Στην απόφαση να οδηγηθεί στις 8 Ιουνίου στην Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο για τον μειωμένο ΦΠΑ ύψους 5% στην κύρια κατοικία, για κοινωνικούς σκοπούς, με την όποια μορφή αυτό θα λάβει τότε, κατέληξε σε συνεδρία της την Δευτέρα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, η οποία παράλληλα παρέδωσε σχετική πρόταση στο Υπουργείο Οικονομικών για να εξακριβώσει αν αυτή μπορεί να γίνει αποδεκτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έτσι ώστε να σταματήσει η διαδικασία επί παραβάσει κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η πρόταση στην οποία κατέληξε η Επιτροπή Οικονομικών σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρία και η οποία, μετά την απάντηση της Κομισιόν, θα αξιολογηθεί εκ νέου από τα κοινοβουλευτικά κόμματα χωριστά για να λάβει το καθένα την τελική του θέση, προτού οδηγηθεί στις 8 Ιουνίου στην Ολομέλεια, προβλέπει μειωμένο ΦΠΑ 5% για κατοικίες και διαμερίσματα αξίας μέχρι 350 χιλιάδες ευρώ και μέχρι 150 τ.μ.

Επίσης, προβλέπει από 150 τ.μ μέχρι 200 τ.μ και αξία μέχρι 475 χιλιάδες ευρώ, ΦΠΑ 19% και πέραν των 200 τ.μ. ΦΠΑ 19% για όλη την αξία του ακινήτου.

Στη διάρκεια της ανοικτής προς τα ΜΜΕ συνεδρία της Επιτροπής, οι βουλευτές έθεσαν σειρά ερωτημάτων τα οποία ανέλαβε να τα απαντήσει το Υπουργείο Οικονομικών και τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων, κατά πόσο μπορεί να καταργηθεί ο διαχωρισμός μεταξύ κατοικιών και διαμερισμάτων, αν μπορεί να διαφοροποιηθεί ο αριθμός των τετραγωνικών μέτρων, αν υπάρχει δυνατότητα αύξησης του ποσού για μειωμένο ΦΠΑ στις πολύτεκνες οικογένειες, αν πρέπει να τεθούν μεταβατικές διατάξεις και κατά πόσον θα πρέπει να περιληφθεί πρόνοια για τις ανακαινίσεις.

Το κυβερνητικό νομοσχέδιο το οποίο βρίσκεται ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών προβλέπει για διαμερίσματα, ΦΠΑ 5% για τα πρώτα 90 τ.μ. και συνολικό εμβαδό μέχρι 110 τ.μ. και αξία διαμερίσματος μέχρι 220 χιλιάδες ευρώ ενώ για κατοικίες,  ΦΠΑ 5% για τα πρώτα 200 τ.μ. και συνολικό εμβαδό μέχρι 220 τ.μ. με αξία κατοικίας μέχρι 385.000 ευρώ.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών ανέφερε ότι στα πλαίσια της ευρωπαϊκής οδηγίας και τις αναπροσαρμογές που έγιναν από την Κομισιόν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό νομοσχέδιο το οποίο να περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο κριτήρια και να υποστηρίζεται με δεδομένα.

Είπε ότι η Κομισιόν ανέφερε ότι κανένα κράτος μέλος δεν έχει μόνο ένα κριτήριο πχ την αξία του ακινήτου και πρόσθεσε ότι με βάση πραγματικά στοιχεία των αιτήσεων που κατατέθηκαν το 2022 και τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023 στο Τμήμα Φορολογίας καλύπτει το 77% των κατοικιών αξίας μέχρι 350.000 ευρώ.

Πρόσθεσε ότι στην επιστολή της η Κομισιόν στις 15 Ιουλίου του 2021 κάνει αναφορά σε αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που είναι δεσμευτικές για τα κράτη μέλη.

Επίσης, η εκπρόσωπος του ΥΠΟΙΚ επικαλούμενη στοιχεία του 2021 από το μητρώο των εγκεκριμένων αιτήσεων για μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, σε ό,τι αφορά τον αριθμό των τ.μ., ανέφερε ότι μέχρι 100 τ.μ. καλύπτεται το 35% των κατοικιών, από 100-140 τ.μ. καλύπτεται το 17%, από 140-200 τ.μ. καλύπτεται το 31% και από 200-275 τ.μ. καλύπτεται το 11%.

