Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια για την επανάκτηση των 32 εκατομμυρίων ευρώ που δόθηκαν σε 4.751 άτομα που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις του Σχεδίου Κρατικής Ενίσχυσης Επιχειρήσεων και Αυτοτελώς Εργαζομένων που εφαρμόσθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, δήλωσε την Πέμπτη, ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, επισημαίνοντας επίσης ότι ορισμένοι πολίτες και επιχειρήσεις που δεν ήταν δικαιούχοι έλαβαν χορηγίες και κάποιοι άλλοι που ήταν, δεν έλαβαν.

Αναφορά έκανε επίσης ο κ. Μιχαηλίδης, μεταξύ άλλων, στα ευρήματα έρευνας που διέταξε το 2021 ο τότε Υπουργός Οικονομικών, σύμφωνα με τα οποία εντοπίστηκαν 503 επιχειρήσεις που δεν πληρούσαν τα κριτήρια του Σχεδίου και τους καταβλήθηκαν χορηγίες συνολικού ύψους σχεδόν 16 εκατομμυρίων ευρώ και στο γεγονός ότι δεν έγιναν ενέργειες ανάκτησης των ποσών. 

Παρουσιάζοντας την Ειδική του Έκθεσή για το έτος 2020 που αφορά το Σχέδιο Κρατικής Ενίσχυσης Επιχειρήσεων και Αυτοτελώς Εργαζομένων, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών, ο Γενικός Ελεγκτής τόνισε ότι η Έκθεση παραδόθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών για σχόλια από τον Σεπτέμβρη του 2022 προσθέτοντας ότι σχεδόν κλείνει ένας χρόνος και οι υπηρεσιακοί αναφέρουν ότι ακόμα «τα βλέπουν».

Εμείς, συνέχισε, έχουμε πει ότι υπάρχει ποσό πάνω των 30 εκατομμυρίων, το οποίο δόθηκε και δεν συνάδει με το εγκεκριμένο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Έφορος Κρατικών Ενισχύσεων, έχει εξηγήσει ότι αυτά τα ποσά πρέπει να επιστραφούν.

Αναλύοντας εκτενώς την Έκθεσή του, ο κ. Μιχαηλίδης σημείωσε ότι δεν τηρούνταν πρακτικά, υπήρξαν θέματα ασυνεννοησίας και σοβαρές αδυναμίες στον τρόπο που εφαρμόστηκε το Σχέδιο, περιγράφοντας την όλη εργασία που έγινε ως «τσαπατσούλικη».

Η Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, Στέλλα Μιχαηλίδου, ανέφερε από την πλευρά της ότι όντως οι συνθήκες ήταν πρωτόγνωρες και η πίεση του χρόνου να εφαρμοστούν οι πρόνοιες του Σχεδίου ήταν μεγάλη. Υπογράμμισε όμως ότι αυτό δεν εξυπακούεται ότι «έπρεπε είτε να χορηγηθούν τα ποσά πριν την έγκριση τους ή και να συνεχίζουν να δρουν με λανθασμένη μεθοδολογία».

Συμφώνησε ακόμη με τα ευρήματα του Γενικού Ελεγκτή και δήλωσε ότι όσον αφορά τους επιλέξιμους δικαιούχους δεν είναι αποδεκτό κάποιος ο οποίος δεν το δικαιούταν να έλαβε οποιαδήποτε ενίσχυση. Υπέδειξε ότι όσον αφορά την μεθοδολογία θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη και ο παράγοντας της σώρευσης για τις εταιρείες και τις επιχειρήσεις.

Εκ μέρους του Υπουργείου Οικονομικών, ο Ανδρέας Καραολής, ανέφερε ότι επρόκειτο για πρωτοφανές σχέδιο το οποίο έπρεπε να προχωρήσει χωρίς πολλές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Είπε ότι η διαχείριση του Σχεδίου ήταν πρόκληση, καθώς οι συνθήκες ήταν πρωτόγνωρες. Ο κ. Καραολής ενημέρωσε για τα βήματα στα οποία προέβη το Υπουργείο Οικονομικών για υλοποίηση του Σχεδίου και είπε ότι εξετάζονται τα ευρήματα του Γενικού Ελεγκτή.

