Το Υπουργείο Οικονομικών απέστειλε επιστολή/ εγκύκλιο προς τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών σε σχέση με την ετοιμασία του προϋπολογισμού των Δήμων και των Αστικών Συμβουλίων Αποχετεύσεων για την περίοδο 1/1/2024 – 30/6/2024, σημειώνοντας ότι λαμβάνοντας υπόψη τα δημοσιονομικά περιθώρια, είναι εξαιρετικά σημαντικό, οι προϋπολογισμοί αυτοί να ετοιμαστούν με σύνεση και ορθολογισμό και να γίνει ιεράρχηση των προτεραιοτήτων πολιτικής.

Η εγκύκλιος, αναφέρει το Υπουργείο, αποτελεί τη βάση για την ετοιμασία των προϋπολογισμών αυτών και επισημαίνεται ότι, λόγω της ψήφισης του νέου νομοθετικού πλαισίου που αφορά στη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι προϋπολογισμοί θα πρέπει να ετοιμαστούν σε εξάμηνη βάση, εφόσον από τον Ιούλιο 2024 αναμένεται να ισχύσουν τα όσα προβλέπονται από τον περί Δήμων Νόμο του 2022 (Ν.52(1)/2022) και τον περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης Νόμο του 2022 (Ν.37(1)/2022).

Το Υπουργικό Συμβούλιο, σημειώνει, στη συνεδρία του ημερομηνίας 8 Ιουνίου 2023 ενέκρινε, στα πλαίσια του Στρατηγικού Πλαισίου Δημοσιονομικής Πολιτικής (ΣΠΔΠ) 2024 – 2026, τις κατευθυντήριες γραμμές και προτεραιότητες οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης για την επόμενη τριετία που καλύπτουν τόσο τη δημόσια υπηρεσία όσο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Οικονομία

Το Υπουργείο σημειώνει ότι το 2023, η οικονομία αναμένεται να παρουσιάσει επιβράδυνση σε σχέση με το 2022 λόγω του εξαιρετικά αβέβαιου εξωτερικού οικονομικού περιβάλλοντος, όπως και οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Η ανάπτυξη, προστίθεται, θα υποστηριχθεί κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και σε μικρότερο βαθμό από την εξωτερική ζήτηση. Για το 2023, αναμένεται ότι οι αφίξεις τουριστών θα αυξηθούν και θα προσεγγίσουν τα προ κρίσης επίπεδα, ενώ οι επενδύσεις θα ενισχυθούν με την υλοποίηση ενός σημαντικού αριθμού έργων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τα οποία θα έχουν αντίκτυπο στην ανάπτυξη την περίοδο 2023-2026 και κυρίως το 2024-2025.

Μεσοπρόθεσμα, αναφέρει το Υπουργείο, οι προοπτικές της οικονομίας παραμένουν θετικές με την οικονομία να αναμένεται να καταγράψει χαμηλότερους αλλά σχετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η συνεχιζόμενη εισροή ξένων εταιρειών, οι οποίες έχουν κυρίως εξαγωγικό προσανατολισμό στον τομέα της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών (ΙCT), καθώς και η διόγκωση του τουριστικού τομέα στα προ της πανδημίας επίπεδα θα βοηθήσουν στην βελτίωση των εξαγωγών, αναφέρει το ΥΠΟΙΚ.

Παραθέτει επίσης τα κυριότερα μακροοικονομικά μεγέθη για τα έτη 2023-2024 και σημειώνει ότι ο ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ θα είναι 2,8% το 2023 και 3,0% το 2024, ο εναρμονισμένος ρυθμός πληθωρισμού θα είναι 3,2% φέτος και 2,5% του χρόνου και  το ποσοστό ανεργίας θα είναι 6,5% φέτος και 5,8% το 2024. 

“Λαμβάνοντας υπόψη τα δημοσιονομικά περιθώρια, τα οποία επικεντρώνονται στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών, είναι εξαιρετικά σημαντικό, οι Π/Υ τόσο των Δήμων, όσο και των Αστικών Συμβουλίων Αποχετεύσεων για την περίοδο 1/1/2024 – 30/6/2024, να ετοιμαστούν με σύνεση και ορθολογισμό και να γίνει ιεράρχηση των προτεραιοτήτων πολιτικής”.

Πρόσθετα, αναφέρει το ΥΠΟΙΚ, “οι δαπάνες θα πρέπει να είναι εντός των οικονομικών τους δυνατοτήτων, αντικατοπτρίζοντας ταυτόχρονα τις στρατηγικές κατευθύνσεις της Κυβέρνησης και διασφαλίζοντας ότι τα μέτρα και οι δράσεις που περιλαμβάνονται σε αυτούς έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστιθέμενη αξία και είναι σuναρτώμενα, όπου εφαρμόζεται, με τους στρατηγικούς στόχους της Κυβέρνησης, όπως αυτοί απορρέουν από τη Δήλωση Κυβερνητικής Στρατηγικής που περιλαμβάνεται στο ΣΠΔΠ 2024-2026”.