Στην τοποθέτηση του ο Έφορος Φορολογίας Σωτήρης Μαρκίδης εξέφρασε την άποψη ότι θα πρέπει ως ασφαλιστική δικλείδα να τεθεί χρονικό περιθώριο στο οποίο κάποιος να έχει τη δυνατότητα κατάθεσης αίτηση για να επωφεληθεί τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ που να ανέρχεται μέχρι τα τρία χρόνια μετά την κατάθεση αίτησης για έκδοση πολεοδομικής άδειας ή την εγκατάσταση στην οικία.

Αναφορικά με ενδεχόμενο φοροδιαφυγής, κ. Μαρκίδης είπε ότι το όλο ηλεκτρονικό σύστημα που κτίζεται με την εμπλοκή και των τραπεζών περιορίζει την φοροδιαφυγή, ενώ πρόσθεσε ότι θα πρέπει να συμπεριληφθεί και το κριτήριο των τετραγωνικών μέτρων πέραν από την αξία του ακινήτου έτσι ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα «να γίνει πιο εύκολα αποδεκτό» από την Κομισιόν το νομοσχέδιο.

Ο Πρόεδρος του ΕΤΕΚ Κωνσταντίνος Κωνσταντή ζήτησε αύξηση των τ.μ. σε ό,τι αφορά τα διαμερίσματα στα 125 τ.μ. και να συνδεθεί με την σύνθεση της οικογένειας και έθεσε την ανάγκη απλοποίησης των διαδικασιών αλλά και την  υιοθέτηση μειωμένου ΦΠΑ 5% και για τις ανακαινίσεις και τις προσθηκομετατροπές σε υφιστάμενες κατοικίες.

Ανέφερε ότι στην Κύπρο υπάρχουν πέραν των 35.000 ακατοίκητων μονάδων και «ένα γερασμένο κτιριακό απόθεμα και πρέπει να βρούμε τον τρόπο αυτές οι μονάδες να μπουν στην αγορά, δεδομένου ότι υπάρχει πρόβλημα με τα υψηλά ενοίκια και της εξασφάλισης ιδιόκτητης κατοικίας».

«Θα μπορούσε να υιοθετηθεί και η άποψη οι ανακαινίσεις να μην αφορούν μόνο πρώτη κατοικία. Οι ανακαινίσεις οποιασδήποτε μορφής είναι ό,τι πιο αειφόρο στην Ευρώπη», είπε ο κ. Κωνσταντή ο οποίος ζήτησε να υπάρχει η δυνατότητα στον πολίτη να αναβαθμίσει το υφιστάμενο κτιριακό του απόθεμα.

Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αρχιτεκτόνων Άλκης Δίκαιος είπε ότι ο σύνδεσμος βλέπει θετικά την διάταξη για χρονική διάρκεια 4 μηνών για την υποβολή της αίτησης για πολεοδομική άδεια και πρόσθεσε πως αποδεκτή από τον σύνδεσμο είναι και η εισήγηση για χρονική διάρκεια τριών ετών για υποβολή αίτησης στο Τμήμα Φορολογίας για ΦΠΑ, από την ημέρα υποβολής της αίτησης για πολεοδομική άδεια. Εισηγήθηκε όπως στο νομοσχέδιο περιλαμβάνει και τις ανακαινίσεις.

Ο Πρόεδρος του Συνδέσμους Εκτιμητών Ακινήτων Πόλυς Κουρουσίδης ζήτησε να υπάρξει απλότητα στο νομοσχέδιο και να μην περιλαμβάνει τετραγωνικά μέτρα καθώς και μη διαχωρισμό κατοικιών και διαμερισμάτων.

Επίσης, αναφέρθηκε σε πρόταση του συνδέσμου για ΦΠΑ 5% για ακίνητα μέχρι 350 χιλιάδες ευρώ και με μέγιστη αξία τις 500 χιλιάδες ευρώ και με μέγιστο εμβαδό τα 220 τ.μ.

Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, η Πρόεδρος της Επιτροπής Χριστιάνα Ερωτοκρίτου είπε ότι «κληρονομήσαμε το πρόβλημα το οποίο επισημάνθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Ιούνιο του 2021» και πρόσθεσε πως στη διάρκεια των συζητήσεων στην Επιτροπή, έγιναν εισηγήσεις και προτάσεις, κατατέθηκαν προβληματισμοί οι οποίοι «φάνηκαν πολύ βοηθητικοί έτσι ώστε να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε ένα πλαίσιο, σε κάποιες νέες εισηγήσεις που ενδεχομένως θα πληρούν και τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιούμε αλλά να ανακόπτουν τη διαδικασία επί παραβάσει που έχει ξεκινήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας».

