Τα όποια περαιτέρω μέτρα για στήριξη της οικονομίας από τις επιπτώσεις της πανδημίας εντός 2021 θα πρέπει να είναι στοχευμένα ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες, περιορίζοντας ταυτόχρονα τις επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά αναφέρει η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ) στην ετήσια Έκθεση Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας για το 2020. Σημειώνει ακόμα ότι οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα είναι αυξημένοι και η ΚΤΚ τους παρακολουθεί στενά, ώστε αν χρειαστεί να παρέμβει εκ νέου με μακροπροληπτικές πολιτικές και μέτρα για να περιορίσει ενδεχόμενες ευπάθειες στο σύστημα.

«Ενώ η οικονομία της Κύπρου το 2020 επηρεάστηκε από τις υγειονομικές εξελίξεις, το 2021 τα μέτρα στήριξης θα πρέπει να είναι στοχευμένα για τον μετριασμό των κινδύνων που έχουν δημιουργηθεί», αναφέρεται.

Σημειώνεται ότι η άμεση αντίδραση των εποπτικών αρχών και των κυβερνήσεων το 2020 συγκράτησε σε μεγάλο βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και η ΚΤΚ θεωρεί σημαντική την αξιοποίηση του πακέτου μέτρων που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη.

Παράλληλα, η ΚΤΚ αναφέρει ότι η απόσυρση των μέτρων θα πρέπει να είναι σταδιακή για να αποφευχθεί το αρνητικό φαινόμενο απότομης κατακρήμνισης (cliff effect).

Αναφέρεται ακόμα ότι η διατήρηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική σε μία περίοδο κατά την οποία η συνεχιζόμενη στήριξη της οικονομίας είναι  απαραίτητη.

Θα μετριάσουν τους κινδύνους οι κρατικές εγγυήσεις

Η ΚΤΚ αναφέρει ακόμα ότι η δυνατότητα χρησιμοποίησης κρατικών εγγυήσεων για την παροχή δανείων, θα βοηθήσει στην ενίσχυση του δανεισμού και μπορεί να μετριάσει ορισμένους από τους κινδύνους από τη λήξη των μέτρων στήριξης της οικονομίας, προσφέροντας ανάσα ρευστότητας στις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στο παρόν στάδιο όπου η δυνατότητα ανανέωσης του σχεδίου αναστολής δόσεων είναι περιορισμένη.

Οι προϋπάρχουσες μακροοικονομικές ανισορροπίες, καθώς και τα διαρθρωτικά προβλήματα στον χρηματοοικονομικό τομέα θα πρέπει να επιλυθούν, δημιουργώντας μία υγιή και ανταγωνιστική οικονομία, που θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει νέες επερχόμενες κρίσεις χωρίς το βάρος των παθογενειών του παρελθόντος, αναφέρεται ακόμα.

Ο ρόλος του τουρισμού

Παράλληλα η ΚΤΚ σημειώνει ότι η έναρξη των εμβολιασμών, η νέα κατηγοριοποίηση των χωρών και οι τελευταίες εξελίξεις σε ό,τι αφορά αυξημένες κρατήσεις (πρωτίστως από το Ηνωμένο Βασίλειο και από το Ισραήλ), δημιουργούν προσδοκίες για ανάκαμψη του τουρισμού εντός του 2021, με αύξηση της κίνησης για τη φετινή τουριστική περίοδο, σε σύγκριση με το 2020, αλλά και για ανάκαμψη και επανεκκίνηση της οικονομίας, γενικότερα.

Η ΚΤΚ σημειώνει ότι το 2020 η λήψη μέτρων στήριξης άμβλυνε σε μεγάλο βαθμό τις οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία. Αναφέρεται ωστόσο ότι παρά τα μέτρα στήριξης, η υγειονομική κρίση αύξησε την αβεβαιότητα στο μακροοικονομικό περιβάλλον, δημιουργώντας νέους ή ενισχύοντας υφιστάμενους κινδύνους.

«Συγκεκριμένα η ύφεση και η αργή ανάκαμψη της οικονομίας ενδέχεται να οδηγήσει σε επιδείνωση των εισοδημάτων και των ισολογισμών των ήδη υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, ενισχύοντας τον κίνδυνο αύξησης των αφερέγγυων μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, με συνεπακόλουθη αύξηση της ανεργίας», αναφέρεται.

Κίνδυνοι από μη στοχευμένα μέτρα στήριξης

Προστίθεται ότι παρόλο που τα χαμηλά επιτόκια και οι συνεχιζόμενες αγορές ομολόγων από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες και την ΕΚΤ μέσω των προγραμμάτων αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ καθιστούν ευκολότερη την κυβερνητική πρόσβαση στις αγορές, η περαιτέρω αύξηση του δημόσιου χρέους ιδιαίτερα, από μη-στοχευμένα μέτρα στήριξης της οικονομίας, ενδέχεται να προκαλέσει κινδύνους για τη μελλοντική του βιωσιμότητα. Σημειώνεται ακόμα ότι τα πιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου, παρά τις διορθώσεις των τελευταίων ετών, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας έχοντας ένα ήδη υψηλό επίπεδο Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων (ΜΕΧ), χαμηλή κερδοφορία και διαρθρωτικά προβλήματα, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό την ικανότητά τους να παρέχουν νέα δάνεια.

Ανησυχία για αύξηση των “κόκκινων δανείων”

«Η μεγάλη απορρόφηση της αναστολής δόσεων δανείων προσέφερε σημαντική ανάσα ρευστότητας σε  μεγάλη μερίδα συνεπών δανειοληπτών, αλλά παράλληλα δημιουργεί ανησυχίες για πιθανή μη αποπληρωμή δανείων από πλευράς μερίδας δανειοληπτών και πιθανή αύξηση των ΜΕΧ με την απόσυρση των μέτρων, λόγω των συνεχιζόμενων περιορισμών στην οικονομική δραστηριότητα εξαιτίας της πανδημίας», προστίθεται. Η ΚΤΚ σημειώνει ακόμα ότι ο αντίκτυπος στις ΜΕΧ αναμένεται να διαφανεί εντός του 2021. Ένα νέο κύμα  ΜΕΧ, προβλέψεων και ζημιών μετά τη λήξη των μέτρων στήριξης μέσα στο 2021, συνεχίζει η ΚΤΚ, θα πρέπει να είναι αναμενόμενο, εντούτοις, αυτό δύναται να περιοριστεί με τη σωστή και γρήγορη χρήση του εργαλείου αναδιάρθρωσης.  Ταυτόχρονα, αναφέρεται, τα πιστωτικά ιδρύματα ενδεχομένως να βρεθούν αντιμέτωπα με την πρόκληση της επιδείνωσης της πιστωτικής ποιότητας (credit quality) από τη μια και τη μειωμένη προοπτική κερδοφορίας από την άλλη. Αναφέρεται ακόμα ότι τα διαρθρωτικά προβλήματα, που ήδη αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας, θα πρέπει να επιλυθούν με τον εξορθολογισμό των ισολογισμών των πιστωτικών ιδρυμάτων.