Καταλυτικός ήταν ο ρόλος του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Κωνσταντίνου Ηροδότου στην αναστολή των εκποιήσεων ακινήτων από ενυπόθηκο δάνειο μέχρι τις 31 Ιουλίου, ενώ χάρη σε επιστολή του αποσύρθηκε ο νόμος περί δικαστηρίων, αφού επεσήμανε ότι με τις αλλαγές που έκανε η Βουλή τίθεται σε κίνδυνο η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Ο κ. Ηροδότου λίγο πριν την τελευταία Ολομέλεια της Βουλής κατά την οποία θα ετίθετο προς ψήφιση ο νόμος, απέστειλε επιστολή προς τον Πρόεδρο της Βουλής Αδάμο Αδάμου στην οποία εξέφραζε έντονες ανησυχίες για τις προθέσεις πολιτικών κομμάτων για αλλαγή του πλαισίου των εκποιήσεων, προειδοποιώντας ότι τέτοιες ενέργειες ενδεχομένως «να οδηγήσουν σε αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις» για τις κυπριακές τράπεζες.

Στην επιστολή του, ο κ. Ηροδότου σημειώνει ότι απαιτείται περισσότερος χρόνος, ώστε οι σχετικές διαβουλεύσεις με τη συμμετοχή των αρμόδιων τεχνοκρατών να ολοκληρωθούν και ότι θα πρέπει να διενεργηθεί και η σχετική διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) η οποία προνοείται από τη συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ.

«Παρά τις σημαντικές μειώσεις που έχει καταγράψει ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ) στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια, το επιτόπιο τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να διατηρεί το δεύτερο ψηλότερο δείκτη ΜΕΧ σε ευρωπαϊκό επίπεδο», αναφέρει ο κ. Ηροδότου και προσθέτει πως «οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, καθώς και οι οίκοι αξιολόγησης καταγράφουν το εν λόγω γεγονός ως μια από τις πιο σημαντικές ευπάθειες της κυπριακής οικονομίας». Σημειώνει εξάλλου και τις πρόσφατες επισημάνσεις του οίκου Moody’s για το θέμα ως «ενδεικτική της σημασίας που αποδίδεται από τους οίκους αξιολόγησης στο πλαίσιο των εκποιήσεων».

Ο κ. Ηροδότου υπενθυμίζει ακόμη ότι οι εν λόγω οργανισμοί καταγράφουν στις εκθέσεις τους ότι είναι ιδιαίτερα σημαντική η αλλαγή στην κουλτούρα των δανειοληπτών σε μια πιο πειθαρχημένη συμπεριφορά τήρησης των υποχρεώσεών τους.

«Για να επιτευχθεί μια τέτοια συμπεριφορά χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο, αποτελεσματικό και σταθερό πλαίσιο ανάκτησης χρεών, περιλαμβανομένου ενός αποτελεσματικού πλαισίου εκποιήσεων», τονίζει ο Διοικητής της ΚΤΚ και συμπληρώνει ότι «με αυτό τον τρόπο, τόσο οι δανειολήπτες όσο και οι τράπεζες θα στοχεύουν στην επίλυση των μεταξύ τους διαφορών στα αρχικά στάδια για να αποφευχθεί η χρήση των δραστικότερων μέτρων, π.χ. της εκποίησης ακίνητης περιουσίας».

Όπως αναφέρει, τόσο οι δανειολήπτες όσο και οι τράπεζες θα έχουν κίνητρο να βρουν μια ορθολογιστική λύση με ένα πρόγραμμα αποπληρωμής του δανείου που θα μπορεί ο δανειολήπτης να εξυπηρετήσει, γιατί σε αντίθετη περίπτωση ο μεν δανειολήπτης θα χάσει την ακίνητη περιουσία του, η δε τράπεζα θα διατηρεί ένα προβληματικό δάνειο στον ισολογισμό της, για το οποίο θα απαιτείται από τους επόπτες να αναγνωρίζει ζημιές, που θα της επιφέρει το συγκεκριμένο δάνειο, πλήττοντας άμεσα με αυτό τον τρόπο τα κεφάλαια της τράπεζας.

«Συνεπώς, εάν δεν υπάρχουν τα κατάλληλα κίνητρα για επίλυση των μεταξύ τους διαφορών ελλοχεύει πάντοτε ο κίνδυνος της κοινωνικοποίησης των ζημιών εις βάρος των επιχειρήσεων και νοικοκυριών, κάτι που ως κοινωνία βιώσαμε στο παρελθόν», τονίζει.

Παράλληλα, ο κ. Ηροδότου προειδοποιεί ότι «οι συνεχείς αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, ειδικότερα μέσα στο αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον που βιώνουμε λόγω της πανδημίας, εντείνουν την αβεβαιότητα των ξένων επενδυτών και οδηγούν τους οίκους αξιολόγησης σε αρνητικές αντιδράσεις, που αναμφίβολα θα επιφέρουν ανεπιθύμητες εξελίξεις για την κυπριακή οικονομία σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο».

«Παράλληλα, ενδέχεται να προκαλέσουν τις αντιδράσεις των ευρωπαϊκών θεσμών, περιλαμβανομένου του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, γεγονός που είναι πιθανόν να οδηγήσει σε αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις», υπογραμμίζει ο Διοικητής της ΚΤΚ και επισημαίνει ότι ενέργειες που επηρεάζουν τα κεφάλαια των τραπεζών επηρεάζουν άμεσα τους καταθέτες των τραπεζών.

«Η ύπαρξη ικανοποιητικών κεφαλαιακών αποτελεί βασικό συστατικό για να παραμείνουν υγιείς οι τράπεζες και κατ’ επέκταση ασφαλείς οι καταθέσεις. Ως εκ τούτου, ενέργειες που ενδεχομένως να επιφέρουν σημαντικό πλήγμα στα κεφάλαια των τραπεζών, θα αποβούν εις βάρος της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της χώρας μας», υπογραμμίζει.

Περαιτέρω ο κ. Ηροδότου τονίζει πως οι εκποιήσεις δεν είναι αυτοσκοπός «αλλά ένα απαραίτητο εργαλείο, το οποίο πρέπει να υπάρχει ώστε να ενθαρρύνονται οι δανειολήπτες να προβαίνουν σε βιώσιμες αναδιαρθρώσεις οι οποίες εν τέλει θα αποβαίνουν προς όφελος τους», ενώ επισημαίνει ότι  δεν υπήρξαν εκποιήσεις κύριας κατοικίας αξίας μέχρι €350.000 κατά το τελευταίο τρίμηνο.

Υπενθυμίζει εξάλλου ότι η Βουλή έχει ψηφίσει το 2019 τροποποιήσεις στον περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Νόμο, οι οποίες τέθηκαν σε εφαρμογή τον Σεπτέμβριο του 2020 και συνεπώς δεν έχει δοθεί ο απαραίτητος χρόνος για να εφαρμοστούν οι εν λόγω τροποποιήσεις και να εξαχθούν συμπεράσματα.

«Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η ΚΤΚ εκφράζει τις έντονες ανησυχίες της αναφορικά με το περιεχόμενο των διαφόρων συζητήσεων ή/και προθέσεων που εκφράζονται σε σχέση με πιθανή τροποποίηση του νομικού πλαισίου των εκποιήσεων. Επίσης η ΚΤΚ εκφράζει τις έντονες ανησυχίες της με τροποποιήσει άλλων νόμων, οι οποίες θα ακυρώσουν το εργαλείο των εκποιήσεων και θα το καθιστούν επί της ουσίας ανενεργό, επιφέροντας τις συνέπειες που αναφέρουμε πιο πάνω», τονίζει ο Διοικητής της ΚΤΚ.