«Έχουμε συμφωνήσει στην Επιτροπή Οικονομικών ότι το νομοσχέδιο θα οδηγηθεί στην Ολομέλεια στις 8 Ιουνίου» για να υπάρξει ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο το οποίο «θα είναι πολύ διαφοροποιημένο και πολύ πιο διευρυμένο από το αρχικό που κατατέθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2022», πρόσθεσε.

Η κ. Ερωτοκρίτου είπε ότι στόχος των νέων παραμέτρων «είναι να δώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη προστασία και περισσότερα κίνητρα και να καλύψουμε όσο το δυνατό περισσότερο τις ευάλωτες ομάδες, τη  μεσαία τάξη και τα νέα ζευγάρια που επιθυμούν να αποκτήσουν τη δική τους στέγη μέσα σε λογικά οικονομικά πλαίσια αλλά και μέσα σε λογικά πλαίσια τετραγωνικών μέτρων».

«Σ’ αυτή την κατεύθυνση όλα τα κόμματα περιλαμβανομένου και του ΔΗΚΟ, καταλήγουμε όλοι στη θέση και την άποψη ότι πρέπει να γίνουν κάποιοι συμβιβασμοί ώστε να καταλήξουμε σε μια κοινή συνισταμένη χωρίς να υπερβαίνουμε θέσεις αρχών και χωρίς να παραγνωρίζουμε την πραγματικότητα που υπάρχει στην ΚΔ και τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι Κύπριοι πολίτες και ειδικά τα νέα ζευγάρια ν’ αποκτήσουν στέγη», πρόσθεσε.

Η βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου είπε ότι θέση του ΔΗΣΥ είναι η εξεύρεση συμβιβαστικών λύσεων σε ένα τόσο σημαντικό θέμα που θα καθορίσει το μέλλον της μεσαίας τάξης, της οικοδομικής βιομηχανίας και των επενδύσεων και του ορθολογικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού και πρόσθεσε πως «μια ομόφωνη απόφαση της Βουλής θα ενισχύσει τη θέση μας ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

«Σήμερα, εμείς ο ΔΗΣΥ διευκρινίσαμε πως σε κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να δεχθούμε τον διαχωρισμό διαμερισμάτων και κατοικιών», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «τα διαμερίσματα ολοένα και καθίσταται η πλέον προσιτή επιλογή των χαμηλομεσαίων στρωμάτων, τους οποίους όλοι οφείλουμε να στηρίξουμε περισσότερο».

Ανέφερε επίσης ότι ένας τέτοιος διαχωρισμός δημιουργεί τεράστιες στρεβλώσεις μεταξύ άλλων κοινωνικές, πολεοδομικές και περιβαλλοντικές και εξέφρασε την ελπίδα να γίνει αυτό αποδεκτό τόσο από την Κυβέρνηση όσο και από τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις.

Η κ. Ορφανίδου είπε ότι ο ΔΗΣΥ είναι έτοιμος να συμβάλει στην κατάληξη μιας ομόφωνης απόφασης και πρόσθεσε ότι ο ΔΗΣΥ δεν είναι διατεθειμένος να συνεχίσει αυτός ο διαχωρισμός μεταξύ κατοικιών και διαμερισμάτων.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς είπε ότι «ζητούμενο είναι να κυριαρχήσει η λογική και η υπευθυνότητα» και πρόσθεσε πως για το ΑΚΕΛ ζητούμενο «παραμένει μια ορθή και δίκαιη υπό τις περιστάσεις, ρύθμιση που να προστατεύει κυρίως τα χαμηλά και μεσαία κοινωνικά στρώματα και από την άλλη να κλείνει τρύπες που παραμένουν ανοικτές και δίδουν τη δυνατότητα σε πράξεις εκατομμυρίων για αγορά πολυτελών διαμερισμάτων να παραχωρείται ο μειωμένος συντελεστής 5% ΦΠΑ».

Στοιχεία, συνέχισε, που εξέλειπαν από τις προσεγγίσεις της προηγούμενης και της νέας Κυβέρνησης που δεν συναντούμε στο κυβερνητικό νομοσχέδιο ως είναι αυτή την στιγμή κατατεθειμένο.

Ο κ. Καυκαλιάς είπε ότι διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει συνεννόηση ούτε μεταξύ των τμημάτων της Κυβέρνησης, προσθέτοντας ότι «ακούσαμε ότι το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως πρώτη φορά συμμετέχει στη συζήτηση αυτού του νομοσχεδίου» και «ακούσαμε τον Έφορο Φορολογίας να διαφωνεί κάθετα με ρυθμίσεις που υπάρχουν στο νομοσχέδιο, στον διαχωρισμό οικίας και διαμερίσματος και στις μεταβατικές διατάξεις».