Παρουσίαση της Έκθεσης και Παρατηρήσεις

Ο κ. Μιχαηλίδης δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι ο προϋπολογισμός του Σχεδίου καθορίστηκε στα 200 εκατομμύρια ευρώ, και οι δικαιούχοι υπολογίστηκαν, από το Υπουργείο Οικονομικών, στις 30.000.

Το σχετικό κονδύλι, συνέχισε, περιλήφθηκε στον Προϋπολογισμό του Υπουργείου Οικονομικών και το ποσό της πραγματικής δαπάνης ανήλθε στα 155.7 εκατομμύρια ευρώ. Δήλωσε ακόμη ότι σύμφωνα με το Σχέδιο, υπεύθυνο για τη διαχείρισή του ήταν το Υπουργείο Οικονομικών, ενώ οι πληρωμές διενεργήθηκαν από το Τμήμα Φορολογίας.

Ο Γενικός Ελεγκτής τόνισε ότι «άλλο σχέδιο στείλαμε εμείς στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλο εφαρμόσαμε» αναφέροντας ενδεικτικά ότι σύμφωνα με το εγκεκριμένο σχέδιο στους επιλέξιμους δικαιούχους περιλαμβάνονταν μόνο επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζόμενοι των οποίων η οικονομική δραστηριότητα τελούσε υπό πλήρη ή μερική αναστολή λειτουργίας σύμφωνα με τα Διατάγματα του Υπουργείου Υγείας και το Υπουργείο Οικονομικών κατά την εφαρμογή Σχεδίου ενέταξε ως επιλέξιμες, οικονομικές δραστηριότητες για τις οποίες παρόλο που δεν προέκυπτε υποχρέωση αναστολής των δραστηριοτήτων τους από τα Διατάγματα του Υπουργείου Υγείας, έκρινε ότι επηρεάστηκαν αρνητικά από τα περιοριστικά μέτρα, λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τους.  Ανέφερε ότι αυτές οι παρεκκλίσεις είχαν ως αποτέλεσμα την καταβολή χορηγίας σε μεγάλο αριθμό επηρεαζόμενων περιπτώσεων, η οποία «συνιστά παράνομη κρατική ενίσχυση».

Επιπρόσθετα, είπε ότι η μη καταγραφή της διαδικασίας που αποφασίστηκε, συμπεριλαμβανομένου και του διαχωρισμού των ευθυνών και αρμοδιοτήτων μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και του Τμήματος Φορολογίας και η μη ενημέρωση των αρμόδιων λειτουργών του Τμήματος Φορολογίας από τον Έφορο Φορολογίας, σε σχέση με τους ελέγχους που έπρεπε να διενεργούν πριν την καταβολή των χορηγιών, είχε και πάλι ως αποτέλεσμα την καταβολή σημαντικών ποσών προς μη δικαιούχους.

Σημείωσε εξάλλου, ότι για τον υπολογισμό του μέσου κύκλου εργασιών για το 2020 δεν χρησιμοποιήθηκε ο πραγματικός αριθμός ημερών που αντιστοιχούσε στον κύκλο εργασιών για το 2020, αλλά χρησιμοποιήθηκαν οι μέρες που αντιστοιχούσαν στις υποβληθείσες φορολογικές δηλώσεις για το 2019 της κάθε επιχείρησης και όπως είπε, εντοπίστηκαν πληρωμές της τάξης των 32 εκατομμυρίων ευρώ σε 4.751 πρόσωπα που δεν ήταν σύννομες με το Σχέδιο.

