Η 14η Ιουνίου 1987 είναι ημερομηνία – ορόσημο για τον ελληνικό αθλητισμό. Εκείνη την ζεστή κυριακάτικη νύχτα, η εθνική ομάδα της καλαθοσφαίρισης ανάγκασε όλους τους Έλληνες – φιλάθλους και μη- να βγουν στους δρόμους για να πανηγυρίσουν την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος μπάσκετ, την πρώτη στην ιστορία του αθλήματος, που ήλθε έπειτα από ένα συγκλονιστικό αγώνα με την Σοβιετική Ένωση και νίκη με 103-101 στην παράταση. Ήταν ο μεγαλύτερος θρίαμβος του ελληνικού αθλητισμού σε ομαδικό άθλημα μέχρι τότε και θα παραμείνει μέχρι το 2004, όταν η εθνική ομάδα θα κατακτήσει το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου.

Η διοργάνωση και η συγκρότηση της Εθνικής

Τα προηγούμενα χρόνια η εθνική ομάδα του μπάσκετ προερχόταν από συνεχόμενες αποτυχίες. Το 1985 δεν ήταν καν στο Ευρωμπάσκετ της Γερμανίας, ενώ δύο χρόνια στη Γαλλία είχε τερματίσει στην 11η θέση. Από το 1965 στη Μόσχα είχε να γνωρίσει πρόκριση στην οκτάδα. Και με αυτόν τον στόχο ξεκίνησε τις υποχρεώσεις της στο Ευρωμπάσκετ του 1987, που έγινε στο νεόδμητο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ), που είχε εγκαινιάσει το 1985 ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου. Λόγω έδρας, υπήρχε η πεποίθηση η συμμετοχή της στην οκτάδα της διοργάνωσης θα ήταν υπέρβαση και θα αποτελούσε επιτυχία. Κανείς δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε.

Στο 25ο Ευρωμπάσκετ συμμετείχαν 12 ομάδες (Ελλάδα, Σοβιετική Ένωση, Γιουγκοσλαβία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Δυτική Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία, Πολωνία, Ισραήλ και Ολλανδία), που χωρίστηκαν σε δύο ομίλους των έξι ομάδων η κάθε μία. Οι τέσσερις πρώτες ομάδες κάθε ομίλου θα περνούσαν στην προημιτελική φάση. Η εθνική μας κληρώθηκε στον πρώτο όμιλο, που ήταν και ο δυσκολότερος, με αντιπάλους την Σοβιετική Ένωση, την Γιουγκοσλαβία, την Ισπανία, την Ρουμανία και την Γαλλία.

Ο ομοσπονδιακός τεχνικός Κώστας Πολίτης, 45 χρονών τότε, με σημαντική θητεία στο παρκέ είτε ως παίκτης είτε ως προπονητής του Παναθηναϊκού, είχε αναλάβει τις τύχες της Εθνικής το 1982 και έθεσε ως στόχο την δημιουργία μιας νεανικής ομάδας με μακροπρόθεσμους στόχους. «Προχωρούσαμε βήμα βήμα και αυτή η ομάδα μέχρι το ’87 είχε ωριμάσει και είχε αποκτήσει εμπειρίες. Άρχιζε να κάνει αισθητή την παρουσία της» είχε δηλώσει σε μια συνέντευξή του.

Οι 12 παίχτες που συγκρότησαν την εθνική ομάδα στο Ευρωμπάσκετ του 1887 ήταν: Νίκος Γκάλης (Άρης Θ., 29 ετών), Παναγιώτης Γιαννάκης (Άρης Θ., 28 ετών), Παναγιώτης Φασούλας (ΠΑΟΚ, 24 ετών), Φάνης Χριστοδούλου (Πανιώνιος, 22 ετών), Μέμος Ιωάννου (Παναθηναϊκός, 29 ετών), Λιβέρης Ανδρίτσος (Παναθηναϊκός, 27 ετών), Αργύρης Καμπούρης (Ολυμπιακός Π., 25 ετών), Νίκος Σταυρόπουλος (ΠΑΟΚ, 27 ετών), Νίκος Λινάρδος (Πανιώνιος, 23 ετών), Μιχάλης Ρωμανίδης (Άρης Θ., 21 ετών), Νίκος Φιλίππου (Άρης Θ., 24 ετών), Παναγιώτης Καρατζάς (Παγκράτι, 21 ετών).