Ανέφερε ότι το ΑΚΕΛ από το 2019 κατέθεσε πρόταση νόμου που καθορίζει οροφή στα τετραγωνικά μέτρα αλλά και αξίες ανά τετραγωνικό μέτρο και «η πρόταση μας διασφαλίζει το θέμα της ανακαίνισης και επέκτασης του μειωμένου συντελεστή» και πρόσθεσε πως όλα αυτά και άλλα «αναμένουμε έστω και τώρα η Κυβέρνηση να καταθέσει άποψη και να τα αντιμετωπίσει υπεύθυνα».

«Ελπίζω μέχρι την Δευτέρα να δούμε μία Κυβέρνηση να στέκεται μπροστά στις ευθύνες της με ένα υπεύθυνο τρόπο», πρόσθεσε.

Μιλώντας κατά τη συνεδρία της Επιτροπής, ο βουλευτής του ΕΛΑΜ Σωτήρης Ιωάννου είπε ότι στην πρώτη συνεδρία της Επιτροπής για το θέμα πριν ένα χρόνο «σκοπός όλων μας ήταν πως θα αποφύγουμε το να τίθεται μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ σε πύργους, διαμερίσματα των εκατομμυρίων και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις» και πρόσθεσε ότι αυτό δεν σημαίνει πως «θα πρέπει να τιμωρήσουμε όσους εξυπηρετεί η κοινωνική πολιτική».

«Η κοινωνική πολιτική δεν είναι μόνο οι ευάλωτοι αλλά είναι φτιαγμένοι και για τους πολύτεκνους, τα νεαρά ζευγάρια και για τα άτομα που θέλουν να φτιάξουν τη ζωή τους σε αυτό τον τόπο», ανέφερε και πρόσθεσε πως το ΕΛΑΜ θέλει να υπάρξουν «όσο το λιγότερο περιορισμοί είναι δυνατό και θεωρούμε ότι όσο λιγότεροι περιορισμοί υπάρχουν θα διασκεδάσει την ανησυχία του Τμήματος Φορολογίας ότι δεν θα χρειαστούν μεταβατικές διατάξεις» ή δεν θα είναι τόσο μεγάλες αυτές οι διατάξεις.

Εξάλλου, σε δήλωση του μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος είπε ότι η απόκτηση κατοικίας για τα κυπριακά δεδομένα, είναι ένα από τα σημαντικότερα μέτρα κοινωνικής πολιτικής και «για αυτό οι οποιεσδήποτε ρυθμίσεις αναφορικά με τον καθορισμό του ΦΠΑ στην πρώτη κατοικία, θα πρέπει ουσιαστικά να ενισχύουν την κοινωνική δικαιοσύνη, να προάγουν την κοινωνική ισότητα και κυρίως να μην ενισχύουν την υπογεννητικότητα που είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας».

Ανέφερε ότι η ΕΔΕΚ κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις και είμαστε διατεθειμένοι, όπως είπε, «να έχουμε θετικό ρόλο στις μεσολαβήσεις που γίνονται, για να καταλήξουμε σε μια τελική πρόταση που να μπορεί να υπηρετεί τις πιο πάνω αρχές, αλλά την ίδια στιγμή να μην υπονομεύει το επενδυτικό πρόγραμμα της πατρίδας μας, να μην προάγει την παραοικονομία, γιατί τα έσοδα του κράτους είναι πολύ σημαντικά, για να στηρίζουν κοινωνική πολιτική».

Απαντώντας σε ερώτηση σε σχέση με διαβουλεύσεις των προηγούμενων ημερών επί του θέματος, ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ είπε ότι έγιναν κάποιες διαβουλεύσεις, προσθέτοντας ότι «δεν σημαίνει ότι οι διαβουλεύσεις κατέληξαν σε τελική, κοινή πρόταση και απόφαση».

«Εμείς θεωρούμε ότι με τη στάση μας και τη θέση μας, τις προτάσεις μας, συμβάλλουμε στη διαμόρφωση της καλύτερης δυνατής πρότασης και για την πατρίδα μας και για το λαό μας», ανέφερε και πρόσθεσε πως «φαίνεται ότι έχει βρεθεί ένα θετικό κλίμα πια στα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών και μεταξύ των κομμάτων, που θα μπορέσει να στηρίξει την καλύτερη υπό τις περιστάσεις πρόταση».

