δύο δεκαετίες υποβαλλόταν σε ελλιπείς ελέγχους ασφαλείας.

«Οι ιθύνοντες δεν έθεσαν ως πρώτη προτεραιότητα την ασφάλεια των ασθενών», αναφέρει το πόρισμα. Αποκαλύπτει επίσης την εσκεμμένη καταστροφή ορισμένων κρίσιμων εγγράφων για την υπόθεση από εργαζόμενους στο Υπουργείο Υγείας.

Τονίζεται πως οι ασθενείς εκθέτονταν σε κίνδυνο «εν γνώσει» των γιατρών, ότι κάποιες από τις ασθένειες από τις οποίες απειλούνταν οι ασθενείς ήταν γνωστές ακόμα και το 1970, πως συχνά γίνονταν μεταγγίσεις που δεν χρειάζονταν, πως ακόμα και μαθητές στην ουσία χρησιμοποιούνταν ως «αντικείμενα έρευνας» και πειραματόζωα, ότι διαδοχικές κυβερνήσεις και διοικήσεις του NHS  απέφυγαν να αναγνωρίσουν τα λάθη που είχαν γίνει, συχνά μετερχόμενες «ανακριβείς ή παραπλανητικές» δικαιολογίες.

Στις συστάσεις του ο σερ Μπράιαν, πέρα από τις αποζημιώσεις, ζητά να ανεγερθούν μνημεία για τα θύματα και να εξεταστούν για ηπατίτιδα C όλοι όσοι έλαβαν αίμα πριν από το 1996.

Συγγενείς θυμάτων και θύματα ζήτησαν σε συνέντευξη Τύπου αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος απολογία και αποζημίωση από την κυβέρνηση, αλλά και απολογία από συγκεκριμένα άτομα σε θέσεις ευθύνης που εμπλέκονται στο σκάνδαλο, καθώς και από τις εμπλεκόμενες φαρμακευτικές εταιρείες.

Αργότερα το απόγευμα σε έκτακτη δήλωση στη Βουλή των Κοινοτήτων ο Πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ αναμένεται να εκφράσει τη βαθιά λύπη της κυβέρνησης, απολογούμενος για τα τραγικά λάθη που διεπράχθησαν στο πλαίσιο αυτού του σκανδάλου.

Εκτιμάται ότι θα ανακοινωθεί πακέτο-ρεκόρ για αποζημιώσεις, ύψους έως και 10 δισεκατομμυρίων λιρών.

Η έρευνα που ολοκληρώνεται σήμερα με την ανακοίνωση του πορίσματος άρχισε το 2017 με εντολή της τότε Πρωθυπουργού Τερέζα Μέι. Η τελική έκθεση πάντως θα επιδοθεί στην κυβέρνηση τους επόμενους μήνες.