Οι αγώνες της Εθνικής στην φάση των ομίλων

Οι αγώνες της εθνικής μας ξεκίνησαν στις 3 Ιουνίου, με εύκολη νίκη επί της πιο αδύνατης ομάδας του ομίλου, της Ρουμανίας με 109-77 (60-49), με 44 πόντους του Νίκου Γκάλη. Οι εξέδρες του ΣΕΦ δεν ήταν γεμάτες, δηλωτικό ότι οι φίλαθλοι δεν πίστευαν στις δυνατότητες της ομάδας για κάτι καλό, παρά την ύπαρξη σπουδαίων παικτών στην σύνθεσή της.Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 44, Γιαννάκης 8 (1), Καμπούρης 6, Λινάρδος 4, Καρατζάς 2, Ρωμανίδης 3, Φιλίππου 12, Ανδρίτσος 2, Φασούλας 20, Ιωάννου 2, Χριστοδούλου 6 (1).Ρουμανία (Νόβακ): Μετολίτσκι 5 (1), Ερμουράκε 10, Αρντελεάν 5, Ιονέσκου 8, Μπρανιστεάνου 14 (2), Τσέρνατ 9, Πόπα 2, Ντάβιντ 2, Βινερεάνου 12, Νικολέσκου 10.Η νίκη επί της μεγάλης Γιουγκοσλαβίας των Ντράζεν Πέτροβιτς, Βράνκοβιτς, Κούκοτς και Πάσπαλι με 84-78 (42-49), στις 4 Ιουνίου, «ξύπνησε» συνειδήσεις και έδωσε το έναυσμα για να κατακλύσουν τις εξέδρες του ΣΕΦ οι έλληνες φίλαθλοι. Ο Γκάλης, πραγματική καλαθομηχανή, πέτυχε για δεύτερη ημέρα 44 πόντους, δείχνοντας ότι θα είναι ο αναμφισβήτητος σταρ της διοργάνωσης. Στα αρνητικά του αγώνα ο τραυματισμός του Φιλίππου.Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 44, Γιαννάκης 11 (1) , Σταυρόπουλος 1, Καμπούρης 5, Ρωμανίδης, Φιλίππου 4, Ανδρίτσος 2, Φασούλας 8, Χριστοδούλου 9 (2).Γιουγκοσλαβία (Τσόσιτς): Ντράζεν Πέτροβιτς 18, (2) , Αλεξάντερ Πέτροβιτς 5 (1), Τζόρτζεβιτς, Κούκοτς 2, Πάσπαλι 24 (2), Γκρμπόβιτς 11 (3), Ράντοβιτς 2, Βράνκοβιτς 2, Ραντοβάνοβιτς 10, Τσβετίτσιανιν 4.Ο ενθουσιασμός από την νίκη επί των «πλάβι» μεγάλος, την επομένη ημέρα, 5 Ιουνίου, όταν η εθνική τέθηκε αντιμέτωπη με την Ισπανία. Η προσγείωση απότομη. Οι «φούριας ρόχας» επιβαίωσαν ότι είναι ο κακός δαίμονας της εθνικής μας και επικράτησαν εύκολα με 106-89 (55-38), παρά τους 35 πόντους του Γκάλη, τους 20 του Φασούλα και τους 17 του Γιαννάκη.Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα(Πολίτης): Γκάλης 35 (1), Γιαννάκης 17 (2), Καμπούρης 1, Καρατζάς, Σταυρόπουλος, Ρωμανίδης 8 (2), Φιλίππου, Ανδρίτσος, Φασούλας 20, Χριστοδούλου 8.Ισπανία (Ντίαζ): Βιγιακάμπα 12, Σιμπίλιο 9 (2), Χιμένεθ 24, Ρομάι 19, Μοντέρο 15 (1), Σολοθάμπαλ, Σαν Επιφάνιο 27.Νέα ήττα για την εθνική, στις 6 Ιουνίου, από την Σοβιετική Ένωση με 69-66 (30-37), αφού έβαλε το χεράκι του ο Τσεχοσλβάκος διαιτητής Κοτλέμπα, μεγάλη «σφυρίχτρα» της εποχής, που προκάλεσε με τις αποφάσεις του την εξέδρα και έκτοτε αποδοκιμαζόταν όποτε εμφανιζόταν σε ελληνικό γήπεδο. Ο Γκάλης σημείωσε 31 πόντους, αλλά δεν έφταναν για την νίκη.Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα(Πολίτης): Γκάλης 31 (1), Γιαννάκης 9 (1) , Σταυρόπουλος, Καμπούρης 7, Ρωμανίδης, Ανδρίτσος, Φασούλας 13, Ιωάννου 2, Χριστοδούλου 4.Σοβιετική Ένωση (Γκομέλσκι): Βολκόφ 2, Έντεν 5, Ταρακάνοφ, Χομίτσιους 5 (1), Μπαμπένκο 11, Τικχονένκο 9 (1), Βάλτερς 4, Τκατσένκο, Μαρτσουλιόνις 22 (3), Γιοβάισα 9 (1), Πανκράσκιν 5.

Και φθάνουμε στο τελευταίο κρίσιμο παιγνίδι της φάσης των ομίλων, στις 7 Ιουνίου, όπου η Ελλάδα έπρεπε να κερδίσει την ισχυρή Γαλλία, για να περάσει στα προημιτελικά και να μην εγγράψει άλλη μία αποτυχία στο παθητικό της. Με την συμπαράσταση του κόσμου και τους 34 πόντους του Γκάλη, νίκησε 82-69 (38-38) και πέτυχε τον βασικό της στόχο, που ήταν να μπει στην οκτάδα. Μετά τη νίκη επί της Γαλλίας και την πρόκριση στους «8» η Ελλάδα ζούσε στον πυρετό του «Ευρωμπάσκετ».Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 34 (2), Γιαννάκης 10 (2) , Καμπούρης 10, Ρωμανίδης 7 (1), Ανδρίτσος 4, Φασούλας 5, Ιωάννου, Χριστοδούλου 12.Γαλλία (Ζαν Γκαλ): Ιφναγκέλ 9 (3), Ντεμορί 12 (2), Ντακουρί 15 (1), Οστρόφσκι 10, Μπρεσάν 2, Ντιμπουϊσόν 11 (3), Ντεγκανίς 2, Μπενιό 4, Βεστρίς 4.Οι αγώνες της Εθνικής στην τελική φάση

Η Ελλάδα τερμάτισε τέταρτη στον πρώτο όμιλο και κλήθηκε να αντιμετωπίσει, στις 10 Ιουνίου, την πρώτη του άλλου ομίλου, Ιταλία. Από την αρχή υπήρχε διάχυτη η αισιοδοξία ότι η εθνική μπορούσε να επικρατήσει της «σκουάντρα ατζούρα», μιας από τις παραδοσιακές δυνάμεις του αθλήματος με σπουδαίους παίχτες στην σύνθεσή της. Δεν την είχε κερδίσει ποτέ στον παρελθόν, αλλά ο προημιτελικός εξελίχθηκε σε μονόλογο και ο Νίκος Γκάλης έλεγε στο τέλος: «Ημουν τόσο σίγουρος ότι θα κερδίσουμε, από την ώρα της παρουσίασης των ομάδων. Έβλεπα φοβισμένα τα μάτια των Ιταλών».

Η παρέα του Γκάλη και του Γιαννάκη δεν άφησε την παραμικρή αμφιβολία για τον νικητή. Με 38 πόντους του Γκάλη, 22 του Γιαννάκη και 12 του Καμπούρη, που ήταν η αποκάλυψη του αγώνα, επικράτησε των Ιταλών με 90-78 (49-35) και πέρασε πανηγυρικά στα ημιτελικά.Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 38 (1), Γιαννάκης 22 (4), Καμπούρης 14, Φασούλας 9, Ιωάννου 4, Χριστοδούλου 3 (1).Ιταλία (Μπιανκίνι): Μοντέκι 5 (1), Τζεντίλε 5 (1) , Μανίφικο 14, Τονούτ 12, Μπρουναμόντι, Βιλάλτα 5 (1), Ρίβα 23 (3), Μοραντότι 2, Κόστα 4, Καρέρα 8.Στα ημιτελικά της 12ης Ιουνίου, ξαναβρήκε ως αντίπαλο την Γιουγκοσλαβία, που είχε αποκλείσει στον δικό της προημιτελικό την Πολωνία με 128-81.Την ξανακέρδισε με επική ανατροπή στον δεύτερο ημίχρονο 81-77 (35-45) Ο Φάνης Χριστοδούλου με 18 πόντους (3 τρ.) ήταν ο καθοριστικός παράγοντας για την μεγάλη νίκη, που έφερε την ομάδα του Κώστα Πολίτη στον τελικό της διοργάνωσης και την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου να μην φαντάζει όνειρο. Για δεύτερη φορά πεσμένοι στο καναβάτσο οι Γιουγκοσλάβοι και ο Αζα Πέτροβιτς έβραζαν από το κακό τους και προκάλεσαν με τις δηλώσεις τους, ευχόμενοι «καλή τύχη στη Ρωσία».Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 30 (1), Γιαννάκης 14 (2) , Ανδρίτσος 8, Φασούλας 11, Χριστοδούλου 18 (3), Σταυρόπουλος, Καμπούρης, Φιλίππου, Ιωάννου.Γιουγκοσλαβία (Τσόσιτς): Ντράζεν Πέτροβιτς 22,(3), Αλεξάντερ Πέτροβιτς 4, Κούκοτς 3 (1), Πάσπαλι 9(1) , Γκρμπόβιτς 14 (3), Ράντοβιτς 1, Βράνκοβιτς, Ραντοβάνοβιτς 2, Ντίβατς 13, Τσετίτσιανιν 9 (2).Στον μεγάλο τελικό της 14ης Ιουνίου, ξαναβρήκε μπροστά της την Σοβιετική Ένωση, η οποία στον άλλο ημιτελικό της διοργάνωσης είχε επικρατήσει της Ισπανίας με 113-96. Σύσσωμη η τότε πολιτική ηγεσία της χώρας και η αντιπολίτευση στις θέσεις των επισήμων με ελληνικές σημαίες στα χέρια περίμεναν με αγωνία τον τελικό. Αδιαχώρητο στο ΣΕΦ και όλη η Ελλάδα καρφωμένη στην τηλεόραση. Στον πάγκο της Εθνικής και ο σπουδαίος Ρόνι Σεϊκέλι με πολιτικά, για να εμψυχώσει τους παίκτες, έστω και αν πριν από ένα χρόνο αγωνίστηκε με τις ΗΠΑ στο Μουντομπάσκετ και έχασε το δικαίωμα να φορέσει κάποια στιγμή τη «γαλάζια» φανέλα.

Ο αγώνας ήταν συγκλονιστικός και κρίθηκε με τις δύο βολές του Λιβέρη Ανδρίτσου, που πήγε το ματς στην παράταση (89-89 η κανονική διάρκεια) και τις δύο βολές του Αργύρη Καμπούρη στην εκπνοή της παράτασης, που διαμόρφωσαν το τελικό σκορ 103-101 υπέρ της εθνικής μας.Οι συνθέσεις των ομάδων:

Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 40 (1), Γιαννάκης 10 (2) , Καμπούρης 10, Ρωμανίδης 3, Ανδρίτσος 10, Φασούλας 12, Ιωάννου 8, Χριστοδούλου 10 (1), Φιλίππου.Σοβιετική Ένωση (Γκομέλσκι): Βολκόφ 4, Ταρακάνοφ 5, Χομίτσιους 10, Μπαμπένκο, Τικχονένκο, Βάλτερς 23 (2), Τκατσένκο 14 (1), Μαρτσουλιόνις 16 (1), Γιοβάισα 17 (4), Πανκράσκιν 8, Γκομπόροφ 4.38 χρόνια μετά από το χάλκινο μετάλλιο στο Κάιρο, η Ελλάδα ανέβαινε ξανά στο βάθρο και μάλιστα στο ψηλότερο σκαλί του. Η Ελλάδα ήταν πρωταθλήτρια Ευρώπης. Ποιος να το φανταζόταν εκείνα τα χρόνια. Πολυτιμότερος παίκτης αναδείχθηκε ο Νίκος Γκάλης (37 πόντοι μ.ο) και την χρυσή πεντάδα της διοργάνωσης συγκρότησαν οι: Νίκος Γκάλης, Παναγιώτης Γιαννάκης, Αντρές Χιμένεθ (Ισπανία), Σαρούνας Μαρτσιουλιόνις (ΕΣΣΔ) και Αλεξάντερ Βολκόφ (ΕΣΣΔ).

Τα επινίκια

Με τη κόρνα της λήξης στήνεται ολονύχτιο πανηγύρι σε κάθε σημείο της χώρας. Στα αποδυτήρια επικρατεί πανδαιμόνιο. Η Μελίνα Μερκούρη βρίσκεται ξαφνικά στην αγκαλιά του Παναγιώτη Φασούλα και η ομάδα φτάνει στο ξενοδοχείο της Γλυφάδας, ύστερα από τρεις ώρες. Ο Νίκος Φιλίππου αναγκάστηκε να κατέβει από το πούλμαν και να ανέβει σε δίτροχο της Τροχαίας για να φτάσει πιο γρήγορα στη Γλυφάδα. Εκεί περίμενε τον Κώστα Πολίτη και η μητέρα του, που ήταν άρρωστη και σηκώθηκε να πάει στο ξενοδοχείο για να φιλήσει τον γιο της. Εκεί την επομένη ο εφοπλιστής Γιάννης Λάτσης έστειλε ένα συγκινητικότατο ποίημα στον Κώστα Πολίτη και μαζί ανοιχτές επιταγές για να μοιραστούν στους παίκτες. Τα δώρα από παντού, οι προσκλήσεις για φιλοξενία σε διάφορα νησιά ήταν μία αυθόρμητη πράξη ευγνωμοσύνης.

Η 14η Ιουνίου 1987 αποτέλεσε εφαλτήριο για την περαιτέρω εξέλιξη του αθλήματος, αλλά κυρίως σημάδεψε όλους τους Έλληνες εντός και εκτός των συνόρων. Ο ελληνικός αθλητισμός χρειαζόταν μία επιτυχία, οι Έλληνες αναζητούσαν ένα θαύμα και οι «12» διεθνείς του Κώστα Πολίτη ανέλαβαν να γίνουν οι ήρωες που τόσο είχε ανάγκη ολόκληρος ο ελληνισμός. Τι κι αν το ποδόσφαιρο ήταν πάντα το άθλημα που υπερτερούσε στις συνειδήσεις των Ελλήνων φιλάθλων, τι κι αν το μπάσκετ μέχρι τότε εκτιμάτο από μία μειοψηφία της ελίτ. Μέσα σε λιγότερο από ένα λεπτό, δύο εύστοχες βολές από τον Αργύρη Καμπούρη στον τελικό με την Σοβιετική Ένωση. αποδείχτηκαν αρκετές για να ανακηρυχτεί το μπάσκετ εθνικό σπορ!