Επισημαίνεται ότι, στον προϋπολογισμό μπορούν να περιλαμβάνονται μόνο όσες θέσεις και ρυθμίσεις έχουν ήδη αξιολογηθεί από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου του 2023.

Δήμοι

Όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο, ο περί Δήμων Νόμος του 2022 (Ν.52(1)/2022), αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από 1/7/2024, με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Ενόψει αυτής της σημαντικής μεταρρύθμισης, προστίθεται, αποφασίστηκε όπως, οι προϋπολογισμοί των Δήμων στην παρούσα φάση ετοιμαστούν σε εξάμηνη βάση, δηλαδή για την περίοδο 1/1/2024 – 30/6/2024, και όχι σε μονοετή βάση όπως πέρσι. 

Επίσης, σημειώνεται ότι οι προϋπολογισμοί των Δήμων για την 1/1/2024 – 30/6/2024 θα ετοιμαστούν σε ενιαία βάση (στη βάση δεδουλευμένων – accrual basis), λαμβάνοντας υπόψη το ύψος της κρατικής χορηγίας, το οποίο έχει αναπροσαρμοστεί για το πρώτο εξάμηνο του 2024. Η χορηγία για τους Δήμους για το α’ εξάμηνο του 2024 είναι συνολικού ύψους €26,7 εκ. (περιλαμβανομένων των διαπύλιων), και η χορηγία έναντι κατάργησης του επαγγελματικού φόρου, είναι συνολικού ύψους €8,7 εκ.

Το Υπουργείο Οικονομικών αναφέρει ότι οι κρατικές χορηγίες που θα περιλαμβάνονται στους προϋπολογισμούς των Δήμων, θα πρέπει να συνάδουν με την κατανομή που έγινε στους Δήμους.

“Ενόψει της μεγάλης αβεβαιότητας που επικρατεί λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, η οποία κατ’ επέκταση επηρεάζει αρνητικά τα οικονομικά των Δήμων, για την ετοιμασία του Προϋπολογισμού θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, τόσο τα ταμειακά διαθέσιμα, όσο και η δυνατότητα εiσπραξης των εσόδων”.

Ως γενική παραδοχή, προσθέτει το ΥΠΟΙΚ, οι προϋπολογισμοί διέπονται από την Αρχή του Ισοσκελισμένου Προϋπολογισμού, δηλαδή τα προϋπολογιζόμενα έσοδα από τη λειτουργία του Δήμου, συμπεριλαμβανομένης και της κρατικής χορηγίας πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον τις προϋπολογιζόμενες δαπάνες για τη λειτουργία του.

Εντούτοις, αναφέρει, λόγω της εφαρμογής της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης η οποία τίθεται σε εφαρμογή από την 1/7/2024, με αποτέλεσμα την υποχρέωση ετοιμασίας δύο προϋπολογισμών από τους Δήμους (έναν για το α’ εξάμηνο από τους υφιστάμενους Δήμους και έναν για το β’ εξάμηνο από τους νέους Δήμους που θα προκύψουν), οι υφιστάμενες τοπικές αρχές θα πρέπει να επιβάλουν τα τέλη και φορολογίες του έτους 2024, εντός του α’ εξαμήνου, ενώ αυτά να εισπραχθούν από τους νέους Δήμους εντός του β’ εξαμήνου 2024.

Σημειώνεται ότι, υπό αυτές τις περιστάσεις, ο προϋπολογισμός για το α’ εξάμηνο πιθανόν να είναι ελλειμματικός.

Αστικά Συμβούλια Αποχετεύσεων

Το Υπουργείο αναφέρει ότι οι Προϋπολογισμοί των Αστικών Συμβουλίων Αποχετεύσεων θα υποβληθούν σε εξάμηνη βάση, δηλαδή για την περίοδο 1/1/2024 – 30/6/2024 και προσθέτει ότι ως γενική παραδοχή, οι προϋπολογισμοί διέπονται από την Αρχή του Ισοσκελισμένου ή του Πλεονασματικού Προϋπολογισμού, δηλαδή τα προϋπολογιζόμενα έσοδα θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον τις προϋπολογιζόμενες λειτουργικές δαπάνες και να υπάρχει περιθώριο για κάλυψη τυχόν απρόβλεπτων δαπανών.

Εντούτοις, σημειώνει, λόγω της εφαρμογής της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από 1/7/2024 και της ιδιομορφίας για το 2024, με την ετοιμασία δύο προϋπολογισμών (έναν για το α’ εξάμηνο από τα υφιστάμενα Αστικά Συμβούλια Αποχετεύσεων και έναν για το β’ εξάμηνο από τους νέους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης), πιθανόν ο προϋπολογισμός για το α’ εξάμηνο να είναι ελλειμματικός.

Σημειώνεται ωστόσο, ότι η επιβολή των τελών αποχέτευσης, θα πρέπει, για σκοπούς ομοιόμορφης εφαρμογής, να γίνει το β’ εξάμηνο του 2024 από τους νέους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης.