Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της οικονομίας, σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών, αποτελεί το ψηλό απόθεμα Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και η διαχείρισή τους. Στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται ότι ένα «λειτουργικό και αποτελεσματικό πλαίσιο εκποιήσεων είναι καίριας σημασίας για την ενθάρρυνση δανειοληπτών για την αναδιάρθρωση των δανείων τους».

Το Υπουργείο σημειώνει ότι «η οικονομία της Κύπρου, παρά την αναβάθμιση, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ανισορροπίες σύμφωνα με τα ευρήματα της αξιολόγησης που διενέργησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή»,  προσθέτοντας ότι η Επιτροπή «διαπιστώνει ότι μεταξύ των τρωτών σημείων της Κυπριακής οικονομίας είναι το ψηλό ιδιωτικό χρέος περιλαμβανομένων των Mη Εξυπηρετούμενων Δάνειων».

Στην ανακοίνωση διευκρινίζεται, ακόμα, ότι η πλειοψηφία των δανείων έχουν δοθεί κατά την πιστωτική επέκταση 2006-2010, έχουν καταστεί μη εξυπηρετούμενα ή έχουν τερματιστεί εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, και δεν σχετίζονται με τις πρόσφατες κρίσεις που ταλάνισαν την κυπριακή οικονομία.

Το Υπουργείο αναφέρει, ακολούθως, ότι για υποβοήθηση των ευάλωτων νοικοκυριών που κατέχουν ΜΕΔ με υποθήκη την πρώτη κατοικία, έχουν ήδη εκπονηθεί τρία κυβερνητικά Σχέδια (Εστία, Οικία, Σχέδια Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών) με συμμετοχή περίπου 50-60% των δικαιούχων μόνο, και διευκρινίζει ότι τα σχέδια αυτά στόχευαν δανειολήπτες με μεσαία εισοδήματα.

«Το γεγονός ότι δεν υπήρξε η επιθυμητή και αναμενόμενη ανταπόκριση από το σύνολο των δανειοληπτών για να επωφεληθούν από τα κυβερνητικά σχέδια, υποδεικνύει την μη ύπαρξη ενδιαφέροντος και επιθυμία συνεργασίας από δανειολήπτες», προσθέτει η ανακοίνωση.

Παρόλο που οι εκποιήσεις ήταν παγοποιημένες για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου που παρήλθε από το Μάρτιο του 2020 μέχρι τον Ιανουάριο του 2023, το Υπουργείο Οικονομικών προωθεί με συνοχή μέτρα για αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ένα από τα μέτρα που αναφέρει το Υπουργείο, είναι το Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης, αναφέροντας ότι πρόκειται για «μία δίκαιη και οριστική λύση στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (λίγο ή καθόλου εισόδημα) για προστασία από εκποίηση» και προσθέτει ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται στην τελική ευθεία της απαιτητικής διαδικασίας για έγκριση του μέτρου και η εφαρμογή του θα είναι άμεση».

Επίσης, αναφέρει ως μέτρο την εκ νέου, ρύθμιση με σκοπό την υπαγωγή σε ειδική δικαιοδοσία στα πλαίσια των Επαρχιακών Δικαστηρίων των υποθέσεων που αφορούν διαφορές για πιστωτικές διευκολύνσεις που εξασφαλίζονται με κύρια κατοικία αξίας μέχρι €350.000, σημειώνοντας ότι το νομοτεχνικά ελεγμένο νομοσχέδιο θα κατατεθεί εντός των ημερών στην Βουλή των Αντιπροσώπων. 

Επιπλέον, αναφέρει ότι υπήρξε συναίνεση σε δύο προτάσεις νόμου από Κοινοβουλευτικά Κόμματα, οι οποίες προάγουν τη διαφάνεια κατά τη διαδικασία εκποίησης και εξισορροπούν τη θέση δανειολήπτη έναντι πιστωτή κατά την ανταλλαγή ακινήτου έναντι χρέους, όταν το ακίνητο είναι κύρια κατοικία και επαγγελματική στέγη.  «Το Υπουργείο Οικονομικών διάκειται θετικά με την άμεση προώθηση και ψήφισής τους υπό την προϋπόθεση διατήρησης του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου», σημειώνει.

Ακολούθως, αναφέρει ότι «άλλες προτάσεις για διαφοροποιήσεις του πλαισίου εκποιήσεων με παύση της διαδικασίας εκποίησης είτε καθολικά είτε ανά περίπτωση, μέσω προσφυγής σε δικαστήριο, μάλιστα ακόμη και εάν η διαφορά έχει ήδη εκδικασθεί, αντιμετωπίζουν μονοδιάστατα το πρόβλημα των ΜΕΔ, δεν θα βελτιώσουν την χρηματοοικονομική συμπεριφορά και νοοτροπία των πολιτών, και θα συνεισφέρουν στην επιδείνωση των δεικτών ανταγωνιστικότητας της χώρας μας».

«Η δυνατότητα καθολικής πρόσβασης σε δικαστήριο, ως τελεσίδικο σημείο της εκποίησης, αντιστρέφει τα πλεονεκτήματα και τον όλο σκοπό της εξωδικαστικής διαδικασίας εκποιήσεων που εισάχθηκε το 2018 και επαναφέρει το μακροχρόνιο αναποτελεσματικό πλαίσιο πριν το 2018 το οποίο ήταν από τα πλέον χρονοβόρα στην Ευρώπη», αναφέρει το Υπουργείο Οικονομικών.

Προσθέτει, δε, ότι «η εισαγωγή νομοθετικών κωλυμάτων που αποδυναμώνουν την ομαλή εξέλιξη της διαδικασίας εκποίησης έχουν ως αποτέλεσμα τον εκφυλισμό της αξίας των εξασφαλίσεων οδηγώντας σε αύξηση των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών και αποδυνάμωση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, καθιστώντας ολόκληρη την οικονομία πιο ευάλωτη στους κλυδωνισμούς».

«Ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό πλαίσιο εκποιήσεων είναι καίριας σημασίας για την ενθάρρυνση δανειοληπτών για την αναδιάρθρωση των δανείων τους, αντιμετώπιση στρατηγικών κακοπληρωτών, περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην οικονομία, ομαλής λειτουργίας του πιστωτικού συστήματος μέσω και της χορήγησης πίστωσης (δανείων) για επενδύσεις/απόκτησης κατοικίας και της εμπέδωσης νοοτροπίας συμμόρφωσης με τις δανειακές τους υποχρεώσεις», καταλήγει.