Σε προκαταρκτική συμφωνία για την δημιουργία ενός νέου μηχανισμού στήριξης για την Ουκρανία με προϋπολογισμό 50 δισ. ευρώ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, κατέληξαν το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε συνέχεια της πολιτικής συμφωνίας μεταξύ των ηγετών των κρατών μελών της ΕΕ στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της 1ης Φεβρουαρίου.

Στην σύνοδο οι αρχηγοί των κρατών μελών είχαν συμφωνήσει τη δημιουργία του νέου μηχανισμού χρηματοδότησης στο πλαίσιο της αναθεώρησης του τρέχοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (2021 – 2027), που περιλαμβάνει εκτός από τον μηχανισμό για την Ουκρανία και την πλατφόρμα στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP).

Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαβουλεύσεις για τη τελική διαμόρφωση της αναθεώρησης του ΠΔΠ, βάσει του διαπραγματευτικού πλαισίου στο οποίο κατέληξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ο μηχανισμός διευκόλυνσης για την Ουκρανία ενοποιεί και συγκεντρώνει τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ για την ανάκαμψη, ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό της Ουκρανίας, παράλληλα με τις μεταρρυθμίσεις που προωθεί η χώρα στο πλαίσιο της ενταξιακής της πορείας. Από τα 50 δισ. ευρώ, τα 33 δισ. ευρώ θα αποτελούν δάνεια και τα 17 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις.

«Η διευκόλυνση για την Ουκρανία θα μας επιτρέψει να διοχετεύσουμε συνεπή και προβλέψιμη στήριξη στην Ουκρανία για να βοηθήσουμε τον λαό της να ανοικοδομήσει τη χώρα εν μέσω των πρωτοφανών προκλήσεων που έφερε ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας» εξήγησε σχετικά ο Βέλγος Υπουργός Οικονομικών, Βίνσεντ βαν Πέτεγκεμ, εκ μέρους της Βελγικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ.

Η διευκόλυνση για την Ουκρανία οργανώνεται σε τρεις πυλώνες: στήριξη σε μέτρα με στόχο την ανάκαμψη της χώρας από τον πόλεμο και τον εκσυγχρονισμό της στο πλαίσιο της ενταξιακής διαδικασίας, στήριξη μέσω εγγυήσεων, επιχορηγήσεων και δανείων στη βάση του επενδυτικού πλαισίου για την Ουκρανία, και ενταξιακή βοήθεια και μέτρα για στήριξη της ευθυγράμμισης της Ουκρανίας με τη νομοθεσία της ΕΕ.

Ειδικότερα, ο πρώτος πυλώνας αφορά την εκπόνηση ενός «Σχεδίου για την Ουκρανία» από τις αρχές της χώρας, όπου θα καταγράφονται οι εθνικοί σχεδιασμοί για ανάκαμψη, ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό, και οι μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζει να πραγματοποιήσει στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ. Οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια από την ΕΕ θα παρέχονται με βάση την εφαρμογή του σχεδίου, το οποίο θα υποστηρίζεται από συγκεκριμένους όρους και χρονοδιάγραμμα για τις εκταμιεύσεις.

Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την παροχή δημοσιονομικών εγγυήσεων και ενός μείγματος επιχορηγήσεων και δανείων από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς βάσει του Επενδυτικού Πλαισίου για την Ουκρανία. Οι εγγυήσεις από την ΕΕ θα καλύπτουν τους κινδύνους των δανείων, των εγγυήσεων, των μέσων της κεφαλαιαγοράς και άλλων μορφών χρηματοδότησης.

Ο τρίτος πυλώνας αφορά την ενταξιακή βοήθεια της Ένωσης και άλλα υποστηρικτικά μέτρα που βοηθούν την Ουκρανία να ευθυγραμμιστεί με τη νομοθεσία της ΕΕ και να πραγματοποιήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Η Ουκρανία θα μπορεί να ζητήσει προχρηματοδότηση ύψους μέχρι και 7% της διευκόλυνσης. Σημαντικό μέρος των επενδύσεων θα διατεθεί για πράσινες επενδύσεις και μέρος του επενδυτικού πλαισίου για την Ουκρανία θα προορίζεται για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Η συμφωνία προβλέπει την πιθανότητα χρηματοδότησης – γέφυρας, ενώ αναμένεται πως θα υπάρξει κάποια όσον αφορά τη διαχείριση του προϋπολογισμού, δεδομένου ότι η Ουκρανία είναι μια χώρα σε εμπόλεμη κατάσταση.

Προϋπόθεση για τη στήριξη της Ουκρανίας στο πλαίσιο της διευκόλυνσης θα είναι η χώρα να συνεχίσει να σέβεται και να τηρεί το κράτος δικαίου και τη λειτουργία αποτελεσματικών δημοκρατικών μηχανισμών.

Στην Ουκρανία ο Μπορέλ

Εν τω μεταξύ όπως ανακοινώθηκε την Τρίτη, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στην Ουκρανία την Τρίτη και την Τετάρτη.

Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, ο κ. Μπορέλ αναμένεται να συναντήσει τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον Πρωθυπουργό Ντένις Σμίχαλ, τον Υπουργό Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα και τον Υπουργό Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, ενώ θα μιλήσει ενώπιον του Κοινοβουλίου της Ουκρανίας.

Ο κ. Μπορέλ θα επισκεφθεί επίσης την συμβουλευτική αποστολή της ΕΕ για τη μεταρρύθμιση του τομέα της μη στρατιωτικής ασφαλείας στην Ουκρανία (EUAM Ukraine).