Διερωτηθήκατε ποτέ πως δημιουργείται μια καταιγίδα; 

Ή ακόμη ποιες είναι οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που ευνοούν την περιοχή μας για βροχές;

Εξηγήσεις δίνει ο μετεωρολόγος του Kitas Weather, Έρικ Ρικ Κίτας ο οποίος μίλησε στο AlphaNewsLive για τα καιρικά φαινόμενα που επηρεάζουν την Κύπρο, τις περιοχές που συνήθως κάνουν την εμφάνισή τους αλλά και για τις επιπτώσεις που αφήνουν στο πέρασμά τους. 

Όπως μας εξήγησε, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, μπορούν να χωριστούν σε διάφορες κατηγορίες όπως:

• Mονοκυτταρική καταιγίδα (single cell thunderstorm)
• Πολυκυτταρική καταιγίδα (multicell thunderstorm)
• Υπερκυτταρική καταιγίδα (supercell thunderstorm)

Αυτές που παρατηρούνται συνήθως στην Κύπρο είναι οι δυο πρώτες με τις μονοκυτταρικές καταιγίδες να έχουν διάρκεια ζωής περίπου γύρω στα 45 λεπτά.

Όλες οι καταιγίδες περνούν από τρία στάδια:

• To στάδιο ανάπτυξης
• Τo στάδιο ωρίμανσης
• Το στάδιο διάλυσης

Φωτογραφία: Μονοκυτταρική καταιγίδα στην φάση διάλυσης από το Πραστιό Κελλακίου, κοιτάζοντας προς δυτικά. (ομάδα Kitasweather)

Τι σημαίνουν με απλά λόγια..

• Η μονοκυτταρική καταιγίδα χαρακτηρίζεται στο στάδιο ανάπτυξης της από ένα ανοδικό ρεύμα αέρα ενώ στην στάδιο ωρίμανσης της έχουμε την συνύπαρξη ενός ανοδικού και καθοδικού ρεύματος αέρα. Σε αυτό το στάδιο σημειώνονται και τα εντονότερα φαινόμενα τα οποία είναι η έντονη βροχόπτωση, ηλεκτρική δραστηριότητα, ισχυροί ριπαίοι ανέμοι και πιθανόν χαλάζι με διάμετρο μικρότερη από 2cm. Στο τελικό στάδιο (στάδιο διάλυσης), τα ανοδικά ρεύματα εξασθενούν και τα καθοδικά υπερισχύουν, διαλύοντας την καταιγίδα.

(Σχηματική παρουσίαση μίας μονοκυτταρικής καταιγίδας. Οι χρωματισμοί παρουσιάζουν την αντανακλαστικότητα που θα βλέπαμε από μία εικόνα ραντάρ).

• Η πολυκυτταρική καταιγίδα είναι μία ομάδα από μονοκυτταρικές καταιγίδες, οι οποίες βρίσκονται σε διαφορετικό στάδιο ζωής, όπου το κάθε κύτταρο παίρνει την σειρά του ως το πιο κυρίαρχο. Η πολυκυτταρική καταιγίδα είναι εντονότερη και μεγαλύτερης διάρκειας από την μονοκυτταρική, δίνοντας ισχυρές βροχοπτώσεις, αυξημένη ηλεκτρική δραστηριότητα, έντονους ριπαίους ανέμους και χαλάζι με διάμετρο που μπορεί να φτάνει μέχρι το μέγεθος μίας μπάλας του γκολφ.
• Η υπερκυτταρική καταιγίδα είναι το βιαιότερο είδος καταιγίδας και χαρακτηρίζεται από έναν μεσοκυκλώνα, δηλαδή ένα έντονο και επίμονο περιστρεφόμενο ανοδικό ρεύμα αέρα. Οι υπερκυτταρικές καταιγίδες έχουν την μεγαλύτερη διάρκεια από όλες τις άλλες (1-4 ώρες κυρίως). Τα ακραία φαινόμενα που συνηθίζεται να τις συνοδεύουν είναι οι έντονες βροχοπτώσεις, οι πολύ συχνές ηλεκτρικές εκκενώσεις, ισχυροί ριπαίοι ανέμοι, χαλάζι με διάμετρο που μπορεί να φτάσει το μέγεθος πορτοκαλιού ή και μεγαλύτερο και πιο σπάνια ανεμοστρόβιλους.

Να σημειώσουμε ότι τέτοιου μεγάλου μεγέθους χαλάζι δεν έχουμε παρατηρήσει στην Κύπρο, το οποίο συνήθως φτάνει το μέγεθος καρυδιού (3-4 cm διάμετρο).

Advertisement

Μονοκυτταρική καταιγίδα στην φάση ωρίμανσης στην Λευκωσία, όταν επηρεαζόμασταν από το σύστημα Γαία στις 5 Δεκεμβρίου 2018. (Φωτογραφία από τον Ραφαήλ Μιχαηλίδη)

Πως προκαλείται όμως μια καταιγίδα;

Στο βίντεο που ακολουθεί θα δείτε πως καταγράφεται η πορεία μιας μονοκυτταρικής καταιγίδας. 