Ανέφερε ότι «θα υπάρξουν κάποιες υποχωρήσεις, αρκεί αυτές οι υποχωρήσεις, να μην είναι σε βάρος των αρχών» στις οποίες αναφέρθηκε και πρόσθεσε ότι η πρόταση του 2017, ήταν πρόταση της ΕΔΕΚ, η οποία υιοθετήθηκε και ψηφίστηκε από τη Βουλή και ήταν η πρόταση που προέβλεπε 5% ΦΠΑ στα 200 τετραγωνικά μέτρα και 19% ΦΠΑ από τα 201 τετραγωνικά μέτρα και πάνω.

Ο κ. Σιζόπουλος είπε ακόμη ότι η τελική πρόταση υιοθετεί αρκετά στοιχεία από την πρόταση της ΕΔΕΚ. 

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ – Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων Αλέκος Τρυφωνίδης είπε ότι η ΔΗΠΑ κατέθεσε τροπολογία η οποία βρίσκεται κοντά στο νομοσχέδιο της Κυβέρνησης, δηλαδή αύξηση της αξίας για τις οικίες από €385.000 στις €400.000, αύξηση της αξίας του διαμερίσματος από €220.000 στις €275.000 και «η μεταβατική περίοδος να λογαριάζεται με την κατάθεση της πολεοδομικής αίτησης ούτως ώστε να καλύπτει τους πολίτες που ήδη βρίσκονται σε πορεία ειδοποίησης για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας».

«Με τις προτάσεις ως Δημοκρατική Παράταξη – Συνεργασία και με βάση τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, καλύπτεται ένα 70% του κυπριακού λαού που θέλει να ανεγείρει πρώτη κατοικία», ανέφερε και πρόσθεσε ότι η ΔΗΠΑ ζήτησε στοιχεία από την Πολεοδομία, για το πόσο χρόνο χρειάζεται να βγουν οι πολεοδομικές άδειες διότι επηρεάζουν σοβαρότατα, όπως είπε, την όλη ανάπτυξη του τόπου και κατά πόσον υλοποιούνται οι εξαγγελίες της προηγούμενης κυβέρνησης με τα όρια που έχουν θέσει για την έκδοση των πολεοδομικών αδειών αναλόγως της ανάπτυξης.

Ο κ. Τρυφωνίδης είπε ακόμη ότι ως μέτρο στήριξης προς τις πολύτεκνες οικογένειες, τα 15 τ.μ. που προνοεί το νομοσχέδιο για κάθε παιδί πέραν των 3, πρέπει να αντιστοιχηθεί επίσης και με την ανάλογη αξία της κατοικίας.

Τέλος, ανέφερε ότι η ΔΗΠΑ θα εργαστεί «συναινετικά και εποικοδομητικά όμως σε σύντομο χρονικό διάστημα ούτως ώστε 8 Ιουνίου να ψηφίσουμε αυτή τη νομοθεσία που είναι τόσο σημαντική για την ανάπτυξη του τόπου αλλά και την προστασία και στήριξη προς τα νεαρά ζευγάρια».

Ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών Σταύρος Παπαδούρης ζήτησε όπως αφεθούν πίσω κομματικές και πολιτικές σκοπιμότητες και πρόσθεσε ότι είναι αχρείαστος ο διαχωρισμός διαμερισμάτων και κατοικιών που θα έφερνε κάποιες ομάδες πληθυσμού στο να πληρώσουν το 19% ΦΠΑ.

Ανέφερε ότι σήμερα ξεκαθάρισε ότι μεταβατική περίοδος θα είναι η περίοδος κατά την οποία «κάποιος θα κάνει την αίτηση για την πολεοδομική άδεια και όχι την έκδοση της άδειας οικοδομής» που προέβλεπε το αρχικό νομοσχέδιο.

«Θα δώσουμε μια τελευταία ευκαιρία στο ΥΠΟΙΚ αφού έχει ακούσει τις επιφυλάξεις που έχουμε», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «δώσαμε μια άτυπη πρόταση» ως Επιτροπή στο ΥΠΟΙΚ και το όλο θέμα θα οδηγηθεί στην Ολομέλεια στις 8 Ιουνίου.

Ο κ. Παπαδούρης είπε ότι πρόθεση του Κινήματος «είναι να καταλήξουμε με μια απλή ξεκάθαρη και ξεκάθαρα εφαρμόσιμη φόρμουλα που να είναι ταυτόχρονα δίκαιη».