Ο κ. Μιχαηλίδης επισήμανε ότι λόγω των αδυναμιών, προέκυψαν λάθη στη καταβολή των ποσών χορηγίας. Ανέφερε ότι για 15 περιπτώσεις που αφορούν σε ξενοδοχεία, έγινε λάθος υπερεκτίμησης του ποσού χορηγίας συνολικού ύψους 984.330 ευρώ, το οποίο και ανακτήθηκε.  Επιπρόσθετα, είπε, εντοπίστηκαν 154 επιχειρήσεις που έλαβαν συνολικό ποσό χορηγίας ύψους 13.826.575 ευρώ, οι οποίες δεν πληρούσαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις του Σχεδίου και 139 περιπτώσεις εξ αυτών αφορούσαν εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων. Σημείωσε δε ότι επιστράφηκαν από 96 περιπτώσεις σχεδόν 10 εκατομμύρια.

Πρόσθεσε ότι τον Ιούλιο του 2021 ο Υπουργός Οικονομικών όρισε ερευνώντα λειτουργό για τη διεξαγωγή Διοικητικής Έρευνας στο Τμήμα Φορολογίας για τη διακρίβωση των λόγων διενέργειας λανθασμένων πληρωμών σε μη δικαιούχους στο πλαίσιο της εφαρμογής του Σχεδίου, και εντοπισμό τυχόν ευθυνών.

Όπως είπε, σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα εντοπίστηκαν 503 επιχειρήσεις που δεν πληρούσαν τα κριτήρια του Σχεδίου και τους καταβλήθηκαν χορηγίες συνολικού ύψους σχεδόν 16 εκατομμυρίων ευρώ. Σημείωσε ότι δεν λήφθηκαν ενέργειες για ανάκτηση των ποσών που λανθασμένα καταβλήθηκαν, ούτε και έγινε αντίστοιχη έρευνα για το Υπουργείο Οικονομικών το οποίο ήταν υπεύθυνο για τη διαχείριση του Σχεδίου.

Τοποθετήσεις Βουλευτών

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε τη χορήγηση ποσού 200 εκατομμυρίων ευρώ για επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, λόγω της πανδημίας. Πρόσθεσε ότι έγιναν παρασπονδίες σχετικά με τις εγκρίσεις και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι χορηγήθηκαν χρήματα σε μη δικαιούχους ενώ κάποιοι άλλοι δικαιούχοι δεν έλαβαν. Εξέφρασε την άποψη ότι το κράτος δεν μπορεί να πληρώνει «απρόσεκτα και επιπόλαια» και στη συνέχεια να απαιτεί την επιστροφή των χρημάτων, καθώς αυτό, όπως είπε, προσβάλλει το κράτος ως οντότητα. Επίσης, πρότεινε στον Γενικό Ελεγκτή να δημιουργηθεί μια ομάδα ελέγχου για το συγκεκριμένο θέμα.

Η Βουλευτής ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν, δήλωσε ότι υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου αποδεικνύεται η έλλειψη ικανότητας των κυβερνητικών υπηρεσιών να εκτελέσουν τον ρόλο τους. Ανέφερε ότι αυτό είναι ένα φαινόμενο που επαναλαμβάνεται στη δημόσια υπηρεσία.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης, επεσήμανε ότι το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς αφορούσε μια περίοδο κατά την οποία η κυπριακή οικονομία, και ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, υπέστησαν σοβαρές επιπτώσεις. Είπε ότι πολλές εταιρείες δεν μπόρεσαν να ανταπεξέλθουν σε αυτήν την κατάσταση και κλείσανε, ενώ άλλες υπέστησαν σημαντικές ζημιές. Πρόσθεσε ότι σύμφωνα με την Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή, πολλοί δικαιούχοι δεν λάμβαναν τελικά κρατική ενίσχυση, ενώ άτομα που δεν ήταν δικαιούχοι λάμβαναν σημαντικά ποσά, τα οποία τώρα το κράτος προσπαθεί να ανακτήσει. Αναρωτήθηκε εάν αυτή η διαδικασία, ιδίως με τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν λίγο πριν τις βουλευτικές εκλογές, «ήταν αποτέλεσμα ρουσφετολογικών διευθετήσεων».

Ο Βουλευτής ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης, ζήτησε αναλυτική κατάσταση των πληρωμών που έγιναν κυρίως το πρώτο εξάμηνο του 2021, καθώς τον Μάϊο του 2021, διεξήχθησαν οι βουλευτικές εκλογές.