Όπως μας εξηγεί ο μετεωρολόγος του Kitas Weather, 

“Εκεί βλέπουμε το downdraft (καθοδικούς ανέμους) και τη βροχή που κατεβαίνουν με βιαιότητα από το νέφος προς την επιφάνεια της γης. Η βροχή καθώς πέφτει μέρος της εξατμίζεται κάνοντας τον περιβάλλοντα αέρα ακόμη πιο ψυχρό άρα και πιο βαρύ αυξάνοντας την ταχύτητα των καθοδικών ανέμων της καταιγίδας που μπορεί να φτάνουν την ένταση ενός ανεμοστρόβιλου κατηγορίας 1. Όταν αυτοί οι καθοδικοί άνεμοι φτάσουν στην επιφάνεια απλώνουν προς όλες τις κατευθύνσεις με τους πιο έντονους ανέμους να παρατηρούνται στο σημείο πρόσκρουσης”.  

Ποιο είναι όμως το αποτέλεσμα όταν καταγραφεί ένα τέτοιο φαινόμενο; Η απάντηση βρίσκεται στο βίντεο που ακολουθεί. 

“Αυτό είναι είναι το αποτέλεσμα στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια των καθοδικών ανέμων μια καταιγίδας που διαρκεί συνήθως κάποια λεπτά ή ακόμη και δευτερόλεπτα” εξήγησε ο Έρικ Ρικ Κίτας.

Σε ποιες περιοχές καταγράφονται τα φαινόμενα και πόσο διαρκούν;

Ο Έρικ Ρικ Κίτας αναφέρει ότι οποιαδήποτε περιοχή μπορεί να επηρεαστεί από τα φαινόμενα και αυτό εξαρτάται από την χρονική περίοδο.

“Από τα μέσα της άνοιξης μέχρι τα μέσα φθινοπώρου βροχές παρατηρούνται κυρίως στον ορεινό/ ημιορεινό όγκο του νησιού αλλά και στο εσωτερικό άρα την συγκεκριμένη περίοδο είναι πιο αυξημένη η πιθανότητα να δεχτούν οι συγκεκριμένες περιοχές κάτι έντονο ή ακραίο. Συνήθως μια καταιγίδα έχει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση (κίνηση) και διάρκεια, όπου μέσα στο διάστημα που επηρεάζει μια συγκεκριμένη περιοχή τα ακραία φαινόμενα που συνοδεύουν την καταιγίδα πολλές φορές μπορούν να έχουν διάρκεια μερικών λεπτών”.

Ποιες είναι όμως οι κατηγορίες καταιγίδων που φέρνουν μαζί τους πιο σοβαρά προβλήματα;

«Αυτές είναι οι πολυκυτταρικές που είναι και οι πιο συχνές από την υπερκυτταρική καταιγίδα. Ο κύριος λόγος είναι γιατί έχουν μεγαλύτερη έκταση άρα οι πιθανότητες να επηρεάσει κατοικημένη περιοχή με αυξημένη ανθρώπινη δραστηριότητα αυξάνεται σημαντικά και το συγκεκριμένο είδος καταιγίδων μπορεί να σου δώσει πολύ μεγάλα ύψη βροχής σε έκταση, μεγάλου διαμετρήματος χαλάζι που κάποτε ξεπερνά τα δυο εκατοστά, πολύ ισχυρούς ριπαίους ανέμους πάλι σε μεγαλύτερη έκταση σε σχέση με τις υπόλοιπες καταιγίδες και εκτεταμένη ηλεκτρική δραστηριότητα».

Oι υπερκυτταρικές καταιγίδες (Supercell thunderstorms) αποτελούν την πιο βίαιη κατηγορία καταιγίδας.

Μία υπερκυτταρική καταιγίδα με δυο ξεχωριστές περιοχές υετού από το Κάνσας, τον Ιούνιο του 2004. Στα δεξιά φαίνεται το Forward Flank Downdraft ενώ στo κέντρο φαίνεται το Rear Flank Downdraft.(Φωτογραφία από Mike Umscheid)

Όπως εξηγεί ο μετεωρολόγος του Kitas Weather, οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που ευνοούν την περιοχή μας για βροχές είναι

“είναι η επικράτηση αστάθειας είτε από κάποιο οργανωμένο χαμηλό σύστημα και συγκεκριμένα κυκλώνα μέσου γεωγραφικού πλάτους (δυναμικό αίτιο) που αυτό παρατηρείται από κυρίως τα μέσα του φθινοπώρου μέχρι τα μέσα της Άνοιξης ή λόγω της θέρμανσης του εδάφους κατά τους θερμούς μήνες (θερμικό αίτιο) που έχει ως αποτέλεσμα την ανύψωση του θερμού αέρα ως ελαφρύτερος στο εσωτερικό ή λόγω ορογραφικής ανύψωσης (oρογραφικό αίτιο) στα ορεινά/ημιορεινά. Υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί που μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη βροχών/καταιγίδων όπως είναι η θάλασσια αύρα και η αύρα κοιλάδας που εξαρτώνται από την θέρμανση της επιφάνειας. Κλιματολογικά μιλώντας τα παράλια κατά τους καλοκαιρινούς μήνες δέχονται ελάχιστες ή καθόλου βροχές καθώς δεν ευνοούνται από όσα έχουμε προαναφέρει”.

Φωτογραφίες από τη σελίδα του Kitas Weather